Żyły gwiaździste pod torebką nerki żyły międzypłacikowe żyły łukowate żyły międzypłatowe żyła nerkowa

Transkrypt

1 UKŁAD MOCZOWY Funkcje: Produkcja moczu pierwotnego i moczu ostatecznego - filtracja osocza krwi Oczyszczanie krwi ze związków zawierających azot, zbędnych produktów metabolizmu, toksyn i leków (filtracja i wydzielanie) Utrzymanie równowagi w stężeniu płynów ustrojowych i elektrolitów (filtracja i wydzielanie) Odzyskiwanie przez reabsorpcję cząsteczek o małej masie cząsteczkowej (aminokwasy, peptydy i glukoza), jonów (Na +, Cl -, Ca 2+, PO 3- ), wody w odniesieniu do utrzymania homeostazy krwi. Sekrecja reniny (regulacja ciśnienia krwi), erytropoetyny, prostaglandyn)

2 Zatoka Zatoka nerkowa miedniczka nerkowa, do której uchodzą 2-3 kielichy nerkowe większe, do nich kielichy nerkowe mniejsze Kora nerkowa zewnętrzna warstwa części wypukłej oraz słupy (kolumny) nerkowe Rdzeń nerkowy 8-18 piramid nerkowych, podstawy na granicy kory i rdzenia; stożki to brodawki nerkowe w świetle kielichów nerkowych. Na powierzchni brodawki 24 otworów (pole sitowe), ujście przewodów brodawkowych. Od podstawy piramidy ku torebce nerki promienie rdzenne (Ferreina). Oś promienia rdzenia stanowi kanalik (cewka) zbiorczy oraz fragmenty kanalików I i II rzędu.

3 Tętnica nerkowa (odgałęzienie aorty brzusznej) gałąź górna i dolna tętnice międzypłatowe w miąższu pomiędzy piramidami, do granicy rdzenia z korą tętnice łukowate równolegle do powierzchni nerki tętnice międzypłacikowe w głąb kory, w kierunku rdzenia tętniczki proste prawdziwe. Tętnice międzypłacikowe tętniczki doprowadzające ciałka nerkowego sieć naczyń włosowatych (kłębuszek naczyniowy) tętniczka odprowadzająca (sieć dziwna tętniczo-tętnicza). Żyły gwiaździste pod torebką nerki żyły międzypłacikowe żyły łukowate żyły międzypłatowe żyła nerkowa

4 NEFRON jednostka strukturalna i funkcjonalna nerki 80% NEFRON 2,5mln w obu nerkach Nefrony korowe Nefrony przyrdzeniowe 20% ciałko nerkowe kanalik kręty I rzędu, proksymanly pętla nefronu (Henlego) kanalik kręty II rzędu, dystalny

5 NEFRON jednostka strukturalna i funkcjonalna nerki ciałko nerkowe kanalik I rzędu, proksymalny (część kręta i prosta) część cienka zstępującej pętli nefronu część cienka i gruba wstępującej pętli nefronu kanalik II rzędu (część kręta), dystalny

6 Biegun kanalikowy NERKA Ciałko nerkowe Torebka Bowmana: Listek trzewny Listek ścienny Kłębuszek naczyniowy Aparat przykłębuszkowy Biegun naczyniowy

7 NERKA ciałko nerkowe Podocyty

8 Ciałko nerkowe Kłębuszek naczyniowy Komórki śródbłonka pory Błona podstawna 3 warstwy: Blaszka jasna wewnętrzna (1) Blaszka gęsta kolagen typu IV Blaszka jasna zewnętrzna (2) (1 i 2) - siarczan heparanu, laminina, fibronektyna Właściwości antygenowe Podocyty nabłonek blaszki trzewnej Wypustki cytoplazmatyczne pierwszorzędowe (grubsze) Wypustki cytoplazmatyczne drugorzędowe (cieńsze) Wypustki pokrywa glikokaliks podokaliksyna polianion zatrzymujący ujemnie naładowane cząsteczki Pomiędzy wypustkami szczeliny filtracyjne, a pomiędzy wypustami drugorzędowymi przepona szczeliny Komórki mezangium śródkłębkowego wewnętrzne

9 Bariera krew-mocz pierwotny W ciągu doby ok. 180 L moczu pierwotnego Porowate komórki śródbłonka Błona podstawna Szczeliny filtracyjne i ich przepony Filtr działa: Mechanicznie - zależnie od wielkości cząsteczki Zależnie od ładunku elektrycznego (podokaliksyna, siarczan heparanu, kolagen typu IV) do 1mln tys Do światła torebki kłębuszka przechodzą cukry proste, aminokwasy, mocznik, kreatynina, kwas moczowy, fosforany nieorganiczne, Niewielka ilość białka 120mL/min moczu pierwotnego Przeciwdziałają filtracji: ciśnienie onkotyczne białek, ciśnienie płynu w przestrzeniach podpodocytarnych

10 Mezangium Rodzaj tkanki łącznej występującej w ciałku nerkowym pomiędzy tętniczkami do- i odprowadzającą (1) oraz naczyniami włosowatymi kłębuszka (2) 1. Mezangium zewnętrzne: część aparatu przykłębuszkowego 2. Mezangium wewnętrzne: Zdolność do fagocytozy cząsteczek po filtracji Odgrywają rolę błony podstawnej (synteza jej składników) Właściwości kurczliwe zmiana światła naczyń włosowatych kłębuszka Produkcja cytokin 1 2

11 NERKA ciałko nerkowe Torebka Bowmana: Listek trzewny Listek ścienny Kłębuszek naczyniowy Aparat przykłębuszkowy Aparat przykłębuszkowy: Komórki ziarniste medii tętniczki doprowadzającej (JG) wydzielają reninę Komórki plamki gęstej kanalika krętego II rzędu (osmochemoreceptor) odbierają zmiany ciśnienia osmotycznego moczu Komórki siatki = mezangium zewnętrzne (pozakłębuszkowe) Pośredniczą w przekazywaniu sygnałów między osmochemoreceptorami a komórkami JG

12 NEFRON kanalik kręty I rzędu Najdłuższy odcinek nefronu Wysłany nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym Połączenia zamykające: okludyna, klaudyna, paracelina w szczytowej części komórek rąbek szczoteczkowy w podstawnej części komórek inwaginacje błony komórkowej + liczne mitochondria = prążkowanie przypodstawne Odcinek końcowy prosty Resorpcja zwrotna (obligatoryjna): glukoza, 85% wody i NaCl, białko, aminokwasów, witamin Zmniejszana przez ANF (przedsionkowy czynnik natriuretyczny)

13 Pętla nefronu (Henlego) Część (ramię) zstępujące część cienka bardzo spłaszczone komórki Część (ramię) wstępujące część gruba sześcienne komórki podobne do kanalika II rzędu = zaliczana do kanalika dalszego Pod wpływem aldosteronu aktywne przemieszczenie sodu do przestrzeni śródmiąższowej w rezultacie hipotoniczna zawartość dochodzi do kanalika II rzędu

14 NEFRON kanalik kręty II rzędu Krótszy, węższy, mniej kręty niż kanalik kręty I rzędu Na przekroju dość regularne światło Wysłany nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym w szczytowej części komórek nie! występuje rąbek szczoteczkowy w podstawnej części komórek inwaginacje błony komórkowej + liczne mitochondria = prążkowanie przypodstawne

15 Funkcja kanalika II rzędu Obecność plamki gęstej W błonie apikalnej części komórki transportery symportalne: transport jonów Na i Cl z moczu do cytoplazmy W błonach bocznych części komórki transportery antyportalne (pompy ATP-azowe): transport Na na zewnątrz, K do komórki Reabsorbują do 7% NaCl z moczu pierwotnego Aldosteron (kora nadnerczy) zwiększa absorpcję Na. Dalsze fragmenty przepuszczalne dla wody ADH akwaporyny kanałów wodnych otwierają się Pompuje do światła jony wodorowe i amonowe regulacja gospodarki kwasowo-zasadowej organizmu.

16 KANALIK ZBIORCZY Odprowadza zawartość nefronów z części korowej nerki do miedniczek nerkowych W rdzeniu łączą się w większe przewody uchodzą na szczycie brodawek w obrębie pola sitowego Na przekroju dość regularne światło Wysłany nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym z rąbkiem oskórkowym w korowej części nerki sześcienne komórki jasne (główne) i pojedyncze ciemne (wstawkowe) - im niżej mniej komórek ciemnych, a komórki jasne - walcowate Pod wpływem ADH resorpcja wody, od niej zależy stężenie moczu ostatecznego Przewód brodawkowy Belliniego

17 Funkcja kanalika zbiorczego Komórki jasne na apikalnej powierzchni nieruchoma rzęska mechanoreceptor wrażliwy na przepływ płynu i jego skład. W błonie rzęski i powierzchni bocznych komórek obecne białkowe kompleksy policystyna 1 i 2. Policystyna 1 udział w połączeniu pomiędzy komórkami; policystyna 2 kanał dla wapnia. Wrodzony brak tych kompleksów z kanalików zbiorczych powstają cysty mnogie nerki. Komórki ciemne na wolnej powierzchni mikrokosmki. Pompują na zewnątrz H lub HCO3 utrzymanie równowagi kwasowozasadowej ustroju. Wytwarzają prekursor hormonu urodylatyny zwiększa wydalanie Na i wody z moczem, obniżając ciśnienie krwi.

18 NERKA komórki śródmiąższowe W korze komórki podobne do fibroblastów (80% erytropoetyny organizmu, kolagen, proteoglikany) i limfocyty W rdzeniu komórki śródmiąższowe: Typu I gwiaździste, RER, Golgi, lizosomy, kropelki tłuszczu Typu II zdolność do fagocytozy Typu III rodzaj perycytów, układających się wzdłuż naczyń prostych, mają zdolność kurczenia się, regulują przepływ krwi przez naczynia proste

19 NERKA Syntetyzuje: Renina Erytropoetyna Czynna postać wit D3 (25-hydroksycholekalcyferol PGA2, PGE2 Kalikreina (kininogen bradykinina) 1-25-hydroksycholekalcyferol) Pozostaje pod wpływem: Aldosteronu Hormonu antydiuretycznego Przedsionkowego czynnika natriuretycznego (ANF) Parathormonu

20 Narządy odprowadzające mocz Kielichy nerkowe mniejsze Kielichy nerkowe większe Miedniczki nerkowe Moczowody Pęcherz moczowy Cewka moczowa Moczowód Błona śluzowa Błona mięśniowa Przydanka

21 Narządy odprowadzające mocz Pęcherz moczowy BŁONA ŚLUZOWA Urothelium: Nabłonek wielowarstwowy sześcienny z kom baldaszkowatymi: Liczne plamki ściśle upakowane białka, w błonie głównie glikosfingolipidy Liczne fałdy i wgłobienia utworzone przez dyskoidalne pęcherzyki w kształcie litery V (rezerwa błony komórkowej) BŁONA MIĘŚNIOWA trzy warstwy miocytów gładkich w. zewnętrza i wewnętrzna podłużna. w. środkowa okrężna PRZYDANKA I BŁONA SUROWICZA zewnętrzna powierzchnia przydanka (tkanka łączna właściwa), górna powierzchnia - błona surowicza, nabłonek mezothelium

22 CEWKA MOCZOWA Przewód łączący pęcherz moczowy ze środowiskiem zewnętrznym Cewka moczowa żeńska ok. 4 cm długości i służy tyko do wydalania moczu Cewka moczowa męska ok. 20 cm długości MĘSKA Część sterczowa 4 cm, nabł. przejściowy (przez gruczoł krokowy) Część błoniasta 1 cm, nabł. wielorzędowy walcowaty (przepona miednicy i przepona moczowo-płciowa) Część gąbczasta 15 cm, nabł. wielorzędowy walcowaty, przy ujściu nabł. wielowarstwowy płaski

23 CEWKA MOCZOWA ŻEŃSKA Ma światło w kształcie półksiężyca Nabłonek wielowarstwowy płaski Błona śluzowa właściwa dużo naczyń Błona mięśniowa z mięśni gładkich podłużna warstwa wewnętrzna i okrężna zewnętrza. Warstwa okrężna zewnętrzna przechodzi w szkieletowy mięsień zwieracza cewki.