Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.

Transkrypt

1 Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów. Zwierzęta zbudowane z tkanek oprócz gąbek, określa się mianem tkankowców.

2 2. Tkanka nabłonkowa. Tkanka nabłonkowa = nabłonek Cechy: komórki ściśle do siebie przylegają; są osadzone na tzw. błonie podstawnej, czyli warstwie substancji międzykomórkowej, której głównym składnikiem jest kolagen.

3 Nabłonek jednowarstwowy płaski Cechy: Komórki są spłaszczone, wieloboczne. Jądra komórkowe umieszczone są w centrum komórki. Występowanie: Ściany pęcherzyków płucnych. Wyściółka naczyń krwionośnych. Powierzchnia ciała bezkręgowców.

4 Nabłonek jednowarstwowy sześcienny Cechy: Komórki w kształcie sześcianu. Jądra umieszczone w centrum komórki. Występowanie: Ściany kanalików nerkowych. Wyściółka przewodów wyprowadzających wydzieliny np. w śliniankach.

5 Nabłonek jednowarstwowy wielorzędowy Cechy: Komórki mają różną wysokość, co sprawia, że ich jądra tworzą kilka rzędów. Występowanie: W drogach oddechowych (jamie nosowej, krtani, tchawicy, oskrzelach) tu występują liczne rzęski. Wyścielają pęcherz moczowy.

6 Nabłonek jednowarstwowy walcowaty Cechy: Komórki wysokie w kształcie walca. Jądra komórkowe znajdują się blisko błony podstawnej. Występowanie: Wyściełają jelita, gdzie są zaopatrzone w cieniutkie wypustki kosmki jelitowe. Wyściełają jajowody.

7 Cechy: Nabłonek wielowarstwowy płaski Komórki są ułożone w wielu warstwach, spłaszczające się w miarę oddalania się od błony podstawnej. Występowanie: Powierzchnia ciała kręgowców. Powierzchnia rogówki oka (kręgowców). Wyściółka jamy ustnej, pochwy.

8 Funkcje tkanki nabłonkowej: Ochrona ciała przed urazami, wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych oraz szkodliwych związków. Wchłanianie substancji odżywczych i wody w układzie pokarmowym. Wydzielanie np. enzymów, potu, łoju, śluzu (nabłonek gruczołowy). Odbieranie wrażeń zmysłowych (nabłonek czuciowy).

9 3. Tkanka nerwowa. Funkcję nadrzędną nad pracą wszystkich komórek, tkanek, organów i układów pełni układ nerwowy. Tworzą go dwa rodzaje komórek: komórki nerwowe neurony i komórki glejowe, otaczające neuron. Funkcją komórek nerwowych jest przewodzenie bodźców nerwowych, zgodnie ze schematem: neuron czuciowy neuron ruchowy. Komórki glejowe wypełniają przestrzenie pomiędzy neuronami, są dla nich podporą i pośredniczą w przekazywaniu tlenu i substancji odżywczych.

10 4. Tkanka łączna. Tkanka łączna zbudowana jest z luźno ułożonych komórek, pomiędzy którymi znajduje się substancja międzykomórkowa. W substancji międzykomórkowej znajdują się liczne włókna zbudowane z białek. Tkanka chrzęstna (chrząstka) utworzona z owalnych komórek chrzęstnych, które występują pojedynczo lub podwójnie w tzw. jamkach chrzęstnych i substancji międzykomórkowej. W tkance tej nie występują naczynia krwionośne i nerwy. Wyróżnia się trzy rodzaje tkanki chrzęstnej: szklistą, sprężystą i włóknistą. Tkanka chrzęstna jest bardzo odporna na urazy mechaniczne. Buduje: przegrodę nosową, małżowinę uszną, łączy kości, chroni kości przed ścieraniem.

11 Tkanka kostna - zbudowana jest m.in.z komórek kostnych (osteocytów). Substancja międzykomórkowa wysycona jest solami mineralnymi wapnia, fosforu i magnezu. Zawiera też liczne włókna kolagenowe. Taka budowa zapewnia jej jednocześnie twardość i elastyczność. Komórki kostne układają się koncentrycznie tworząc blaszki kostne. Tkanka kostna jest silnie unaczyniona i unerwiona.

12 Tkanka tłuszczowa Składa się z komórek, które w całości wypełnia zazwyczaj duża kropla tłuszczu. Jeśli jest to jedna kropla mówimy o postaci żółtej, jeśli jest więcej kropel o postaci brunatnej. Tłuszcz występuje u zwierząt pod skórą i wokół narządów wewnętrznych, pełniąc funkcję ochronną i termoizolacyjną.

13 Krew jest tkanką płynną, która transportuje tlen i substancje odżywcze oraz produkty przemiany materii. Krew wspomaga także procesy odpornościowe, bierze udział w termoregulacji. Krew składa się z osocza (substancji międzykomórkowej) oraz krwinek komórek krwi: czerwonych (erytrocytów), białych (leukocytów) i płytek krwi. Tkanka łączna płynna - krew

14 5. Tkanka mięśniowa. Charakterystyczną cechą tkanki mięśniowej jest zdolność do kurczenia się. Następuje to, dzięki obecności w komórkach mięśni białek kurczliwych aktyny i miozyny. Tkanka mięśniowa gładka Cechy: Ma wrzecionowate komórki. Posiada jedno jądro położone w centrum komórki. Jej skurcze są powolne. Nie ulega szybko zmęczeniu. Jej skurcze nie zależą od naszej woli. Buduje jelita, żołądek, jajowody, macicę, naczynia krwionośne.

15 Tkanka poprzecznie prążkowana szkieletowa Buduje wszystkie mięśnie szkieletowe. Cechy: Ma cylindryczne komórki. Posiada charakterystyczne prążkowanie. Posiada wiele jąder położonych przy powierzchni komórki. Jej skurcze są szybkie. Ulega szybko zmęczeniu. Skurcze zależą od naszej woli.

16 Cechy: Tkanka poprzecznie prążkowana serca. Komórki są wydłużone i widlasto rozgałęzione. Posiada prążkowanie. Posiada jedno lub dwa jądra położone w środkowej części komórki. Jej skurcze są szybkie. Jest odporna na zmęczenie. Skurcze nie zależą od naszej woli.