Szanowny Pan. Dziekan Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu. Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Transkrypt

1 \ \ '., \. Kraków, dnia Szanowny Pan Prof. dr hab. n. med. Maciej Misiolek Dziekan Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach Wielce Szanowny Panie Dziekanie,,. Załączam pozytywną recenzję pracy doktorskiej lekarza medycyny Klaudiusza Komora pt. : " Wpływ wykonywania zawodu lekarza na długość życia w populacji lekarzy i lekarzy dentystów w Polsce" Pracę oceniam pozytywnie. Rozprawa doktorska spełnia warunki określone w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule naukowym w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595, z późno zm.). W związku w powyższym, mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Radzie Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach wniosek o dopuszczenie lek. med. Klaudiusza Komora do dalszych etapów przewodu doktorskiego. Prof. UJ, dr hab. med. Anna Kabłak-Ziembicka

2 \" " \. Recenzja Pracy doktorskiej lekarza medycyny Klaudiusza Komora pt.: " Wpływ wykonywania zawodu lekarza na długość życia w populacji lekarzy i lekarzy dentystów w Polsce" Wybór tematu jest bardzo trafny i celowy uwzględniając szczególny charakter pracy lekarza i lekarza dentysty. Liczne obciążenia psychologiczne i fizyczne zwiększają obciążenia życiowe tych grup zawodowych, co mogłoby się łączyć ze skróceniem czasu prze,-: życia w porównaniu do populacji ogólnej w Polsce. Na uwagę zasługuje szczególna specyfika pracy lekarskiej, tj.: codzienne obcowanie ze śmiercią, cierpieniem i bólem, presja i oczekiwania ze strony pacjenta i jego rodziny, nieustanne zagrożenie popełnieniem błędu, którego skutki będą nieodwracalne i szkodliwe dla innych, konieczność ustawicznego aktualizowania wiedzy, konieczność podejmowania kluczowych decyzji również w warunkach dużego stresu, tj. zagrożenie życia, praca w zespole, oczekiwania przełożonych oraz rozbudowana dokumentacja medyczna wymagająca wypełniania licznych dokumentów. Niemniej ważne są długoterminowe obciążenia fizyczne, tj.: nadmierna liczba godzin pracy w tygodniu, deficyt snu związany z dyżurami nocnymi, konieczność ciągłego utrzymania pełnego skupienia i koncentracji, nieregularne odżywianie związane z systemem pracy, a przypadku specjalności zabiegowych wielogodzinne zabiegi operacyjne, konieczność połączenia pracy zawodowej z prcdwadzeniem domu i wychowaniem dzieci. Jak istotne jest to zagadnienie wskazują pojedyncze doniesienia Śląskiej Izby Lekarskiej dotyczące średniego wieku zgonu lekarzy zmarłych w latach na Śląsku, oraz podobne dane Beskidzkiej Izby Lekarskiej, w którym analizowano zgony lekarzy w latach Według danych ze Śląska, średni wiek zgonu lekarek wynosił 67,3 lat, a lekarzy 68,1 lat, według tych danych kobiety lekarki żyły ponad 111at krócej niż średnia długość życia w populacji.

3 \ \," Układ pracy jest typowy, składa się z 9 rozdziałów zawierających wstęp, założenia i cele pracy, materiał i metody, wyniki, dyskusję, wnioski, ograniczenia pracy, piśmiennictwo i streszczenia w języku polskim i w języku angielskim. Ponadto, zawiera spis rycin i tabel, oraz indeks skrótów. W 13 rycinach i w 9 tabelach przedstawiono wyniki badań wraz z analizą statystyczną. Rozprawa doktorska zawiera 53 pozycje piśmiennictwa właściwie dobranego i wykorzystanego. Praca liczy 60 stron maszynopisu. Założenia i cele pracy są jasno sformułowane. Głównym celem pracy jest ocena czy rodzaj i charakter wykonywanego zawodu lekarza i lekarza dentysty ma wpływ na średnią długość życia w Polsce. Ponadto, Autor sformułowano 4 cele szczegółowe, tj: charakterystyka populacji lekarzy w Polsce ze względu na tytuł zawodowy, płeć i wiek; ocena długość życia lekarzy i lekarzy dentystów w porównaniu z resztą społeczeństwa z uwzględnieniem podziału ze względu na płeć; analiza różnic w długości życia lekarzy i lekarzy dentystów w zależności od miejsca zamieszkania poprzez przynależność do danej okręgowej izby lekarskiej na podstawie wybranych izb lekarskich; oraz porównanie czasu życia w zależności od posiadanej specjalizacji z podziałem na płeć dla wybranych, najczęstszych specjalizacji. Materiał i metody zostały dobrane poprawnie. Badaniami objęto dane kolejnych 6496 lekarzy i lekarzy dentystów zmarłych w okresie od roku do roku w tym: 1014 dentystek, 2206 lekarek, 295 dentystów oraz 2981 lekarzy zrzeszonych w 13 najliczniejszych spośród 24 okręgowych izb lekarskich zarejestrowanych w Polsce. Autor, odrzucił 11 izb lekarskich ze względu na małą ich liczebność, która zaburzałaby analizę statystyczną danych. Doktorant przeanalizował przyczyny i daty zgonów dla 8 specjalizacji lekarskich (anestezjologia i intensywna terapia, chirurgia ogólna, choroby wewnętrzne, neurologia, ginekologia i położnictwo, pediatria, okulistyka, psychiatria, lekarze bez specjalizacji) oraz dla lekarzy dentystów. Grupę kontrolną stanowiły osoby zmarłe w populacji ogólnej w analogicznym okresie (wykorzystano dane na koniec roku 2013, opublikowane w dniu ).

4 \ l..' Dane demograficzne dla populacji ogólnej pozyskano z oficjalnych publikacji Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), opracowywanych publikowanych corocznie, zawierających podstawowe dane demograficzne obejmujące tablice trwania życia ludności wg płci i wieku z podziałem na miasto i wieś, średnie trwanie życia wg poszczególnych regionów i województw. Doktorant postawił sobie na zadanie przeanalizowanie wielu zmiennych demograficznych, klinicznych, oraz wieku w momencie zgonu, tytułu (lekarz/lekarz dentysta), posiadanych specjalizacji oraz przynależności zawodowego do określonej okręgowej izby lekarskiej. Wyniki badań przedstawiono bardzo szczegółowo. Przeprowadzona analiza wyników wykazała, że mężczyźni lekarze jak i dentyści żyli istotnie statystycznie dłużej niż średnia w ogólnej populacji (74,9 lat i 74,7 lat vs 68,9 lat; p<o,05), natomiast wśród kobiet zależność ta dotyczyła jedynie dentystek (78,5 roku vs 77,2 lat; p<o,05), lekarki natomiast żyły średnio o 9,6 miesiąca krócej niż kobiety w populacji ogólnej (76,4 lat względem 77,2 lat; p<o,05). Ciekawą obserwacją jest fakt, że na przestrzeni lat , średnia długość życia mężczyzn i kobiet, jak również lekarzy i lekarzy dentystów istotnie się wydłuża. Średni wiek w momencie zgonu wynosił odpowiednio dla lekarzy, lekarzy dentystów, lekarek i dentystek w 2014 roku: 76,0 lat, 76,2 lat, 77,9 lat, oraz 79,3 lat w porównaniu z 2005 rokiem: 70,3 lat, 71,9 lat, 70,9 lat oraz 71,3 lat. Autor pracy, wiąże ten fakt z wejściem Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku, którego efekty w postaci lepszych zarobków i stosowania przepisów dotyczących czasu pracy zaczęły być widoczne w kolejnych latach po wejściu. Cenne dane wnosi porównanie długości życia w zależności od płci i wykonywanego zawodu: lekarz / lekarz dentysta. Analiza dokonana przez doktoranta dowodzi, że wśród kobiet lekarek aż w 6 z 13 analizowanych izb, stwierdzono istotnie niższy wiek w momencie zgonu niż w populacji ogólnej, podczas gdy wśród mężczyzn lekarzy średni wiek w momencie zgonu był istotnie wyższy niż dla populacji ogólnej w lo, a lekarzy

5 \ '\ \. dentystów w 7 z 13 izb lekarskich. Wśród dentystek w żadnej z izb nie stwierdzono znamiennie niższego wieku w momencie zgonu. Na szczególną uwagę zasługuje analiza porównawcza czasu życia w zależności od wykonywanej specjalizacji. Nie jest zaskoczeniem, że najkrótszy czas przeżycia występuje wśród kobiet i mężczyzn anestezjologów w porównaniu do innych specjalizacji, biorąc pod uwagę charakter i specyfikę ich pracy zawodowel oraz bardzo obciążające warunku pracy (długi czas pracy w warunkach dyżurowych, stres, wysoka odpowiedzialność). Natomiast w odniesieniu do społeczeństwa; stwierdzono, że lekarki posiadające specjalizację z chorób wewnętrznych, anestezjologii i intensywnej terapii, psychiatrii i neurologii umierały istotnie wcześniej niż średnia w populacji ogólnej. Wśród mężczyzn lekarze bez specjalizacji oraz posiadający wszystkie analizowane specjalizacje poza anestezjologią i intensywną terapią, umierali w starszym wieku niż średnia w populacji ogólnej. Ciekawym aspektem pracy byłoby porównanie jednostek chorobowych będących przyczyną zgonu lekarzy, lekarzy dentystów - czy są podobne czy różnią się w porównaniu do ogólnej populacji. Uzyskane wyniki doktorant o mówił wyczerpująco i znakomicie skonfrontował z danymi piśmiennictwa. Wyniki w pełni uzasadniają wnioski z pracy. Niewielkim ograniczeniem pracy, jest uwzględnienie danych z 13 spośród 24 izb lekarskich. Niemniej jednak nie umniejsza to wartości rozprawy doktorskiel którą oceniam bardzo wysoko. Wyniki badań wnoszą wartości poznawcze i mają dużą wartość dla praktykujących lekarzy i lekarzy dentystów. Na uwagę zasługuje fakt, że problem średniej długości życia lekarzy i lekarzy dentystów nie został dotychczas zbadany na skalę ogólnopolską. Pojawiły się jedynie pojedyncze prace próbujące zanalizować sytuację w poszczególnych okręgowych izbach lekarskich. Dyskusja stanowi bardzo ciekawe, w pełni samodzielne i wartościowe opracowanie. W podsumowaniu pragnę podkreślić, że doktorant wykazał się znajomością badanego

6 problemu i znajomością redagowania pracy. Opracowanie to wymagało ogromnego nakładu pracy. Wnioski sformułowane w pracy doktorskiej w pełni odpowiadają celom pracy i osiągniętym wynikom. Praca w pełni zasługuje na wyróżnienie. Pracę oceniam pozytywnie. Rozprawa doktorska spełnia warunki określone w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule naukowym w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595, z późno zm.). W związku w powyższym, mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Radzie Śląskiego,. Uniwersytetu Medycznego w Katowicach wniosek o dopuszczenie lek. med. Klaudiusza Komora do dalszych etapów przewodu doktorskiego. Kraków, 17 październik 2016 Prof. UJ, dr hab. med. Anna Kabłak-Ziembicka