Rozdział IV Wspólnota mieszkaniowa jako podatnik podatku od towarów i usług VAT

Transkrypt

1 Rozdział IV Wspólnota mieszkaniowa jako podatnik podatku od towarów i usług VAT 1. Wspólnota mieszkaniowa jako podmiot (podatnik) podatku VAT Ustawa o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm., na potrzeby publikacji zwana ustawą VAT bądź ustawą o podatku VAT ) w art. 15 określa: Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Natomiast pojęcie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT to wszystkie czynności podmiotów wykonywane w sposób ciągły w celach zarobkowych. Wspólnota mieszkaniowa jest jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej. Przy bliższym przyjrzeniu się jej można zauważyć, iż zachowuje się jak osoba prawna, bowiem ma swoją strukturę, jest wyodrębniona organizacyjnie, zarządza majątkiem, ma prawo zaciągać zobowiązania, może być pozywana i może pozywać. Ustawa o własności lokali nadaje jej ułomną zdolność prawną. Ze względu na te właściwości organizacyjnoprawne wspólnota mieszkaniowa może być traktowana na gruncie przepisów podatku VAT jak podmiot, a tym samym podatnik podatku VAT Wybór zwolnienia Wspólnota mieszkaniowa mogąca być podatnikiem podatku VAT podlega pod rygory przepisów ustawy o VAT. Wspólnota mieszkaniowa przed wykonaniem pierwszych czynności opodatkowanych musi podjąć decyzję, czy skorzysta z dobrodziejstwa przepisów zawartych w art. 113 ustawy o VAT i wybierze zwolnienie z tego podatku. Ustawa o VAT przewiduje bowiem zwolnienie podmiotowe dla podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty zł. A dla podatników rozpoczynających wykonywanie czynności w trakcie roku podatkowego zwolnienie to może być stosowane do czasu, gdy sprzedaż nie przekroczy w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży kwot zł. Począwszy od 2010 roku kwota wolna wynosi zł, a w 2011 roku kwota wolna wynosi zł. 27

2 Wspólnoty mieszkaniowe. Zasady funkcjonowania i opodatkowania. PRZYKŁAD Wspólnota mieszkaniowa wynajmuje ścianę budynku na reklamę oraz wynajmuje osobom trzecim lokale z nieruchomości wspólnych. Czynności te wykonuje od 1 czerwca obecnego roku podatkowego. Wspólnota mieszkaniowa wybierając zwolnienie wylicza limit tego zwolnienia: ,00 zł : 12 miesięcy = 8.333,33 zł 8.333,33 zł x 7 miesięcy pozostałych do końca roku = ,31 zł Wspólnota mieszkaniowa po uzyskaniu ww. kwoty ze sprzedaży usług staje się podatnikiem podatku VAT. Wspólnota mieszkaniowa jako podatnik VAT może zrezygnować ze zwolnienia pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnuje z tego zwolnienia i staje się podatnikiem VAT czynnym Obowiązek rejestracji Rezygnacja z wyboru zwolnienia podmiotowego zobowiązuje do dokonania rejestracji. Wspólnota mieszkaniowa rejestracji dokonuje na druku VAT-R. Przed złożeniem druku uiszcza opłatę skarbową za rejestrację w wysokości 170 zł. Wniesienie opłaty skarbowej następuje w kasie urzędu gminy, na terenie której znajduje się i funkcjonuje dana wspólnota. Kopię potwierdzenia tej opłaty dołącza się do druku VAT-R. Naczelnik urzędu skarbowego rejestruje wspólnotę jako podatnika VAT czynnego i potwierdza jego rejestrację. Wspólnota mieszkaniowa może dokonywać transakcji wewnątrzwspólnotowych polegających na wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów lub dostawie towarów. Wówczas ma obowiązek przed dokonaniem pierwszej transakcji zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego w zgłoszeniu rejestracyjnym o zamiarze rozpoczęcia wykonywania tych czynności Przedmiot opodatkowania Opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport i import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Pod pojęciem dostawa towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel. Pod pojęciem towaru rozumie się rzeczy ruchome, budynki, budowle i ich części oraz grunty. Dostawa towarów, której może dokonywać wspólnota mieszkaniowa, to obciążenie właścicieli lokali 28

3 ROZDZIAŁ IV. Wspólnota mieszkaniowa jako podatnik podatku od towarów i usług VAT kosztami energii, gazu, energii cieplnej w części przypadającej z tytułu używania nieruchomości wspólnych. Natomiast przez świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT rozumieć należy każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Pod pojęciem świadczenia usług rozumie się również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, zobowiązanie do powstrzymywania się od dokonywania czynności i świadczenia usług zgodnie z nakazem władzy publicznej. Ustawa o VAT w art. 9 definiuje również pojęcie wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru, a w art. 13 pojęcie wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Określa ona również, kiedy dostawa lub nabycie towarów nie ma charakteru wewnątrzwspólnotowych transakcji Składanie deklaracji Wspólnota mieszkaniowa, która podjęła decyzję, iż będzie czynnym podatnikiem podatku VAT, jest zobowiązana do składania miesięcznych deklaracji podatkowych do dwudziestego piątego (25) dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu. Deklaracje można składać do urzędu skarbowego w odstępach kwartalnych pod warunkiem, że podatnik spełnia warunki małego podatnika. Wspólnota mieszkaniowa może mieć status małego podatnika w rozumieniu ustawy o VAT pod warunkiem, że jej sprzedaż (wraz z kwotą podatku VAT) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wartości wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości euro, przy czym przeliczenia kwoty wyrażonej w euro dokonuje się według kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego. Wspólnota mieszkaniowa dokonując zgłoszenia rejestracyjnego na druku VAT-R określa, za który miesiąc lub kwartał po raz pierwszy złoży deklarację VAT-7. Deklaracja ta jest drukiem urzędowym określonym przez Ministra Finansów w drodze rozporządzenia. Gdy wspólnota mieszkaniowa będzie dokonywała czynności wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, będzie zobowiązana do składania miesięcznych informacji podsumowujących dokonanie transakcji. Termin złożenia informacji upływa 15 dnia miesiąca po miesiącu, w którym dokonano transakcji. Informacji 0 nie sporządza się. 2. Obowiązki i prawa wspólnoty mieszkaniowej jako podatnika podatku VAT Ustawa o podatku VAT nakłada na podatników szereg obowiązków, jak i praw Prowadzenie ewidencji Wspólnota mieszkaniowa, mimo wybranego ze względu na jej obroty nie przekraczające kwoty zł zwolnienia pod- 29

4 Wspólnoty mieszkaniowe. Zasady funkcjonowania i opodatkowania. miotowego, ma obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży. Ewidencja ta jest bardzo uproszczona, bowiem zawiera następujące informacje: datę dokonania sprzedaży, kwotę sprzedaży, narastającą wartość sprzedaży licząc od 1 stycznia i kończąc 31 grudnia roku podatkowego. UWAGA!!! Jeżeli naczelnik urzędu skarbowego stwierdzi, iż podatnik nie prowadzi ewidencji sprzedaży lub prowadzi ją w sposób nierzetelny, wówczas określi wartość niezewidencjonowanej sprzedaży w drodze oszacowania i ustali podatek przy zastosowaniu stawki podstawowej VAT 22%. Gdy wspólnota mieszkaniowa dokona rejestracji jako podatnik VAT czynny, wtedy jest zobowiązana do prowadzenia pełnej ewidencji zawierającej: kwoty określające wartość sprzedaży towarów i usług wyrażone z podatkiem VAT, bez podatku VAT oraz kwoty wartości sprzedaży zwolnionej od podatku VAT, kwoty określające wartość nabycia towarów i usług z podziałem na usługi i towary, od których przysługuje podatnikowi prawo odliczenia podatku VAT lub nie przysługuje ze względu na występowanie sprzedaży opodatkowanej lub zwolnionej, 30 wysokość podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżającego kwotę podatku należnego, kwoty podatku podlegającego wpłacie do urzędu skarbowego, zwrot podatku bądź przeniesienie podatku do następnego okresu rozliczeniowego. Rejestr nie jest drukiem urzędowym, jednak musi zawierać dane określone przepisami, niezbędne do prawidłowego sporządzania deklaracji podatkowych Kasy rejestrujące Podatnicy dokonujący sprzedaży towarów i usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej są obowiązani prowadzić ewidencję obrotów i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Minister Finansów zgodnie z delegacją ustawową zwolnił z obowiązku ewidencjonowania obrotów za pomocą kas rejestrujących podatników, u których kwota obrotu na rzecz osób fizycznych nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty zł, a dla rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej w danym roku podatkowym kwoty zł. Wspólnota mieszkaniowa znajduje się w reżimie obowiązującym ogół podatników. Natomiast dostawa towarów i usług dokonywana przez spółdzielnie mieszkaniowe na rzecz swoich członków jest zwolniona z obowiązku ewidencjonowania na kasach rejestrujących.

5 ROZDZIAŁ IV. Wspólnota mieszkaniowa jako podatnik podatku od towarów i usług VAT 2.3. Prawo do odliczenia podatku naliczonego W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych, przysługuje mu prawo odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego wynikającego ze sprzedaży. Jeżeli podatnik dokonuje czynności zarówno opodatkowane, jak i zwolnione, wówczas prawo to jest ograniczone. Podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom opodatkowanym. Ustawa określa sposób wyliczania tej proporcji. W wyjątkowych sytuacjach, o których mówi ustawa, proporcje te ustala się z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu Wspólnota mieszkaniowa a obciążenia członków wspólnoty Pytanie czy wspólnota mieszkaniowa (będąca podatnikiem czynnym w podatku od towarów i usług) wystawia fakturę VAT członkom wspólnoty z tytułu dostawy mediów? Wspólnota mieszkaniowa w zakresie czynności zarządzania nieruchomością wspólną i pobierania zaliczek od swoich członków z tytułu dostawy mediów do poszczególnych lokali, nie jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług, tym samym w tym zakresie nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług. W świetle przepisów ustawy o VAT, wspólnoty mieszkaniowe tworzone na podstawie ustawy o własności lokali mogą być traktowane jako samodzielni podatnicy tego podatku mieszczący się w zakresie innych jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej. Jednakże w takim przypadku wspólnota musi dokonywać czynności podlegające opodatkowaniu na rzecz osób trzecich, tj. niewchodzących w skład wspólnoty. Jak dowiedziono powyżej, czynności wykonywane przez wspólnotę na rzecz jej członków nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a wspólnota nie działa w charakterze podatnika, tym samym brak jest podstaw do fakturowania wewnętrznych rozliczeń między wspólnotą a jej członkami. Reasumując, w zakresie pokrycia kosztów utrzymania nieruchomości w części dotyczącej wyodrębnionych lokali użytkowych i mieszkalnych, jak również w części związanej z nieruchomością wspólną, wspólnota nie może wystawiać faktur VAT na rzecz członków wspólnoty. Wyżej wymienione stanowisko jest wyciągiem z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 września 2009 roku sygn. IPPPI/ /09 3/AP. 31