Żyły gwiaździste pod torebką nerki żyły międzypłacikowe żyły łukowate żyły międzypłatowe żyła nerkowa

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Żyły gwiaździste pod torebką nerki żyły międzypłacikowe żyły łukowate żyły międzypłatowe żyła nerkowa"

Transkrypt

1 UKŁAD MOCZOWY Funkcje: Produkcja moczu pierwotnego i moczu ostatecznego - filtracja osocza krwi Oczyszczanie krwi ze związków zawierających azot, zbędnych produktów metabolizmu, toksyn i leków (filtracja i wydzielanie) Utrzymanie równowagi w stężeniu płynów ustrojowych i elektrolitów (filtracja i wydzielanie) Odzyskiwanie przez reabsorpcję cząsteczek o małej masie cząsteczkowej (aminokwasy, peptydy i glukoza), jonów (Na +, Cl -, Ca 2+, PO 3- ), wody w odniesieniu do utrzymania homeostazy krwi. Sekrecja reniny (regulacja ciśnienia krwi), erytropoetyny, prostaglandyn)

2 Zatoka Zatoka nerkowa miedniczka nerkowa, do której uchodzą 2-3 kielichy nerkowe większe, do nich kielichy nerkowe mniejsze Kora nerkowa zewnętrzna warstwa części wypukłej oraz słupy (kolumny) nerkowe Rdzeń nerkowy 8-18 piramid nerkowych, podstawy na granicy kory i rdzenia; stożki to brodawki nerkowe w świetle kielichów nerkowych. Na powierzchni brodawki 24 otworów (pole sitowe), ujście przewodów brodawkowych. Od podstawy piramidy ku torebce nerki promienie rdzenne (Ferreina). Oś promienia rdzenia stanowi kanalik (cewka) zbiorczy oraz fragmenty kanalików I i II rzędu.

3 Tętnica nerkowa (odgałęzienie aorty brzusznej) gałąź górna i dolna tętnice międzypłatowe w miąższu pomiędzy piramidami, do granicy rdzenia z korą tętnice łukowate równolegle do powierzchni nerki tętnice międzypłacikowe w głąb kory, w kierunku rdzenia tętniczki proste prawdziwe. Tętnice międzypłacikowe tętniczki doprowadzające ciałka nerkowego sieć naczyń włosowatych (kłębuszek naczyniowy) tętniczka odprowadzająca (sieć dziwna tętniczo-tętnicza). Żyły gwiaździste pod torebką nerki żyły międzypłacikowe żyły łukowate żyły międzypłatowe żyła nerkowa

4 NEFRON jednostka strukturalna i funkcjonalna nerki 80% NEFRON 2,5mln w obu nerkach Nefrony korowe Nefrony przyrdzeniowe 20% ciałko nerkowe kanalik kręty I rzędu, proksymanly pętla nefronu (Henlego) kanalik kręty II rzędu, dystalny

5 NEFRON jednostka strukturalna i funkcjonalna nerki ciałko nerkowe kanalik I rzędu, proksymalny (część kręta i prosta) część cienka zstępującej pętli nefronu część cienka i gruba wstępującej pętli nefronu kanalik II rzędu (część kręta), dystalny

6 Biegun kanalikowy NERKA Ciałko nerkowe Torebka Bowmana: Listek trzewny Listek ścienny Kłębuszek naczyniowy Aparat przykłębuszkowy Biegun naczyniowy

7 NERKA ciałko nerkowe Podocyty

8 Ciałko nerkowe Kłębuszek naczyniowy Komórki śródbłonka pory Błona podstawna 3 warstwy: Blaszka jasna wewnętrzna (1) Blaszka gęsta kolagen typu IV Blaszka jasna zewnętrzna (2) (1 i 2) - siarczan heparanu, laminina, fibronektyna Właściwości antygenowe Podocyty nabłonek blaszki trzewnej Wypustki cytoplazmatyczne pierwszorzędowe (grubsze) Wypustki cytoplazmatyczne drugorzędowe (cieńsze) Wypustki pokrywa glikokaliks podokaliksyna polianion zatrzymujący ujemnie naładowane cząsteczki Pomiędzy wypustkami szczeliny filtracyjne, a pomiędzy wypustami drugorzędowymi przepona szczeliny Komórki mezangium śródkłębkowego wewnętrzne

9 Bariera krew-mocz pierwotny W ciągu doby ok. 180 L moczu pierwotnego Porowate komórki śródbłonka Błona podstawna Szczeliny filtracyjne i ich przepony Filtr działa: Mechanicznie - zależnie od wielkości cząsteczki Zależnie od ładunku elektrycznego (podokaliksyna, siarczan heparanu, kolagen typu IV) do 1mln tys Do światła torebki kłębuszka przechodzą cukry proste, aminokwasy, mocznik, kreatynina, kwas moczowy, fosforany nieorganiczne, Niewielka ilość białka 120mL/min moczu pierwotnego Przeciwdziałają filtracji: ciśnienie onkotyczne białek, ciśnienie płynu w przestrzeniach podpodocytarnych

10 Mezangium Rodzaj tkanki łącznej występującej w ciałku nerkowym pomiędzy tętniczkami do- i odprowadzającą (1) oraz naczyniami włosowatymi kłębuszka (2) 1. Mezangium zewnętrzne: część aparatu przykłębuszkowego 2. Mezangium wewnętrzne: Zdolność do fagocytozy cząsteczek po filtracji Odgrywają rolę błony podstawnej (synteza jej składników) Właściwości kurczliwe zmiana światła naczyń włosowatych kłębuszka Produkcja cytokin 1 2

11 NERKA ciałko nerkowe Torebka Bowmana: Listek trzewny Listek ścienny Kłębuszek naczyniowy Aparat przykłębuszkowy Aparat przykłębuszkowy: Komórki ziarniste medii tętniczki doprowadzającej (JG) wydzielają reninę Komórki plamki gęstej kanalika krętego II rzędu (osmochemoreceptor) odbierają zmiany ciśnienia osmotycznego moczu Komórki siatki = mezangium zewnętrzne (pozakłębuszkowe) Pośredniczą w przekazywaniu sygnałów między osmochemoreceptorami a komórkami JG

12 NEFRON kanalik kręty I rzędu Najdłuższy odcinek nefronu Wysłany nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym Połączenia zamykające: okludyna, klaudyna, paracelina w szczytowej części komórek rąbek szczoteczkowy w podstawnej części komórek inwaginacje błony komórkowej + liczne mitochondria = prążkowanie przypodstawne Odcinek końcowy prosty Resorpcja zwrotna (obligatoryjna): glukoza, 85% wody i NaCl, białko, aminokwasów, witamin Zmniejszana przez ANF (przedsionkowy czynnik natriuretyczny)

13 Pętla nefronu (Henlego) Część (ramię) zstępujące część cienka bardzo spłaszczone komórki Część (ramię) wstępujące część gruba sześcienne komórki podobne do kanalika II rzędu = zaliczana do kanalika dalszego Pod wpływem aldosteronu aktywne przemieszczenie sodu do przestrzeni śródmiąższowej w rezultacie hipotoniczna zawartość dochodzi do kanalika II rzędu

14 NEFRON kanalik kręty II rzędu Krótszy, węższy, mniej kręty niż kanalik kręty I rzędu Na przekroju dość regularne światło Wysłany nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym w szczytowej części komórek nie! występuje rąbek szczoteczkowy w podstawnej części komórek inwaginacje błony komórkowej + liczne mitochondria = prążkowanie przypodstawne

15 Funkcja kanalika II rzędu Obecność plamki gęstej W błonie apikalnej części komórki transportery symportalne: transport jonów Na i Cl z moczu do cytoplazmy W błonach bocznych części komórki transportery antyportalne (pompy ATP-azowe): transport Na na zewnątrz, K do komórki Reabsorbują do 7% NaCl z moczu pierwotnego Aldosteron (kora nadnerczy) zwiększa absorpcję Na. Dalsze fragmenty przepuszczalne dla wody ADH akwaporyny kanałów wodnych otwierają się Pompuje do światła jony wodorowe i amonowe regulacja gospodarki kwasowo-zasadowej organizmu.

16 KANALIK ZBIORCZY Odprowadza zawartość nefronów z części korowej nerki do miedniczek nerkowych W rdzeniu łączą się w większe przewody uchodzą na szczycie brodawek w obrębie pola sitowego Na przekroju dość regularne światło Wysłany nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym z rąbkiem oskórkowym w korowej części nerki sześcienne komórki jasne (główne) i pojedyncze ciemne (wstawkowe) - im niżej mniej komórek ciemnych, a komórki jasne - walcowate Pod wpływem ADH resorpcja wody, od niej zależy stężenie moczu ostatecznego Przewód brodawkowy Belliniego

17 Funkcja kanalika zbiorczego Komórki jasne na apikalnej powierzchni nieruchoma rzęska mechanoreceptor wrażliwy na przepływ płynu i jego skład. W błonie rzęski i powierzchni bocznych komórek obecne białkowe kompleksy policystyna 1 i 2. Policystyna 1 udział w połączeniu pomiędzy komórkami; policystyna 2 kanał dla wapnia. Wrodzony brak tych kompleksów z kanalików zbiorczych powstają cysty mnogie nerki. Komórki ciemne na wolnej powierzchni mikrokosmki. Pompują na zewnątrz H lub HCO3 utrzymanie równowagi kwasowozasadowej ustroju. Wytwarzają prekursor hormonu urodylatyny zwiększa wydalanie Na i wody z moczem, obniżając ciśnienie krwi.

18 NERKA komórki śródmiąższowe W korze komórki podobne do fibroblastów (80% erytropoetyny organizmu, kolagen, proteoglikany) i limfocyty W rdzeniu komórki śródmiąższowe: Typu I gwiaździste, RER, Golgi, lizosomy, kropelki tłuszczu Typu II zdolność do fagocytozy Typu III rodzaj perycytów, układających się wzdłuż naczyń prostych, mają zdolność kurczenia się, regulują przepływ krwi przez naczynia proste

19 NERKA Syntetyzuje: Renina Erytropoetyna Czynna postać wit D3 (25-hydroksycholekalcyferol PGA2, PGE2 Kalikreina (kininogen bradykinina) 1-25-hydroksycholekalcyferol) Pozostaje pod wpływem: Aldosteronu Hormonu antydiuretycznego Przedsionkowego czynnika natriuretycznego (ANF) Parathormonu

20 Narządy odprowadzające mocz Kielichy nerkowe mniejsze Kielichy nerkowe większe Miedniczki nerkowe Moczowody Pęcherz moczowy Cewka moczowa Moczowód Błona śluzowa Błona mięśniowa Przydanka

21 Narządy odprowadzające mocz Pęcherz moczowy BŁONA ŚLUZOWA Urothelium: Nabłonek wielowarstwowy sześcienny z kom baldaszkowatymi: Liczne plamki ściśle upakowane białka, w błonie głównie glikosfingolipidy Liczne fałdy i wgłobienia utworzone przez dyskoidalne pęcherzyki w kształcie litery V (rezerwa błony komórkowej) BŁONA MIĘŚNIOWA trzy warstwy miocytów gładkich w. zewnętrza i wewnętrzna podłużna. w. środkowa okrężna PRZYDANKA I BŁONA SUROWICZA zewnętrzna powierzchnia przydanka (tkanka łączna właściwa), górna powierzchnia - błona surowicza, nabłonek mezothelium

22 CEWKA MOCZOWA Przewód łączący pęcherz moczowy ze środowiskiem zewnętrznym Cewka moczowa żeńska ok. 4 cm długości i służy tyko do wydalania moczu Cewka moczowa męska ok. 20 cm długości MĘSKA Część sterczowa 4 cm, nabł. przejściowy (przez gruczoł krokowy) Część błoniasta 1 cm, nabł. wielorzędowy walcowaty (przepona miednicy i przepona moczowo-płciowa) Część gąbczasta 15 cm, nabł. wielorzędowy walcowaty, przy ujściu nabł. wielowarstwowy płaski

23 CEWKA MOCZOWA ŻEŃSKA Ma światło w kształcie półksiężyca Nabłonek wielowarstwowy płaski Błona śluzowa właściwa dużo naczyń Błona mięśniowa z mięśni gładkich podłużna warstwa wewnętrzna i okrężna zewnętrza. Warstwa okrężna zewnętrzna przechodzi w szkieletowy mięsień zwieracza cewki.

NERKA. Zrąb tkanka łączna właściwa luźna. Miąższ nefrony

NERKA. Zrąb tkanka łączna właściwa luźna. Miąższ nefrony UKŁAD MOCZOWY NERKA Nerki filtrują osocze i produkują hipertoniczny mocz ostateczny. Z moczem wydalane są produkty przemiany materii szczególnie zawierające azot. Nerki wydzielają erytropoetynę i prostaglandyny.

Bardziej szczegółowo

kora - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna promien. rdzenne kielichy mniejsze Kanaliki nerkowe

kora - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna promien. rdzenne kielichy mniejsze Kanaliki nerkowe UKŁAD Ogólna budowa nerki - labirynt - promienie rdzenne - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny zatoka MOCZOWY kolumna piramida promien. rdzenne kielichy mniejsze wewn. kielichy większe

Bardziej szczegółowo

kora - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna promien. rdzenne kielichy mniejsze Kanaliki nerkowe

kora - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna promien. rdzenne kielichy mniejsze Kanaliki nerkowe UKŁAD Ogólna budowa nerki - labirynt - promienie rdzenne - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny zatoka MOCZOWY kolumna piramida promien. rdzenne kielichy mniejsze wewn. kielichy większe

Bardziej szczegółowo

UKŁAD MOCZOWY. Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) Typy nerek u ssaków:

UKŁAD MOCZOWY. Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) Typy nerek u ssaków: Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) - labirynt - promienie rdzenne (podzielony na piramidy = płaty) - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna piramida promienie rdzenne UKŁAD

Bardziej szczegółowo

UKŁAD MOCZOWY. Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) Typy nerek u ssaków:

UKŁAD MOCZOWY. Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) Typy nerek u ssaków: Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) - labirynt - promienie rdzenne (podzielony na piramidy = płaty) - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna piramida promienie rdzenne UKŁAD

Bardziej szczegółowo

UKŁAD MOCZOWY (UKŁAD WYDALNICZY) CZŁOWIEKA. Andrzej Czubaj, Nadzieja Drela,

UKŁAD MOCZOWY (UKŁAD WYDALNICZY) CZŁOWIEKA. Andrzej Czubaj, Nadzieja Drela, UKŁAD MOCZOWY (UKŁAD WYDALNICZY) CZŁOWIEKA Andrzej Czubaj, czubaj@biol.uw.edu.pl Nadzieja Drela, ndrela@biol.uw.edu.pl WSPÓŁDZIAŁANIE NARZĄDÓW W OSMOREGULACJI I WYDALANIU FUNKCJA UKŁADU MOCZOWEGO Utrzymanie

Bardziej szczegółowo

Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy.

Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Wydalanie pozbywanie się z organizmu zbędnych produktów przemiany

Bardziej szczegółowo

Oś promienia rdzenia stanowi kanalik (cewka) zbiorczy ( oraz fragmenty kanalików I i II rzędu.

Oś promienia rdzenia stanowi kanalik (cewka) zbiorczy ( oraz fragmenty kanalików I i II rzędu. UKŁAD MOCZOWY UKŁAD MOCZOWY Funkcje: Produkcja moczu pierwotnego i moczu ostatecznego - filtracja osocza krwi Oczyszczanie krwi ze związków zawierających azot i zbędnych produktów metabolizmu (filtracja

Bardziej szczegółowo

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Wydalanie DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Środowisko odla ZWIERZĘCIA jest nim OTOCZENIE, w którym żyje odla KOMÓREK PŁYN ZEWNĄTRZKOMÓRKOWY,

Bardziej szczegółowo

Układ rozrodczy. Jądro nasieniowód najądrze. Tkanka łączna tworzy torebkę i przegrody dzielące miąższ na zraziki. Kanalik nasienny

Układ rozrodczy. Jądro nasieniowód najądrze. Tkanka łączna tworzy torebkę i przegrody dzielące miąższ na zraziki. Kanalik nasienny Jądro nasieniowód najądrze Układ rozrodczy Tkanka łączna tworzy torebkę i przegrody dzielące miąższ na zraziki Kanalik nasienny Zrazik jądra: kanaliki nasienne tkanka łączna śródmiąższowa zawierająca:

Bardziej szczegółowo

WYDALANIE. Usuwanie zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. opracowanie: Robert Duszyński

WYDALANIE. Usuwanie zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. opracowanie: Robert Duszyński WYDALANIE Usuwanie zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. opracowanie: Robert Duszyński 1 UKŁAD WYDALNICZY Elementy układu wydalniczego: * para nerek * moczowody * pęcherz moczowy * cewka

Bardziej szczegółowo

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Wydalanie DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Wydalanie Środowisko odla ZWIERZĘCIA jest nim OTOCZENIE, w którym żyje odla KOMÓREK

Bardziej szczegółowo

OSMOREGULACJA I WYDALANIE

OSMOREGULACJA I WYDALANIE OSMOREGULACJA I WYDALANIE Nerki są parzystym narządem, pełniącym funkcje wydalnicze (usuwanie zbędnych końcowych produktów metabolizmu) oraz osmoregulacyjne, związane z utrzymaniem w organizmie właściwej

Bardziej szczegółowo

UK AD MOCZOWY NERKA NEFRON

UK AD MOCZOWY NERKA NEFRON UK AD MOCZOWY 17 Układ moczowy tworzą: nerki, miedniczki wraz z kielichami nerkowymi, moczowody, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Zasadnicze funkcje układu moczowego to utrzymanie stałości (homeostazy)

Bardziej szczegółowo

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Wydalanie DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Środowisko odla ZWIERZĘCIA jest nim OTOCZENIE, w którym żyje odla KOMÓREK PŁYN ZEWNĄTRZKOMÓRKOWY,

Bardziej szczegółowo

Anatomia, embriologia i fizjologia nerek, budowa kłębuszka nerkowego

Anatomia, embriologia i fizjologia nerek, budowa kłębuszka nerkowego Anatomia, embriologia i fizjologia nerek, budowa kłębuszka nerkowego Krzysztof Letachowicz Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Kierownik: Prof.

Bardziej szczegółowo

kora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny - wewnętrzny kielichy: - mniejsze - większe miedniczka

kora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny - wewnętrzny kielichy: - mniejsze - większe miedniczka Ogólna budowa nerki UKŁAD WYDALNICZY kora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny - wewnętrzny kielichy: - mniejsze - większe miedniczka Nerka zbudowana jest z gęsto ułożonych nabłonkowych, rurek

Bardziej szczegółowo

kora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny - wewnętrzny kielichy: - mniejsze - większe miedniczka

kora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny - wewnętrzny kielichy: - mniejsze - większe miedniczka Ogólna budowa nerki UKŁAD MOCZOWY kora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny - wewnętrzny kielichy: - mniejsze - większe miedniczka Nerka zbudowana jest z gęsto ułożonych nabłonkowych, rurek

Bardziej szczegółowo

Kanaliki nerkowe. Ciałko nerkowe kłębuszek nerkowy (pętle naczyń włosowatych, pomiędzy nimi kom. mezangialne) torebka Bowmana. blaszka zewnętrzna

Kanaliki nerkowe. Ciałko nerkowe kłębuszek nerkowy (pętle naczyń włosowatych, pomiędzy nimi kom. mezangialne) torebka Bowmana. blaszka zewnętrzna Ogólna budowa nerki UKŁAD MOCZOWY kora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny Nerka zbudowana jest z gęsto ułożonych nabłonkowych, rurek - kanalików

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa. Gruczoły i ich podział

Tkanka nabłonkowa. Gruczoły i ich podział Tkanka nabłonkowa Gruczoły i ich podział Tkanka nabłonkowa 4 główne typy nabłonka: 1. Pokrywający 2. Wchłaniający = resorbcyjny 3. Gruczołowy egzo-, endokrynny 4. Wyspecjalizowany czuciowy, rozrodczy Brak

Bardziej szczegółowo

Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić?

Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić? Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić? Co zawdzięczamy nerkom? Działanie nerki można sprowadzić do działania jej podstawowego elementu funkcjonalnego, czyli nefronu. Pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego

Bardziej szczegółowo

Układ moczowo -płciowy

Układ moczowo -płciowy Układ moczowo -płciowy Układ moczowy Wydala z ustroju zbędne produkty przemiany materii, utrzymuje równowagę wodną i elektrolitową środowiska wewnętrznego organizmu. Nerka: - narząd parzysty, położony

Bardziej szczegółowo

Układ moczowo - płciowy

Układ moczowo - płciowy Układ moczowo - płciowy Układ moczowy Wydala z ustroju zbędne produkty przemiany materii, utrzymuje równowagę wodną i elektrolitową środowiska wewnętrznego organizmu. Nerka: - narząd parzysty, połoŝony

Bardziej szczegółowo

Jest to test przeznaczony dla klas II gimnazjum z tematu: Układ wydalniczy. Publikuję go celem dzielenia się doświadczeniem z innymi nauczycielami.

Jest to test przeznaczony dla klas II gimnazjum z tematu: Układ wydalniczy. Publikuję go celem dzielenia się doświadczeniem z innymi nauczycielami. Literka.pl Układ wydalniczy Data dodania: 2011-06-13 21:44:58 Autor: Iwona Ewa Wiśniewska Jest to test przeznaczony dla klas II gimnazjum z tematu: Układ wydalniczy. Publikuję go celem dzielenia się doświadczeniem

Bardziej szczegółowo

Kompartmenty wodne ustroju

Kompartmenty wodne ustroju Kompartmenty wodne ustroju Tomasz Irzyniec Oddział Nefrologii, Szpital MSWiA Katowice Zawartość wody w ustroju jest funkcją wieku, masy ciała i zawartości tłuszczu u dzieci zawartość wody wynosi około

Bardziej szczegółowo

7. Uktad wydalniczy - utrzymywanie równowagi wodno-mineralnej i wydalanie

7. Uktad wydalniczy - utrzymywanie równowagi wodno-mineralnej i wydalanie 7. Uktad wydalniczy - utrzymywanie równowagi wodno-mineralnej i wydalanie Warunkiem normalnego funkcjonowania naszego organizmu jest utrzymywanie homeostazy. Na poprawne funkcjonowanie organizmu wpływa

Bardziej szczegółowo

Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego

Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Układ moczowy Dwie nerki wydzielające mocz Dwa moczowody prowadzące mocz z nerek do pęcherza moczowego Pęcherz moczowy, gdzie jest

Bardziej szczegółowo

TKANKA NAB ONKOWA PODZIA NAB ONK W STRUKTURY POWIERZCHNIOWE NAB ONK W

TKANKA NAB ONKOWA PODZIA NAB ONK W STRUKTURY POWIERZCHNIOWE NAB ONK W TKANKA NAB ONKOWA 4 W wyniku procesu różnicowania, głównie w okresie płodowym dochodzi do wyodrębnienia się w organizmie człowieka populacji komórek różniących się zarówno strukturą jak i funkcją. Zasadnicze

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)

Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o podobnym pochodzeniu, zbliŝonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Główne rodzaje tkanek zwierzęcych:

Bardziej szczegółowo

Narządy płciowe Gruczoły płciowe Drogi przewodzące komórki płciowe Narządy płciowe zewnętrzne

Narządy płciowe Gruczoły płciowe Drogi przewodzące komórki płciowe Narządy płciowe zewnętrzne Narządy płciowe Gruczoły płciowe Drogi przewodzące komórki płciowe Narządy płciowe zewnętrzne Męskie narządy płciowe prącie: moszna Zewnętrzne narządy płciowe: Wewnętrzne narządy płciowe : jądra męski

Bardziej szczegółowo

Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.

Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów.

Bardziej szczegółowo

Układ wewnątrzwydzielniczy

Układ wewnątrzwydzielniczy Układ wewnątrzwydzielniczy 1. Gruczoły dokrewne właściwe: przysadka mózgowa, szyszynka, gruczoł tarczowy, gruczoły przytarczyczne, nadnercza 2. Gruczoły dokrewne mieszane: trzustka, jajniki, jądra 3. Inne

Bardziej szczegółowo

Zarys budowy układu moczowego... 7. Budowa i funkcje pęcherza moczowego... 13

Zarys budowy układu moczowego... 7. Budowa i funkcje pęcherza moczowego... 13 Zarys budowy układu moczowego... 7 Budowa i funkcje pęcherza moczowego... 13 Choroby pęcherza moczowego... 19 Zapalenie pęcherza moczowego i dróg moczowych... 20 Inne infekcje układu moczowego... 26 Kamica

Bardziej szczegółowo

DLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB mgr Weronika Szaj, wszelkie prawa zastrzeżone

DLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB mgr Weronika Szaj, wszelkie prawa zastrzeżone Układ pokarmowy przewód pokarmowy wątroba trzustka DLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB Przewód pokarmowy: ściany: błona śluzowa nabłonek wielowarstwowy płaski jama ustna, gardło, przełyk nabłonek jednowarstwowy

Bardziej szczegółowo

Autonomiczny układ nerwowy - AUN

Autonomiczny układ nerwowy - AUN Autonomiczny układ nerwowy - AUN AUN - różnice anatomiczne część współczulna część przywspółczulna włókna nerwowe tworzą odrębne nerwy (nerw trzewny większy) wchodzą w skład nerwów czaszkowych lub rdzeniowych

Bardziej szczegółowo

Powłoki skórne. Narządy specjalne: skóra płuco nerka. Naskórek to nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący, zawierający 4 typy komórek.

Powłoki skórne. Narządy specjalne: skóra płuco nerka. Naskórek to nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący, zawierający 4 typy komórek. Narządy specjalne: skóra płuco nerka Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: ochrona termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy Cz. 3

Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka i

Bardziej szczegółowo

TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO

TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO Morfologia komórki, tkanki, narządu odzwierciedla funkcję Międzybłonek (Mezotelium) Pęcherzyk surowiczy ślinianki, trzustki Cewka śluzowa Tkanka nabłonkowa

Bardziej szczegółowo

Zaznacz wykres ilustrujący stałocieplność człowieka. A. B. C. D.

Zaznacz wykres ilustrujący stałocieplność człowieka. A. B. C. D. I. Organizm człowieka. Skóra powłoka organizmu 1. Zadanie Napisz, czym zajmuje się anatomia............................................................................................................................

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E)

Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E) Tkanka nabłonkowa 46. Tarczyca (H/E) 1. Zrąb: tkanka łączna luźna 2. Miąższ: pęcherzyki tarczycy - nabłonek 1-warstwowy sześcienny 3. Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia włosowate śródbłonek naczyń

Bardziej szczegółowo

przewody śródzrazikowe naczynie przewody wysepki trzustkowe Pęcherzyk trzustkowy Komórki śródpęcherzykowe blaszka podstawna

przewody śródzrazikowe naczynie przewody wysepki trzustkowe Pęcherzyk trzustkowy Komórki śródpęcherzykowe blaszka podstawna Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Trzustka i wątroba

Bardziej szczegółowo

6. Wchłanianie wodorowęglanów w kanalikach nerkowych wzrasta: A. Pod wpływem parathormonu B. W zasadowicy C. W kwasicy D. Podczas diurezy wodnej

6. Wchłanianie wodorowęglanów w kanalikach nerkowych wzrasta: A. Pod wpływem parathormonu B. W zasadowicy C. W kwasicy D. Podczas diurezy wodnej 1. Wskaż właściwe stwierdzenie: A. Glukoza nie ulega filtracji w kłębuszkach nerkowych B. Glukoza przefiltrowana do moczu pierwotnego w kłębuszkach nerkowych jest wchłaniana w cewce zbiorczej C. Glukoza

Bardziej szczegółowo

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin, Jonathan Stamford, David White FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin Jonathan Stamford David White Przekład zbiorowy pod redakcją Joanny Gromadzkiej-Ostrowskiej

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)

Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o podobnym pochodzeniu, zbliżonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Tkanka nabłonkowa Główne rodzaje

Bardziej szczegółowo

GRUCZOŁY ŚLINOWE STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY. Ślina. Główne składniki śliny

GRUCZOŁY ŚLINOWE STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY. Ślina. Główne składniki śliny Ślina GRUCZOŁY ŚLINOWE (1200 ml/24 godz.) produkowana jest przez duże gruczoły ślinowe (ślinianki) i małe gruczoły ślinowe obecne w ścianie jamy ustnej i w języku ślinianka podjęzykowa ślinianka podżuchwowa

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy Cz. 3

Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka i

Bardziej szczegółowo

Gruczoły układu pokarmowego

Gruczoły układu pokarmowego Ślinianki złożone gruczoły o budowie zrazikowej zbudowane z: - odcinków (jednostek) wydzielniczych (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe) - przewodów wyprowadzających Gruczoły układu pokarmowego Główne

Bardziej szczegółowo

Gruczoły układu pokarmowego

Gruczoły układu pokarmowego Ślinianki złożone gruczoły o budowie zrazikowej zbudowane z: - odcinków (jednostek) wydzielniczych (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe) - przewodów wyprowadzających Gruczoły układu pokarmowego Główne

Bardziej szczegółowo

ANATOMIA FUNKCJONALNA

ANATOMIA FUNKCJONALNA BOGUSŁAW MARECKI ANATOMIA FUNKCJONALNA TOM II UKŁADY: naczyniowy, oddechowy, trawienny, moczowy, płciowy, nerwowy, wewnątrzwydzielniczy, narządów zmysłów, powłoka wspólna Akademia Wychowania Fizycznego

Bardziej szczegółowo

biologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA

biologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA biologia w gimnazjum 2 UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA SKŁAD KRWI OSOCZE Jest płynną częścią krwi i stanowi 55% jej objętości. Jest podstawowym środowiskiem dla elementów morfotycznych. Zawiera 91% wody, 8%

Bardziej szczegółowo

A. Komórka nabłonka płaskiego 1 B. Organizm człowieka C. Tkanka nabłonkowa D. Pęcherzyki płucne E. Układ oddechowy

A. Komórka nabłonka płaskiego 1 B. Organizm człowieka C. Tkanka nabłonkowa D. Pęcherzyki płucne E. Układ oddechowy ZAD 1 ( 4p) Biorąc pod uwagę hierarchiczną budowę organizmu człowieka, uporządkuj podane struktury w kolejności od najmniej do najbardziej skomplikowanej Wpisz w każdą lukę odpowiedni numer A. Komórka

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. - nefron, budowa i działanie - powstawanie moczu w nefronie - skład moczu - właściwości moczu

SPIS TREŚCI. - nefron, budowa i działanie - powstawanie moczu w nefronie - skład moczu - właściwości moczu UKŁAD WYDALNICZY SPIS TREŚCI 1. Funkcje układu wydalniczego 2. Drogi usuwania produktów przemiany materii 3. Budowa układu wydalniczego: a) budowa nerki - funkcje nerek - czynności nerek - nefron, budowa

Bardziej szczegółowo

KRĄŻENIE KRWI ŚREDNIE I MAŁE ŻYŁY ŻYŁKI (WENULE)

KRĄŻENIE KRWI ŚREDNIE I MAŁE ŻYŁY ŻYŁKI (WENULE) KRĄŻENIE KRWI SERCE DUŻE ŻYŁY DUŻE TĘTNICE (SPRĘŻYSTE) UKŁAD NACZYNIOWY ŚREDNIE I MAŁE ŻYŁY ŻYŁKI (WENULE) ŚREDNIE I MAŁE TĘTNICE (MIĘŚNIOWE) TĘTNICZKI (ARTERIOLE) N. POZAWŁOSOWATE N. PRZEDWŁOSOWATE (POSTKAPILARY)

Bardziej szczegółowo

przewody śródzrazikowe naczynia Trzustka i wątroba pęczek nerwowy przewody wysepki trzustkowe Pęcherzyk trzustkowy Komórki śródpęcherzykowe

przewody śródzrazikowe naczynia Trzustka i wątroba pęczek nerwowy przewody wysepki trzustkowe Pęcherzyk trzustkowy Komórki śródpęcherzykowe Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). wysepki trzustkowe Układ pokarmowy

Bardziej szczegółowo

NARZĄD WZROKU

NARZĄD WZROKU NARZĄD WZROKU Oko można porównać do kamery cyfrowej, wyposażonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy Cz. 3

Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka i

Bardziej szczegółowo

Transportowane cząsteczki CO O, 2, NO, H O, etanol, mocznik... Zgodnie z gradientem: stężenia elektrochemicznym gradient stężeń

Transportowane cząsteczki CO O, 2, NO, H O, etanol, mocznik... Zgodnie z gradientem: stężenia elektrochemicznym gradient stężeń Transportowane cząsteczki Transport przez błony Transport bierny szybkość transportu gradien t stężeń kanał nośnik Transport z udziałem nośnika: dyfuzja prosta dyfuzja prosta CO 2, O 2, NO,, H 2 O, etanol,

Bardziej szczegółowo

WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII

WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII W XIX wieku... Histologia to nauka o mikroskopowej budowie komórek, tkanek i narządów W XXI wieku... Kurs histologii: teoria... Histologia to nauka o powiązaniach struktury

Bardziej szczegółowo

WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII

WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII W XIX wieku... Histologia to nauka o mikroskopowej budowie komórek, tkanek i narządów W XXI wieku... Kurs histologii: teoria... Histologia to nauka o powiązaniach struktury

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa. (budowa)

Tkanka nabłonkowa. (budowa) Tkanka nabłonkowa (budowa) Komórki tkanki nabłonkowej tworzą zwarte warstwy, zwane nabłonkami. Są układem ściśle upakowanych komórek tworzących błony. 1) główną masę tkanki stanowią komórki. 2) istota

Bardziej szczegółowo

Homeostaza DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Homeostaza DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI Homeostaza DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI Różnorodność środowisk Stałość warunków w organizmie Podstawy procesów fizjologicznych Procesy zachodzące

Bardziej szczegółowo

Przeanalizuj 12 obrazów tkanek z otrzymanego katalogu od prowadzącego zajęcia i opisz każde zdjęcie w tabeli zgodnie z podanym wzorem:

Przeanalizuj 12 obrazów tkanek z otrzymanego katalogu od prowadzącego zajęcia i opisz każde zdjęcie w tabeli zgodnie z podanym wzorem: Anatomia i Fizjologia Ćwiczenie 1 Klasyfikacja obrazów mikroskopowych tkanek Przeanalizuj 12 obrazów tkanek z otrzymanego katalogu od prowadzącego zajęcia i opisz każde zdjęcie w tabeli zgodnie z podanym

Bardziej szczegółowo

MECHANIZM NEUROHORMONALNY

MECHANIZM NEUROHORMONALNY MECHANIZM NEUROHORMONALNY bodźce nerwowe docierają do nerek włóknami nerwu trzewnego, wpływają one nie tylko na wielkość GFR i ukrwienie nerek (zmieniając opór naczyń nerkowych), ale również bezpośrednio

Bardziej szczegółowo

Układ oddechowy Bogusław Nedoszytko. WSZPIZU Wydział w Gdyni

Układ oddechowy Bogusław Nedoszytko. WSZPIZU Wydział w Gdyni Układ oddechowy Bogusław Nedoszytko WSZPIZU Wydział w Gdyni http://www.nedo.amg.gda.pl www.nedo.amg.gda.pl/wszpziu/ Układ oddechowy Funkcje Wymiana gazowa - doprowadzenie do organizmu tlenu i odprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E) 63. Dwunastnica (H/E) 74. Pęcherz moczowy (H/E)

Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E) 63. Dwunastnica (H/E) 74. Pęcherz moczowy (H/E) Tkanka nabłonkowa 46. Tarczyca (H/E) 1. Zrąb: tkanka łączna luźna 2. Miąższ: pęcherzyki tarczycy - nabłonek 1-warstwowy sześcienny 3. Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia włosowate śródbłonek naczyń

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI. Jądro i najądrze. Kanalik nasienny

UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI. Jądro i najądrze. Kanalik nasienny Jądro i najądrze UKŁAD ROZRODCZY nasieniowód głowa najądrza przewodziki wyprowadzające MĘSKI trzon najądrza kanalik nasienny przegroda łącznotkankowa śródjądrze biaława sieć jądra błona surowicza ogon

Bardziej szczegółowo

Układ pokarmowy Cz. I

Układ pokarmowy Cz. I Układ pokarmowy Cz. I Błona śluzowa (warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, stale wilgotna) nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona podśluzowa Jama

Bardziej szczegółowo

Układy: oddechowy, krążenia,

Układy: oddechowy, krążenia, Układy: oddechowy, krążenia, Kurs Kynologia ESPZiWP Układ oddechowy Układ oddechowy jest odpowiedzialny za utrzymanie stałej wymiany gazów między organizmem a środowiskiem. Składa się z dróg oddechowych

Bardziej szczegółowo

Histologia (gr. histos = utkanie; łac. textus = utkanie, tkanina, plecionka) jest nauką o budowie i czynnościach tkanek.

Histologia (gr. histos = utkanie; łac. textus = utkanie, tkanina, plecionka) jest nauką o budowie i czynnościach tkanek. Histologia (gr. histos = utkanie; łac. textus = utkanie, tkanina, plecionka) jest nauką o budowie i czynnościach tkanek. Wyróżnia się: histologię ogólną naukę o ogólnej budowie i funkcjach podstawowych

Bardziej szczegółowo

TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO

TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO Tkanki człowieka Tkanka nabłonkowa Tkanki łączne Tkanka łączna właściwa i tłuszczowa Tkanka chrzęstna Tkanka kostna Krew i szpik kostny Tkanka mięśniowa

Bardziej szczegółowo

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna troponina lub kaldesmon i kalponina łańcuchy lekkie miozyna 2 pobudliwość

Bardziej szczegółowo

Suplementy. Wilkasy 2014. Krzysztof Gawin

Suplementy. Wilkasy 2014. Krzysztof Gawin Suplementy Wilkasy 2014 Krzysztof Gawin Suplementy diety - definicja Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub

Bardziej szczegółowo

Tkanki. Tkanki. Tkanka (gr. histos) zespół komórek (współpracujących ze sobą) o podobnej strukturze i funkcji. komórki. macierz zewnątrzkomórkowa

Tkanki. Tkanki. Tkanka (gr. histos) zespół komórek (współpracujących ze sobą) o podobnej strukturze i funkcji. komórki. macierz zewnątrzkomórkowa Tkanki Tkanka (gr. histos) zespół komórek (współpracujących ze sobą) o podobnej strukturze i funkcji komórki Tkanki macierz zewnątrzkomórkowa komórki zwierzęce substancja międzykomórkowa protoplasty roślin

Bardziej szczegółowo

Zadania egzaminacyjne obejmujące materiał z klasy II gimnazjum

Zadania egzaminacyjne obejmujące materiał z klasy II gimnazjum Zadania egzaminacyjne obejmujące materiał z klasy II gimnazjum Informacje do zadań 1. i 2. A C D B Schemat przedstawia szkielet kończyny górnej. Zadanie 1. (0 2) Podaj nazwy kości oznaczonych literami

Bardziej szczegółowo

TEMOZOLOMIDUM. Załącznik C.64. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp.

TEMOZOLOMIDUM. Załącznik C.64. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp. Załącznik C.64. TEMOZOLOMIDUM 1. TEMOZOLOMIDUM C16 2. TEMOZOLOMIDUM C16.0 3. TEMOZOLOMIDUM C16.1 4. TEMOZOLOMIDUM C16.2 5. TEMOZOLOMIDUM C16.3 6. TEMOZOLOMIDUM C16.4 7. TEMOZOLOMIDUM C16.5 8. TEMOZOLOMIDUM

Bardziej szczegółowo

Sem.II 2017 ENDOKRYNY

Sem.II 2017 ENDOKRYNY Sem.II 2017 Szczegóły powszechnie występujące w preparatach : naczynia krwionośne, pnie nerwowe, zwoje nerwowe, węzły chłonne, nacieki limfatyczne/grudki chłonne, tkanka tłuszczowa żółta i brunatna ENDOKRYNY

Bardziej szczegółowo

Scyntygrafia nerek. Zakład Medycyny Nuklearnej SP CSK Warszawa

Scyntygrafia nerek. Zakład Medycyny Nuklearnej SP CSK Warszawa Scyntygrafia nerek Zakład Medycyny Nuklearnej SP CSK Warszawa Podział badań scyntygraficznych Scyntygrafia nerek Inne Dynamiczna Statyczna Angioscyntygrafia Pomiar klirensu nerkowego Test z kaptoprilem

Bardziej szczegółowo

Gruczoły układu pokarmowego

Gruczoły układu pokarmowego Ślinianki złożone gruczoły o budowie zrazikowej zbudowane z: - odcinków (jednostek) wydzielniczych (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe) - przewodów wyprowadzających Gruczoły układu pokarmowego wąskie

Bardziej szczegółowo

Skóra mm. prosty. Wątroba lewy płat. Żołądek - artefakty. Żyła wrotna. Trzustka - trzon. ŻGD Żyła śledzionowa. Aorta

Skóra mm. prosty. Wątroba lewy płat. Żołądek - artefakty. Żyła wrotna. Trzustka - trzon. ŻGD Żyła śledzionowa. Aorta Skóra mm. prosty Wątroba lewy płat Żyła wrotna Żołądek - artefakty Trzustka - trzon ŻGD Żyła śledzionowa Aorta Fig. 1. Przekrój poprzeczny przez nadbrzusze ŻGD - Żyła główna dolna Fig. 1. Przekrój poprzeczny

Bardziej szczegółowo

Recenzja pracy. BIOLOGIA poziom podstawowy. pieczątka/nazwa szkoły. klasa 1 LO PK nr 1 semestr I /2011/2012

Recenzja pracy. BIOLOGIA poziom podstawowy. pieczątka/nazwa szkoły. klasa 1 LO PK nr 1 semestr I /2011/2012 pieczątka/nazwa szkoły BIOLOGIA poziom podstawowy klasa 1 LO PK nr 1 semestr I /2011/2012 Uwaga! Strona tytułowa stanowi integralną część pracy kontrolnej. Wypełnij wszystkie pola czytelnie drukowanymi

Bardziej szczegółowo

Tułów człowieka [ BAP_ doc ]

Tułów człowieka [ BAP_ doc ] Tułów człowieka [ ] Prezentacja Wstep Ciało człowieka jest najpiękniejszym i najbardziej skomplikowanym mechanizmem na świecie. W naszym ciele rozgrywa się bez przerwy tysiące zdarzeń. Nasze płuca pracują,

Bardziej szczegółowo

KARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP REJONOWY

KARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP REJONOWY KARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP REJONOWY Nr Max ilość Prawidłowe odpowiedzi Punktacja Uwagi zad. punktów 1. 2 pkt A. prawidłowa odpowiedź: d B. prawidłowa odpowiedź: 3 Za zaznaczenie prawidłowej

Bardziej szczegółowo

Skóra. - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2. - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała

Skóra. - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2. - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała Skóra - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2 - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała - grubość skóry jest zmienna i w zależności od okolicy ciała wynosi

Bardziej szczegółowo

ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY

ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY Łożysko jest miejscem kontaktu tkanek płodu i matki oraz wymiany gazów i substancji pomiędzy krwią matki i płodu ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY W celu zwiększenia powierzchni tej wymiany część płodowa łożyska

Bardziej szczegółowo

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość

Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna troponina lub kaldesmon i kalponina łańcuchy lekkie miozyna 2 pobudliwość

Bardziej szczegółowo

Szczegóły powszechnie występujące w preparatach : ENDOKRYNY 47 Z/L. Przysadka mózgowa (H/E)

Szczegóły powszechnie występujące w preparatach : ENDOKRYNY 47 Z/L. Przysadka mózgowa (H/E) Szczegóły powszechnie występujące w preparatach : naczynia krwionośne, pnie nerwowe, zwoje nerwowe, nacieki limfatyczne/grudki chłonne, tkanka tłuszczowa żółta i brunatna ENDOKRYNY 47 Z/L. Przysadka mózgowa

Bardziej szczegółowo

Właściwości błony komórkowej

Właściwości błony komórkowej Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność Glikokaliks glikokaliks cytoplazma jądro błona komórkowa Mikrografia elektronowa powierzchni limfocytu ludzkiego (wybarwienie

Bardziej szczegółowo

Układ rozrodczy żeński

Układ rozrodczy żeński Układ rozrodczy żeński (cz. 1) zawiązkowe powierzchniowy i osłonka biaława Jajnik wzrastający - powierzchniowy: jednowarstwowy sześcienny (pochodna międzybłonka) - osłonka biaława (tk. łączna zbita) -

Bardziej szczegółowo

WYMIANA WODY I JONÓW W RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH

WYMIANA WODY I JONÓW W RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH WYMIANA WODY I JONÓW W RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH Woda Śluz Nabłonek Płyn śródmiąższowy Płyn zewnątrzkomórkowy Naczynie krwionośne Komórka (erytrocyt) Płyn zewnątrzkomórkowy (osocze) REAKCJE ZWIERZĄT NA ZMIANY

Bardziej szczegółowo

Okrężnica Leży między kątnicą a odbytnicą. Dzieli się na trzy części: wstępującą, poprzeczną i zstępującą.

Okrężnica Leży między kątnicą a odbytnicą. Dzieli się na trzy części: wstępującą, poprzeczną i zstępującą. Jelito grube stanowi końcowy odcinek przewodu pokarmowego. Składa się z kątnicy, okrężnicy, odbytnicy i odbytu. Rozpoczyna się w prawej dolnej części jamy brzusznej (w tak zwanym dole biodrowym), w miejscu

Bardziej szczegółowo

Podział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie

Podział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie Tkanka mięśniowa Podział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana poprzecznie prążkowana serca gładka Tkanka mięśniowa Podstawową własnością

Bardziej szczegółowo

Układ moczowy nerki miedniczki kielichami nerkowymi moczowody pęcherz moczowy cewka moczowa Stosunek nerek do narządów sąsiednich korzeniem nerkowym

Układ moczowy nerki miedniczki kielichami nerkowymi moczowody pęcherz moczowy cewka moczowa Stosunek nerek do narządów sąsiednich korzeniem nerkowym 1 Układ moczowy Do narządów moczowych należą obie nerki (tu odbywa się wytwarzanie moczu), oraz narządy odprowadzające mocz do których nalezą: obie miedniczki z kielichami nerkowymi (położone wewnątrz

Bardziej szczegółowo

www.jacekbujko.com @JacekBujko

www.jacekbujko.com @JacekBujko www.jacekbujko.com @JacekBujko Lek. Jacek Bujko Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna chorób nerek Jak pobrać mocz? Badanie 3 dni przed i 3 dni po miesiączce zanieczyszcza próbkę erytrocytami

Bardziej szczegółowo

TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO (EGZOKRYNNE)

TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO (EGZOKRYNNE) TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO (EGZOKRYNNE) Morfologia komórki, tkanki, narządu odzwierciedla funkcję Międzybłonek (Mezotelium) Pęcherzyk surowiczy ślinianki, trzustki Cewka śluzowa

Bardziej szczegółowo

Gruczoły zewnątrzi. wewnątrzwydzielnicze

Gruczoły zewnątrzi. wewnątrzwydzielnicze Gruczoły - zespoły komórek nabłonkowych o specjalizacji wydzielniczej Gruczoły zewnątrzi wewnątrzwydzielnicze Gruczoły zewnątrzwydzielnicze kierują wydzielinę do określonego miejsca przez przewody wyprowadzające

Bardziej szczegółowo

Błony śluzowe i ściany wewnętrznych przewodów organizmu

Błony śluzowe i ściany wewnętrznych przewodów organizmu Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) Błony śluzowe i ściany wewnętrznych przewodów organizmu Warstwy ścian wewnętrznych przewodów (ujęcie ogólne): błona podśluzowa

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama gardłowa -krtań -tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) Jama nosowa

UKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama gardłowa -krtań -tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) Jama nosowa jama nosowa UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama gardłowa -krtań -tchawica - drzewo oskrzelowe krtań tchawica płuca pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) przepona Drogi oddechowe (z wyjątkiem

Bardziej szczegółowo

Właściwości błony komórkowej

Właściwości błony komórkowej Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność Transport przez błony Cząsteczki < 150Da Błony - selektywnie przepuszczalne RóŜnice składu jonowego między wnętrzem komórki ssaka

Bardziej szczegółowo

UKŁAD WYDALNICZY. Karolina Plucińska Grażyna Jerzemowska

UKŁAD WYDALNICZY. Karolina Plucińska Grażyna Jerzemowska UKŁAD WYDALNICZY Karolina Plucińska Grażyna Jerzemowska CZYNNOŚĆ NEREK: Utrzymanie homeostazy Regulacja objętości i składu płynu pozakomórkowego. Nerki precyzyjnie regulują przyjmowanie, wytwarzanie, wydzielanie

Bardziej szczegółowo

UKŁAD NACZYNIOWY. KRĄŻENIE KRWI (duże) Komórki śródbłonkowe wywodzą się z mezenchymy, ale mają układ nabłonka i wytwarzają blaszkę podstawną

UKŁAD NACZYNIOWY. KRĄŻENIE KRWI (duże) Komórki śródbłonkowe wywodzą się z mezenchymy, ale mają układ nabłonka i wytwarzają blaszkę podstawną KRĄŻENIE KRWI (duże) DUŻE ŻYŁY DUŻE TĘTNICE (SPRĘŻYSTE) UKŁAD NACZYNIOWY MAŁE I ŚREDNIE ŻYŁY ŻYŁKI (WENULE) ŚREDNIE I MAŁE TĘTNICE (MIĘŚNIOWE) TĘTNICZKI (ARTERIOLE) NN. POZAWŁOSOWATE (POSTKAPILARY) NN.

Bardziej szczegółowo