biologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA

Transkrypt

1 biologia w gimnazjum 2 UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA

2 SKŁAD KRWI

3 OSOCZE Jest płynną częścią krwi i stanowi 55% jej objętości. Jest podstawowym środowiskiem dla elementów morfotycznych. Zawiera 91% wody, 8% związków organicznych, w tym białek, cukrów, witamin, enzymów oraz 1% związków nieorganicznych, utrzymujących równowagę kwasowo- zasadową ustroju.

4 GŁÓWNE RODZAJE KRWINEK ERYTROCYTY KRWINKI CZERWONE TROMBOCYTY PŁYTKI KRWI LEUKOCYTY KRWINKI BIAŁE

5 PRZYSTOSOWANIA ERYTROCYTÓW DO PEŁNIONYCH FUNKCJI brak jądra komórkowego zwiększa powierzchnię do transportu tlenu. obecność hemoglobiny (zawierającej żelazo) w erytrocytach - barwnika roznoszącego gazy oddechowe. brak mitochondriów zużywających transportowany tlen

6 MECHANIZM KRZEPNIĘCIA KRWI witamina K, jony Ca 2+ protrombina trombina trombina fibrynogen (włókniste, rozpuszczalne białko) fibryna (nierozpuszczalna, otacza sklejone trombocyty wytwarzając skrzep) Krzepnięcie krwi rozpoczynają płytki krwi, które przyklejają się do brzegów rany i zmniejszają wielkość uszkodzenia. Potem wytwarzają substancje dzięki której fibrynogen zamienia się w fibrynę. Fibryna tworzy gęstą sieć, która zatrzymuje komórki krwi. Sieć włókien fibryny wzmacnia się i twardnieje, tworząc skrzep, wypełniający ubytek w ścianie naczynia i zapoczątkowuje gojenie się rany. Do zajścia reakcji chemicznych umożliwiających skrzep niezbędne są: witamina K i jony wapnia.

7 GRUPY KRWI Zgodność grup krwi Osoba z grupą krwi 0 jest uniwersalnym dawcą (brak antygenów A i B). Osoba z grupą krwi AB jest uniwersalnym biorcą (brak przeciwciał anty-a i anty-b).

8 KONFLIKT SEROLOGICZNY Dawniej mógł spowodować u płodu bardzo poważną anemię, żółtaczkę, a nawet jego obumarcie. Obecnie medycyna nawet w przypadku wystąpienia konfliktu potrafi uratować dziecko, ale przede wszystkim stara się do niego nie do puścić, zapobiegając powstaniu przeciwciał.

9 Typy naczyń krwionośnych NACZYNIA WŁOSOWATE zastawka TĘTNICA ŻYŁA

10 Porównanie naczyń krwionośnych CECHA TĘTNICE ŻYŁY NACZYNIA WŁOSOWATE odpowiedzialne za transport krwi z serca do tkanek transport krwi z tkanek do serca wymiana składników między krwią a komórkami ciała budowa grube elastyczne ściany cienkie, wiotkie ściany cienkie ściany zbudowane z jednej warstwy komórek ciśnienie wysokie niskie niskie zastawki brak obecne brak

11 Działanie zastawek

12 Obiegi krwi TĘTNICA PLUCNA ŻYŁA GŁÓWNA ŻYŁA PŁUCNA AORTA (TĘTNICA GLÓWNA) Mały obieg krwi-rozpoczyna się w prawej komorze serca. Z niej krew dociera tętnicami płucnymi do płuc. W pęcherzykach płucnych zachodzi wymiana gazowa. Krew zawierająca tlen przepływa żyłami płucnymi do lewego przedsionka a następnie do lewej komory. Duży obieg krwi-rozpoczyna się w lewej komorze serca. Z tej komory krew wraz z tlenem wypływa aortą, a następnie tętnicami do wszystkich komórek ciała. Poprzez naczynia włosowate dokonuje się wymiana substancji. Z komórek ciała krew wraca żyła i do prawego przedsionka a następnie do prawej komory i cykl się powtarza.

13 Serce

14 Serce Serce to centralny narząd układu krwionośnego, położony w klatce piersiowej, w śródpiersiu środkowym. Jest to narząd zbudowany ze swoistego mięśnia poprzecznie prążkowanego (kurczy się automatycznie, niezależnie od naszej woli), pełni rolę pompy wprowadzającej krew w ruch. Serce umieszczone jest w tzw. worku osierdziowym ( mocnej, dwuwarstwowej błonie), w którym znajduje się niewielka ilość płynu zapobiegającego tarciu serca, podczas jego pracy. Serce oplatają tzw. tętnice wieńcowe (odgałęzienia aorty), które je odżywiają.

15 Serce Serce składa się z 4 jam wypełnionych krwią: z 2 przedsionków i 2 komór. Przedsionki lewy i prawy są oddzielone od siebie przegrodą międzyprzedsionkową, natomiast komoryprzegrodą międzykomorową. Lewa komora musi tłoczyć krew do naczyń krwionośnych, więc ścianki komory muszą wytrzymać duże ciśnienie. Prawa komora jest biernie wypełniana krwią z żył, dlatego po lewej stronie ścianki są grubsze.