> 5 mm grubości 1 2 mm grubości SKÓRA

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "> 5 mm grubości 1 2 mm grubości SKÓRA"

Wojciech Szymon Jabłoński
8 lat temu
Przeglądów:

1 Powłoki ciała Skóra Wytwory naskórka Paznokcie Włosy Gruczoły (potowe, łojowe, gruczoł mlekowy) Funkcja: Protekcyjna (mechaniczna, przed zewnętrznymi czynnikami uszkadzającymi) Bariera zabezpieczająca przed ubytkiem wody Bariera przed mikroorganizmami Termoregulacja Wydalanie soli Synteza witaminy D Zmysłowa (dotyk, ciepło, ucisk, ból) Wydzielanie ochronnie działających lipidów, mleka

2 > 5 mm grubości 1 2 mm grubości SKÓRA Skóra gruba (podeszwa) Skóra cienka (np. z ramienia)

3 SKÓRA GRUBA SKÓRA CIENKA Listewki (sople) naskórkowe

4 Naskórek Nabłonek wielowarstwowy płaski ROGOWACIEJĄCY Keratynocyty Melanocyty Komórki Langerhansa Komórki Merkla Keratynocyty 1. Warstwa podstawna 2. Warstwa kolczysta 3. Warstwa ziarnista 4. Warstwa jasna 5. Warstwa zrogowaciała

5 NASKÓREK - WARSTWA PODSTAWOWA (PODSTAWNA) Cytokeratyny (filamenty pośrednie) Desmosomy Błona podstawna Hemidesmosomy Połączenia ogniskowe Błona podstawna Komórki niezębate macierzyste Komórki zębate Blaszka jasna Blaszka gęsta Komórka nabołnkowa Lamnina Blaszka jasna Blaszka gęsta (ciemna) Blaszka siateczkowata Kolagen typu IV Kolagen typu VII Kolagen typu I i III Włókienka kotwiczące (VII)

6 Połączenie skórno-naskórkowe Zapalenie pęcherzowe skóry

7 Regeneracja uszkodzenia Dzielące się komórki warstwy rozrodczej naskórka Przesuwanie się komórek w kierunku ubytku dzięki błonie podstawnej Warstwa powierzchniowa Naskórkowy Czynnik Wzrostu (EGF) Czynnik Wzrostu Keratynocytów Retinol (wit. A) prekursor kwasu retinojowego [brak wit. A downregulation ekspresji genów] Błona podstawna Warstwa rozrodcza Nieprawidłowa kontrola proliferacji komórek warstwy podstawowej łuszczyca

8 NASKÓREK WARSTWA KOLCZYSTA Cytoplazma keratynocytów cytokeratyny Ziarna z błoniastym rdzeniem ciała blaszkowate (wieloblaszkowate) Tonofibryle płytka desmoplakinowa (desmosom) Desmosomy Warstwa podstawna Formujące się ciała wieloblaszkowate

9 NASKÓREK WARSTWA ZIARNISTA Cytokeratyny Tworzenie agregatów filamentów cytokeratynowych Synteza profilagryny, SPR (small prolin-rich protein), lorykryna, kornifina, inwolukryna (ziarnistości keratohialiny) Ciała wieloblaszkowate (keratynosomy) zwiększają swoją objętość i liczbę, i uwalniają swoją zawartość glikolipid (acyloglukoceramid) do przestrzeni międzykomórkowej, powodując uszczelnienie naskórka i wytworzenie bariery nieprzepuszczalnej dla wody

10 Warstwa jasna i zrogowaciała Komórki nie zawierają jąder Warstwa zrogowaciała Uwolniony materiał (lipidy) z ciał wieloblaszkowatych tworzy wielowarstwową strukturę otaczającą keratynocyty w-wy jasnej (eleidynowej) od zewnątrz. Cytoplazma keratynocytów zawiera zagregowane filamenty keratynowe połączone z filagryną (filament matrix complex) Kompleks białek koperta wewnętrzna. Keratynizacja Proces różnicowania keratynocytów, co prowadzi do wytworzenia jednorodnej warstwy zrogowaciałej. Regeneracja naskórka Jest procesem stałym podziały komórek macierzystych warstwy podstawnej. Czas przejścia keratynocytów w warstwy podstawnej do rogowej wynosi dni.

11 Bariera naskórkowa 1. Filament-matrix kompleks Filamenty cytokeratynowe spojone filagryną 2. Koperta - involukryna, lorikryna, keratolinina 3. Cement - uwolniona do przestrzeni międzykomórkowych zawartość ciał wieloblaszkowatych

12 MELANOCYTY Warstwa podstawna naskórka

13 MELANOCYTY Pochodzenie grzebienie nerwowe (neuroektodermalne) Melanoblast melanocyt SCF + c-kit-r Brak połączeń desmosomalnych z keratynocytami Liczne wypustki pomiędzy keratynocytami Jako pierwsze komórki napływowe pojawiają się w naskórku

14 MELANOCYTY Tyrozyna Tyrozynaza DOPA (dihydroksyalanina) Dopachinon Melanina Melanosomy Premelanosomy Cytokrynia

15 NASKÓRKOWA JEDNOSTKA MELANINY MELANOCYT OBSŁUGIWANYCH PRZEZ NIEGO KERATYNOCYTÓW

16 KOMÓRKI LANGERHANSA Pochodzenie szpikowe (mezenchymatyczne) Komórki dendrytyczne naskórka (w-wa kolczysta) Udział w odpowiedzi immunologicznej (prezentacja antygenów limfocytom T komórka APC) Brak połączeń desmosomalnych z keratynocytami Wywędrowują z naskórka do węzłów chłonnych Przybywają do naskórka 4 5 tygodni później, niż melanocyty Ziarnistości Birbecka

17 Układ SALT Skin Associated Lymphoid Tissue Keratynocyty Komórki Langerhansa Limfocyty T wykazujące epidermotropizm Pełni nadzór immunologiczny nad komórkami zarażonymi wirusem lub transformowanymi nowotworowo

18 KOMÓRKI MERKLA Przypominają zmodyfikowane keratynocyty, w w-wie podstawnej. Liczne w opuszkach palców mechanoreceptory, łączące się desmosomami z keratynocytami Cytoplazma zawiera liczne ziarnistości neurotransmitery? Mogą pełnić funkcję endokrynną Pochodzenie grzebienie nerwowe Pojawiają się ok tygodnia rozwoju

19 SKÓRA WŁAŚCIWA

20 SKÓRA WŁAŚCIWA Warstwa brodawkowata tkanka łączna luźna Warstwa siateczkowa tkanka łączna zwarta o utkaniu nieregularnym

21 TKANKA PODSKÓRNA Zraziki tkanki tłuszczowej, otoczone pasmami tkanki łącznej Głębsze odcinki przydatków skóry

22 Gruczoły skóry Potowe Łojowe Łojowe Potowe

23 GRUCZOŁY POTOWE małe Funkcjonują od urodzenia Występują prawie w całej skórze, szczególnie licznie w grubej Gruczoły cewkowe, pojedyncze o skłębionym odcinku wydzielniczym Wydzielają merokrynowo

24 Komórki jasne liczne mitochondria, na powierzchni mikrokosmki (wydzielają wodę i elektrolity) Komórki ciemne RER i aparat Golgiego (gromadzenie ziaren wydzielniczych o charakterze glikoprotein) Komórki mioepitelialne oplatają komórki wydzielnicze

25 GRUCZOŁY POTOWE duże Zaczynają funkcjonować w okresie dojrzewania Występują w pewnych okolicach: doły pachowe, pachwiny, okolica narządów płciowych, odbytu, otoczki brodawki sutkowej, przewodu słuchowego zewnętrznego Mają budowę cewkową Wydzielają merokrynowo

26 GRUCZOŁY ŁOJOWE Towarzyszą korzeniom włosów, jako boczne uwypuklenia pochewki zewnętrznej Krótkie i proste przewody wyprowadzające Wielopokładowe (kształt woreczków) Na obwodzie komórki macierzyste Wydzielanie holokrynowe

27 Włosy

28 WŁOS Łodyga włosa Pochewka włosa Cebulka włosa Brodawka włosa Cebulka włosa Brodawka włosa

29 WŁOS Powłoczka włosa Włos właściwy Pochewka wewnętrzna pochodna komórek cebulki Powłoczka pochewki Warstwa ziarnista Warstwa jasna Pochewki włosa Pochewka zewnętrzna W górnej części włosa z 3 pokładów komórek: w-wy podstawna, kolczysta i ziarnista W dolnej części na wysokości cebulki 2 w-wy komórek: w-wy podstawnej i kolczystej

30 PAZNOKIEĆ Rogowe wytwory naskórka na grzbietowej powierzchni paliczków Skeratynizowana płytka paznokcia Macierz paznokcia (komórki dzielą się wzrost paznokcia) Wał paznokciowy (wał skórny)

31 GRUCZOŁ PIERSIOWY Zmodyfikowany gruczoł potowy, cewkowo-pęcherzykowy złożony płatów oddzielonych od siebie tkanką łączną zwartą płaciki. U kobiety dojrzałej płciowo- nieliczne nieaktywne pęcherzyki wydzielnicze otoczone przez komórki mioepitelialne oraz system przewodów wyprowadzających: przewody końcowe odchodzące od pęcherzyków, przewody śródpłacikowe (nabłonek 1-w-wy sześcienny), międzypłatowe (walcowaty), w kierunku brodawki rozszerzone zatoki mlekowe (dwuwarstwowy wielow-wy płaski). Tkanka łączna, limfocyty, plazmocyty IgA. Budowa histologiczna różni się w zależności od płci, wieku i stanu fizjologicznego (gruczoł nieczynny, gruczoł czynny). Gruczoł czynny - pod wpływem estrogenów i progesteronu, prolaktyny (początkowy okres wzrostu) komórki pęcherzyków dzielą się (zwiększa się ich liczba), zwiększa się liczba odgałęzień przewodów mlekonośnych. Tkanka tłuszczowa zanika, niewiele tkanki łącznej.

32 Nabłonek pęcherzyków Jednowarstwowy sześcienny Jednowarstwowy walcowaty (czynny) Ciążą W ostatnich tygodniach siara Po porodzie Podjęcie syntezy składników mleka składniki białkowe oraz cukry egzocytoza tłuszcze, jako kule tłuszczowe apokrynowo IgA w formie dimerów - plazamocyty Regulacja hormonalna Estrogeny proliferacja komórek pęcherzyków, wzrost przewodów Progesteron wspólnie z estrogenami, organizacja zrazikowa Prolaktyna organizacja gruczołu, stymulacja syntezy i sekrecji Oksytocyna skurcz komórek mioepitelialnych Insulina, somatotropina kosmówkowa, hormon wzrostu, kortykosteroidy i czynniki wzrostu funkcja fizjologiczna w czasie ciąży i laktacji.

33 ZAKOŃCZENIA NERWOWE W SKÓRZE WOLNE ZAKOŃCZENIA NERWOWE CIAŁKA VATERA-PACINIEGO CIAŁKA MEISSNERA KOMÓRKI MERKLA

34 ZAKOŃCZENIA NERWOWE W SKÓRZE

Podobne dokumenty

> 5 mm grubości 1 2 mm grubości SKÓRA

> 5 mm grubości 1 2 mm grubości SKÓRA Powłoki ciała Skóra Wytwory naskórka Paznokcie Włosy Gruczoły (potowe, łojowe, gruczoł mlekowy) Funkcja: Protekcyjna (mechaniczna, przed zewnętrznymi czynnikami uszkadzającymi) Bariera zabezpieczająca