KONKURS PRZEDMIOTOWY CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM

Transkrypt

1 ... pieczątka nagłówkowa szkoły... kod pracy ucznia KONKURS PRZEDMIOTOWY CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ETAP SZKOLNY Drogi Uczniu, Witaj w pierwszym etapie konkursu chemicznego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania. 1. Arkusz liczy 9 stron i zawiera 19 zadań. 2. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny. Jeśli zauważysz usterki, zgłoś je Komisji konkursowej. 3. W czasie rozwiązywania zadań możesz korzystać z tablicy układu okresowego pierwiastków i tablicy rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli. 4. Zadanie czytaj uważnie i ze zrozumieniem. 5. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu. Staraj się, aby Twoje odpowiedzi były precyzyjne i jednoznaczne. 6. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok rozumowania prowadzący do ostatecznego wyniku oraz pamiętaj o jednostkach. 7. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra z czarnym lub granatowym tuszem/atramentem. 8. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 9. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. 10. W przypadku testu wyboru podane są cztery odpowiedzi, z których tylko jedna jest poprawna. Wybierz ją i wpisz znak X zaznaczając odpowiednią literę w teście. 11. Jeśli zmienisz swoją decyzję, otocz błędną odpowiedź kółkiem i zaznacz poprawną. Czas pracy: 60 minut Liczba punktów możliwych do uzyskania: 40 Pracuj samodzielnie. Powodzenia!

2 Zadanie 1. (0-2) Liczba atomowa pierwiastka jest cztery razy większa od liczby atomowej berylu, a liczba masowa jego izotopu jest równa liczbie atomowej selenu. Podaj liczbę masową izotopu, liczbę atomowa i symbol tego pierwiastka. liczba masowa liczba atomowa. symbol pierwiastka Zadanie 2 (0 2) W celu usunięcia tlenku azotu(ii) z gazów spalinowych stosuje się dwie reakcje chemiczne. Można je zapisać słownie: 1. tlenek azotu(ii) + tlenek węgla(ii) azot + tlenek węgla(iv) 2. tlenek azotu(ii) katalizator azot + tlen Posługując się podziałem reakcji chemicznych typowym dla chemii nieorganicznej, uzupełnij poniższe zdania wpisując ich typ. Nazwę typu reakcji wybierz ze zbioru: synteza, analiza, wymiana Reakcja 1 to reakcja., zaś reakcja 2 to reakcja... Zadanie 3 (0 2) Poniższy wykres przedstawia zależność rozpuszczalności tlenku węgla(iv) w wodzie od temperatury. Na jego podstawie odpowiedz na poniższe pytania. 1. Jak zmienia się rozpuszczalność tlenku węgla(iv) ze wzrostem temperatury? Odp g wody o temperaturze 5 C nasycono tlenkiem węgla (IV). Ile gramów CO 2 wydzieli się w postaci gazu, gdy ten roztwór ogrzejemy do temperatury 30 C? Odp... Strona 2 z 9

3 Informacja do zadań 4, 5, 6 Wykonano doświadczenie, którego przebieg ilustruje schemat: 80g chlorku sodu 250g wody o temperaturze 20 0 C roztwór nasycony Przeanalizuj to doświadczenie, a następnie wykonaj zadania 4, 5, 6 Zadanie 4 (0 2) Jakiego rodzaju mieszaninę otrzymano? Jakiego rodzaju jest to roztwór? Zadanie 5 (0 2) Oblicz rozpuszczalność chlorku sodu w temperaturze 20 0 C. Odp. Zadanie 6 (0 2) Oblicz stężenie procentowe otrzymanego roztworu nasyconego. Odp. Zadanie 7 (0 2) W wyniku reakcji 2 cząsteczek pewnego węglowodoru o wzorze C x H y z 13 cząsteczkami tlenu powstało 10 cząsteczek pary wodnej oraz 8 cząsteczek tlenku węgla(iv). Napisz równanie tej reakcji chemicznej oraz podaj wzór sumaryczny i nazwę badanego gazu. Równanie reakcji: Wzór sumaryczny i nazwa gazu:... Strona 3 z 9

4 Zadanie 8 (0 1) Wskaż, które z poniższych stwierdzeń nie dotyczy wodoru. A) stanowi 21% powietrza, B) jest bezbarwnym gazem, C) pali się niebieskim płomieniem, D) jest najlżejszą substancją. Zadanie 9 (0 2) W kopalniach węgla często dochodzi do wybuchu metanu. Podaj właściwość chemiczną metanu, która jest przyczyną wybuchów. Wymień jedną właściwość fizyczną, która powoduje, że tak trudno jest wykryć ulatniający się metan.... Zadanie 10 (0 4) Przeprowadzono kolejno cztery doświadczenia: 1. Spalono wstążkę magnezową w powietrzu. 2. Otrzymaną substancję wprowadzono do wody. 3. Do otrzymanego w doświadczeniu 2 roztworu dolewano nadmiar kwasu solnego. 4. Roztwór, który powstał w reakcji 3 zmieszano z roztworem fosforanu(v) sodu. Otrzymano biały osad. Napisz w formie cząsteczkowej równania trzech kolejnych reakcji chemicznych, które przebiegały w doświadczeniach 1,2, Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji przebiegającej w doświadczeniu 4... Zadanie 11 (0 4) Na podstawie analizy informacji zawartych w tablicy rozpuszczalności: a) podaj wzory sumaryczne dwóch siarczków nierozpuszczalnych w wodzie.... b) podaj wzór soli ołowiu(ii) rozpuszczalnej w wodzie. c) napisz wzory dwóch wodorotlenków o wzorze ogólnym Me(OH) 2 praktycznie nierozpuszczalnych w wodzie.... d) podaj wzór krzemianu metalu trójwartościowego nierozpuszczalnego w wodzie. Strona 4 z 9

5 Zadanie 12 (0 1) Kwas krzemowy to substancja galaretowata, praktycznie nierozpuszczalna w wodzie. Wskaż zestaw substratów pozwalający otrzymać kwas krzemowy. A. SiO 2 + H 2 O C. SiO 2 + NaOH B. Na 2 SiO 3 + HCl D. Na 2 SiO 3 + CaCl 2 Zadanie 13 (0 2) Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji tlenku fosforu(v) z wodą i z zasadą sodową. Równanie reakcji z wodą: Równanie reakcji z zasadą sodową:. Zadanie 14 (0 4) Zaprojektuj doświadczenia, których celem jest otrzymanie wodnych roztworów wodorotlenku sodu i wodorotlenku wapnia. a) Uzupełnij schematyczne rysunki tych doświadczeń, wpisując wzory lub symbole odczynników potrzebnych do ich przeprowadzenia. Odczynniki wybierz spośród substancji, których wzory i symbole podano poniżej. Na, KOH, NaCl, CaO, CaCO 3, H 2 O Probówka A Otrzymywanie roztworu wodorotlenku sodu Probówka B Otrzymywanie roztworu wodorotlenku wapnia b) Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji chemicznych, które zachodzą podczas tych doświadczeń. Probówka A.. Probówka B.. Strona 5 z 9

6 Zadanie 15 (0 2) Poniżej opisano dwie reakcje chemiczne. A. Węglan wapnia ogrzany do temperatury około C rozkłada się na tlenek wapnia i tlenek węgla(iv). Przerwanie ogrzewania powoduje zaprzestanie rozkładu związku B. Tlenek wapnia energiczne reaguje z wodą, przy czym wydziela się ciepło. Naczynie, w którym zachodzi reakcja, nagrzewa się. Na podstawie powyższego opisu określ typ reakcji A i typ reakcji B ze względu na ich efekt energetyczny. Typ reakcji A.. Typ reakcji B Informacja do zadań 16, 17, 18 Ropa naftowa mieszanina jednorodna węglowodorów ciekłych, stałych i gazowych, jest cennym surowcem energetycznym. W Bóbrce koło Krosna możemy zwiedzać założoną przez Ignacego Łukasiewicza, pierwszą w Polsce i świecie kopalnię ropy naftowej. Zadanie 16 (0 1) Do produktów bezpośrednio otrzymanych z ropy naftowej nie należą; A. benzyna i nafta B. nafta i asfalt C. olej napędowy i benzyna D. koks i gaz świetlny Zadanie 17 (0 1) Z jednej tony ropy naftowej otrzymano 0,2 tony benzyny. Jaki procent ropy naftowej stanowi benzyna? A. 10 % B. 15 % C. 20 % D. 25 % Zadanie 18 (0 2) W skład benzyny otrzymanej w procesie destylacji frakcyjnej ropy naftowej wchodzi między innymi węglowodór, którego model przedstawiono poniżej. a) Podaj nazwę i wzór sumaryczny tego węglowodoru. model węglowodoru wzór sumaryczny nazwa atom węgla atom wodoru b) Określ wartość współczynników stechiometrycznych w równaniu reakcji spalania całkowitego heptanu jednego ze składników benzyny. C 7 H O 2... CO H 2 O Strona 6 z 9

7 Zadanie 19 (0 2) Wpisz znak X w odpowiednie pola obok podanych zdań, wskazując, czy zdania te są prawdziwe, czy fałszywe. PRAWDA FAŁSZ 1. Wzór ogólny alkenów to CnH2n. 2. Dwa różne węglowodory o wzorze C4H10 stanowią parę izomerów. 3. Węglowodory o wzorach C3H8 i C4H8 należą do tego samego szeregu homologicznego. 4. Cząsteczka węglowodoru łańcuchowego o wzorze C6H10 posiada jedno wiązanie podwójne Strona 7 z 9

8 BRUDNOPIS Strona 8 z 9

9 Fragment układu okresowego pierwiastków. Tabela rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli. Na + K + NH 4 + Mg 2+ Ca 2+ Sr 2+ Ba 2+ Ag + Cu 2+ Zn 2+ Al 3+ Mn 2+ Fe 2+ Fe 3+ Pb 2+ Sn 2+ OH - r r r s s s r n n n n n n n s n Cl - r r r r r r r n r r r r r r s r Br - r r r r r r r n r r r r r r s r S 2- r r r o o o o n n n o n n n n n 2- SO 3 2- SO 4 - NO 3 3- PO 4 2- CO 3 2- SiO 3 r r r s s s s s s s o s s o s o r r r r s s n s r r r r r o n r r r r r r r r r r r r r r r r o r r r s n n n n s s s s s s n o r r r s n n n n s s o s s o n o r r o n n o n n n n n n n n n o r - substancja dobrze rozpuszczalna s - substancja słabo rozpuszczalna (osad wytrąca się ze stężonego roztworu) n - substancja praktycznie nierozpuszczalna o - substancja w roztworze wodnym nie istnieje x - związek nie istnieje Strona 9 z 9