Temat 2: Nazewnictwo związków chemicznych. Otrzymywanie i właściwości tlenków

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Temat 2: Nazewnictwo związków chemicznych. Otrzymywanie i właściwości tlenków"

Klaudia Skiba
6 lat temu
Przeglądów:

1 Zasada ogólna: We wzorze sumarycznym pierwiastki zapisujemy od metalu do niemetalu, natomiast odczytujemy nazwę zaczynając od niemetalu: MgO, CaS, NaF Nazwy związków chemicznych najczęściej tworzymy, korzystając z tak zwanego systemu Stocka. System ten polega na tym, że po nazwie danego pierwiastka podaje się jego wartościowość w danym związku, np.: FeO tlenek żelaza II, Fe 2 O 3 tlenek żelaza III. W taki sposób postępuje się tylko w wypadku pierwiastków przyjmujących różne wartościowości. W wypadku wzorów zawierających większą liczbę atomów w cząsteczce można także stosować tak zwany system liczebnikowy, np.: As 2 S 3 trisiarczek diarsenu Cu 2 O CuO N 2 O 5 NO 2 CuH 2 Kilka związków wodoru ma nazwy zwyczajowe: H 2 O - woda NH 3 - amoniak CH 4 - metan H 2 S - siarkowodór H 2 Se - selenowodór HF - fluorowodór HBr - bromowodór HCl kwas solny, chlorowodór 1. W jakiej kolejności zapisujemy, a w jakiej odczytujemy w związkach dwuskładnikowych następujące pierwiastki: a. Węgiel i fluor b. Wodór i siarka c. Chlor i sód d. Wapń i fluor 2. Nazwij następujące związki: a. Al 2 O 3 b. AlF 3 c. OF 2 3. Napisz wzory sumaryczne związków o nazwach: a. Tetrabromek węgla b. Tlenek siarki (VI) c. Trichlorek żelaza d. Tlenek azotu (II) Otrzymywanie i właściwości tlenków: W atmosferze tlen występuje w postaci cząsteczek dwuatomowych ditlen lub trójatomowych tritlen ozon.

2 Poza tym wchodzi w skład związków istniejących w atmosferze H 2 O i CO 2. Jest jednym z najaktywniejszych pierwiastków i tworzy związki chemiczne prawie ze wszystkimi pierwiastkami wyjątki gazy i metale szlachetne. Połączenia z tlenem należą do najbardziej trwałych związków dwuskładnikowych. Otrzymywanie tlenków: I. Większość tlenków otrzymuje się w reakcjach bezpośredniej reakcji syntezy, ogrzewając dany pierwiastek w powietrzu lub tlenie.: Si+O 2 4Al+3O 2 4Li+O 2 W powyższych reakcjach powstaje tylko jeden produkt. W innych przypadkach rodzaj produktu zależy od stosunku ilości pierwiastka do tlenu, a także od warunków reakcji temperatury i ciśnienia. 2 Fe + O 2 > 2 FeO przy niedoborze tlenu 4 Fe + 3O 2 -> 2 Fe 2 O 3 przy nadmiarze tlenu. W pierwszym przypadku powstaje tlenek żelaza o niższej wartościowości niższy tlenek, w drugiej reakcji tlenek wyższy wyższa wartościowość żelaza. Cu(I) + O Cu (II)+ O Węgiel II i IV Fosfor (III) i (V) Czasami do otrzymania tlenku potrzebny jest katalizator substancja biorąca udział w reakcji i przyspieszająca jej przebieg, ale nie zużywająca się w niej, a po zakończeniu reakcji pozostaje w ilości i formie chemicznej takiej, jak przed reakcją. Podczas spalania siarki powstaje zawsze dwutlenek siarki i niezależnie od nadmiaru tleny nie otrzymamy wyższego tlenku. II. Inną metodą otrzymywania tlenków jest utlenianie tlenków niższych NO >NO 2 CO > CO 2 SO 2 > SO 3 III. Tlenki powstają w wyniku rozpadu soli kwasów tlenowych. Metodę tę stosuje się głównie do soli nietrwałych siarczanów (IV) lub węglanów. CaCO 3 temperatura > CaO + CO 2 Na 2 SO 3 temp. > Na 2 O + SO 2 IV. Tlenki można uzyskać z siarczanów(iv) lub węglanów po potraktowaniu ich kwasem np. solnym CaCO 3 +2HCl > CaCl 2 +H 2 O+CO 2 MgSO 3 + 2HCl > MgCl 2 + H 2 O + SO 2 V. Tlenki można otrzymać z wodorotlenków większość wodorotlenków łatwo się rozkłada, wydzielając wodę i odpowiedni tlenek. 2Al(OH) 3 Al 2 O 3 + 3H 2 O Cu(OH) 2 CuO + H 2 O

3 Właściwości fizyczne i chemiczne tlenków prostych Stan skupienia: Prawie wszystkie tlenki metali to ciała stałe, niekiedy o bardzo wysokiej temperaturze topnienia. Do nielicznych wyjątków należą łatwo lotne tlenki Mn(VII) ciemnozielony i Cr(VI) czerwony. Tlenki niemetali mają różne stany skupienia: Si(IV) i P(V) stałe Woda, Cl(VII) ciekłe N, S, C gazowe. Zabarwienie: Większość tlenków jest bezbarwna, ale niektóre są zabarwione i bywają stosowane jako pigmenty farb i lakierów Zieleń chromowa Cr 2 O 3 ciemnozielony Brąz żelazisty Fe 2 O 3 Czerń manganowa MnO 2 Właściwości chemiczne 1. Tlenki metali I i II grupy układu okresowego reagują z wodą tworząc wodorotlenki Napisz reakcje tlenków metali z wodą Prawie wszystkie tlenki niemetali reagują z wodą, tworząc kwasy, takie tlenki nazywa się bezwodnikami kwasowymi Napisz reakcje tlenków niemetali z wodą: N(V), C(IV), S(VI) 2. Nietrwałe tlenki pod wpływem ogrzewania rozkładają się do pierwiastków lub do niższych tlenków: Ag(I) Cr(VI) - > Cr(III) 3. Niższe tlenki mogą się utleniać do wyższych tlenków: CO+O 2 NO+O 2 FeO+O 2 4. Większość tlenków metali reaguje z kwasami, tworząc sole. Np.: MgO+ HCl -> MgCl 2 +H 2 O CaO + H 2 SO 4 - > CaSO 4 + H 2 O 5. Większość tlenków niemetali reaguje z kwasami, również tworząc sole. Np.: CO 2 + Ca(OH) 2 CaCO 3 + H 2 O SO 3 + NaOH Na 2 SO 3 + H 2 O

4 Podział tlenków TLENKI ZASADOWE KWASOWE AMFOTERYCZNE OBOJĘTNE Przykłady zachowań tlenków wobec innych związków. Tlenek Reakcja z zasadą Reakcja z kwasem MgO zasadowy Brak MgO + 2HCl MgCl 2 + H 2 O P 4 O 10 kwasowy P 4 O NaOH 4Na 3 PO H 2 O brak Al 2 O 3 amfoteryczny Al 2 O NaOH + 3 H 2 O 2Na[Al(OH) 4 ] Al 2 O 3 + 6HCI 2AlCl H 2 O NO obojętny Brak brak

5 6. Tlenki kwasowe i zasadowe mogą reagować ze sobą, tworząc sole, np. tlenek sodu i tlenek siarki dają siarczan sodu tlenek wapnia i tlenek węgla dają węglan wapnia tlenek magnezu i tlenek azotu (V) dają azotan magnezu

Podobne dokumenty

WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH PODZIAŁ ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Tlenki (kwasowe, zasadowe, amfoteryczne, obojętne) Związki niemetali Kwasy (tlenowe, beztlenowe) Wodorotlenki