Brak proporcji ustalonej szacunkowo a rozliczenie podatku naliczonego. Wpisany przez Krystian Czarny

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Brak proporcji ustalonej szacunkowo a rozliczenie podatku naliczonego. Wpisany przez Krystian Czarny"

Łukasz Kołodziej
7 lat temu
Przeglądów:

1 Jak należy rozliczyć podatek naliczony, jeżeli podatnik nie ustalił proporcji z naczelnikiem urzędu skarbowego lub ustalił ją w wysokości, na którą organ podatkowy się nie zgadza. Czy w przypadku, gdy podatnik nie ustalił proporcji według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu, może odliczać podatek naliczony? W sytuacji, w której podatnicy - wykonując zarówno czynności opodatkowane, jak i zwolnione - nie są w stanie przypisać poszczególnych kwot podatku naliczonego do czynności, w stosunku do których przysługiwałoby im prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, są zobowiązani zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT) do odpowiedniego sposobu rozliczania podatku naliczonego. Odliczeniu podlega wówczas ta część kwoty podatku naliczonego, która jest ustalona według tzw. proporcji. Proporcję ustala się na podstawie obrotu osiągniętego za rok poprzedni. Natomiast podatnicy, którzy w poprzednim roku podatkowym nie osiągnęli obrotu lub u których obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż zł, przyjmują proporcję wyliczoną szacunkowo, według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego, w formie protokołu. Pojawia się jednak pytanie, jak należy rozliczyć podatek naliczony, jeżeli podatnik nie ustalił proporcji z naczelnikiem urzędu skarbowego lub ustalił ją w wysokości, na którą organ podatkowy się nie zgadza. 1 / 6

2 W Dyrektywie 2006/112/WE Rady WE z r. w sprawie wspólnego systemu o podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L ) w art. 175 ust. 2 postanowiono, iż tymczasowo stosowana proporcja na dany rok jest obliczana na podstawie transakcji z roku poprzedniego. W razie braku takich transakcji lub gdy nie są one znaczące, proporcja podlegająca odliczeniu zostaje tymczasowo oszacowana przez podatnika według własnej prognozy, pod nadzorem organu podatkowego. Z kolei art. 90 ust. 8 ustawy o VAT stanowi, iż podatnicy, którzy w poprzednim roku podatkowym nie osiągnęli obrotu, o którym mowa w ust. 3, lub u których obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż zł, do obliczenia kwoty podatku naliczonego podlegającej odliczeniu od kwoty podatku należnego przyjmują proporcję wyliczoną szacunkowo, według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego, w formie protokołu. Należy zwrócić uwagę, że regulacja zawarta w art. 90 ust. 8 ustawy o VAT przewiduje szczególny przypadek, w którym proporcja wstępna ustalana jest nie wedle struktury sprzedaży, lecz szacunkowo jako prognoza, z uwagi na fakt, że podatnik w poprzednim roku nie osiągnął obrotu lub był on niższy niż zł. Istotne jest również to, że do regulacji zawartych w art. 90 ust. 8 ustawy o VAT znajdą zastosowanie wszystkie inne ustępy art. 90, w szczególności ustęp 2. Artykuł ten stanowi, że jeśli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10. Trzeba zgodzić się ze stanowiskiem, jakie prezentują organy podatkowe, iż to na podatnikach ciąży obowiązek wyliczenia szacunkowej proporcji. W interpretacji z r. (ILPP2/443-34/07-4/IM) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu stwierdził, że: Ustalenie 2 / 6

3 przedmiotowej proporcji ma charakter obowiązkowy, jednak to na Wnioskodawcy spoczywa ciężar jej wyliczenia. Podatnik ma obowiązek uzgodnienia wyliczonej szacunkowo prognozy z naczelnikiem urzędu skarbowego, w formie protokołu". Należy jednak zauważyć, że treść tego przepisu budzi pewne wątpliwości i prowadzi do niejednoznacznych wniosków. Zachodzi tu bowiem sytuacja, w której propozycja podatnika co do wielkości prognozy - do której przygotowania jest obowiązany - ma być poddana uzgodnieniom, w których żadna ze stron nie ma władztwa do tego, aby uzgodnienia te jednostronnie zakończyć z satysfakcjonującą ją propozycją proporcji. Wątpliwości co do treści omawianego przepisu najlepiej oddaje próba jego prawidłowej" interpretacji przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu z r. (I SA/Wr 1267/09), który w jednym z wyroków stwierdził, że [...] to naczelnik urzędu skarbowego akceptuje przedstawioną przez podatnika prognozę, a formą akceptacji jest protokół. Jest to zatem niewątpliwie czynność dwustronna wymagająca akceptacji przez obie strony". Problem dotyczy zastosowania art. 90 ust. 8 ustawy o VAT, który w systematyce tej ustawy umieszczony został w Dziale IX Odliczenie i zwrot podatku. Odliczanie częściowe". (Rozdział 2. Odliczanie częściowe podatku oraz korekta podatku naliczonego). Jest to istotne, jeśli weźmie się pod uwagę argumentum a rubrica. Dział ten otwiera art. 86, który wprowadza fundamentalne prawo podatnika do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, przy spełnieniu wszystkich warunków przewidzianych w tym przepisie. Z tego względu należy wskazać, że rozwiązaniom zawartym w art. 90 przyświecają te same cele, z tą różnicą, że prawo do obniżenia podatku należnego może być realizowane proporcjonalnie, a to dlatego, że podatnik nie jest w stanie wyodrębnić kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (wykonuje czynności opodatkowane i zwolnione). 3 / 6

4 Trzeba podkreślić, że interpretacja omawianego przepisu nie może być dokonywana w oderwaniu od art. 86 ustawy o VAT, co więcej, powinna być dokonywana właśnie przez pryzmat prawa do odliczenia jako naczelnej zasady podatku od towarów i usług. Co istotne, prawo do odliczenia wypływa wprost z art. 86 ustawy o VAT, natomiast regulacje zawarte w art. 90 przewidują szczególny sposób realizacji tego prawa z uwagi na wykonywanie zarówno czynności opodatkowanych, jak i zwolnionych. Można więc stwierdzić, że art. 90 nie kreuje sam w sobie prawa do odliczenia, a będąc jedynie modyfikatorem (w ujęciu M. Zielińskiego niektóre przepisy występują w charakterze modyfikatora przepisu zrębowego, zob. M. Zieliński, Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2006, s. 114) artykułu 86, z uwagi na mieszany charakter wykonywanych czynności reguluje sposób ustalenia wielkości podatku naliczonego do odliczenia. Prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przewidziane w art. 90 ustawy o VAT jest niczym innym, jak prawem przewidzianym w art. 86. Różnica polega tylko na tym, iż art. 90 przewiduje szczególny przypadek odliczania podatku z uwagi na fakt, że podatnik nie jest w stanie wyodrębnić kwot podatku naliczonego związanych tylko z czynnościami dającymi prawo do odliczenia. Z artykułu 86 ust. 1 wynika zakaz odliczania VAT naliczonego przy nabyciu towarów lub usług, które wykorzystywane są do czynności zwolnionych z opodatkowania VAT. Potwierdza to także art. 90 ust. 1 ustawy o VAT, w którym na podatników nabywających towary lub usługi wykorzystywane do obydwu rodzajów czynności został nałożony obowiązek odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Jeżeli nie można wyodrębnić całości albo części kwot podatku naliczonego, o których mowa powyżej, podatnikowi przysługuje prawo do pomniejszenia o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. 4 / 6

5 Mając na uwadze, że odliczenie proporcjonalne musi zachować podstawowe elementy wspólnego systemu VAT (m.in. neutralność podatku) konieczne jest, aby proporcja w najbardziej wiarygodny sposób odzwierciedlała związek zakupów z obydwoma rodzajami transakcji i była jednakowa dla wszystkich podatników. Wydaje się, że najbardziej racjonalnym rozwiązaniem omawianego problemu, z zachowaniem zasady neutralności VAT z jednej strony oraz zasady unikania zakłócenia warunków konkurencji z drugiej strony, jest przyjęcie proporcji wynikającej ze struktury sprzedaży za dany miesiąc. Za takim rozwiązaniem przemawia również fakt, iż podatnik, który nie dopełnił wszystkich obowiązków związanych z odliczeniem proporcjonalnym i mimo to dokonuje odliczenia w całości, byłby w lepszej sytuacji stosunku do pozostałych podatników, którzy dopełnili obowiązku związanego z częściowym rozliczeniem podatku. Stałoby to oczywiście w sprzeczności z zasadą unikania zakłócenia warunków konkurencji, która ma zapewnić wszystkim podatnikom działającym na rynku te same zasady opodatkowania. Dodatkowym argumentem przemawiającym za takim rozwiązaniem jest to, iż po zakończeniu roku korekta rozliczenia zostanie dokonana na zasadach określonych w art. 91 ustawy o VAT. Przyjęcie zasady, iż brak ustalenia prognozy zawiesza prawo rozliczenia podatku do zakończenia roku pozostawałoby w sprzeczności z brzmieniem art. 86 ust. 1 tej ustawy. Przyjęcie proporcji wynikającej ze struktury sprzedaży danego miesiąca wydaje się rozwiązaniem najbardziej racjonalnym, z zachowaniem zasady neutralności VAT z jednej strony oraz zasady unikania zakłócenia warunków z drugiej strony. 5 / 6

6 Podstawa prawna: art. 86 ust. 1, art. 90 ust. 8, art. 91 ustawy z r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.). 6 / 6

Podobne dokumenty

Roczna korekta VAT - zasady rozliczenia

Roczna korekta VAT - zasady rozliczenia Roczna korekta VAT musi być dokonana przez podatników, którzy w trakcie poprzedniego roku podatkowego odliczali VAT częściowo według ustalonej wstępnie na dany rok