VAT w jednostkach samorządu terytorialnego Michał Szczypiór

Transkrypt

1 VAT w jednostkach samorządu terytorialnego Michał Szczypiór Izba Skarbowa we Wrocławiu Kierownik Podyplomowych studiów Prawa podatkowego Prezes Zarządu Dyrektor Generalny Zakładu Szkolenia i Ekspertyz Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego z/s we Wrocławiu

2 Deprecjacja organów w obowiązującym porządku prawnym Organy administracji rządowej i samorządowej (gminy, powiaty, województwa) oraz podmioty, które zostały utworzone do realizacji ich zadań, Przykładowo: jednostki upowszechniania kultury ( kina, teatry, muzea) Jednostki oświatowe ( szkoły, przedszkola, placówki opiekuńczo-wychowawcze) Jednostki służby zdrowia ( podmioty lecznicze) Jednostki wymiaru sprawiedliwości ( Sądy, Prokuratury, szczególny status: Komorników ) Cecha wspólna w/w: Realizacja zadań o charakterze użyteczności publicznej, działają w oparciu o przepisy ustawy o finansach publicznych i mogą przybierać różnorakie formy organizacyjno-prawne np.. Jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, w przeszłości gospodarstwa pomocnicze

3 Organy publiczne jako podatnicy podatku VAT Organy publiczne w świetle VI Dyrektywy (Dyrektywa 2006/112/WE)- art.. 4(5) VI Dyrektywy za podatników nie uznaje się krajowych, regionalnych i lokalnych organów władzy oraz innych podmiotów prawa publicznego w zakresie czynności lub transakcji, w których uczestniczą one jako organy publiczne, nawet jeśli w związku z tymi czynnościami lub transakcjami organy te pobierają opłaty i inne należności status prawno- podatkowy podmiotów sfery budżetowej w orzecznictwie ETS: > ETS C-276/97 Komisja Europejska a Francja > ETS C-358/97 Komisja Europejska a Irlandia >ETS C-359/97 Komisja Europejska a Wielka Brytania pobieranie opłat za korzystanie z autostrad, stanowi co prawda usługę w rozumieniu art.6 VI Dyrektywy i powinien być obciążony podatkiem VAT, jednak nie w sytuacji gdy opłaty te są pobierane przez organ publiczny

4 Organ publiczny jako podatnik w Dyrektywie Rady 2006/112/WE Organ publiczny musi być uznany za podatnika VAT w odniesieniu do niektórych rodzajów czynności, szczególnie tych zagrażających konkurencyjności. Zostały one wymienione w załączniku do Dyrektywy: - usługi telekomunikacyjne, - dostawy wody, gazu, energii elektrycznej i cieplnej, - transakcje dotyczące towarów rolnych, wykonywane w ramach interwencji na rynkach tych produktów, - działalność reklamowa, - działalność turystyczna, - organizowanie targów i wystaw. Wniosek: W świetle Dyrektywy organy władzy publicznej można wyłączyć z kategorii podatników VAT pod warunkiem, że takie wyłączenie nie pogarszałoby warunków konkurencji.

5 Organ publiczny w podatku VAT Definicja ogólna podatnika ( art.. 15 ust. 1 i ust.2 ustawy z dnia 11 marca 2004r o podatku od towarów i usług Dz.U Nr 54, poz. 535 ze zm) Art.. 15 ust.6 ustawy Nie uznaje się za podatnika podatku od towarów i usług organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla których realizacji zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych Kryterium podziału stanowi zatem charakter wykonywanych czynności a nie sam formalny charakter i status w podatku VAT

6 Administracja samorządowa w podatku VAT Gmina-jako reaktywowana najmniejsza jednostka lokalna, w celu wykonywania swoich zadań jest uprawniona do tworzenia jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, np. szkoły, biblioteki, które prowadzą swoją działalność w formie zakładu lub jednostki budżetowej ( art.. 9 ust.1 ustawy o Samorządzie Gminnym), Gmina może tworzyć jednostki pomocniczesołectwa, dzielnice, osiedla- które mogą być uznane za zakłady osoby prawnej, o których mowa w art ustawy o VAT, co oznacza, że nie posiadają odrębnej podmiotowości w zakresie podatku VAT ( tak: NSA w wyroku z r, sygn. akt SA/Rz 374/97, POP z 2000r, nr 1, str. 13)

7 Status prawno-podatkowy organów administracji w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy Ustawa o podatku VAT art.15 ust.6 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług Z podatku VAT zwolnione są czynności związane z realizacją zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własna odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych zatem, czynności wykonywane przez jednostki samorządu terytorialnego, które można by zaliczyć do zadań publicznych, zostały zwolnione z VAT ( raczej przedmiotowo), zatem, pozostałe czynności o ile mieszczą się w katalogu z art. 5 ustawy o PTU podlegają VAT i jednostka ma obowiązek: > ewidencjonowania, dokumentowania, deklarowania wykonanych czynności

8 Interpretacje organów podatkowych Naczelnik Urzędu Skarbowego w Jaśle (postanowienie nr PP/443-8/07 z dnia r) Starosta na podstawie art.. 40 ust.3 pkt.3 ustawy z dnia 170 maja 1989r Prawo geodezyjne i kartograficzne ( Dz.U z 2000r, nr 100, poz. 1086) jest odpowiedzialny za gromadzenie i prowadzenie państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficzego, kontrolę opracowań przyjmowanych do zasobu oraz udostępnianie tego zasobu ( ). Minister Infrastruktury określił wysokość opłat za czynności geodezyjne i kartograficzne oraz udzielenie informacji. Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym, którego środkami w części powiatowej dysponuje starosta. Czy opłaty są zwolnione z VAT? Odpowiedź: Starostwo, realizując zadania z zakresu administracji rządowej ( a więc niewykonywane w imieniu własnym i ponadto na własną odpowiedzialność nie jest podatnikiem VAT i w konsekwencji nie ma prawa wystawiać faktury VAT dokumentującej czynności, które zakresowi podmiotowemu ustawy VAT nie podlegają.

9 Działalność komunalna a VAT Ze zwolnienia z opodatkowania VAT nie korzystają czynności wykonywane na podstawie umów cywilnoprawnych Ze zwolnienia z opodatkowania nie korzysta również działalność komunalna wykonywana przez samorząd. Zgodnie z art.2 ustawy z dnia r o gospodarce komunalnej ( Dz.U z 1997r, nr 9, poz. 43 ze zm), gospodarka komunalna może być prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego w szczególności w formach: >zakładu budżetowego, >spółek prawa handlowego W takim przypadku podatnikiem VAT jest sam zakład budżetowy lub spółka. Jeśli z kolei Gminy same świadczą usługi komunalne to one staja się podatnikami VAT i to na Gminach ciążą odpowiednie obowiązki formalno- prawne.

10 Gmina jako organ władzy publicznej dla celów podatku VAT Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność art.2 ustawy o samorządzie gminnym, Jeśli Gmina wykonuje zadania opodatkowane VAT, musi posługiwać się numerem NIP. Statusu podatnika VAT nie nabywa jednak starosta czy prezydent (wójt gminy). Z zasad ewidencji wynika, że do podmiotów objętych powszechnym obowiązkiem ewidencyjnym w zakresie NIP zalicza się wyłącznie osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej.

11 Gmina i urząd gminy-dwa czy jeden podatnik podatku VAT Art.15 ust 1 i 2 oraz art. 15 ust.6 VAT Dla celów podatku VAT oraz dokonania zgłoszenia rejestracyjnego winien dokonać urząd gminy ( w imieniu gminy). Wszelkie dokumenty wymagające oznaczenia i podania symbolu NIP ( w tym przede wszystkim faktury i deklaracje VAT) powinny być wystawione przez urząd z tytułu czynności przypisanych prawnie gminom i opatrzone numerem NIP gminy. Urząd gminy jest ciałem pomocniczym organu wykonawczego, nieposiadającym podmiotowości prawnej. Wyłącznie gmina posiada taką osobowość, co z kolei oznacza, że podatnikiem VAT może być tylko gmina Pismo Ministerstwa Finansów z 29 czerwca 2004r nr OS5-065/140/2004 ( ) zgłoszenia rejestracyjnego w imieniu gminy dokonuje urząd gminy (miasta). Urząd ten nie ma możliwości prowadzenia od gminy odrębnej ewidencji księgowej, dotyczącej rozliczeń podatku VAT dla samorządowych osób prawnych oraz dla ich urzędów, co prowadzi do wniosku, że urząd gminy nie może być odrębnym podatnikiem VAT.

12 Kto powinien być podatnikiem VAT-gmina czy urząd miejski? Naczelnik Urzędu Skarbowego w Śremie, postanowienie nr PP/443-4/07 z dnia r Gmina i urząd gminy posiadają dwa odrębne numery NIP. Dla celów podatku VAT gmina i urząd powinny stosować jednakowe oznaczenie- tj. NIP nadany samorządowej osobie prawnej-oraz wystawiać jedno rozliczenie deklaracyjne VAT-7. Gmina powinna widnieć na fakturach VAT jako sprzedawca bądź nabywca, stosując nadany jej NIP. ( ) Urząd miejski, uczestnicząc w realizacji zadań spoczywających na gminie i skutkujących obowiązkiem podatkowym w podatku VAT, ( ) posługuje się numerem NIP nadanym gminie.

13 Podmiotowość podatkowa samorządowych osób prawnych Pismo Ministerstwa Finansów z dnia 18 maja 2005r nr OS MGI/2633/05 Gmina i urząd gminy powinny stosować jednakowe oznaczenie (numer) NIP, zaś w związku z ich działaniami (czynnościami) podlegającymi VAT urząd gminy powinien sporządzić jedno rozliczenie deklaracyjne tego podatku, niezależnie czy daną czynność należy przypisać gminie czy urzędowi dalszą konsekwencją jest rejestracja w podatku VAT ( art.. 96 ust.1 i 4 ustawy o VAT). Uwaga: Zakaz podwójnej rejestracji

14 Podmiotowość podatkowa samorządowych osób prawnych wyrok NSA Wyrok WSA z dnia 10 listopada 1999r, I SA/Wr 1697/99, niepublikowany Gmina jako osoba prawna wykonująca zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność w zakresie, w jakim realizuje we własnym imieniu i na własny rachunek czynności określone w art.. 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993r o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U Nr 11, poz. 50 ze zm), co ma miejsce w szczególności w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej - jest podatnikiem tego podatku ( ). Konsekwencje podatkowe orzeczenia Sądu, Co z urzędami?? Które zostały zarejestrowane do VAT?

15 Usługi świadczone przez zakład budżetowy na rzecz gminy Zakład budżetowy jest samodzielnym podatnikiem VAT, Zwolnienia o których mowa w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy nie obejmują świadczeń pomiędzy s.z.b a gminą, Stanowisko WSA w Rzeszowie w wyroku z dnia 27 stycznia 2009r. I SA/Rz 720/08 Podobnie NSA w wyroku z dnia 23 marca 2010r. I FSK 273/09 Reasumując: skoro zakład budżetowy na zlecenie gminy układa kostkę brukową, fakturuje usługę a nie stosuje zwolnienie

16 Kogo zatem obejmuje zwolnienie z rozporządzenia wykonawczego do ustawy? Zwolnienia należy interpretować wąsko ( ETS Haderer) Zwolnienie obejmuje: j.s.t ale w zakresie zadań realizowanych we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność przez j.s.t ( a nie na rzecz j.s.t) Zwolnienie obejmuje świadczenie usług pomiędzy: Jednostkami budżetowymi Zakładami budżetowymi Jednostkami budżetowymi i zakładami budżetowymi (poza katalogiem czynności wyłączonych ze zwolnienia)

17 Co z powiązaniami zakład-gmina? Z podatkowego punktu widzenia dwaj odrębni, obcy podatnicy Faktury wystawiane przez zakład na rzecz gminy zawierają co do zasady VAT Brak możliwości stosowania zwolnienia Gdzie pojawia się niebezpieczeństwo? Podatnicy uważają, że urząd gminy będący zleceniodawcą jest prawnym zleceniodawcą Skoro w mniemaniu podatników, urząd gminy jest jednostką budżetową w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, tzn. że jednostka budżetowa zleca usługę zakładowi budżetowemu i jest zwolnienie Rozumowanie powyższe jest błędne.

18 Dalsze niebezpieczeństwo Gmina pyta Ministra Finansów Czy zakład budżetowy, który układał kostkę brukową na zlecenie Urzędu Gminy, ma wystawić fakturę z VAT 23% czy zw.? Odpowiedź Ministra a jakże, oczywiście zwolnienie z VAT, tyle, że No właśnie, Urząd nie mając osobowości prawnej, nie będąc samodzielnym podmiotem nie może nic zlecać zatem stanowisko Ministra Finansów jest prawidłowe ale w praktyce naraża zakład na poważne problemy podatkowe, w majestacie prawa.

19 Rodzaj czynności objętych VAT w j.s.t Czynności opodatkowane-dają prawo do odliczenia VAT Czynności zwolnione z VAT-nie dają prawa do odliczenia VAT Czynności niepodlegające opodatkowaniu- z zasady nie dają prawa do odliczenia VAT, chyba, że podatnik nie jest w stanie ich wydzielić z obrotu i nie jest w stanie przypisać im podatku naliczonego.

20 Wywłaszczenie dostawą towarów Specyficzną dostawą jest wywłaszczenie za odszkodowanie Należna kwota odszkodowania jest kwotą brutto a nie netto, zatem zawiera potencjalny VAT Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą nie wywłaszczenia ale otrzymania ( obowiązek z rozporządzenia wykonawczego)

21 Najem, dzierżawa w j.s.t Najem, dzierżawa lokali użytkowych z VAT Najem, dzierżawa lokali użytkowych poza VAT, analiza przypadków. Kiedy czynsz-kiedy odszkodowanie? Co z mediami, refakturowanie a może sprzedaż po stawkach właściwych, co z podatkiem od nieruchomości? Czy można refakturować towar, tj. energię czy tylko usługę zgodnie z art. 30 ust.3 VAT? Uwaga: nieprawidłowości w umowach najmu i rozliczeniach mediów Definicja kwoty należnej po zmianie przepisów od 1 kwietnia 2011r.

22 Zbycie udziału w nieruchomości Czy zbycie udziału w nieruchomości jest świadczeniem usługi? Czy dostawą towarów Dostawa nieruchomości zabudowanych lecz przeznaczonych do rozbiórki, orzeczenie ETS Don Bosco Nieprawidłowości w rozliczeniach VAT przez j.s.t.

23 Czynności opodatkowane w j.s.t Najem, dzierżawa nieruchomości Nowe zmienione zasady rozliczeń tzw. mediów przy najmie i dzierżawie w 2012r. Nowe zmienione w 2012r. tanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego w zakresie granic dopuszczalności tzw. refakturowania mediów Usługi komunalne po zmianach na 2012r. Sprzedaż nieruchomości zabudowanych w 2012r. Nowe zmienione podejście sądów administracyjnych do tzw. studium uwarunkowań Nowe zmienione podejście organów podatkowych do sprzedaży nieruchomości niezabudowanych w 2012r. z uwzględnieniem orzeczenia ETS w sprawie Jezierska v Kuć Nowe zmienione zasady sprzedaży nieruchomości zabudowanych z budynkiem przeznaczonym do rozbiórki z uwzględnieniem orzeczenia ETS w sprawie Don Bosco. Sprzedaż nieruchomości niezabudowanych nieprzeznaczonych pod zabudowę przez które przebiegają urządzenia przedsiębiorstw medialnych z uwzględnieniem zmian w 2012r. Budowa, instalacja kolektorów słonecznych-kaucja użytkownika. Zasady opodatkowania w 2012r. Odprowadzanie i dostawa mediów po zmianach na 2012r. Nowe zmienione zasady rozliczeń w 2012r. Użytkowanie wieczyste i powstanie obowiązku podatkowego w 2012r. Nowe zmienione zasady związane z przekształceniem prawa użytkowania wieczystego w odrębną własność w 2012r. Dostawa nieruchomości objętych prawem użytkowania wieczystego w 2012r., Ustanowienie użytkowania wieczystego z równoczesną dostawą budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Zakres dokumentowania w 2012r.

24 Czynności opodatkowane cd Zwolnienie z podatku od nieruchomości w zamian za przekazanie nieruchomości gruntowej pod cele publiczne. Przegląd orzecznictwa NSA Wstęp na teren parków w 2012r. Zasady biletowania usług w 2012r. Bilety na krytych pływalniach w 2012r. Dotacje cenotwórcze w 2012r. z uwzględnieniem orzecznictwa ETS Nieodpłatne przekazania zrównane z odpłatnymi i opodatkowane VAT w 2012r. Omówienie problematyki prezentów, próbek małej wartości. Nowe zmienione zasady zbycia udziału w nieruchomości przez jednostki samorządu terytorialnego w 2012r. Uchwała NSA I FPS 2/11 z 24 października 2011r. Dostawa towarów czy świadczenie usług? Nowe zmienione zasady świadczenia usług konserwatorskich po zmianach na 2012r. Nowa stawka VAT w 2012r.. Nowe zmienione zasady rozliczeń podwykonawców usług konserwatorskich w 2012r. Usługi podwykonawców w ramach projektów POKL (EFS). Różne przypadki. Nowe zmienione zasady rozliczeń podatku VAT w 2012r. pomiędzy jednostkami gospodarki budżetowej a podmiotami, które powołały je do życia. Nowe zmienione zasady rozliczeń usług komercyjnych szkoleniowych przez podmioty inne niż prawa publicznego Nowe zmienione zasady organizowania konferencji naukowych i sympozjów przez Gminy, Powiaty, Województwa i opodatkowania VAT w 2012r.

25 Czynności zwolnione z VAT świadczone przez j.s.t. Dostawa nieruchomości zwolnionych z VAT w 2012r. Nowe zmienione zasady rozliczeń VAT od usługi szkoleniowych finansowanych ze środków publicznych w 2012r. Nowe zmienione zasady rozliczeń VAT od usług edukacyjnych świadczonych przez podmioty objęte systemem oświaty w 2012r. Czy Gmina, Powiat, Województwo świadcząc usługi edukacyjne korzysta ze zwolnienia z VAT? Usługi kształcenia zawodowego i przekwalifikowania zawodowego w 2012r. Usługi z zakresu opieki społecznej Usługi związane z kulturą w 2012r. Nowy węższy zakres zwolnień w 2012r. Nowe zmienione zasady rozliczeń VAT od świadczenia dodatkowych usług w ramach działalności kulturalnej. Czy dopuszczalne zwolnienie z VAT? Usługi realizowane przez tzw. grupy interesów na rzecz swoich członków Wynajem nieruchomości na cele mieszkalne. Problematyka refakturowania mediów w 2012r. po zmienionym stanowisku NSA

26 Czynności niepodlegające opodatkowaniu VAT Opłaty pobierane według odrębnych regulacji prawnych w 2012r. Opłaty za wydanie odpisów map w 2012r. Kary i odszkodowania np. za bezprawne korzystanie z lokali użytkowych w 2012r. Sposób dokumentowania. Ryzyko podatkowe. Kary i odszkodowania z tytułu źle wyświadczonych usług na rzecz j.s.t w 2012r. Wadia/kaucje gwarancyjne w 2012r. Opłaty za wydanie specyfikacji istotnych warunków zamówień publicznych w 2012r. Dotacje o charakterze niecenotwórczym w 2012r. Nieodpłatne przekazania na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, przy nabyciu których nie służyło prawo odliczenia VAT naliczonego w 2012r. Nieodpłatne przekazania do korzystania ( użyczenia) w 2012r. Sprzedaż książek w 2012r. bez wyświadczenia dodatkowych usług na rzecz beneficjenta usługi Sprzedaż książek w 2012r. wraz z wyświadczeniem dodatkowych usług na rzecz beneficjenta usługi

27 Czynności opodatkowane-niespodzianki Najem, dzierżawa - charakter cywilnoprawny zawieranych umów, - zasadniczo opodatkowanie stawką 23%, wyjątek wynajem na cele mieszkaniowe - podatek od nieruchomości stanowi część kwoty należnej z tytułu usługi najmu i podlega opodatkowaniu VAT. Tak: Ministerstwo Finansów w piśmie z dnia 17 maja 1994r, Mwm-2124/94 i NSA w wyroku z dnia 17 kwietnia 1998r, I Sa/Gd 346/96 oraz interpretacja podatkowa: Naczelnik Urzędu Skarbowego w Płocku r UPO- 443/VAT/243/04/EN). - definicja obrotu po zmianach od 1 kwietnia 2011r.

28 Umowy najmu i dzierżawy w praktyce Gmina zawarła umowę wynajmu garażu z powiatowym urzędem pracy oraz umowy wynajmu pomieszczeń przeznaczonych na cele handlowe. Najemcami tych ostatnich są podmioty niebędące jednostkami budżetowymi. Czy tego rodzaju umowy najmu mogą korzystać ze zwolnienia? Nie. Usługa wynajmu świadczona przez powiat na rzecz jednostki budżetowej nie będzie objęta zwolnieniem określonym w rozporządzeniu wykonawczym, gdyż zwolnienie to dotyczy usług świadczonych pomiędzy gospodarstwami pomocniczymi jednostek budżetowych, jednostkami budżetowymi i zakładami budżetowymi, a powiat nie jest żadnym z w/w podmiotów.

29 Sprzedaż majątku ( części majątku) zakładu budżetowego Przepisów ustawy o VAT nie stosuje się: 1. transakcji przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans, 2. czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, 3. działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier na automatach o gier na automatach o niskich wygranych, podlegającej opodatkowaniu podatkiem od gier na zasadach określonych w odrębnej ustawie

30 Przekształcenie zakładu budżetowego w spółkę prawa handlowego Kontrowersje wywołuje przekształcenie zakładu budżetowego w spółkę prawa handlowego Uwaga: przekształcenie w inną formułę prawną wymaga likwidacji a to oznacza brak kontynuacji i brak sukcesji podatkowej, nie tylko w zakresie obowiązków ale i praw!!!

31 Definicja podatkowa przedsiębiorstwa W prawie podatkowym brak jest legalnej definicji przedsiębiorstwa, w szczególności ustawa o VAT nie precyzuje tego pojęcia Definicja cywilistyczna. Przedsiębiorstwo jest to zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, obejmujących wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, m.in. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, wyłączenie spod zakresu działania ustawy VAT: przepisów ustawy nie stosuje się do przedsiębiorstwa samodzielnie sporządzającego bilansa więc do takiego przedsiębiorstwa, które prowadziło wyodrębnioną, związaną tylko z działalnością zakładu ( oddziału ), dokumentacje rachunkową.

32 Przeniesienie własności nieruchomości na rzecz gminy w zamian za umorzenie zaległości podatkowych Przeniesienie własności nieruchomości na rzecz gminy w zamian za umorzenie zaległości podatkowych z tytułu podatku stanowiącego dochód budżetu gminy jest wydaniem towarów w miejsce świadczenia pieniężnego. Odpłatnością jest w tym przypadku zwolnienie z długu zobowiązanego podmiotu. Opodatkowanie 23% lub zwolnienie, w zależności od tego czy grunt będący przedmiotem zamiany będzie mógł korzystać ze zwolnienia/ będzie zabudowany budynkiem używanym (uwaga na definicję towaru używanego i wyłączenia).

33 Bezumowne korzystanie z lokalu Bezumowne korzystanie z lokalu Opodatkowane VAT (czynsz) Niepodlegające opodatkowaniu (odszkodowanie)

34 Wymiana gruntu w związku z prowadzoną przez gminę inwestycją Gmina zamierza prowadzić budowę drogi, która będzie biegła przez grunty stanowiące własność osób fizycznych. Zamiast wykupu gmina proponuje właścicielom zamianę (wymianę) gruntu. Czy taka czynność podlega opodatkowaniu VAT? w przypadku umów zamiany-gdy należność określona jest w naturze- do ustalenia podstawy opodatkowania należy przyjąć, zgodnie z art. 29 ust.3 VAT, wartość wzajemnego świadczenia obliczoną na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości lub na danym rynku w dniu wykonania świadczenia, pomniejszoną o kwotę należnego podatku. Pismo Ministerstwa Finansów na interpelację poselską nr 517 w sprawie opodatkowania VAT wymiany gruntów. Jak wynika z orzecznictwa ETS, pojęcie wynagrodzenia powinno być interpretowane bardzo szeroko. Trybunał ( ) podkreśla, że podmioty mogą realizować wynagrodzenie także w innej formie niż pieniężna, tj. rzeczowej, mieszanejtak: ETS C-230/87, C-33/93, C-172/96, C-380/99. Zawarcie umowy zamiany gruntów ( art k.c) powinno być w świetle powołanej ustawy [VAT] i orzecznictwa ETS uznane za odpłatną dostawę towarów opodatkowaną VAT.

35 Inwestycje wspólne-wodociągi, kanalizacja i partycypacja mieszkańców gminy w kosztach Reguła ogólna: opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, Nieodpłatne czynności zasadniczo nie podlegają VAT, W zamian za wniesienie części opłat gmina nie zobowiązuje się do świadczenia. Obecnie przyłącze wodociągowe i kanalizacyjne wybudowane ze środków własnych stanowi własność tej osoby, chyba, że umowa zawiera inne postanowienia (tak SN w wyroku z dnia 2 lipca 2004r, sygn. akt II CK 420/03).

36 VAT od dotacji Dla celów wykonania zadań gminy mogą tworzyć zakłady budżetowe. Zakłady budżetowe wykonują zadania własne gminy w zakresie zaspakajania zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. Dotacje, podlegają opodatkowaniu ale tylko te, które mają bezpośredni wpływ na cenę. Wynika to wprost z art. 29 ust.1 ustawy. Zatem jeśli dotacja ma wpływ na cenę, to podlega opodatkowaniu, przy czym jej związek musi być bezpośredni z ustaloną ceną za dostarczany towar czy wyświadczaną usługę.

37 Opłata za wywóz śmieci a VAT Burmistrz, działając na podstawie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, wydał decyzję ustalającą obowiązek uiszczenia opłaty dla mieszkańca gminy, który nie zawarł umowy o wywóz czystości z nieruchomości. Czy opłata podlega VAT? Art 15 ust.6 ustawy, Art. 5 ust.1 pkt.3b ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ( DzU z 2005r, nr 236, poz ze zm) wskazuje, że: właściciele nieruchomości zobowiązani są do pozbywania się zebranych ( ) odpadów komunalnych oraz nieczystości ciekłych ( ). Właściciele są zobowiązani do udokumentowania dokonywanych czynności, zatem powinni również posiadać stosowną umowę zawartą z gminną jednostką organizacyjną lub innym podmiotem świadczącym stosowne usługi, Rada Gminy ustala w drodze uchwały wysokość stawek za wywóz nieczystości, które stanowią dochód lokalny lecz nie są zapłatą ale opłatą, Opłaty te są ustalane w oparciu o przepisy przywoływanej ustawy ( art. 6 ust. 2), co oznacza, że rada gminy działa tu w charakterze nie podatnika VAT, gdyż jej działania cechuje władztwo administracyjne.

38 Kwestie budzące wątpliwości interpretacyjne Użytkowanie wieczyste-uchwała NSA z 8 stycznia 2007r nr I FSK 279/06 Jeżeli opłaty z tytułu użytkowania wieczystego zostały ustalone przed 1 maja 2004r, to ani nie zawierają w sobie należnego VAT, ani nie powinny być o ten podatek powiększone Konsekwencje praktyczne uchwały

39 Przykład kwotowy z użytkowaniem wieczystym (jako kwota netto) Opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego określona w umowie wyniosła 1000zł. Traktując ją jako kwotę netto, do której należy doliczyć VAT otrzymujemy 1220zł brutto. Gmina nie traci nic (neutralność VAT), Użytkownik wieczysty zostałby jednak obciążony kwotą wyższą aniżeli wynikająca z umowy ( nie 1000zł lecz 1220zł), Wnioski o stwierdzenie nadpłaty i zwrot niesłusznie zapłaconego VAT

40 Usługi świadczone przez szkoły na rzecz uczniów i własnych pracowników Usługi świadczone przez szkoły na rzecz gremium nauczycielskiego i uczniówzwolnione z VAT jako świadczone przez podmioty objęte systemem oświaty Usługi świadczone na rzecz innych osób niż pracownicy będący nauczycielamiopodatkowane 8% a czasami 23% -kawa, herbata Uwaga: nowy zakres zwolnień dla usług edukacyjnych, szkoleniowych Realizowanych przez podmioty prawa publicznego lub inne podmioty uznane za takie podmioty art. 132 Dyrektywy Rady 2006/112/WE

41 Zakup komputerów do szkół a 0% stawka VAT Gmina jako organ nadzorujący placówki zaplanowała zakup z własnych środków sprzętu komputerowego dla szkół. Faktura wystawiona została na gminę. Czy w takim przypadku można do dostawy zastosować 0% VAT? Art.. 83 ust.1 pkt.26 ustawy o VAT Opodatkowaniu 0% stawką VAT podlegać mogą wyłącznie te towary, które wymienione zostały w załączniku nr 8 do ustawy VAT, czyli: - jednostki centralne komputerów, serwery, monitory, zestawy komputerów stacjonarnych, - drukarki, skanery, - Urządzenia komputerowe dla pism Braillea, - urządzenia do transmisji danych cyfrowych ( w tym koncentratory i switche sieciowe, routery i modemy) Zamawiającym była Gmina a nie szkoła, co oznacza, że nie można zastosować 0% stawki VAT, nawet jeśli w dalszym etapie gmina przekaże ( nawet nieodpłatnie ) komputery do szkół. ( tak również Izba Skarbowa w Olsztynie, decyzja nr PP/E/449-13/06 z 10 maja 2006r ).

42 Nieodpłatne przekazanie sprzętu rehabilitacyjnego Gmina zamierza kupić sprzęt rehabilitacyjny, który następnie zostanie nieodpłatnie przekazany w formie darowizny do szpitala. Czy czynność ta podlega VAT? Art. 7 ust.2 ustawy, Jeśli zatem gmina nie odliczyła choćby części podatku VAT przy nabyciu sprzętu, nieodpłatne przekazanie szpitalowi sprzętu nie podlega VAT

43 Ewidencja obrotu i kwot podatku należnego dla VAT Ewidencja sprzedaży prowadzona przez podmioty sfery budżetowej i jej konieczne elementy ( art. 109 ust3 ustawy) Ewidencja zakupów prowadzona przez podmioty sfery budżetowej, Skutki braku ewidencji

44 Dokumentowanie czynności podlegających VAT Zasady wystawiania faktur VAT (art. 106 ust.1 VAT), Zasady wystawiania faktur i faktur korygujących, potwierdzenie posiadania potwierdzenia odbioru, wymagalne czy nie? Duplikaty faktur VAT Kursy walut przy fakturach korygujących Faktury wewnętrzne

45 Podstawa opodatkowania obrót krajowy Definicja obrotu w ustawie VAT i Dyrektywie 2006/112/WE Rabaty, bony, opusty, skonta- zasady udzielania, tryb dokumentowania Podstawa opodatkowania przy nieodpłatnym świadczeniu usług i nieodpłatnej dostawie towarów Darowizny, przekazania itp.

46 Deklaracje podatkowe składane przez podmioty sfery budżetowej VAT-7 VAT-7K Informacje podsumowujące VAT-UE Deklaracje VAT-UEK Pozostałe deklaracje

47 Odliczanie podatku naliczonego Zasada ogólna ( art.. 86 ustawy) oraz VI Dyrektywa Rady, Odliczanie proporcjonalne Wstępna proporcja, Wzór na ustalenie wskaźnika proporcji, Proporcja szacunkowa, Czynności nieuwzględniane przy wyliczaniu proporcji, Korekta roczna w deklaracji VAT, Środek trwały a korekta w VAT (korekta po sprzedaży środka trwałego) Zmiany w strukturze podatku naliczonego od 1 kwietnia 2011r.

48 Michał Szczypiór