I II I II III II. I. Wartościowość pierwiastków chemicznych. oznacza się cyfrą rzymską. tlenek żelaza (III) C IV O II 2

Transkrypt

1 I. Wartościowość pierwiastków chemicznych oznacza się cyfrą rzymską tlenek żelaza (III) C IV II 2 oznacza liczbę wiązań za pomocą, których atomy łączą się ze sobą H wodór jest I wartościowy od atomu wodoru odchodzi 1 wiązanie tlen jest II wartościowy od atomu tlenu odchodzą 2 wiązania S siarka jest VI wartościowa od atomu siarki odchodzi 6 wiązań wartościowość pierwiastków chemicznych Nazwa i symbol pierwiastka wodór H tlen metale z grupy 1 metale z grupy 2 glin Al cynk Zn fluor we fluorkach NaF, MgF 2 chlor w chlorkach NaCl, MgCl 2 brom w bromkach NaBr, MgBr 2 jod w jodkach NaI, MgI 2 siarka w siarczkach Na 2 S, MgS Wartościowość I II I II III II I II! występują również pierwiastki chemiczne, które mogą mieć kilka różnych wartościowości np. azot I, II, III, IV, V wówczas tę wartościowość należy podać w nazwie związku chemicznego tlenek azotu (I) N I 2 tlenek azotu (II) N II tlenek azotu (III) N III 2 3 tlenek azotu (IV) N IV 2 tlenek azotu (V) N V 2 5 Nie podano wartościowości tlenu w nazwie, ponieważ tlen jest zawsze II wartościowy błąd tlenek (II) azotu (I) tlenek (II) azotu (II) tlenek (II) azotu (III) tlenek (II) azotu (IV) tlenek (II) azotu (V)

2 II. Zapisywanie wzorów sumarycznych, strukturalnych i modeli cząsteczek Przykład 1 tlenek wodoru 1 etap symbole pierwiastków zapisujemy na krzyż tlenek wodoru H 2 etap ustalamy wartościowość pierwiastków chemicznych H I II 3 etap wartościowość pierwiastków zapisujemy na krzyż H I 2 II wzór sumaryczny 4 etap zapisujemy wzór strukturalny H I 2 II 2 atomy wodoru H H 1 atom tlenu wzór strukturalny 5 etap rysujemy model cząsteczki

3 Przykład 2 tlenek wapnia 1 etap symbole pierwiastków zapisujemy na krzyż tlenek wapnia Ca 2 etap ustalamy wartościowość pierwiastków chemicznych Ca II II 3 etap wartościowość pierwiastków zapisujemy na krzyż Ca II 2 II 2 Ca wzór sumaryczny zapisujemy jak najmniejsze liczby na dole, skracamy przez 2 4 etap zapisujemy wzór strukturalny Ca II II 1 atom wapnia Ca 1 atom tlenu wzór strukturalny 5 etap rysujemy model cząsteczki

4 Przykład 3 tlenek siarki (VI) 1 etap symbole pierwiastków zapisujemy na krzyż tlenek siarki (VI) S 2 etap ustalamy wartościowość pierwiastków chemicznych S VI II 3 etap wartościowość pierwiastków zapisujemy na krzyż S VI 2 II 6 S 3 wzór sumaryczny zapisujemy jak najmniejsze liczby na dole, skracamy 2 i 6 przez 2 4 etap zapisujemy wzór strukturalny S VI II 3 1 atom siarki 3 atomy tlenu S wzór strukturalny 5 etap rysujemy model cząsteczki

5 Przykład 4 chlorek cyny (IV) 1 etap symbole pierwiastków zapisujemy na krzyż chlorek cyny (IV) Sn Cl 2 etap ustalamy wartościowość pierwiastków chemicznych Sn IV Cl I 3 etap wartościowość pierwiastków zapisujemy na krzyż Sn IV Cl I 4 wzór sumaryczny 4 etap zapisujemy wzór strukturalny Sn IV Cl I 4 1 atom cyny 4 atomy chloru Sn Cl Cl Cl Cl wzór strukturalny 5 etap rysujemy model cząsteczki

6 Przykład 5 tlenek glinu 1 etap symbole pierwiastków zapisujemy na krzyż tlenek glinu Al 2 etap ustalamy wartościowość pierwiastków chemicznych Al III II 3 etap wartościowość pierwiastków zapisujemy na krzyż Al III 2 II 3 wzór sumaryczny 4 etap zapisujemy wzór strukturalny Al III 2 II 3 2 atomy glinu 3 atomy tlenu Al Al wzór strukturalny 5 etap rysujemy model cząsteczki

7 III. Atom, a cząsteczka. Atom podstawowy składnik materii. Zapis Sposób odczytywania Rysunek 3 3 atomy tlenu 1 S 1 atom siarki 4 Cl 4 atomy chloru 2 Ca 2 atomy wapnia

8 Cząsteczka to połączenia, co najmniej dwóch atomów tych samych lub różnych pierwiastków za pomocą wiązań chemicznych Zapis Sposób odczytywania Rysunek Cl 2 1 cząsteczka chloru cząsteczki tlenu 2 N 2 2 cząsteczki azotu 2 H 2 4 cząsteczki wody 3 NaH 3 cząsteczki wodorku sodu 2 Ca 2 cząsteczki tlenku wapnia 5 NH 3 5 cząsteczek wodorku azotu (III) S 3 1 cząsteczka tlenku siarki (VI)

9 IV. Równania reakcji chemicznych! Pierwiastki gazowe (oprócz gazów szlachetnych): tlen, wodór, azot, chlor występują w postaci cząsteczek dwuatomowych: 2, H 2, N 2, Cl 2 przykład 1 1 etap zapisujemy symbole pierwiastków i wzory związków chemicznych wodór + tlen tlenek wodoru H H 2 2 etap liczymy ilość atomów po lewej i prawej stronie równania H H 2 2 at. H 2 at. H 1 at. 2 at. H = 2 at. H = 1 at. 3 etap uzupełniamy współczynniki stechiometryczne Powyższe równanie nie jest uzgodnione, dlatego należy uzupełnić współczynniki stechiometryczne tak, aby po lewej i prawej stronie było tyle samo atomów. 2 H H 2 2x2 = 4 at. H, 2x2 = 4 at. H 4 at. H = 4 at. H = 2 at.

10 przykład 2 1 etap zapisujemy symbole pierwiastków i wzory związków chemicznych tlenek rtęci (II) rtęć + tlen Hg Hg etap liczymy ilość atomów po lewej i prawej stronie równania Hg Hg at. Hg 1 at. Hg 1 at. 1 at. Hg = 1 at. Hg 1 at. = 2 at. 3 etap uzupełniamy współczynniki stechiometryczne Powyższe równanie nie jest uzgodnione, dlatego należy uzupełnić współczynniki stechiometryczne tak, aby po lewej i prawej stronie było tyle samo atomów. 2 Hg 2 Hg at. Hg 2 at. Hg 2 at. Hg = 2 at. Hg = 2 at.

11 przykład 3 1 etap zapisujemy symbole pierwiastków i wzory związków chemicznych magnez + tlenek węgla (IV) tlenek magnezu + węgiel Mg + C 2 Mg + C 2 etap liczymy ilość atomów po lewej i prawej stronie równania Mg + C 2 Mg + C 1 at. Mg 1 at. Mg 1 at. C 1 at. 1 at. C 1 at. Mg = 1 at. Mg 1 at. C = 1 at.c = 1 at. 3 etap uzupełniamy współczynniki stechiometryczne Powyższe równanie nie jest uzgodnione, dlatego należy uzupełnić współczynniki stechiometryczne tak, aby po lewej i prawej stronie było tyle samo atomów. 2 Mg + C 2 2 Mg + C 2 at. Mg 2 at. Mg 1 at. C 1 at. C 2 at. Mg = 2 at. Mg 1 at. C = 1 at.c = 2 at.

12 V. Maksymalna wartościowość pierwiastków względem tlenu i wodoru Numer grupy Wzór związku chemicznego z tlenem Największa wartościowość pierwiastka w tlenku Wzór związku chemicznego z wodorem Wartościowość pierwiastka w związku z wodorem Na I 2 II Mg II II Al III 2 3 Si IV II 2 P V 2 II 5 S VI II 3 Cl VII 2 II Na I H I Mg II H I 2 Al III H I 3 Si IV H I 4 P III H I 3 H I 2S II H I Cl I