Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku

Transkrypt

1 Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku 1. Obiekty żywnościowo żywieniowe. 2. Jakość zdrowotna środków spożywczych. 3. Jakość żywienia. 4. Nadzór nad materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością oraz kosmetykami.

2 1. Obiekty żywnościowo żywieniowe Spośród 1877 obiektów będących w ewidencji Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Koninie, nadzorem sanitarnym objęto 766 (40,8) zakładów produkcji i obrotu żywnością, żywienia zbiorowego, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz obrotu kosmetykami. Przeprowadzono ogółem 1090 kontroli sanitarnych, w tym 83 kontroli interwencyjnych. Czynności kontrolne interwencyjne podejmowano w związku ze zgłoszeniami przez klientów dotyczącymi niewłaściwej jakości żywności lub nieprzestrzegania warunków sanitarnych w obiektach oraz po otrzymaniu powiadomień w ramach funkcjonowania Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności RASFF.

3 W trakcie kontroli obiektów szczególną uwagę zwracano na: przechowywanie żywności łatwo ulegającej zepsuciu, terminy przydatności do spożycia, cechy organoleptyczne środków spożywczych, posiadanie handlowych dokumentów identyfikacyjnych środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego, znakowanie żywności, w tym szczególnie suplementów diety i środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego, sposób postępowania z odpadami, stopień wdrażania zasad GHP/GMP oraz systemu HACCP.

4 Interwencje. Rozpatrzono 74 interwencje klientów, w tym: 31 na nieprzestrzeganie warunków sanitarnych produkcji lub sprzedaży żywności, z których 20 potwierdziło się w trakcie przeprowadzonych czynności kontrolnych, 41 na wprowadzanie do obrotu żywności po upływie okresu przechowywania, o zmienionych cechach organoleptycznych lub zanieczyszczonej larwami owadów, z których 22 potwierdziło się w trakcie przeprowadzonych czynności kontrolnych, 1 na zatrudnianie w zakładzie pracowników bez orzeczeń lekarskich dla celów sanitarnoepidemiologicznych, która potwierdziła się w trakcie czynności kontrolnych, 1 na produkt kosmetyczny zakupiony na stoisku w supermarkecie w Koninie po zastosowaniu którego u dziecka wystąpiło podrażnienie oczu, nie potwierdzona w wyniku czynności kontrolnych - produkt zastosowano do kąpieli dziecka poniżej 3 lat, niezgodnie z ostrzeżeniami na etykiecie. Badania mikrobiologiczne próbki produktu kosmetycznego nie wykazało niezgodności.

5 Wyniki dokonanej oceny stanu sanitarnego Najczęściej występującymi uchybieniami we wszystkich grupach obiektów żywności i żywienia były: zły stan ścian, sufitów i podłóg, zły stan urządzeń i sprzętu stykającego się z żywnością w piekarniach, w zakładach żywienia zbiorowego otwartego, w sklepach spożywczych, nieodpowiednia sprzedaż produktów nieopakowanych w sklepach spożywczych, brak systematycznych zapisów w rejestrach wynikających z instrukcji dobrej praktyki higieny w sklepach spożywczych i w zakładach żywienia zbiorowego otwartego, niewłaściwy sposób postępowania z odpadami gastronomicznymi w zakładach żywienia zbiorowego otwartego. W przypadku obiektów ocenionych jako niezgodne z wymaganiami najczęściej stwierdzano: brak orzeczeń lekarskich dla celów sanitarno-epidemiologicznych pracowników o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy w styczności z żywnością, niewłaściwą jakość żywności, obecność szkodników, brak warunków do mycia i dezynfekcji naczyń w zakładach żywienia zbiorowego. W 26 obiektach zdyskwalifikowano 416 partii żywności z powodu: przeterminowania, braku znakowania i udokumentowanego źródła pochodzenia, identyfikującego producenta, obecności żywych larw owadów i ich oprzędów w żywności. W jednym ze sklepów spożywczych w Koninie wycofano z obrotu 380,2 kg nieopakowanych migdałów, nasion słonecznika, pistacji, fistaszek, rodzynek oraz 340 opakowań orzechów, maku, suszonych owoców zanieczyszczonych larwami owadów i ich oprzędami (ogółem wycofano 25 partii żywności).

6 Odsetek obiektów niezgodnych z wymaganiami w wybranych grupach obiektów w latach:

7 Przykład ciastkarni i piekarni, w których nie przestrzegano warunków sanitarnych Zdjęcia zakładu o dobrym stanie sanitarnym - wyposażenie stołówki szkolnej

8 W 2016 r. w okresie letnim, w dni wolne od pracy kontrolowano obiekty żywienia zbiorowego i obiekty ruchome działające w miejscowościach wypoczynkowych oraz przy trasach turystycznych. Przeprowadzono 34 kontrole. Nałożono 7 mandatów na kwotę 2000 zł. W okresie przedświątecznym skontrolowano 6 obiektów obrotu żywnością w zakresie warunków sprzedaży ryb żywych i świeżych. Nie stwierdzono nieprawidłowości.

9 Stan sanitarny środków transportu Skontrolowano 131 środków transportu. Oceniono w ramach urzędowych kontroli żywności 18 środków transportu, nie stwierdzono nieprawidłowości. Stan środków transportu do przewozu żywności nie budził zastrzeżeń. Komory załadunkowe przeznaczone do przewozu żywności wymagającej utrzymania odpowiedniej temperatury wyposażone są w agregaty chłodnicze z możliwością monitorowania temperatury w trakcie przewozu rejestratorem zamontowanym w kabinie kierowcy. Stan ścian i podłogi komory załadunkowej jest dobry i o właściwej kondycji technicznej.

10 HACCP Wdrażanie zasad dobrej praktyki higienicznej (GHP) i dobrej praktyki produkcyjnej (GMP) W 2016 roku odnotowano nieznaczny wzrost liczby i odsetka zakładów z wdrożonymi i stosowanymi instrukcjami dobrej praktyki higieny w stosunku do wszystkich zakładów wpisanych w ciągu roku do rejestru. W 636 zakładach produkcji i obrotu żywnością oraz żywienia zbiorowego wdrożono zasady systemu HACCP, co stanowi 34,0 % ogólnej liczby obiektów (w 2015 r %). W małych zakładach jak sklepy spożywcze sprzedające owoce i warzywa lub żywność opakowaną nie wymagającą przechowywania w warunkach chłodniczych, magazyny hurtowe napojów i opakowanej żywności, nie wymagającej niskich temperatur, pijalnie napojów, zakłady żywienia w systemie cateringowym (stołówki szkolne i w przedszkolach) uznano opracowane i stosowane przez przedsiębiorców instrukcje dobrej praktyki higieny za wystarczające do zapewnienia bezpieczeństwa żywności oferowanej konsumentowi końcowemu.

11 System szybkiego reagowania RASFF W celu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów funkcjonuje unijny system szybkiego reagowania RASFF. System ma na celu szybką wymianę informacji na temat wadliwych lub szkodliwych produktów żywnościowych i środkach żywienia zwierząt. Umożliwia błyskawiczny kontakt między państwami członkowskimi i komisją europejską. System przewiduje również informowanie o podjętych w trybie pilnym środkach zaradczych.

12 System szybkiego reagowania RASFF W ramach zgłoszeń do systemu RASFF otrzymano 15 powiadomień alarmowych, które dotyczyły: przekroczenia dopuszczalnej zawartości kwasu sorbowego w produkcie pn. Śliwki suszone pochodzącym z Chile, konfekcjonowanym w Polsce; stwierdzenia kawałków plastiku w batonach i cukierkach wyprodukowanych w Holandii; stwierdzenia migracji kadmu oraz ołowiu z obrzeża wyrobu przeznaczonego do kontaktu z żywnością pochodzącego z Chin; przekroczenia bezpiecznego limitu kwasu nikotynowego w suplemencie diety; wykrycia Salmonelli z grupy BIO w produkcie mięsnym produkcji krajowej; obecności beztlenowców redukujących siarczyny (Clostridia) w naturalnej wodzie mineralnej; stwierdzenia w składzie suplementu diety wyprodukowanym w USA ekstraktu z liści Acacia Rigidula, która nie uzyskała autoryzacji Komisji Europejskiej przed wprowadzeniem do obrotu na teren Wspólnoty; przekroczenia dopuszczalnego limitu kwasu sorbowego w suszonych morelach pochodzących z Turcji; przekroczenia dopuszczalnego poziomu WWA i benzo(a)pirenu w czekoladzie produkcji krajowej; stwierdzenia w składzie suplementu diety wyprodukowanego w Czechach ekstraktu Dendrobium szlachetnego, substancji której obecność na rynku europejskim jako żywność jest nieuprawniona, zgodnie z rozporządzeniem (WE) Nr 258/97; przekroczenia maksymalnego dopuszczalnego poziomu kwasu sorbowego w napoju niegazowanym, wyprodukowanym w Polsce; przekroczenia dopuszczalnego poziomu WWA i benzo(a)pirenu w czekoladzie produkcji krajowej; 2 powiadomienia w sprawie obecności synefryny w suplemencie diety produkcji węgierskiej; obecności w składzie produktu wyprodukowanego w USA niedozwolonych substancji m.in. alfa-johimbiny; przekroczenia dopuszczalnego poziomu sulfadiazyny w mięsie wieprzowym pochodzącym z Belgii.

13 2. Jakość zdrowotna środków spożywczych Krajowe środki spożywcze W 2016 roku Sekcja Badań Mikrobiologicznych Żywności, Wody i Gleby w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Koninie, przebadała w ramach urzędowej kontroli ogółem 677 próbek krajowych środków spożywczych, z czego zakwestionowano ogółem 37 próbek, co stanowiło 5,47% zbadanej żywności. Dodatkowo zbadano 8 próbek żywności w związku z zatruciami pokarmowymi. Przyczyną kwestionowania próbek była niewłaściwa jakość mikrobiologiczna. Kwestionowane próbki środków spożywczych wg grup produktów w latach L.p. Grupa produktów Odsetek próbek zakwestionowanych w % w danej grupie produktów 2015 rok 2016 rok 1. Mleko i przetwory mleczne (ogółem) w tym lody 7,7 12,5 2. Wyroby cukiernicze i ciastkarskie 3. Wody mineralne i napoje bezalkoholowe 0 5, Drób, podroby i produkty drobiarskie, jaja i ich przetwory 0 1,25 5. Mięso, produkty i przetwory mięsne 0 12,5 Stan sanitarny 6. obiektów Zatrucia żywności, pokarmowe żywienia i przedmiotów użytku 0 12,5

14 Przyczyny kwestionowania pobranych próbek krajowych środków spożywczych Przekroczona dopuszczalna liczba bakterii z rodziny Enterobacteriaceae w 10 próbkach lodów z automatu, co stanowi 100 % pobranych próbek, które skutkowało wydaniem 2 decyzji zakazującej produkcji lodów z automatu. Obecność pałeczek Salmonella spp. w 10 g mięsa mielonego - w mięsie mielonym. Sprawę przekazano w trybie natychmiastowym Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii nadzorującemu producenta oraz do zakładu produkcyjnego. Obecność bakterii z grupy coli w 250 ml w wodzie źródlanej. Pobrano kolejne 5 próbek tej wody, badania nie wykazały zanieczyszczeń mikrobiologicznych. Przekroczona zawartość związków polarnych w próbce tłuszczu smażalniczego przeznaczonego do smażenia pączków.

15 3. Jakość żywienia Oceniono teoretycznie 14 jadłospisów dekadowych (bez danych z zestawienia dekadowego) opracowanych na 10 dni, z których nieprawidłowo oceniono 5 jadłospisów. Kontrolą objęto: 1 blok żywienia w szpitalu, w którym oceniono 2 jadłospisy opracowane na 10 dni dla pacjentów z dietą podstawową, 1 stołówkę w żłobku, 2 stołówki szkolne, 7stołówek w przedszkolach, 1 zakład usług cateringowych, w którym oceniono 2 jadłospisy dekadowe. Nieprawidłowo oceniono 2 jadłospisy dekadowe pobrane w jednym zakładzie żywienia zbiorowego dowożącym posiłki do szkół. Stwierdzone nieprawidłowości to: brak zróżnicowania produktów z kategorii produktów zbożowych lub ziemniaków przetworzonych; mała częstotliwość warzyw w postaci surowej; w posiłkach obiadowych nie podano owoców; w 4 posiłkach obiadowych brak porcji żywności z grupy: mięso, ryby, jaja, orzechy, nasiona roślin strączkowych. Wydano zalecenia : zwiększyć podaż warzyw w postaci surowej do minimum trzech porcji warzyw w postaci surowej w tygodniu i do minimum jednej porcji warzyw każdego dnia; uwzględnić minimum jedną porcję owoców każdego dnia w posiłku obiadowym oraz minimum trzy porcje różnych owoców w tygodniu w posiłkach obiadowych; uwzględnić porcję ryby co najmniej raz w tygodniu w posiłkach obiadowych

16 Żywienie w szpitalu Nieprawidłowo oceniono 1 jadłospis dekadowy w bloku żywienia w szpitalu dla pacjentów z dietą podstawową za: mniejszą niż zalecana ilość posiłków w ciągu dnia tj. mniej niż 4 do 5, w ocenionym jadłospisie wydawano pacjentom z dietą podstawową 3 posiłki w ciągu dnia; w 7 dniach na 10 ocenionych mleko lub sery podano wyłącznie w śniadaniach; tylko w 4 dniach na 10 ocenionych warzywa i owoce w postaci surowej wystąpiły codziennie; w 3 dniach na 10 warzywa lub owoce podano w 2 posiłkach, brak warzyw i/lub owoców w kolacjach. Wydane zalecenia: zwiększyć częstotliwość podawania mleka lub serów tj. w dwóch posiłkach dziennie; podawać w 3 posiłkach dziennie warzywa lub owoce; zwiększyć częstotliwość i poszerzyć asortyment podawanych warzyw i owoców w postaci surowej z uwzględnieniem sezonowości występowania. zwiększyć częstotliwość podaży mleka; w każdym posiłku podstawowym planować warzywa zwłaszcza w postaci surówki, zastosować szeroki asortyment warzyw uwzględniając sezonowość ich występowania; Kolejny oceniony jadłospis dekadowy opracowany na 10 dni dla pacjentów z dietą podstawową wykazał zastosowanie się do powyższych zaleceń.

17 4.Nadzór nad materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością oraz kosmetykami. W 2016 roku pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Koninie znajdowały się: 2 wytwórnie wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz 14 miejsc obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością, w tym 3 hurtownie i 11 sklepów. Skontrolowano 5, w tym oceniono 4. Nie odnotowano obiektów niezgodnych z wymaganiami.

18 System szybkiego reagowania RAPEX System RAPEX to europejski system szybkiej wymiany informacji o produktach niebezpiecznych. Obejmuje wszystkie produkty nieżywnościowe przeznaczone dla konsumentów oraz takie, co do których istnieje prawdopodobieństwo, że mogą być przez nich użyte. W 2016 roku do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Koninie nie wpłynęły informacje o kosmetykach zagrażających zdrowiu lub życiu klientów umieszczonych w systemie RAPEX.

19 PODSUMOWANIE W roku 2016 zwiększył się odsetek obiektów o złym stanie sanitarnym. Odnotowano również pogorszenie jakości zdrowotnej środków spożywczych. Niska świadomość niektórych operatorów żywności oraz zatrudnionych pracowników, a także brak kontroli nad firmami zewnętrznymi świadczącymi usługi dla przedsiębiorstw spożywczych (np. w zakresie wykonywania czynności porządkowych) przyczyniła się do pogorszenia stanu sanitarnego obiektów. Wskazać należy, ze szereg zakładów w mieście Koninie jest o dobrym stanie sanitarnym. Są to zakłady w których wdrożone są i stosowane systemy zapewnienia bezpieczeństwa żywności. Operatorzy żywności sprawdzają jakość wprowadzanej do obrotu żywności poprzez zlecanie badań żywności do akredytowanych laboratoriów. Są świadomi odpowiedzialności podmiotu działającego na rynku spożywczym za spełnienie wymagań prawa żywnościowego dla zapewnienia bezpieczeństwa żywności. W ramach urzędowych kontroli żywności kontynuowany będzie nadzór w zakresie: wdrażania i stosowania w zakładach systemów zapewnienia bezpieczeństwa żywności dobrej praktyki higienicznej (GHP), dobrej praktyki produkcyjnej (GMP) oraz systemu HACCP, prawidłowego znakowania żywności, przestrzegania warunków przechowywania żywności i przestrzegania terminów przydatności do spożycia i dat minimalnej trwałości, zachowania higieny w produkcji i w obrocie środkami spożywczymi, spełnienia wymagań zbiorowego żywienia dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty.