Pomorska Kolej Metropolitalna jako nowy element kształtowania komunikacji w aglomeracji gdańskiej

Transkrypt

1 KOPEĆ Krzysztof 1 Pomorska Kolej Metropolitalna jako nowy element kształtowania komunikacji w aglomeracji gdańskiej WSTĘP Model komunikacyjny, według którego funkcjonuje aglomeracja gdańska, podobnie jak inne aglomeracje w Polsce, ulega wyczerpaniu. Zachodzą w nim intensywne zmiany. Obok narastającej presji ruchu samochodowego coraz większe znaczenie zyskuje przemieszczanie się pieszo, rowerem i komunikacją publiczną. Głównym elementem zmieniającym filozofię kształtowania komunikacji w aglomeracji gdańskiej jest Pomorska Kolej Metropolitalna. Cechą, która to warunkuje, jest zintegrowanie tej kolei z innymi środkami transportu. Pomorska Kolej Metropolitalna ma na celu ograniczenie liczby samochodów wjeżdżających do centrum aglomeracji gdańskiej. W ten sposób ograniczyć ma koszty ponoszone w wyniku nadmiernego ruchu samochodowego i równocześnie poprawić jakość życia mieszkańców aglomeracji. Tym samym projekt ten wpisuje się w działania zmierzające do tworzenia miasta dla ludzi, a nie dla samochodów. 1. CECHY KOMUNIKACJI PASAŻERSKIEJ W AGLOMERACJI GDAŃSKIEJ Głównym środkiem transportu pasażerskiego na obszarze aglomeracji gdańskiej jest indywidualny transport samochodowy. Prowadzi to do szeregu problemów. Są to przede wszystkim: budowa i rozbudowa infrastruktury drogowej oraz parkingowej, a następnie jej utrzymanie, jest dużym obciążeniem dla budżetu jednostek samorządu terytorialnego; budowa i rozbudowa infrastruktury drogowej oraz parkingowej prowadzona jest głównie kosztem powierzchni zieleni i przestrzeni komunikacji pieszej; infrastruktura drogowa i parkingowa tworzy bariery w przemieszczaniu się pieszo i rowerem; duże arterie komunikacyjne są barierą dezintegrującą miasto; zatłoczenie sieci ulicznej, głównie podczas szczytów transportowych, prowadzi do powstania kongestii wpływa to negatywnie na warunki i czas podroży wszystkich środków transportu na terenie aglomeracji w tym także transportu zbiorowego; nadmierna liczba samochodów, szczególnie w obszarach centralnych, powoduje trudności w znalezieniu wolnych miejsc parkingowych, w związku z czym rośnie zatłoczenie ulic spowodowane poszukiwaniem miejsc do parkowania; emisja spalin i hałasu przez samochody zanieczyszcza środowisko oraz pogarsza jakość życia mieszkańców; kolizje i wypadki drogowe przynoszą duże straty oraz generują dodatkowe koszty przestojów w ruchu, spowodowanych tymi zdarzeniami; bardzo duży ruch drogowy w przypadku zaistnienia wypadku, utrudnia identyfikację zdarzenia oraz dotarcie do jego miejsca i przeprowadzenia akcji ratowniczej; zbyt częste korzystanie mieszkańców z samochodów jest przyczyną pogorszenia ich stanu zdrowia w szczególności wzrostu zagrożenia nadwagą i otyłością, a także chorobami układu krążenia; zbyt częste korzystanie mieszkańców z samochodów pogłębia ich wyalienowanie, poprzez ograniczenie możliwości kontaktu z innymi ludźmi. 1 Uniwersytet Gdański, Wydział Oceanografii i Geografii, Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego; Gdańsk; ul. Bażyńskiego 4. Tel: , , krzysztof.kopec@ug.edu.pl Logistyka 3/

2 Mieszkańcy wybierają na obszarze aglomeracji gdańskiej przede wszystkim podróż samochodem z następujących powodów: komunikacja publiczna, zwłaszcza w połączeniach z obszarami podmiejskimi, jest niewystarczająca występuje mała liczba połączeń, a część obszaru aglomeracji nie jest obsługiwana transportem zbiorowym; komunikacja publiczna, zwłaszcza w połączeniach z obszarami podmiejskimi, jest nieefektywna czas przejazdu jest długi, co częściowo wynika z braku skomunikowania czasowego (długi czas oczekiwania na następny środek transportu) i przestrzennego (brak dogodnych węzłów przesiadkowych); komunikacja publiczna, w tym także przystanki, posiadają niski standard; koszt incydentalnych podróży komunikacją publiczną, gdy mieszkaniec kupuje bilet jednorazowy, jest zazwyczaj wyższy od kosztu przejazdu własnym samochodem 2 dodatkowo różnica ta wyraźnie wzrasta jeżeli z podróży samochodem rezygnuje na rzecz przejazdu transportem zbiorowym więcej osób (np. małżonek lub dzieci); podróż samochodem jest wygodniejsza; podróż samochodem jest elastyczna trasa oraz pora przejazdu może być w każdej chwili zmieniana i modyfikowana; podróż samochodem zachowuje prywatność użytkownik samochodu czuje się w nim swobodniej niż w środkach komunikacji zbiorowej; podróż samochodem daje większe poczucie bezpieczeństwa; podróż samochodem odbywa się od drzwi do drzwi ; policentryczne ukształtowanie aglomeracji gdańskiej, a przez to znaczne rozrzucenie celów podróży, skłania do korzystania z indywidualnych środków komunikacji. Poza transportem samochodowym głównym elementem komunikacji w aglomeracji gdańskiej jest szybka kolej miejska. Przebiega ona wzdłuż podstawowej osi komunikacyjnej aglomeracji. Pociągami przedsiębiorstwa PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście, z których część kursuje poza aglomerację gdańską, do Słupska i do Tczewa, w 2014 r. podróż odbyło 35,7 mln pasażerów. Jest to dogodny środek przy podróżach pomiędzy Gdańskiem, Sopotem, Gdynią, Rumią, Redą i Wejherowem. Ponadto organizatorami komunikacji miejskiej w aglomeracji gdańskiej są: Zarząd Transportu Miejskiego w Gdańsku, który uruchamia połączenia autobusami, tramwajami i tramwajami wodnymi 3 ; Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni, który uruchamia połączenia autobusami i trolejbusami; Miejski Zakład Komunikacji Wejherowo, który uruchamia połączenia autobusami. Elementami, które obniżają atrakcyjność podróży szybką koleją miejską i komunikacją miejską w aglomeracji gdańskiej są: niewystarczająca częstotliwość kursowania, zwłaszcza poza szczytem komunikacyjnym; zatłoczenie występujące w niektórych kursach; niezadowalająca integracja wewnętrzna (pomiędzy środkami komunikacji jednego organizatora); bardzo słaba integracja zewnętrzna (pomiędzy środkami komunikacji innych organizatorów oraz transportem indywidualnym); znaczny koszt przejazdu na podstawie biletu jednorazowego; niezadowalający poziom integracji taryfowej i biletowej pomiędzy poszczególnymi organizatorami i Szybką Koleją Miejską. Na terenie aglomeracji gdańskiej usługi przewozowe transportem zbiorowym świadczą też autobusowi przewoźnicy regionalni. Są to przede wszystkim: Pomorska Komunikacja Samochodowa, Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej Gdańsk i Przewozy Autobusowe Gryf. Realizują oni też połączenia na zlecenie wyżej wymienionych organizatorów komunikacji miejskiej i niektórych gmin będących częścią aglomeracji gdańskiej (np. gminy Pruszcz Gdański) 2 Koszt przejazdu własnym samochodem nie obejmuje w takim przypadku wydatków na jego zakup, ubezpieczenie i przeglądy techniczne. Są one ponoszone przez użytkownika samochodu, bez względu na to, jak często z niego korzysta. 3 Kursują one od 1 maja do 30 września Logistyka 3/2015

3 Coraz większy udział w podróżach na terenie aglomeracji gdańskiej mają przejazdy rowerem. Wynika to przede wszystkim z dwóch przyczyn: wzrastającej popularności jazdy na rowerze i rozbudowy infrastruktury rowerowej. 2. POMORSKA KOLEJ METROPOLITALNA W studium wykonalności Pomorskiej Kolei Metropolitalnej główny cel projektu określono jako: podniesienie poziomu spójności społecznej i gospodarczej województwa pomorskiego, poprzez wdrożenie zintegrowanego z układem komunikacji publicznej Metropolii Trójmiejskiej systemu kolei regionalnej. Natomiast bezpośrednie cele projektu określono jako [6, s ]: powiązanie ze sobą oraz z centrami aglomeracji gdańskiej w Gdańsku i Gdyni docelowo dwóch portów lotniczych; integrację funkcjonalno-przestrzenną poprzez udostępnienie szybkiego transportu kolejowego mieszkańcom zachodnich osiedli mieszkaniowych, zlokalizowanych na wzgórzach morenowych, takich jak: Witomino, Karwiny, Wielki Kack, Mały Kack, Fikakowo, Osowa, Piecki-Migowo jako alternatywy dla wykorzystania samochodów prywatnych; zapewnienie lepszego dostępu do sieci kolejowych połączeń między aglomeracyjnych zarówno dla mieszkańców w/w osiedli, jak i pasażerów linii lotniczych; umożliwienie mieszkańcom gmin położonych na wysoczyźnie kaszubskiej szybkiego i bezkolizyjnego dostępu do aglomeracji gdańskiej; dążenie do maksymalnego zintegrowania podsystemów transportu zbiorowego i indywidualnego z niniejszym projektem, w tym uwzględnienie połączeń z istniejącymi i projektowanymi systemami komunikacji tramwajowej. Pomorska Kolej Metropolitalna jeśli nie liczyć budowanej w latach pierwszej linii metra w Warszawie długości 23,1 km, jest najdłuższą nowo wybudowaną linią kolejową w Polsce od 1979 r., kiedy oddano do użytku Linię Hutniczo-Siarkową 4 długości 394,65 km. Jej podstawowym celem jest poprawa obsługi komunikacyjnej peryferyjnych dzielnic Gdańska i Gdyni, a także zdecydowanie lepsze skomunikowanie Trójmiasta z Portem Lotniczym Gdańsk im. Lecha Wałęsy. Jednak poprzez możliwość wprowadzenia na tę linię połączeń pomiędzy Gdańskiem a Kościerzyną, linia Pomorskiej Kolei Metropolitalnej będzie także obsługiwała ruch o charakterze regionalnym. Pomorska Kolej Metropolitalna składa się z trzech fragmentów (Rys. 1): 1. Odcinka biegnącego śladem linii kolejowej Gdańsk Wrzeszcz-Stara Piła, która została zniszczona w 1945 r., a następnie rozebrana. Odcinek ten o długości 9,8 km przebiega od stacji kolejowej Gdańsk Wrzeszcz, gdzie Pomorska Kolej Metropolitalna została włączona w linię kolejową nr 202 Gdańsk-Stargard Szczeciński 5, przez dzielnicę Strzyża, wschodni skraj osiedla Niedźwiednik, następnie Dolne Migowo, północny skraj osiedla Jasień i Kiełpinek. Dalej przechodzi pod obwodnicą Trójmiasta 6, będącą częścią drogi ekspresowej S6. Po jej minięciu Pomorska Kolej Metropolitalna odchodzi w kierunku północnym od dawnego przebiegu linii kolejowej Gdańsk Wrzeszcz-Stara Piła. 2. Odcinka biegnącego nowym śladem kolejowym. Przebiega on przez Matarnię, Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy, a w sąsiedztwie miejscowości Rębiechowo i Banino włącza się w linię kolejową nr 201 z Gdyni do Kościerzyny 7. Główne połączenie dwutorowe zostało wyprowadzone w kierunku Gdyni, natomiast w kierunku Kościerzyny Pomorska Kolej Metropolitalna posiada jednotorową łącznicę długości 1,35 km. 3. Odcinka linii kolejowej nr 201, będącą częścią Magistrali Węglowej. Odcinek ten przebiega przez Osowę, Wielki Kack, następnie granicą pomiędzy gdyńskimi dzielnicami Karwiny i Mały Kack do Gdyni Głównej. 4 Od 2001 r. pod nazwą Linia Hutnicza Szerokotorowa. 5 Czyli w tzw. tory dalekobieżne. Wzdłuż niej poprowadzona jest linia kolejowa nr 250, po której odbywa się ruch pociągów szybkiej kolei miejskiej. 6 Na tym odcinku nosi ona nazwę aleja Kazimierza Jagiellończyka. 7 Precyzyjniej rzecz ujmując jest to linia Nowa Wieś Wielka-Gdynia Port Centralny. Logistyka 3/

4 Rys. 1. Przebieg Pomorskiej Kolei Metropolitalnej [5]. Dwa pierwsze fragmenty, na których Pomorska Kolej Metropolitalna powstała od podstaw mają łączną długość 18 km. Natomiast odcinek linii kolejowej nr 201 wykorzystywany przez Pomorską Kolej Metropolitalną ma długość 19 km. Budżet netto projektu Pomorskiej Kolei Metropolitalnej wynosi 916,29 mln zł. Za przeprowadzenie inwestycji odpowiedzialna jest spółka Pomorska Kolej Metropolitalna S.A. powołana na mocy uchwały Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 31 maja 2010 r. Działania spółki ograniczają się do realizacji inwestycji w ramach projektu pt. Pomorska Kolej Metropolitalna Etap I rewitalizacja Kolei Kokoszkowskiej. Etap II o charakterze przyszłościowym zakładał modernizację linii aktualnie użytkowanej wyłącznie w transporcie towarowym z Gdyni Chylonii przez dawne przystanki Gdynia Rzeźnia i Gdynia Pogórze, a dalej pomiędzy dzielnicami Pogórze i Obłuże do planowanego Portu Lotniczego Gdynia-Kosakowo. Miał on powstać w oparciu o istniejące lotnisko wojskowe w Gdyni-Babich Dołach. Jednak z uwagi na decyzję Komisji Europejskiej z 11 lutego 2014 r. stwierdzającą, że środki 5208 Logistyka 3/2015

5 publiczne przekazane przez gminy Gdynia i Kosakowo na rzecz Portu Lotniczego Gdynia-Kosakowo stanowią naruszenie unijnych zasad pomocy państwa i nakazującą ich zwrot, port lotniczy złożył wniosek o upadłość. Została ona ogłoszona przez Sąd Rejonowy w Gdańsku 7 maja 2014 r. Radykalnie zmniejsza to szanse na realizację drugiego etapu Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. Przy czym mimo wszystko zasadne byłoby poprowadzenie linii o charakterze szybkiej kolei miejskiej na osiedla Obłuże i Oksywie. Wskazane byłoby też, aby linia ta była przedłużeniem Pomorskiej Kolei Metropolitalnej [1]. Realizacja Pomorskiej Kolei Metropolitalnej, mimo że w znacznej części poprowadzona jest śladem linii kolejowej z Gdańska Wrzeszcza do Starej Piły, to wymagała wybudowania całej infrastruktury od podstaw. Stąd pozostałości wszystkich dotychczas zachowanych wiaduktów zostały wyburzone, a w ich miejsce powstały nowe obiekty. W sumie wybudowano 17 wiaduktów kolejowych, 5 wiaduktów drogowych, 4 kładki dla pieszych, 4 przejścia pod torami oraz 11 przepustów i przejść dla zwierząt. Częścią inwestycji jest też Lokalne Centrum Sterowania w Matarni [1]. W ramach nowej linii kolejowej powstało, nie licząc dodatkowego peronu na stacji Gdańsk- Wrzeszcz, także 8 nowych przystanków. Ponadto w październiku 2013 r. marszałek województwa pomorskiego ogłosił decyzję o rozszerzeniu, realizowanego już projektu, o trzy dodatkowe przystanki dla pociągów Pomorskiej Kolei Metropolitalnej: Gdańsk Osowa, Gdynia Karwiny i Gdynia Stadion. Bedą one zlokalizowane przy istniejącej już linii kolejowej nr 201 i zmieszczą się w pasie kolejowym należącym do PKP PLK. Koszt ich budowy został wstępnie oszacowany na 23,6 mln zł netto. Dodatkowo na linii kolejowej nr 201 ma też powstać peron dla Pomorskiej Kolei Metropolitalnej w ramach istniejącego przystanku Szybkiej Kolei Miejskiej Gdynia Wzgórze Świętego Maksymiliana. Jego wybudowanie ma zostać sfinansowane przez Mayland Real Estate właściciela znajdującej się w sąsiedztwie galerii handlowej Centrum Riviera [1]. W ramach realizacji Pomorskiej Kolei Metropolitalnej powstał jeden węzeł integracyjny, a cztery kolejne zostały zrealizowane przez miasto Gdańsk w ramach Gdańskiego Projektu Komunikacji Miejskiej współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Są to węzły [5]: 1. Gdańsk Brętowo zrealizowany przez miasto Gdańsk. Zlokalizowany na granicy dwóch dużych dzielnic Piecki-Migowo i Brętowo. Zakłada integrację ze wszystkimi istniejącymi w Gdańsku środkami komunikacji. Pasażerowie korzystający z przystanku, dzięki nowo budowanej linii, będą mogli dostać się do niego tramwajem. Będzie miał on wspólny peron z pociągiem w systemie door to door. 2. Gdańsk Jasień zrealizowany przez miasto Gdańsk. Zlokalizowany na terenie dawnego poligonu wojskowego w Jasieniu, gdzie powstają nowe osiedla dla 30 tysięcy mieszkańców. W bezpośrednim sąsiedztwie znajdzie się pętla autobusowa, która obsługiwać będzie nowe linie dojeżdżające do południowych dzielnic Gdańska. 3. Gdańsk Kiełpinek zrealizowany przez miasto Gdańsk. Zlokalizowany obok historycznego budynku dawnego dworca kolejowego w Kiełpinku, w sąsiedztwie nowych osiedli położonych przy trójmiejskiej obwodnicy oraz centrum handlowego. 4. Gdańsk Matarnia realizowany przez spółkę Pomorska Kolej Metropolitalna S.A.. Zlokalizowany nieopodal osiedla XXX-lecia i obwodnicy Trójmiasta. Przystanek zostanie zbudowany w 8- metrowym wąwozie pod ul. Budowlanych. W bezpośrednim sąsiedztwie węzła zlokalizowane będą przystanki autobusowe. Przy węźle powstały parkingi dla 140 samochodów i 60 miejsc dla rowerów. 5. Gdańsk Rębiechowo realizowany przez miasto Gdańsk, jednak większa jego część ma być wykonana w perspektywie unijnej , w związku z koniecznością koordynacji projektu z nowymi planami budowy obwodnicy metropolitalnej, planami rozwoju lotniska oraz lepszego skomunikowania z sąsiednią gminą Żukowo. Jest planowany jako największy węzeł typu Park&Ride na całej linii. Docelowo możliwe będzie tu wybudowanie parkingów nawet dla 1000 samochodów. Głównym celem tego węzła będzie przejęcie dużej części ruchu samochodowego z Logistyka 3/

6 kierunku Kaszub oraz z projektowanej w pobliżu nowej obwodnicy metropolitalnej. W pierwszym etapie przy węźle powstaną parkingi dla 387 samochodów i 32 miejsca dla rowerów. Pozostałe przystanki Pomorskiej Kolei Metropolitalnej również będą miały charakter węzłów integracyjnych. Przystanek Gdańsk Strzyża zostanie wybudowany w bezpośrednim sąsiedztwie linii tramwajowej biegnącej wzdłuż ul. Wita Stwosza, a zlokalizowany na estakadzie przystanek Gdańsk Port Lotniczy będzie połączony bezpośrednim przejściem do budynku Portu Lotniczego Gdańsk im. Lecha Wałęsy [1]. Projekt Pomorskiej Kolei Metropolitalnej w aktualnym kształcie przewiduje trakcję spalinową. W czerwcu 2014 r. zarząd województwa pomorskiego rozstrzygnął postępowanie przetargowe na dostawę 10 sztuk spalinowych zespołów trakcyjnych (siedmiu trzyczłonowych i dwóch dwuczłonowych) dla obsługi Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. Przetarg wygrało przedsiębiorstwo Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz S.A., które wykona zamówienie za kwotę 114,16 mln zł. Zakończenie prac zasadniczych na budowie Pomorskiej Kolei Metropolitalnej nastąpiło 30 kwietnia 2015 r. Po tym terminie prowadzone są prace wykończeniowe i porządkowe, a także przeprowadzane testy. Natomiast oddanie linii do użytku planuje się 1 września 2015 r. Orientacyjny czas przejazdu całą linią ze stacji Gdańsk Wrzeszcz do stacji Gdynia Główna ma wynieść 46 minut. Natomiast jeden z ważniejszych przystanków na trasie Gdańsk Port Lotniczy, będzie osiągnięty przy podróży z Gdańska Wrzeszcza po ok. 19 min., a z Gdyni Głównej po ok. 27 min. 3. POZOSTAŁE ELEMENTY NOWOCZESNEGO KSZTAŁTOWANIA KOMUNIKACJI PASAŻERSKIEJ W AGLOMERACJI GDAŃSKIEJ Obok inwestycji wspierających komunikację opierającą się na przemieszczaniu się prywatnymi samochodami, w aglomeracji gdańskiej prowadzone są inwestycje w nowoczesny sposób kształtujące komunikację. Wśród nich największym projektem jest opisana wcześniej budowa Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. Ale jest też szereg innych przedsięwzięć dążących do zmiany aktualnych, krytycznie ocenionych na początku niniejszego artykułu, cech komunikacji pasażerskiej. W aglomeracji gdańskie prowadzony jest rozwój kolei miejskiej i aglomeracyjnej. Odbywa się to poprzez: zrealizowaną w 2012 r. odbudowę fragmentu linii szybkiej kolei miejskiej z Gdańska do Nowego Portu i wybudowanie na niej nowego przystanku Gdańsk Stadion Expo, zrealizowane w 2015 r. przedłużenie głównej linii szybkiej kolei miejskiej na południe do nowego przystanku Gdańsk Śródmieście, realizowaną modernizację elektrycznych zespołów trakcyjnych EN57 i EN71 oraz zakup nowych elektrycznych zespołów trakcyjnych Impuls firmy Newag. Prowadzony jest także rozwój systemu komunikacji tramwajowej. Odbywa się to poprzez: realizowaną przebudowę torowisk i modernizację układów torowych na znacznej części sieci, zrealizowaną budowę linii do pętli Chełm Witosa, a następnie przedłużenie jej do pętli Łostowice Świętokrzyska; realizowaną budowę linii od pętli Siedlce (przebudowywaną w węzeł integracyjny) na Piecki Migowo (w tym zintegrowanie z Pomorska Koleją Metropolitalną na przystanku Gdańsk Brętowo); zrealizowany zakup 35 nowych tramwajów PESA Swing oraz 46 używanych tramwajów Düwag N8C (potocznie zwanych Dortmundami) a następnie ich zmodernizowanie, zrealizowany zakup kolejnych 14 używanych tramwajów Düwag N8C oraz 5 nowych tramwajów PESA Jazz Duo. W Gdyni i Sopocie prowadzony jest rozwój komunikacji trolejbusowej. Odbywa się to poprzez: zrealizowaną przebudowę sieci trakcyjnej oraz przebudowę i budowę nowych podstacji trakcyjnych, zrealizowany zakup 25 nowych trolejbusów Solaris Trollino 12M, a także planowaną rozbudowę sieci trolejbusowej bez rozbudowy sieci trakcyjnej byłaby ona obsługiwana przez trolejbusy posiadające alternatywne źródło zasilania w postaci baterii [3, 4]. Ponadto na terenie całej aglomeracji gdańskiej prowadzony jest rozwój komunikacji autobusowej. Odbywa się to poprzez: realizowaną rozbudowę sieci oraz zakup nowych pojazdów. Jednym z intensywniej realizowanych elementów przekształcania komunikacji w aglomeracji gdańskiej jest rozbudowa sieci ścieżek rowerowych. Odbywa się to na terenie całej aglomeracji, przy czym zdecydowanym liderem w tym zakresie jest miasto Gdańsk. Obejmuje także tworzenie przyjaznych dla ruchu rowerowego stref Tempo 30, budowę parkingów rowerowych oraz 5210 Logistyka 3/2015

7 wprowadzanie ułatwień w korzystaniu przez rowerzystów ze środków komunikacji publicznej zwłaszcza z szybkiej kolei miejskiej. Ponadto odbywa się to poprzez: zrealizowane wprowadzenie bezobsługowych wypożyczalni rowerów w Sopocie, planowaną realizację w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych systemu tras rowerowych w aglomeracji gdańskiej STeR (obejmie to budowę węzłów integrujących systemy transportowe w kluczowych dla regionu miejscach oraz budowa tras rowerowych, parkingów rowerowych, tworzenie oznakowań dla poprawy orientacji przestrzennej, udogodnienia dla ruchu rowerowego i jego integracja z transportem zbiorowym). Kolejnym elementem nowoczesnego kształtowania komunikacji jest usprawnienie transportu drogowego w Trójmieście. Odbywa się to poprzez realizowane wdrożenie zintegrowanego systemu inteligentnego sterowania ruchem drogowym TRISTAR. Ponadto podejmowane są działania w celu usprawnienia transportu publicznego w aglomeracji gdańskiej. Odbywa się to poprzez planowane wdrożenie w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych systemu zintegrowanego zarządzania transportem publicznym (autobusowym i kolejowym) z uwzględnieniem miast powiatowych jako lokalnych węzłów transportu publicznego, zmierzającego do wprowadzenia wspólnego biletu. WNIOSKI Wiele słabych stron komunikacji publicznej w aglomeracji gdańskiej skutkuje tym, że aktualnie głównym elementem transportu są prywatne samochody. To natomiast prowadzi do szeregu problemów. Podejmowane są jednak działania, których celem jest przekształcenie systemu komunikacji na obszarze aglomeracji gdańskiej. Wśród nich największym i najistotniejszym jest Pomorska Kolej Metropolitalna. Jest to rozwiązanie posiadające szereg istotnych zalet [2]. Przedsięwzięcie to nie jest ograniczone wyłącznie do stworzenia połączenia kolejowego. Poprzez budowę węzłów integracyjnych umożliwiających przesiadki z pociągów regionalnych i szybkiej kolei miejskiej, komunikacji miejskiej (tramwajów i autobusów), a także rowerów i samochodów prywatnych Pomorska Kolej Metropolitalna kształtuje nowy system komunikacji aglomeracji gdańskiej. Jest elementem przełomowym, który wpłynie na kształt aglomeracji gdańskiej w podobnym stopniu jak wybudowanie Szybkiej Kolej Miejskiej z Gdańska do Wejherowa w latach 50- tych XX w. Streszczenie Pomorska Kolej Metropolitalna jest największą nowo wybudowaną linią kolejową w Polsce od 1979 r., kiedy oddano do użytku Linię Hutniczo-Siarkową. Jej celem jest poprawa obsługi komunikacyjnej peryferyjnych dzielnic Gdańska i Gdyni, a także zdecydowanie lepsze skomunikowanie Trójmiasta z Portem Lotniczym Gdańsk im. Lecha Wałęsy. W zakresie infrastrukturalnym istotną częścią Pomorskiej Kolei Metropolitalnej jest stworzenie węzłów integracyjnych umożliwiających przesiadki z pociągów regionalnych i szybkiej kolei miejskiej, komunikacji miejskiej (tramwajów i autobusów), a także rowerów i samochodów prywatnych. Ale Pomorska Kolej Metropolitalna jest też istotnym elementem zmieniającym filozofię kształtowania komunikacji w aglomeracji gdańskiej. Głównym elementem tego nowego podejścia jest ograniczenie liczby samochodów wjeżdżających do centrum aglomeracji. Tym samym projekt ten wpisuje się w działania zmierzające do tworzenia miasta dla ludzi, a nie dla samochodów. Pomeranian Metropolitan Railway as a new element of transportation in the Gdańsk metropolitan area Abstract The Pomeranian Metropolitan Railway has been the largest newly built railway line in Poland since 1979, when the Broad Gauge Metallurgy Line was put into operation. Its purpose is mainly to improve the transportation service in peripheral districts of Gdansk and Gdynia, and also to create a definitely better link between Tricity and Gdansk Lech Walesa Airport. An essential part of the Pomeranian Metropolitan Railway is to create hubs enabling changes from regional trains and the fast urban railway, city public transport (trams and buses) as well as bikes and private cars. But the Pomeranian Metropolitan Railway is also an important Logistyka 3/

8 element of the changing philosophy of transportation in the Gdansk agglomeration. The main feature of this new approach is to limit the number of cars entering the centre of the agglomeration. Thus this project is part of the efforts to create a city for people, not for cars. BIBLIOGRAFIA 1. Kopeć K., Pomorska Kolej Metropolitalna jako element zrównoważonego rozwoju systemu transportowego aglomeracji gdańskiej. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Problemy Transportu i Logistyki 2014, nr 28, s Koźlak A., Kolej aglomeracyjna jako podstawa systemu komunikacyjnego obszarów metropolitalnych w Polsce. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 2013, nr 143, s Połom M., Projekt rewitalizacji i rozwoju komunikacji trolejbusowej w Gdyni współfinansowany ze środków unijnych. Transport Miejski i Regionalny 2011, nr 6, s Połom M., Trolejbus najważniejszym ogniwem zrównoważonego transportu miejskiego w Gdyni. Biuletyn Komunikacji Miejskiej 2011, nr 118, s Pomorska Kolej Metropolitalna, 6. Wielobranżowa koncepcja programowo-przestrzenna. Pomorska Kolej Metropolitalna. Etap I rewitalizacja Kolei Kokoszkowskiej. Faza II realizacja przedsięwzięcia. Studium Wykonalności, Logistyka 3/2015