ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY
|
|
- Teresa Mróz
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Łożysko jest miejscem kontaktu tkanek płodu i matki oraz wymiany gazów i substancji pomiędzy krwią matki i płodu ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY W celu zwiększenia powierzchni tej wymiany część płodowa łożyska (kosmówka) kontaktująca się z błonąśluzową macicy (endometrium) tworzy fałdy lub rozgałęzione wypustki (kosmki łożyskowe) zwiększenie powierzchni kontaktu U niektórych gatunków (gryzonie) wypustki kosmówki mogą się łączyć tworząc labirynt Komórki pokrywające kosmówkę noszą nazwę trofoblastu Warstwy tkankowe oddzielające krew płodu od krwi matki to bariera łożyskowa Klasyfikacja łożysk A. Zdolność do częściowego niszczenia endometrium: nieinwazyjne (bezdoczesnowe) inwazyjne (doczesnowe) B. Topografia kontaktu kosmówki z endometrium: rozproszone (świnia, koń nieinwazyjne) liścieniowate (przeżuwacze nieinwazyjne) popręgowe (mięsożerne inwazyjne) krążkowe (naczelne, gryzonie inwazyjne) świnia, koń Łożysko rozproszone kosmki kosmówki równomiernie rozmieszczone na powierzchni endometrium niewielkie skupiska kosmków zagłębione w endometrium tworzą tzw. mikroliścienie naczynia płodu mikroliścienie krowa, owca naczynia matki Pies, kot Łożysko liścieniowate duże kępki kosmków (liścienie) zagłębione w lokalnych, guzkowatych strukturach endometrium (brodawkach); kompleks liścień-brodawka to placentom (łożyszcze) w zależności od gatunku, łożyszcza mogą się uwypuklać bądź wgłębiać w ścianę macicy krowa liścień brodawka owca Łożysko popręgowe: kształt pasa otaczającego płód Łożysko krążkowe (tarczowe): kosmki skupione na niewielkiej przestrzeni w kształcie dysku 1
2 C. Liczba warstw tkankowych oddzielających krew płodu od krwi matki (skład bariery łożyskowej) Łożysko śródbłonkowo-kosmówkowe (endoteliochorialne) Łożysko nabłonkowo-kosmówkowe (epiteliochorialne) nieinwazyjne zachowany nabłonek endometrium trofoblast i nabłonek endometrium ściśle przylegają do siebie występuje u koni, świń i przeżuwaczy Tkanka łączna Kapilara matki trofoblast niszczy nabłonek endometrium część komórek trofoblastu tworzy ogromną zespólnię, syncytiotrofoblast, pokrywającą kosmki fibroblasty zrębu endometrium przekształcają się w komórki doczesnowe występuje u mięsożernych Kapilara matki Komórka doczesnowa Nabł. endometrium Łożysko krwio-kosmówkowe (hemochorialne) trofoblast niszczy nabłonek i ściany naczyń endometrium krew matki wylewa się do przestrzeni tkankowej i bezpośrednio opływa kosmki łożyskowe endometrium przekształca się w doczesną wystepuje u naczelnych i gryzoni Optymalizacja bariery łożyskowej Wraz z wzrostem płodu musi się zwiększać efektywność wymiany przez barierą łożyskową następuje zmniejszenie jej grubości do < 2 µm W łożyskach nabłonkowokosmówkowych: ścisłe przyleganie kapilarów płodu do trofoblastu, a kapilarów matki do nabłonka endometrium zmniejszenie grubości trofoblastu i nabłonka endometrium Warstwy bariery łożyskowej w późnym okresie ciąży Ściana kapilary matki W łożyskach śródbłonkowokosmówkowych: ścisłe przyleganie kapilarów płodu do cytotrofoblastu, a kapilarów matki do syncytiotrofoblastu zmniejszenie grubości syncytiotrofoblastu niekiedy lokalny zanik cytotrofoblastu (kapilary płodu przylegają do syncytiotrofoblastu) Ściana kapilary matki Optymalizacja bariery łożyskowej c.d. Transport przez barierę łożyskową Y W łożyskach krwio-kosmówkowych: eliminacja części komórek cytotrofoblastu ścisłe przyleganie kapilarów płodu do syncytiotrofoblastu eliminacja części jąder syncytiotrofoblastu i wytworzenie cienkich, bezjądrzastych obszarów na styku z kapilarą taka maksymalna redukcja bariery występuje u naczelnych; u niektórych gryzoni zachowana jest warstwa cytotrofoblastu Bariera Krew płodu gazy, kwasy tłuszczowe swobodna dyfuzja substancje proste (jony, glukoza, aminokwasy) - transportery w błonach komórek wchodzących w skład bariery (śródbłonka, trofoblastu, nabłonka endometrium); mniejsza liczba warstw komórkowych bariery zwiększa efektywność transportu immunoglobuliny matki, żelazo, lipoproteidy: transcytoza receptorowa (immunoglobuliny nie przechodzą przez barierę w łożyskach nabłonkowo-kosmówkowych, zatem u nowo narodzonych źrebiąt, prosiąt i cieląt jedynym źródłem immunoglobulin matki jest siara wydzielana tuż po urodzeniu nabłonek przewodu pokarmowego noworodka jest jeszcze przepuszczalny dla białek) Bariera 2
3 Komórki trofoblastu Komórki doczesnowe liczne organelle pęcherzyki (transcytoza) mikrokosmki syncytiotrofoblast największa zespólnia Funkcje: wrastanie w endometrium i częściowe niszczenie go (trofoblast inwazyjny, często komórki dwujądrzaste) udział w barierze łożyskowej produkcja hormonów steroidowych (progesteron, estrogeny) i białkowych (gonadotropiny łożyskowe, laktogen łożyskowy, relaksyna) zmodyfikowane komórki zrębowe (fibroblasty) endometrium duże, okrągłe/owalne jasna kwasochłonna cytoplazma produkują i wydzielają: - elementy składowe substancji międzykomórkowej - niektóre hormony - cytokiny uczestniczące w utrzymaniu tolerancji immunologicznej względem płodu i w reakcjach obronnych przeciw patogenom znaczna zmienność gatunkowa Łożysko świni (rozproszone, nabłonkowo-kosmówkowe) Łożysko klaczy (rozproszone, nabłonkowo-kosmówkowe) Na terenie łożyska występują liczne, niewielkie struktury areole, widoczne jako cętki, są to płytkie zagłębienia endometrium otoczone przez kosmówkę pomiedzy trofoblastem a nabłonkiem endometrium tworzy się niewielka jama, w której gromadzi się wydzielina gruczołów endometrium (histotrof) komórki trofoblastu mają tu charakter resorpcyjny (walcowate, z licznymi mikrokosmkami); pochłaniają i przekazują do naczyń płodu histotrof, w tym uteroferynę (białko wiążące żelazo) areole zlokalizowane u podstawy mikroliścieni (trofoblast resorbuje histotrof) Naczynie płodu Jama areoli Ujście gruczołu Gruczoły endometrium kubki endometrialne: - we wczesnym okresie ciąży (36-38 dz.) trofoblast lokalnie niszczy nabłonek i wnika do zrębu endometrium, pomiędzy gruczoły - nabłonek regeneruje się, a obszar endometrium zajęty przez komórki trofoblastu nosi nazwę kubka - komórki trofoblastu kubka powiększają się, częściowo niszczą gruczoły i podejmują czynność dokrewną: produkują gonadotropinę (ecg), uczestniczącą w podtrzymaniu ciąży - obecność komórek trofoblastu wywołuje odpowiedź immunologiczną matki: do kubka napływają limfocyty, makrofagi i leukocyty, które niszczą komórki kubka - od dnia ciąży kubek ulega stopniowej degeneracji, całkowicie zanika ok dnia Łożysko krowy (liścieniowate, nabłonkowo-kosmówkowe) Łożysko kotki i suki (popręgowe, śródbłonkowo-kosmówkowe kosmki pokryte jedną warstwą kom. trofoblastu % trofoblastu to komórki dwujądrzaste komórki dwujadrzaste migrują i niekiedy łączą się z komórkami nabłonka endometrium tworząc trójjądrzaste hybrydy w późnym okresie ciąży szczytowe rejony brodawek endometrium ulegają degeneracji, tworzą się niewielkie krwiaki. Erytrocyty matki są fagocytowane przez trofoblast, hemoglobina trawiona w lizosomach, a żelazo uwalniane do tkanek płodu inwazyjne: trofoblast niszczy nabłonek endometrium i wnika do jego zrębu kosmówka tworzy wąskie fałdy (blaszki) z kapilarami płodu, pomiędzy którymi są pasma doczesnej z kapilarami matki pod blaszkami warstwa gruczołowa doczesnej, naciekana przez trofoblast w doczesnej wielojadrzaste komórki olbrzymie (trofoblastu) krwiaki resorbowane przez trofoblast: u suk duże, w brzeżnej części łożyska, u kotek mniejsze, rozproszone 3
4 Łożysko gryzoni (krążkowe, krwio-kosmówkowe) należy do gruczołów skóry rozgałęzienia kosmków tworzą labirynt pomiędzy nimi przestrzenie (zatoki lub kanały) wypełnione krwią matki tkanka łożyska podzielona na zraziki obecne tzw. podłożysko obszar zajęty przez komórki trofoblastu i mezenchymę pozazarodkową, unaczyniony tylko przez naczynia płodu złożony gruczoł cewkowopęcherzykowy budowa zrazikowa zmianom aktywności towarzyszą zmiany morfologiczne zrazik przewód wyprowadzający zatoka mlekowa przewód mlekowy zrazik przed pierwszą ciążą zatoka strzyku zatoka mlekowa podczas ciąży pełny rozwój przewodów wyprowadzających obfity zrąb z tkanki łącznej/tłuszczowej rozrost tkanki gruczołowej rozwój odcinków wydzielniczych (pęcherzyki i cewki) redukcja tkanki łącznej/tłuszczowej Po zakończeniu karmienia: inwolucja gruczołu mlekowego podczas laktacji wydzielanie: odcinki wydzielnicze poszerzone, wypełnione wydzieliną) W zrębowej tkance łącznej: gęsta sieć naczyń włosowatych liczne plazmocyty (produkują IgA) redukcja odcinków wydzielniczych (apoptoza) rozrost tkanki łącznej/tłuszczowej 4
5 Odcinek wydzielniczy gruczołu mlekowego komórki wydzielnicze komórki mioepitelialne blaszka podstawna białka tłuszcze IgA Komórka wydzielnicza gruczołu mlekowego Mechanizmy wydzielania: białka, laktoza egzocytoza (ekrynowy) tłuszcze apokrynowy IgA transcytoza receptorowa k. mioepitelialne k.wydzielnicze siateczka szorstka, gładka aparat Golgiego pęcherzyki wydzielnicze zawierające białka mleka krople lipidowe pecherzyki okryte desmosomy, strefy zamykające w. ekrynowe w. apokrynowe Przewody wyprowadzające przewody śródzrazikowe (nabłonek jednowarstwowy sześcienny, kom. mioepitelialne) przewody międzyzrazikowe (nabłonek jednowarstwowy dwuwarstwowy sześcienny) zatoka mlekowa (nabł. dwuwarstwowy sześcienny/walcowaty) przewody mlekowe (nabł. dwuwarstwowy sześcienny/walcowaty wielowarstwowy płaski) Laktacja sprzyja stanom zapalnym gruczołów mlekowych, gdyż mleko jest doskonałą pożywką dla bakterii śródzrazikowy międzyzrazikowy zatoka mlekowa 5
ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY
ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY Ogólna budowa łożyska Rozwój kosmków łożyskowych 1. Inwazja trofoblastu (10 dzień) Trofoblast nacieka endometrium, niszczy ściany naczyń. Tworzy się system połączonych przestrzeni
ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY
Łożysko miejsce kontaktu tkanek płodu i matki oraz wymiany gazów i substancji pomiędzy krwią matki i płodu ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY W celu zwiększenia powierzchni tej wymiany część płodowa łożyska (kosmówka)
ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY
ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY Łożysko jest miejscem kontaktu tkanek płodu i matki oraz wymiany gazów i substancji pomiędzy krwią matki i płodu W celu zwiększenia powierzchni tej wymiany część płodowa łożyska
Układ rozrodczy żeński
Dno MACICA Układ rozrodczy żeński JAJOWÓD Strzępki jajowodu Trzon JAJNIK Szyjka POCHWA Jajnik Pęcherzyk zawiązkowy (30 µm) oocyt jedna warstwa płaskich komórek pęcherzykowych - nabłonek powierzchniowy:
Układ rozrodczy żeński
Układ rozrodczy żeński Dno JAJOWÓD MACICA Trzon JAJNIK Strzępki jajowodu Szyjka POCHWA Jajnik Pęcherzyk zawiązkowy (30 µm) oocyt jedna warstwa płaskich komórek pęcherzykowych - nabłonek powierzchniowy:
Układ pokarmowy Cz. 3
Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka i
Układ rozrodczy żeński
Układ rozrodczy żeński Budowa anatomiczna Jajnik Pęcherzyk zawiązkowy (30 μm) oocyt jedna warstwa płaskich komórek pęcherzykowych - nabłonek powierzchniowy: jednowarstwowy sześcienny (pochodna międzybłonka
Układ pokarmowy Cz. 3
Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka i
Tkanka nabłonkowa. Gruczoły i ich podział
Tkanka nabłonkowa Gruczoły i ich podział Tkanka nabłonkowa 4 główne typy nabłonka: 1. Pokrywający 2. Wchłaniający = resorbcyjny 3. Gruczołowy egzo-, endokrynny 4. Wyspecjalizowany czuciowy, rozrodczy Brak
przewody śródzrazikowe naczynie przewody wysepki trzustkowe Pęcherzyk trzustkowy Komórki śródpęcherzykowe blaszka podstawna
Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Trzustka i wątroba
Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)
HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o podobnym pochodzeniu, zbliŝonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Główne rodzaje tkanek zwierzęcych:
TKANKA ŁĄCZNA. Komórki. Włókna. Substancja podstawowa. Substancja międzykomórkowa
Funkcje tkanki łącznej: TKANKA ŁĄCZNA łączy, utrzymuje i podpiera inne tkanki pośredniczy w rozprowadzaniu tlenu, substancji odŝywczych i biologicznie czynnych w organizmie odpowiada za większość procesów
Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.
Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów.
TKANKA NAB ONKOWA PODZIA NAB ONK W STRUKTURY POWIERZCHNIOWE NAB ONK W
TKANKA NAB ONKOWA 4 W wyniku procesu różnicowania, głównie w okresie płodowym dochodzi do wyodrębnienia się w organizmie człowieka populacji komórek różniących się zarówno strukturą jak i funkcją. Zasadnicze
Układ rozrodczy. Jądro nasieniowód najądrze. Tkanka łączna tworzy torebkę i przegrody dzielące miąższ na zraziki. Kanalik nasienny
Jądro nasieniowód najądrze Układ rozrodczy Tkanka łączna tworzy torebkę i przegrody dzielące miąższ na zraziki Kanalik nasienny Zrazik jądra: kanaliki nasienne tkanka łączna śródmiąższowa zawierająca:
przewody śródzrazikowe naczynia Trzustka i wątroba pęczek nerwowy przewody wysepki trzustkowe Pęcherzyk trzustkowy Komórki śródpęcherzykowe
Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). wysepki trzustkowe Układ pokarmowy
GRUCZOŁY ŚLINOWE STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY. Ślina. Główne składniki śliny
Ślina GRUCZOŁY ŚLINOWE (1200 ml/24 godz.) produkowana jest przez duże gruczoły ślinowe (ślinianki) i małe gruczoły ślinowe obecne w ścianie jamy ustnej i w języku ślinianka podjęzykowa ślinianka podżuchwowa
Układ pokarmowy Cz. 3
Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka i
Układ rozrodczy żeński
Układ rozrodczy żeński (cz. 1) zawiązkowe powierzchniowy i osłonka biaława Jajnik wzrastający - powierzchniowy: jednowarstwowy sześcienny (pochodna międzybłonka) - osłonka biaława (tk. łączna zbita) -
Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)
HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o podobnym pochodzeniu, zbliżonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Tkanka nabłonkowa Główne rodzaje
WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII
WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII W XIX wieku... Histologia to nauka o mikroskopowej budowie komórek, tkanek i narządów W XXI wieku... Kurs histologii: teoria... Histologia to nauka o powiązaniach struktury
Gruczoły układu pokarmowego
Ślinianki złożone gruczoły o budowie zrazikowej zbudowane z: - odcinków (jednostek) wydzielniczych (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe) - przewodów wyprowadzających Gruczoły układu pokarmowego Główne
UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI. Jądro i najądrze. Kanalik nasienny
Jądro i najądrze UKŁAD ROZRODCZY nasieniowód głowa najądrza przewodziki wyprowadzające MĘSKI trzon najądrza kanalik nasienny przegroda łącznotkankowa śródjądrze biaława sieć jądra błona surowicza ogon
Gruczoły układu pokarmowego
Ślinianki złożone gruczoły o budowie zrazikowej zbudowane z: - odcinków (jednostek) wydzielniczych (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe) - przewodów wyprowadzających Gruczoły układu pokarmowego Główne
JAMA USTNA. Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) nabłonek. Blaszka właściwa:
JAMA USTNA (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) --------------------------- podśluzowa Blaszka : Błona podśluzowa: tkanka łączna wiotka/zbita, naczynia krwionośne, włókna
Cewka śluzowa. przeciwwirusowe. Zbiorczy schemat odcinków. wydzielniczych. i przewodów wyprowadzających ślinianek. Pół księżyc
JAMA USTNA jest zwilżana wydzieliną (ślina) produkowaną przez drobne gruczoły ślinowe (omówione uprzednio) oraz wydzieliną dużych gruczołów ślinowych (ŚLINIANEK). ŚLINIANKI STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY Duża
Gruczoły zewnątrzi. wewnątrzwydzielnicze
Gruczoły - zespoły komórek nabłonkowych o specjalizacji wydzielniczej Gruczoły zewnątrzi wewnątrzwydzielnicze Gruczoły zewnątrzwydzielnicze kierują wydzielinę do określonego miejsca przez przewody wyprowadzające
WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII
WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII W XIX wieku... Histologia to nauka o mikroskopowej budowie komórek, tkanek i narządów W XXI wieku... Kurs histologii: teoria... Histologia to nauka o powiązaniach struktury
Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)
HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o podobnym pochodzeniu, zbliżonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Tkanka nabłonkowa Główne rodzaje
Gruczoły zewnątrzi wewnątrzwydzielnicze
Gruczoły - zespoły komórek nabłonkowych o specjalizacji wydzielniczej Gruczoły zewnątrzi wewnątrzwydzielnicze Gruczoły zewnątrzwydzielnicze kierują wydzielinę do określonego miejsca przez przewody wyprowadzające
Tkanka nabłonkowa. (budowa)
Tkanka nabłonkowa (budowa) Komórki tkanki nabłonkowej tworzą zwarte warstwy, zwane nabłonkami. Są układem ściśle upakowanych komórek tworzących błony. 1) główną masę tkanki stanowią komórki. 2) istota
Skóra. - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2. - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała
Skóra - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2 - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała - grubość skóry jest zmienna i w zależności od okolicy ciała wynosi
Powłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie)
Powłoki skórne Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: ochrona termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza witaminy D Warstwy
UKŁAD MOCZOWY. Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) Typy nerek u ssaków:
Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) - labirynt - promienie rdzenne (podzielony na piramidy = płaty) - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna piramida promienie rdzenne UKŁAD
Układ pokarmowy Cz. I
Układ pokarmowy Cz. I Błona śluzowa (warstwa tkankowa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu, stale wilgotna) nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona podśluzowa Jama
WYKŁAD REPETYTORYJNY. Rodzaje odpowiedzi immunologicznej. Subpopulacje limfocytów:
WYKŁAD REPETYTORYJNY Rodzaje odpowiedzi immunologicznej Subpopulacje limfocytów: Przebieg reakcji immunologicznej: 1. Rozpoznanie obcego antygenu - limfocyty (poprzez ich receptory) - komórki prezentujące
Powłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie)
Powłoki skórne Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (y, włosy, paznokcie) Funkcje: ochrona termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza witaminy D Warstwy skóry:
Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny
Mechanizmy obronne organizmu: Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny Odporność wrodzona: bariery nabłonkowe komórki fagocytujące ostre stany zapalne (neutrofile, makrofagi, inne granulocyty, mastocyty)
Układ oddechowy Bogusław Nedoszytko. WSZPIZU Wydział w Gdyni
Układ oddechowy Bogusław Nedoszytko WSZPIZU Wydział w Gdyni http://www.nedo.amg.gda.pl www.nedo.amg.gda.pl/wszpziu/ Układ oddechowy Funkcje Wymiana gazowa - doprowadzenie do organizmu tlenu i odprowadzenie
> 5 mm grubości 1 2 mm grubości SKÓRA
Powłoki ciała Skóra Wytwory naskórka Paznokcie Włosy Gruczoły (potowe, łojowe, gruczoł mlekowy) Funkcja: Protekcyjna (mechaniczna, przed zewnętrznymi czynnikami uszkadzającymi) Bariera zabezpieczająca
Błony śluzowe i ściany wewnętrznych przewodów organizmu
Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) Błony śluzowe i ściany wewnętrznych przewodów organizmu Warstwy ścian wewnętrznych przewodów (ujęcie ogólne): błona podśluzowa
WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII
W XIX wieku... WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII Histologia to nauka o mikroskopowej budowie komórek, tkanek i narządów W XXI wieku... Nasz kurs: Histologia to nauka o powiązaniach struktury mikroskopowej, submikroskopowej
UKŁAD MOCZOWY. Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) Typy nerek u ssaków:
Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) - labirynt - promienie rdzenne (podzielony na piramidy = płaty) - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna piramida promienie rdzenne UKŁAD
DLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB mgr Weronika Szaj, wszelkie prawa zastrzeżone
Układ pokarmowy przewód pokarmowy wątroba trzustka DLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB Przewód pokarmowy: ściany: błona śluzowa nabłonek wielowarstwowy płaski jama ustna, gardło, przełyk nabłonek jednowarstwowy
UKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa -krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa)
UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa -krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) płuco jama nosowa i zatoki oboczne gardło krtań tchawica oskrzela oskrzeliki
Układ pokarmowy Cz. II
Układ pokarmowy Cz. II Cewa pokarmowa Warstwy cewy pokarmowej: 1. Błona śluzowa nabłonek blaszka właściwa muscularis mucosae 2. Błona podśluzowa 3. Błona mięśniowa warstwa okrężna warstwa podłużna 4. Błona
UKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama gardłowa -krtań -tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) Jama nosowa
jama nosowa UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama gardłowa -krtań -tchawica - drzewo oskrzelowe krtań tchawica płuca pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) przepona Drogi oddechowe (z wyjątkiem
Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny
Mechanizmy obronne organizmu: Odporność wrodzona: Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny bariery nabłonkowe komórki fagocytujące ostre stany zapalne (neutrofile, makrofagi, inne granulocyty, mastocyty)
Powłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: Warstwy skóry:
Powłoki skórne Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: ochronna termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza witaminy D Warstwy
Histologia (gr. histos = utkanie; łac. textus = utkanie, tkanina, plecionka) jest nauką o budowie i czynnościach tkanek.
Histologia (gr. histos = utkanie; łac. textus = utkanie, tkanina, plecionka) jest nauką o budowie i czynnościach tkanek. Wyróżnia się: histologię ogólną naukę o ogólnej budowie i funkcjach podstawowych
NARZĄD WZROKU
NARZĄD WZROKU Oko można porównać do kamery cyfrowej, wyposażonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony
Narządy płciowe Gruczoły płciowe Drogi przewodzące komórki płciowe Narządy płciowe zewnętrzne
Narządy płciowe Gruczoły płciowe Drogi przewodzące komórki płciowe Narządy płciowe zewnętrzne Męskie narządy płciowe prącie: moszna Zewnętrzne narządy płciowe: Wewnętrzne narządy płciowe : jądra męski
Grupy kilku komórek DNES z dochodzącymi aferentnymi zakończeniami nerwowymi w nabłonku dróg odechowych Jama nosowa
jama nosowa UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama gardłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) krtań tchawica przepona płuca Drogi oddechowe (z wyjątkiem
kora - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna promien. rdzenne kielichy mniejsze Kanaliki nerkowe
UKŁAD Ogólna budowa nerki - labirynt - promienie rdzenne - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny zatoka MOCZOWY kolumna piramida promien. rdzenne kielichy mniejsze wewn. kielichy większe
Powłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: Warstwy skóry:
Powłoki skórne Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: ochronna termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza witaminy D n sw Warstwy
Okres zarodkowy (embrionalny) jest to okres rozwojowy człowieka, który trwa od około szóstego lub ósmego dnia, czyli od momentu
Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii UJ CM Okres zarodkowy (embrionalny) jest to okres rozwojowy człowieka, który trwa od około szóstego lub ósmego dnia, czyli od momentu implantacji zagnieżdżenia
Zadania maturalne z biologii - 8
Koło Biologiczne Liceum Ogólnokształcące nr II w Gliwicach 2015-2016 Zadania maturalne z biologii - 8 Zadania: Zad.1 (Paulina Hundz, Alicja Zaczkowska kl. IIIB) Przeczytaj tekst i na jego podstawie odpowiedz
Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E)
Tkanka nabłonkowa 46. Tarczyca (H/E) 1. Zrąb: tkanka łączna luźna 2. Miąższ: pęcherzyki tarczycy - nabłonek 1-warstwowy sześcienny 3. Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia włosowate śródbłonek naczyń
Powłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie)
Powłoki skórne Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: ochrona termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza witaminy D Warstwy
Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny
Mechanizmy obronne organizmu: Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny Odporność wrodzona: bariery nabłonkowe komórki fagocytujące receptory rozpoznające wzorzec ostre stany zapalne (neutrofile, makrofagi,
Recenzja pracy. BIOLOGIA poziom podstawowy. pieczątka/nazwa szkoły. klasa 1 LO PK nr 1 semestr I /2011/2012
pieczątka/nazwa szkoły BIOLOGIA poziom podstawowy klasa 1 LO PK nr 1 semestr I /2011/2012 Uwaga! Strona tytułowa stanowi integralną część pracy kontrolnej. Wypełnij wszystkie pola czytelnie drukowanymi
KREW I HEMOPOEZA. Hct = Skład osocza krwi. Elementy morfotyczne krwi. Wskaźnik hematokrytu
KREW I HEMOPOEZA Funkcje krwi: Krew jest tkanką płynną, ponieważ płynna jest istota międzykomórkowa (osocze) transport tlenu i substancji odżywczych do komórek transport CO2 i metabolitów wydalanych przez
Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego
Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Krew jest płynną tkanką łączną, krążącą ciągle w ustroju, umożliwiającą stałą komunikację pomiędzy odległymi od siebie tkankami.
Powłoki skórne. Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, pazury, rogi, kopyta, racice i in.)
Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, pazury, rogi, kopyta, racice i in.) Funkcje: ochrona termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa n sw Powłoki skórne
UKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa)
UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) Drogi oddechowe (z wyjątkiem obszaru węchowego i najmniejszych oskrzelików)
Gruczoły układu pokarmowego
Ślinianki złożone gruczoły o budowie zrazikowej zbudowane z: - odcinków (jednostek) wydzielniczych (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe) - przewodów wyprowadzających Gruczoły układu pokarmowego wąskie
kora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny - wewnętrzny kielichy: - mniejsze - większe miedniczka
Ogólna budowa nerki UKŁAD MOCZOWY kora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny - wewnętrzny kielichy: - mniejsze - większe miedniczka Nerka zbudowana jest z gęsto ułożonych nabłonkowych, rurek
Układ pokarmowy Cz. I
Układ pokarmowy Cz. I Jama ustna, ślinianki i narząd zębowy Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona
Tkanka łączna jest najbardziej zróżnicowaną tkanką organizmu
Funkcje tkanki łącznej Funkcja mechaniczna: łączenie, utrzymywanie i podpieranie komórek i ich zespołów w narządach TKANKA ŁĄCZNA Cz. 1 TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA Transport tlenu i metabolitów do komórek wszystkich
kora - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna promien. rdzenne kielichy mniejsze Kanaliki nerkowe
UKŁAD Ogólna budowa nerki - labirynt - promienie rdzenne - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny zatoka MOCZOWY kolumna piramida promien. rdzenne kielichy mniejsze wewn. kielichy większe
biologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA
biologia w gimnazjum 2 UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA SKŁAD KRWI OSOCZE Jest płynną częścią krwi i stanowi 55% jej objętości. Jest podstawowym środowiskiem dla elementów morfotycznych. Zawiera 91% wody, 8%
TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO
TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO Morfologia komórki, tkanki, narządu odzwierciedla funkcję Międzybłonek (Mezotelium) Pęcherzyk surowiczy ślinianki, trzustki Cewka śluzowa Tkanka nabłonkowa
Stymulacja wymienia: sekrecja mleka - praktyczne podstawy
.pl https://www..pl Stymulacja wymienia: sekrecja mleka - praktyczne podstawy Autor: dr hab. Robert Kupczyński Data: 31 stycznia 2018 Jedną z najważniejszych gałęzi produkcji rolniczej jest chów i hodowla
Układ pokarmowy Cz. I
Układ pokarmowy Cz. I Jama ustna, ślinianki i narząd zębowy Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) nabłonek blaszka właściwa --------------------------- błona
Dr inż. Marta Kamińska
Wykład 4 Nowe techniki i technologie dla medycyny Dr inż. Marta Kamińska Wykład 4 Tkanka to grupa lub warstwa komórek wyspecjalizowanych w podobny sposób i pełniących wspólnie pewną specyficzną funkcję.
> 5 mm grubości 1 2 mm grubości SKÓRA
Powłoki ciała Skóra Wytwory naskórka Paznokcie Włosy Gruczoły (potowe, łojowe, gruczoł mlekowy) Funkcja: Protekcyjna (mechaniczna, przed zewnętrznymi czynnikami uszkadzającymi) Bariera zabezpieczająca
KRĄŻENIE KRWI ŚREDNIE I MAŁE ŻYŁY ŻYŁKI (WENULE)
KRĄŻENIE KRWI SERCE DUŻE ŻYŁY DUŻE TĘTNICE (SPRĘŻYSTE) UKŁAD NACZYNIOWY ŚREDNIE I MAŁE ŻYŁY ŻYŁKI (WENULE) ŚREDNIE I MAŁE TĘTNICE (MIĘŚNIOWE) TĘTNICZKI (ARTERIOLE) N. POZAWŁOSOWATE N. PRZEDWŁOSOWATE (POSTKAPILARY)
Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny
Mechanizmy obronne organizmu: Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny Odporność wrodzona: bariery nabłonkowe komórki fagocytujące receptory rozpoznające wzorzec ostre stany zapalne (neutrofile, makrofagi,
Powłoki skórne. Narządy specjalne: skóra płuco nerka. Naskórek to nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący, zawierający 4 typy komórek.
Narządy specjalne: skóra płuco nerka Powłoki skórne = skóra + tkanka podskórna + twory skórne (gruczoły, włosy, paznokcie) Funkcje: ochrona termoregulacja gospodarka wodno-jonowa funkcja zmysłowa synteza
Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)
HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o zbliŝonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Tkanka nabłonkowa Główne rodzaje tkanek zwierzęcych:
Podstawy fizjologii zwierząt
Podstawy fizjologii zwierząt DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI ANTROPOZOOLOGIA - PODSTAWY FIZJOLOGII ZWIERZĄT 1 Plan wykładu
Fizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Gruczoły ślinowe i staw skroniowo-żuchwowy
Gruczoły ślinowe i staw skroniowo-żuchwowy Jama ustna zwilżana jest przez wydzielinę zarówno niewielkich gruczołów zlokalizowanych w błonie podśluzowej (tzw. małych gruczołów ślinowych), jak i dużych gruczołów
Gruczoły układu pokarmowego
ŚLINIANKI złożone gruczoły o budowie zrazikowej zbudowane z: - odcinków (jednostek) wydzielniczych (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe) - przewodów wyprowadzających Główne składniki śliny woda, jony Gruczoły
Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo. pl
Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo. pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników
Spis treści. Komórki, tkanki i narządy układu odpornościowego 5. Swoista odpowiedź immunologiczna: mechanizmy 53. Odporność nieswoista 15
Spis treści Komórki, tkanki i narządy układu odpornościowego 5 1. Wstęp: układ odpornościowy 7 2. Komórki układu odpornościowego 8 3. kanki i narządy układu odpornościowego 10 Odporność nieswoista 15 1.
kora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny - wewnętrzny kielichy: - mniejsze - większe miedniczka
Ogólna budowa nerki UKŁAD WYDALNICZY kora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny - wewnętrzny kielichy: - mniejsze - większe miedniczka Nerka zbudowana jest z gęsto ułożonych nabłonkowych, rurek
UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI
Gonady Jądro UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI produkują gamety produkują hormony płciowe Kanalik nasienny Zrazik jądra: kanaliki nasienne tkanka łączna śródmiąŝszowa zawierająca: naczynia krwionośne, włókna nerwowe,
TARCZYCA. przed wydzieleniem tak duże ilości
GRUZOŁY WEWNĄTRZWYDZIELNIZE 473 TRZY Tarczyca (glandula thyroidea) jest gruczołem o masie około 40 g, składającym się z dwóch płatów, połączonych węziną. Leży na przedniej powierzchni tchawicy, na wysokości
TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO
TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO Tkanki człowieka Tkanka nabłonkowa Tkanki łączne Tkanka łączna właściwa i tłuszczowa Tkanka chrzęstna Tkanka kostna Krew i szpik kostny Tkanka mięśniowa
Układ pokarmowy. Układ pokarmowy
Układ pokarmowy Układ pokarmowy Układ pokarmowy przekształca pokarm spożywany przez psa, dostarczając jego organizmowi energii i składników odżywczych, których potrzebuje do spełnienia różnorodnych funkcji
UKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa)
UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa - krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) Drogi oddechowe (z wyjątkiem obszaru węchowego i najmniejszych oskrzelików)
Białka układu immunologicznego. Układ immunologiczny
Białka układu immunologicznego Układ immunologiczny 1 Białka nadrodziny immunoglobulin Białka MHC 2 Białka MHC typu I Łańcuch ciężki (alfa) 45 kda Łańcuch lekki (beta 2 ) 12 kda Występują na powierzchni
Kanaliki nerkowe. Ciałko nerkowe kłębuszek nerkowy (pętle naczyń włosowatych, pomiędzy nimi kom. mezangialne) torebka Bowmana. blaszka zewnętrzna
Ogólna budowa nerki UKŁAD MOCZOWY kora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny Nerka zbudowana jest z gęsto ułożonych nabłonkowych, rurek - kanalików
Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny
Mechanizmy obronne organizmu: Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny Odporność wrodzona: bariery nabłonkowe komórki fagocytujące receptory rozpoznające wzorzec ostre stany zapalne (neutrofile, makrofagi,
Gruczoły układu pokarmowego
Gruczoły układu pokarmowego Ślinianki złożone gruczoły o budowie zrazikowej zbudowane z: - odcinków (jednostek) wydzielniczych (pęcherzyki surowicze, cewki śluzowe) - przewodów wyprowadzających wąskie
Warstwy ściany gałki ocznej: Ogólna topografia oka. Rogówka. Twardówka
Oko można porównać do kamery cyfrowej, wyposażonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony (adaptacja)
Nauczycielski plan dydaktyczny. Produkcja zwierzęca. Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012. Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS
Nauczycielski plan dydaktyczny Produkcja zwierzęca Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012 Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS 2005.02.03 Prowadzący mgr inż. Alicja Adamska Moduł, dział, Temat: Lp. Zakres
Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E) 63. Dwunastnica (H/E) 74. Pęcherz moczowy (H/E)
Tkanka nabłonkowa 46. Tarczyca (H/E) 1. Zrąb: tkanka łączna luźna 2. Miąższ: pęcherzyki tarczycy - nabłonek 1-warstwowy sześcienny 3. Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia włosowate śródbłonek naczyń
Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do:
FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy ROZWÓJ KOŚCI przed 8 tyg. życia płodowego szkielet płodu złożony jest z błon włóknistych i chrząstki szklistej po 8