RECENZJA. Medycznego w Katowicach prof. dr hab. n. med. Jacka Kasperskiego z dnia 15 grudnia 2016 r.

Transkrypt

1 Dr hab. n. med. Małgorzata Pihut Kraków r Pracownia Zaburzeń Czynnościowych Narządu Żucia Katedra Protetyki Stomatologicznej Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum ul. Montelupich 4 Kraków RECENZJA rozprawy doktorskiej lekarz stomatolog Marty Twardokęs pt " Zależności mońologiczne pomiędzy ustną i krtaniową częścią gardła, a górnym piętrem twarzy w różnych klasach szkieletowych" Podstawą formalną recenzji jest pismo Prodziekana Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach prof. dr hab. n. med. Jacka Kasperskiego z dnia 15 grudnia 2016 r. Rozprawa doktorska lekarz stomatolog Marty, Twardokęs pt. "Zależności morfologiczne pomiędzy ustną i krtaniową częścią gardła, a górnym piętrem twarzy w różnych klasach szkieletowych" została wydana w formie maszynopisu na Wydziale Lekarskim z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu w 2016 roku. Promotorem pracy jest prof. dr hab. n. med. Maciej Misiołek, a promotorem pomocniczym dr n. med. Zbigniew Paluch. Praca zawiera 63 strony maszynopisu, w tym 52 strony tekstu, spis piśmiennictwa - 86 pozycji, wykaz: tabel, rycin oraz skrótów użytych w opracowaniu. We wstępie zajmującym 4 stron przedstawiono podstawy morfologiczne obszaru będącego przedmiotem badań tj. dróg: oddechowej i pokarmowej oraz dotychczasową wiedzę w zakresie zależności morfologii górnych dróg oddechowych od wieku i płci pacjentów. Omówiono również różnice wynikające z oceny wieku szkieletowego, przeprowadzaną na podstawie badań radiologicznych dłoni i nadgarstka oraz dojrzałości kręgów szyjnych widocz- 1

2 nych na zdjęciach cefalometrycznych bocznych, które to zdjęcia stanowią cenne narzędzie w diagnozowaniu i planowaniu leczenia w praktyce ortodontycznej, protetycznej i w chirurgii szczękowo-twarzowej. Ponadto zobrazowano zależności: długości podniebienia miękkiego, maksymalną i średnią powierzchnię gardła, jak również jego objętość od wieku osób badanych oraz płci. Podkreślono, że występują różnice wymiarów środkowego piętra twarzy i podstawy szczęki u kobiet i mężczyzn. Cel pracy sformułowano w formie zdania twierdzącego i stanowił on opracowanie modeli wielowymiarowych reprezentujących morfologiczne zależności pomiędzy ustną i krtaniową częścią gardła, a górnym piętrem twarzy oraz szyjnym odcinkiem kręgosłupa, z uwzględnieniem wieku, płci oraz klas szkieletowych. Badania przeprowadzono na podstawie analizy retrospektywnej badań obrazowych. Uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w dniu 14 kwietnia 2014 r. W rozdziale opisującym materiał badań scharakteryzowano badania obrazowe grupy 229 pacjentów leczonych ortodontycznie w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej Dentystyka Zbigniew Paluch w Raciborzu. Diagnostyczne zdjęcia cefalometryczne boczne wykonywane były zgodnie z opracowaną procedurą, zapewniającą ujednolicenie wyników badań. Wyniki badań radiologicznych podzielono zgodnie z rozdziałem płci oraz klasą szkieletowq, jak również wiekiem chronologicznym i szkieletowym. Rozdział zawierający opis metodyki badań przedstawia kryteria włączenia i wykluczenia z badań. Przedstawiono punkty cefalometryczne użyte w badaniach. Omówiono szczegółowe zasady wykonania zdjęć cefalometrycznych oraz sposób przeprowadzenia pomiarów liniowych ustnej i krtanio '.'.'oj o"'<t>boi :.11,-, i I-'vlllI~.m)vv "'-yluwycn gornego piętra twarzy, jak również szyjnego odcinka kręgosłupa z użyciem aparatu Digital X-ray Imaging System, Vatech Dental Manufacturing. Scharakteryzowano programy komputerowe, które umożliwiły uzyskanie powyższych pomiarów. Otrzymane wyniki badań poddano analizie statystycznej z użyciem pakietu Statistica 10. 2

3 Wyniki przeprowadzonych badań zostały przedstawione w sposób czytelny i jasny, ułatwiający zrozumienie złożonych badań analitycznych, z uwzględnieniem podziału na płeć i klasy szkieletowe, scharakteryzowane według metody McNamara. Wykazano dodatnie i ujemne korelacje ocenianych zmiennych zależnych i niezależnych, w zależności od ocenianego parametru. Dyskusja w dysertacji przedstawionej do recenzji świadczy o biegłośc i Autorki w pracy naukowej oraz analizie danych uzyskanych w badaniach własnych. Przeprowadzono konstruktywną i rzeczowa polemikę dotyczącą szczegółowego porównania wyników badań własnych z danymi uzyskanymi z przeglądu piśmiennictw. Przeprowadzono szczegółową analizę poszczególnych wyników badań z uwzględnieniem podziału na płeć i klasy szkieletowe oraz odniesiono powyższe wyniki do podobnych badań prowadzonych na świecie. Uzasadniono korelację takich zmiennych jak: McNamara, Midldle Pharyngeal Wall, U-Posterior Nosal Spine, Lower Pharyngeal Wall oraz Verłical Airway Length ze zmiennymi twarzoczaszki, kręgosłupa szyjnego i wieku szkieletowego. Znajomość tych złożonych zależności morfologicznych może być cennym narzędziem w diagnostyce i planowaniu kolejnych etapów leczenia ortodontycznego i chirurgicznego wad szkieletowych 1warzy. Wnioski wynikają z konstrukcji założeń badawczych projektu, choć większość z nich sq wynikami badań, a część z nich powinna być zamieszczona w podsumowaniu badań, gdyż wnioski powinny być ściśle powiązane z konkretnym celem pracy. Streszczenie pracy doktorskiej napisane w języku polskim i angielskim w sposób adekwatny i skrótowo przedstawia treść dysertacji. Przegląd piśmiennictwa dokonany przez Doktorontkę zawiera 86 pozycji i jest prawidłowo wyselekcjonowany, co świadczy o umiejętności właściwego wyboru istotnych informacji związanych z podjętym projektem badawczym. Tematyka rozprawy doktorskiej koncentruje się na zagadnieniu badań analitycznych oceniających zależność ustnej i krtaniowej części gardła oraz 3

4 liniowych i kątowych pomiarów górnego piętra twarzy oraz szyjnego odcinka kręgosłupa. Omawiana problematyka ma duże znaczenie zarówno poznawcze, jak i utylitarne, gdyż podejmuje temat jakże trudnych zależności pomiarów istotnych w interdyscyplinarnym leczeniu zespołowym licznej grupy pacjentów, którzy zgłaszają się do leczenia z powodu wad szkieletowych. Doktorantka w sposób wyczerpujący przeanalizował korelację ocenianych zależności morfologicznych, stwierdzając, iż istnieje szereg korelacji dodatnich wśród ocenianych parametrów anatomicznych. Dysertacja została zredagowana w sposób poprawny pod względem układu i poszczególnych rozdziałów, użytego języka i stylistyki, a wykorzystane metody zostały użyte przez Doktorantkę zgodnie z zaleceniami metodologii badań naukowych. Do błędów, nie wpływających na pozytywną ocenę rozprawy doktorskiej, należy zaliczyć: * znacząco nadużywane sformułowanie "istotny statystycznie" w rozdziale Wprowadzenie, które to określenie jest ważne w dyskusji porównującej wyniki badań własnych z uzyskanymi przez innych autorów. * w kilku miejscach opracowania popełniono błędy w zakresie znaków interpunkcyjnych i stylistycznych (błędnie pisane "nie" z przymiotnikami np. na stronie 11- w wyrazie nie zaburzonej, czy stronie 12 w wyrazie nie potrzebna). * pięć spośród dziewięciu wniosków stanowią wyniki badań, a nie wnioski, które powinny być ścisłą odpowiedzią na cel projektu ( wniosek 1,2,3,4,5) * kolejne wnioski zawarte w punktach 6,7,8,9 nie są związane z celem pracy czyli opracowaniem modeli opisujących zależności morfologiczne i Autorka nie analizowała powyższych zagadnień podczas pracy z materiałem badań * wyrazy "Rycina" i "Tabela" powinny być napisane z małej litery, gdyż stanowią kontynuację zdania *proponuje dodać: 4

5 - polską nazwę badania cone beam computed- tomografia wiązki stożkowej - opisowy fragment materiału badań, który w opracowaniu zamieszczony jest tylko w tabeli - polskie nazwy omawianych parametrów w podtytułach rozdziału Dyskusja - proponuję zmniejszyć ilość wniosków Podsumowując stwierdzam, że przedmiot prowadzonych badań, dobór metod badań oraz interpretacja wyników, jak również rzeczowość przeprowadzonej dyskusji oceniam bardzo wysoko i odpowiadają one kryteriom stawianym rozprawom doktorskim. Praca stanowi oryginalne rozwiązanie zagadnienia naukowego, a Doktorantka wykazał umiejętność samodzielnego prowadzenia pracy doświadczalnej i naukowej w oparciu o specjalistyczną wiedzę teoretyczną. Hipoteza przyjęta w tej rozprawie doktorskiej zostały dogłębnie zweryfikowane, a wyznaczony cel, mający charakter pracy doświadczalnej i naukowej zostały konsekwentnie zrealizowany. Rozprawa doktorska spełnia warunki określone wart. 13 ust.1 ustawy z dnia 4 marca 1003 r o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, z późno zm. W związku z powyższym przedkładam Wysokiej Radzie Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach wniosek o dopuszczenie lek. dent. Marty Twardokęs do dalszych etapów przewodu doktorskiego. Z wyrazami szacunku 5