Recenzja Rozprawy doktorskiej lek. med. Bartosz Limanówka. p.t.

Transkrypt

1 UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI w Olsztynie WYDZIAŁ NAUK MEDYCZNYCH Katedra Neurologii i Neurochirurgii Klinika Neurochirurgii Olsztyn, ul. Warszawska 30 tel , fax neurochirurgia.info@gmail.com Dr hab. n. med. Wojciech Kloc, prof. UWM Ul. Dąbrówki Gdańsk Gdańsk, 13 XII 2016 r. Recenzja Rozprawy doktorskiej lek. med. Bartosz Limanówka p.t. Ocena segmentalnej ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa, stanu neurologicznego oraz ograniczenia sprawności ruchowej chorych poddanych przedniej szyjnej dyscektomii ze stabilizacją w zależności od morfologii przedoperacyjnej W odpowiedzi na uchwałę Rady Wydziału Lekarsko-Stomatologicznego Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie z dnia 25 października 2016 roku przyjąłem na siebie obowiązek przygotowania recenzji rozprawy doktorskiej lekarza medycyny Bartosza Limanówki p.t.: Ocena segmentalnej ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa, stanu neurologicznego oraz ograniczenia sprawności ruchowej chorych poddanych przedniej szyjnej dyscektomii ze stabilizacją w zależności od morfologii przedoperacyjnej. Promotorem rozprawy jest Pan prof. dr hab. n. med. Leszek Sagan. Monografia złożona na moje ręce, licząca 126 stron maszynopisu, posiada typowy dla dysertacji doktorskich układ treści w tym 67 tabel oraz 31 rycin i wykresów w postaci kolorowych diagramów. 1

2 W rozdziale I, liczącym 36 strony, przedstawiono współczesne po krótkim i trafnie ujętym wprowadzeniu autor dokonał przeglądu najważniejszych danych dotyczących współczesnych poglądów na rolę i znaczenie zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa szyjnego. Omówił ich diagnostykę, klasyfikację oraz współczesne metody leczenia. Autor przedstawił zmienność biomechaniki kręgosłupa w warunkach patologicznych oraz rolę balansu strzałkowego kręgosłupa szyjnego, który jest odzwierciedleniem jego kształtu i pozwala na utrzymanie wyprostowanej pozycji przy minimalnej pracy aparatu mięśniowego. Nie istnieje standardowy dla populacji wzór balansu strzałkowego, dlatego też każda praca naukowa poświęcająca temu zagadnieniu uwagę jest z punktu naukowego ciekawa i wnosi nowe spojrzenie na te zagadnienie. Badania nad różnicowaniem zaburzeń w balansie strzałkowym kręgosłupa przez pryzmat postawy całego ciała pozwalają na szukanie rozpoznania czy są to pierwotne schorzenia, czy też stanowią wtórny mechanizm kompensujący. W rozdziale Cel pracy autor uzasadnia zaplanowane przez siebie badania w nawiązaniu do przedstawionego we wstępie współczesnego stanu wiedzy w zakresie ocenianego przez siebie przedmiotu. Celami przedstawionej mi do oceny rozprawy była kompleksowa ocena: zmian balansu strzałkowego, segmentalnej ruchomości poziomów sąsiednich i kompleksowej ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa po ACDF. Założono również badanie i ocenę zależności zmian balansu strzałkowego odcinka szyjnego kręgosłupa od jego segmentalnej i odcinkowej ruchomości po ACDF. Końcowym celem badań było określenie zmian w funkcjonowaniu układu nerwowego po odbarczeniu w niefizjologicznych, jatrogennych warunkach zaburzeń ruchomości oraz wpływu zmian ruchomości i balansu strzałkowego odcinka szyjnego kręgosłupa na jakość życia chorych. Cel pracy jest, zatem jasny i ciekawy z naukowego punktu widzenia, ujęty ściśle w spektrum zagadnień rozprawy. Zasługuje to na szczególne podkreślenie, gdyż niewiele jest prac tego typu w piśmiennictwie. 2

3 Metody badawcze zastosowane w pracy są prawidłowe i nie budzą moich zastrzeżeń. Przedmiotem badań była grupa 29 chorych leczonych operacyjnie z powodu spondylozy szyjnej na drodze przedniej szyjnej dyscektomii ze stabilizacją w Klinice Neurochirurgii i Neurochirurgii Dziecięcej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie w okresie od marca 2012 r. do czerwca 2013 roku. Wszyscy chorzy byli zaopatrywani przez jednego operatora. Używano polieteroeteroketonowych, równoległych wszczepów międzytrzonowych z tytanowymi płytkami przednimi. Pierwszy etap badań odbywał się w dniu poprzedzającym zabieg a drugi po średnio 38 miesiącach. Samoocenę chorych dokonano za pomocą kwestionariusza oceniającego niepełnosprawnośc ruchową w zespołach bólowych odcinka szyjnego kręgosłupa (NDI - ang. Neck Disability Index). Badanie podmiotowe i przedmiotowe obejmowało ocenę występowania radikulopatii, mielopatii, zaburzeń krążenia kręgowo-podstawnego i szyjnopochodnych bólów głowy. Do analizy wykorzystano klasyczne i czynnościowe zdjęcia radiologiczne, które posłużyły do oceny balansu strzałkowego i obrazów w projekcjach przednio-tylnych i bocznych z oceną zrostu, ruchomości odcinkowej oraz zwyrodnień sąsiedniego segmentu. Obliczeń analiz radiologicznych dokonano przy pomocy programu Surgimap. Analizę statystyczną przeprowadzono przy pomocy pakietu Statistica 12. Założenie o normalności rozkładu zmiennych ilościowych sprawdzono za pomocą testu Shapiro-Wilka. Różnice pomiędzy wartościami zebranych cech przed i po operacji obliczono za pomocą testów Wilcoxona, t-studenta oraz ANOVY Friedmana i testów post-hoc. Różnice pomiędzy wyróżnionymi grupami obliczono przy użyciu testów t-studenta lub testu U Manna- Whitneya. W przypadku, kiedy było więcej niż trzy porównywane grupy użyto ANOVY Kruskala-Wallisa i testów post-hoc. Za istotne statystycznie przyjęto poziom istotności 0,05. Metody statystyczne są powszechnie stosowane i ich szerokie zastosowanie dodatkowo podkreśla wartość recenzowanej pracy. 3

4 W oparciu o dane zawarte w rozdziale Wyniki badań doktorant umiejętnie ocenia badania własne. Przedstawia je w sposób przejrzysty w tabelach i rycinach, opisując dokładnie wyniki badań i pomiarów. Odpowiada szczegółowo i przejrzyście na postawione sobie w celach pracy zagadnienia. W rozdziale 5 Dyskusja autor zestawiła własne spostrzeżenia i wyniki z dobranymi danymi z piśmiennictwa w sposób umiejętny i logiczny. Dane z piśmiennictwa cytowane są poprawnie. Zwraca uwagę fakt, że w prezentowanej pracy analizie poddane zostały wszystkie badane parametry i czynniki. Wnioski stanowią wyczerpującą odpowiedź na tezy stawiane na początku rozprawy, które opowiadają celowi pracy i wynikają z uzyskanych wyników. Potwierdzono prawdziwość założonej tezy, że odległym skutkiem przeprowadzenia przedniej szyjnej dyscektomii ze stabilizacją jest korekcja balansu strzałkowego odcinka szyjnego kręgosłupa. Zmniejszeniu ulega pooperacyjna ruchomość poziomu położonego nad stabilizacją. Zmniejsza się również całkowita ruchomość kręgosłupa szyjnego w płaszczyźnie strzałkowej zwłaszcza poprzez zmniejszenie zakresu odgięcia głowy, a jej nasilenie jest zależne od długości spondylodezy. Na utrzymanie prawidłowego balansu strzałkowego odcinka szyjnego kręgosłupa przed i po przedniej szyjnej dyscektomii ze stabilizacją pozytywny wpływ ma potencjał przedoperacyjnej ruchomości segmentu położonego nad planowaną stabilizacją a negatywny zwiększona ruchomość odcinka C1-C4. Po odbarczeniu i stabilizacji stwierdzono poprawę funkcjonowania układu nerwowego wyrażoną poprzez regresję objawów podmiotowych i przedmiotowych wraz z poprawą ocenianą w skalach VAS i NDI, których stopień był zależny od zachowania ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa. Piśmiennictwo zawiera 283 pozycje. Zwraca uwagę znaczna liczba pozycji z ostatnich lat, co wskazuje, że doktorant dobrze zaznajomił się z najnowszymi doniesieniami dotyczącymi opracowanego przez siebie tematu. Streszczenie stanowi syntetyczne ujęcie rozprawy, zgodnie z przeznaczeniem tej jej części rozprawy. 4

5 W przedstawionej mi do recenzji rozprawie znalazłem rozbieżności dotyczące liczby badanych chorych stanowi, czy było ich 29 jak podano na stronie 38 czy 28 jak w tabeli 3. Na stronie 44 rycina 27 nie odzwierciedla danych zawartych w tabeli 3. Liczba chorych operowanych na jednym poziomie wynosi 28,57%, a nie 25%, a liczba chorych operowanych na 2 poziomach 57,14% a nie 60,71% zgodnie z tabelą 3. Zastrzeżenia te, jak i nieliczne błędy stylistyczne, nie rzutują na jej ogólny wizerunek pracy i nie zmieniają mojej pozytywnej oceny dysertacji, a wynikają z nałożonych obowiązków recenzenta. Przedstawiona do recenzji praca stanowi samodzielny oryginalny dorobek naukowy i odpowiada wymogom stawianym rozprawom na stopień doktora nauk medycznych. Przedstawiona praca dowodzi, że Doktorant opanował zdolność samodzielnego rozwiązywania problemów naukowych. Biorąc powyższe pod uwagę mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Radzie Wydziału Lekarsko-Stomatologicznego Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie wniosek o dopuszczenie lekarza medycyny Bartosza Limkanówki do dalszych etapów przewodu doktorskiego. Rozprawa doktorska p.t. Ocena segmentalnej ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa, stanu neurologicznego oraz ograniczenia sprawności ruchowej chorych poddanych przedniej szyjnej dyscektomii ze stabilizacją w zależności od morfologii przedoperacyjnej odpowiada w pełni warunkom określonym w art. 11 Ustawy o tytule naukowym i stopniach naukowych (Dz.U. nr 65/90 poz. 386) i wnoszę do Wysokiej Rady Wydziału Lekarsko- Stomatologicznego Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie o nadanie lekarzowi medycyny Bartoszowi Limanówce stopnia doktora nauk medycznych. Wojciech Kloc 5