Podatnicy podatku od nieruchomości oraz zasady powstawania obowiązku podatkowego

Transkrypt

1 2 sierpnia 2010r. Podatnicy podatku od nieruchomości oraz zasady powstawania obowiązku podatkowego Radosław Żuk, prawnik, redaktor portalu TaxFin.pl

2 Regulacja prawna Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych z dnia 12 stycznia 1991 r. (Dz.U. Nr 9, poz. 31) Art. 1. Ustawa normuje: - podatek od nieruchomości; - podatek od środków transportowych; - opłatę targową; - opłatę miejscową; - opłatę uzdrowiskową; - opłatę od posiadania psów.

3 Podatnicy Art. 3 ust. 1 Podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące: 1) właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, z zastrzeżeniem ust. 3; 2) posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych; 3) użytkownikami wieczystymi gruntów; 4) posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie: a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa(2) lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości, b) jest bez tytułu prawnego, z zastrzeżeniem ust. 2. 3

4 Spółka cywilna KC Art Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. W odróżnieniu od spółek kapitałowych spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej, nie stanowi jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej jak spółki osobowe, lecz jest konstrukcją regulowaną przez prawo zobowiązań (art Kodeksu cywilnego). Nie stanowi więc samodzielnego podmiotu prawa, podmiotami prawa pozostają wspólnicy spółki cywilnej. W związku z tym spółka cywilna nie ma własnego mienia - nabywane prawa i zaciągane zobowiązania wchodzą do wspólnego majątku wspólników, stanowiącego ich współwłasność łączną. Także wspólnicy, nie spółka, prowadzą ewentualne przedsiębiorstwo, które podlega rejestracji w Ewidencji Działalności Gospodarczej właściwego wójta, burmistrza, prezydenta miasta. 4

5 Podatnicy Wyroku SN z r. (III RN 141/00 i III RN 142/00) W niektórych przypadkach za samoistnego posiadacza, którego obciąża podatek od nieruchomości, można uznać także osobę, korzystającą z budynku wybudowanego na cudzym gruncie i to na podstawie pozwolenia uzyskanego przez właściciela, choć sumptem tego posiadacza, a także z zajętej w związku z tymi zabudowaniami części gruntu. Oznacza to więc, że w niektórych przypadkach, mimo iż właścicielem lub samoistny posiadaczem nieruchomości jest inna osoba niż rzeczywisty posiadacz budynku, w sytuacji gdy budynek ten został wybudowany ze środków własnych rzeczywistego posiadacza budynku, podatnikiem podatku od nieruchomości (w tym przypadku budynku i części gruntu zajętego pod budowę) jest ten rzeczywisty posiadacz. W takim przypadku należy traktować go jako posiadacza samoistnego, którego obciąża podatek od nieruchomości. 5

6 Podatnicy-zapisy umowne Obowiązek podatkowy nie może być przenoszony z podatnika na inny podmiot w drodze umowy cywilnoprawnej. Umowa taka nie wywiera żadnych skutków w zakresie obowiązków podatkowych podatnika (np. wyrok NSA z r. (SA/Ka 930/92) Również brak w umowie np. dzierżawy zapisu, z którego wynika, że obowiązek płacenia podatku spoczywa na posiadaczu zależnym nie powoduje zwolnienia go od podatku. 6

7 Podatnicy Art. 3 ust. 2 Obowiązek podatkowy dotyczący przedmiotów opodatkowania wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe - ciąży odpowiednio na jednostkach organizacyjnych Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa(3) i jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych, faktycznie władających nieruchomościami lub obiektami budowlanymi. 7

8 Podatnicy Art. 3 ust. 3 Jeżeli przedmiot opodatkowania znajduje się w posiadaniu samoistnym, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości ciąży na posiadaczu samoistnym. 8

9 Podatnicy Art. 3 ust. 4 Jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy od nieruchomości lub obiektu budowlanego ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach, z zastrzeżeniem ust. 5. 9

10 Podatnicy Art. 3 ust. 5 Jeżeli wyodrębniono własność lokali, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości od gruntu oraz części budynku stanowiących współwłasność ciąży na właścicielach lokali w zakresie odpowiadającym częściom ułamkowym wynikającym ze stosunku powierzchni użytkowej lokalu do powierzchni użytkowej całego budynku. 10

11 Obowiązek podatkowy Art. 6 ust. 1 Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku. Art. 6 ust. 2 Jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub jego części, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budynku lub jego części przed ich ostatecznym wykończeniem. 11

12 Obowiązek podatkowy Uchwała NSA z r. (sygn. akt FPK 3/97, ONSA 1997/3/111) Sąd stwierdził, że przepis art. 6 ust. 2 komentowanej ustawy nie obejmuje swoim zakresem istniejących budynków, które zostały pod dane remontowi kapitalnemu. Rozpoczęcie użytkowania budynku jeszcze nie wykończonego ostatecznie powoduje konieczność zapłacenia podatku, od początku następnego roku, ustalanego od całego budynku. Obowiązek ten dotyczy również części, która nie została wykończona czy przekazana do użytkowania. Nie zmienia tego fakt, iż właściciel np. ma zamiar zajmować przez kilka następnych lat wyłącznie parter, z powodu niewykończenia reszty budynku. Piętra nie użytkowane też podlegają opodatkowaniu. 12

13 Zakończenie budowy Art. 54 Prawa budowlanego Inwestor, który wybudował na podstawie pozwolenia na budowę obiekt budowlany, powinien zawiadomić organ administracji architektonicznobudowlanej o zakończeniu budowy. Dokumenty niezbędne do załączenia do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego określa art. 57 ust. 1 3 pr. bud. W tym przepisie stwierdza się m.in., że do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowanego inwestor obowiązany jest dołączyć oryginał dziennika budowy, oświadczenie kierownika budowy o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także w razie korzystania ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu. Do zawiadomienia powinno zostać dołączone oświadczenie kierownika o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem, warunkami pozwolenia na budowę, przepisami i obowiązującymi Polskimi Normami 13

14 Zakończenie budowy Wyrok NSA z dnia 20 czerwca 1996 r., sygn. akt SA/Wr 2735/95 W sensie techniczno-budowlanym można mówić o zakończeniu budowy obiektu budowlanego, gdy odpowiada on warunkom, jakie przewiduje pr. bud. wobec budowy legalnej przy zawiadomieniu organu nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy (art. 57 pr. Bud.) Obiekt powinien być w takim stanie, by mógł zostać przeprowadzony jego odbiór i by można było przekazać go do normalnej eksploatacji i użytkowania. W przypadku wątpliwości co do możliwości przeprowadzenia odbioru budynku pomocne może być sięgnięcie do zapisów dziennika budowy. W art. 22 pr. bud., w którym wymieniono podstawowe obowiązki kierownika budowy, mowa jest m.in. o tym, że powinien on zgłosić obiekt budowlany do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy. 14

15 Nabycie nowego budynku Wyrok NSA z dnia 19 stycznia 1998 r., sygn. akt I SA/Wr 2124/96 Art. 6 ust. 2 ustawy dotyczy takich sytuacji, w których powstanie budynku jest okolicznością od której uzależniony jest obowiązek podatkowy. Nie obejmuje natomiast sytuacji, gdy budynek istniał zarówno w chwili zawarcia umowy notarialnej, jak i wcześniej. Zgodnie z art. 6 ust. 1 tej ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku. Skoro zgodnie z art. 3 ust. 1 omawianej ustawy nabycie prawa własności rodzi obowiązek w podatku od nieruchomości, prawidłowy jest zatem pogląd, że data nabycia własności stanowi okoliczność, z którą ustawa wiąże powstanie obowiązku. Zatem zgodnie z tą argumentacją, nabywca budynku nowowybudowanego, który co do zasady do końca roku nie powinien być opodatkowany, będzie jednak musiał opłacać podatek od pierwszego dnia miesiąca po miesiącu, w którym zawarł umowę kupnasprzedaży w formie aktu notarialnego. W takiej sytuacji wprawdzie na podstawie art. 6 ust. 2 obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości do końca roku nie powstałby, ale w związku z innym zdarzeniem nabyciem własności przez nowy podmiot, obowiązek podatkowy jednak powstaje. W rezultacie nowy nabywca powinien opłacać podatek od następnego miesiąca po miesiącu, w którym dokonał zakupu. 15

16 Obowiązek podatkowy Art. 6 ust. 3 Jeżeli w trakcie roku podatkowego zaistniało zdarzenie mające wpływ na wysokość opodatkowania w tym roku, a w szczególności zmiana sposobu wykorzystywania przedmiotu opodatkowania lub jego części, podatek ulega obniżeniu lub podwyższeniu, poczynając od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło to zdarzenie. 16

17 Obowiązek podatkowy Art. 6 ust. 4-5 Obowiązek podatkowy wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające ten obowiązek. Jeżeli obowiązek podatkowy powstał lub wygasł w ciągu roku, podatek za ten rok ustala się proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których istniał obowiązek 17

18 Dziękuję za uwagę Pytania i wątpliwości: Radosław Żuk radoslaw.zuk@taxfin.pl