ZNACZENIE PROJEKTU POMORSKIEJ KOLEI METROPOLITALNEJ DLA TRANSPORTU W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM

Transkrypt

1 ZNACZENIE PROJEKTU POMORSKIEJ KOLEI METROPOLITALNEJ DLA TRANSPORTU W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM Piotr Jurewicz 1 1 Politechnika Gdańska, Koło Naukowe Inżynierii Drogowej i Kolejowej KoDiK Pomorska Kolej Metropolitalna to nazwa realizowanego w województwie pomorskim projektu, którego celem jest usprawnienie regionalnego transportu kolejowego. Chodzi przede wszystkim o połączenie Gdańska i Gdyni z gdańskim portem lotniczym oraz o połączenie Gdańska z Kartuzami i Kościerzyną. Głównym elementem projektu jest budowa 20- kilometrowego szlaku kolejowego łączącego stację Gdańsk Wrzeszcz z gdańskim portem lotniczym Rębiechowo, a dalej z linią kolejową nr 201. Istotna jest także budowa nowych przystanków osobowych na linii nr 201 pomiędzy stacjami Gdańsk Osowa i Gdynia Główna, modernizacja tej linii na odcinku Gdynia Główna Kościerzyna oraz modernizacja węzła w Glińczu, znajdującego się na tej trasie, która umożliwi zjazd z tej linii na linię nr 229 w kierunku Kartuz bez konieczności zmiany kierunku jazdy. Centrum Gdańska nie jest obecnie połączone linią kolejową z gdańskim portem lotniczym. Gdańsk nie posiada także szybkiego połączenia kolejowego z wieloma istotnymi kaszubskimi miejscowościami, takimi jak Kościerzyna i Kartuzy. Jedyną możliwością dotarcia do portu lotniczego środkami transportu zbiorowego jest autobus. Przejazd linią nr 210 z Dworca Głównego do Portu Lotniczego trwa 33 minuty, a autobusy kursują co pół godziny w dni powszednie i co godzinę w soboty, niedziele i święta. Dojazd z Gdańska do Kościerzyny zajmuje natomiast około 1h 25min autobusem lub około 2h pociągiem. Trasa pociągu jest jednak okrężna i wiedzie przez Gdynię, gdzie trzeba się przesiąść. Do Kartuz można dojechać tylko autobusem, a podróż zajmuje około godzinę. W wakacje możliwa jest też podróż pociągiem przez Gdynię, jednak na odcinku Gdynia Główna Kartuzy kursują wtedy tylko dwie pary pociągów dziennie. Sytuację ma poprawić budowa linii kolejowej pomiędzy stacją Gdańsk Wrzeszcz, a linią nr 201 w okolicach Rębiechowa, która jest kluczowym elementem projektu Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. Do jej budowy Samorząd Województwa Pomorskiego powołał w dniu 31 maja 2010 roku spółkę Pomorska Kolej Metropolitalna SA z siedzibą w Gdańsku. Jej stuprocentowym udziałowcem jest Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. Spółka ta przygotowuje i nadzoruje kolejne etapy projektowania i budowy wspomnianej linii kolejowej, a także organizuje finansowanie inwestycji i promocję projektu. Kapitał zakładowy spółki wynosi 9 mln

2 PLN. Budowa PKM ma kosztować 719,1 mln PLN, z czego 611,2 mln PLN pochodzić będzie z dofinansowania z Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Dofinansowanie to stanowi 85% zakładanych kosztów inwestycji. Nowa linia kolejowa budowana przez PKM SA będzie liczyć 20 km. We Wrzeszczu będzie się ona łączyć z linią kolejową nr 202, co umożliwi dalszą jazdę w kierunku Gdańska Głównego, natomiast w Rębiechowie zostaną wybudowane łącznice w obydwu kierunkach, co umożliwi jazdę zarówno w stronę Gdyni Głównej, jak i Kościerzyny. Na stacji Gdańsk Wrzeszcz powstanie trzeci peron. Obecny peron drugi obsługiwać będzie z obu swoich stron pociągi w kierunku Gdyni Głównej, zarówno te przez Sopot, jak i przez port lotniczy, natomiast nowy peron trzeci będzie przeznaczony dla wszystkich pociągów jadących w kierunku Gdańska Głównego. Na nowym odcinku linii powstanie też 8 przystanków, z czego 6 będzie pełnić rolę węzłów integracyjnych. W studium wykonalności inwestycji analizowano 16 możliwych wariantów budowy PKM. O dokładnych parametrach nowej trasy zdecydowano 13 stycznia 2011 roku. W tym dniu Zarząd Województwa Pomorskiego podjął decyzję o wyborze wariantu zakładającego budowę dwóch torów i elektryfikację linii. Cała nowa linia ma być zatem dwutorowa i zelektryfikowana, a maksymalna dopuszczalna prędkość wynosić będzie na niej 120 km/h. Początkowo wykorzystanie elektrycznych zespołów trakcyjnych nie będzie jednak możliwe ze względu na brak elektryfikacji linii kolejowej nr 201 i trzeba będzie wykorzystać pojazdy spalinowe. Rys. 1. Przemarsz przyszłą trasą PKM zorganizowany przez PKM SA, Pomorskie Stowarzyszenie Sympatyków Transportu Miejskiego oraz redakcję Dziennika Bałtyckiego Pod hasłem Pomorskiej Kolei Metropolitalnej prowadzone są także inne inwestycje, które poprawią obsługę transportową m.in. pomiędzy Gdynią a Kościerzyną. Obecnie na trasie Gdynia Główna Kościerzyna kursuje 8 par pociągów osobowych, uruchamianych przez spółkę

3 Przewozy Regionalne. Czas przejazdu tego 67- kilometrowego odcinka waha się w granicach od 1h 19min do 1h 25min. Tyle samo wynosi też czas przejazdu autobusem. W bieżącym roku rozpoczyna się rewitalizacja i modernizacja linii kolejowej nr 201 Nowa Wieś Wielka Gdynia Port Centralny właśnie na odcinku Gdynia Główna Kościerzyna. Jest to inwestycja związaną ściśle z projektem Pomorskiej Kolei Metropolitalnej, prowadzona przez spółkę PKP Polskie Linie Kolejowe i dofinansowana z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata Wkład własny będzie pochodzić z Funduszu Kolejowego oraz środków PKP PLK. Całkowity koszt projektu został określony na 202,4 mln PLN, natomiast dofinansowanie z UE wynosi 117,1 mln PLN. Włoska firma Salcef, będąca zwycięzcą przetargu na realizację tej inwestycji, zaproponowała jednak cenę 104 mln PLN, czyli mniej niż wynosi samo dofinansowanie. Celem tej inwestycji jest podwyższenie dopuszczalnej prędkości do km/h na odcinku Gdynia Główna Gdańsk Osowa oraz do km/h na odcinku Gdańsk Osowa Kościerzyna. Efektem tego będzie skrócenie czasu przejazdu z Gdyni do Kościerzyny o minut w zależności od zastosowanego taboru. Zostanie to uzyskane dzięki całkowitej lub częściowej wymianie nawierzchni poszczególnych odcinków linii kolejowej oraz modernizacji urządzeń sterowania ruchem, przejazdów kolejowych i niektórych obiektów inżynieryjnych. W ramach tej inwestycji wyremontowane zostaną także perony na stacjach i przystankach osobowych. Stacja Żukowo Wschodnie zostanie pozbawiona peronów i będzie pełnić jedynie funkcję mijanki, natomiast dla pasażerów powstanie nowy, lepiej położony, przystanek Żukowo Centrum. Rys. 2. Pociąg z Gdyni Głównej do Kościerzyny zatrzymuje się na stacji Somonino

4 Pomorska Kolej Metropolitalna to również szansa na poprawę połączenia Gdyni z Kartuzami. Obecnie pociągi kursują na tej trasie tylko w wakacje i są to jedynie dwie pary połączeń w ciągu doby. Przejazd trwa około 1h 10min. Przez cały rok funkcjonuje natomiast połączenie autobusowe, a przejazd trwa około 1h. Jednym z elementów projektu Pomorskiej Kolei Metropolitalnej będzie modernizacja węzła w Glińczu, znajdującego się na trasie Gdynia Główna Kartuzy. W tym miejscu linia nr 201 przecina się z linią kolejową nr 229 Pruszcz Gdański Łeba. Budowa w Glińczu połączenia pomiędzy tymi dwoma liniami umożliwi uruchomienie połączeń Gdynia Główna Kartuzy bez konieczności zmiany kierunku jazdy w Somoninie, jak to ma miejsce obecnie. Dodatkowo, trasa do Kartuz z pominięciem Somonina jest krótsza o 9 kilometrów. Realizacja tej inwestycji skróci znacząco czas przejazdu pociągiem z Gdyni do Kartuz, co może wpłynąć na decyzję o uruchomieniu całorocznego połączenia na tej trasie. Rys. 3. Schemat planowanego układu linii kolejowych w rejonie Trójmiasta z uwzględnieniem wybranych stacji źródło: opracowanie własne

5 Jeszcze innym elementem projektu Pomorskiej Kolei Metropolitalnej jest budowa nowych przystanków osobowych pomiędzy stacjami Gdynia Główna i Gdańsk Osowa. Będą one zlokalizowane w pobliżu dużych dzielnic mieszkaniowych, obiektów sportowych, a także terenów rozwijających się. Poprawi to znacznie dostępność transportową tzw. górnego tarasu Trójmiasta. Przystanki powstaną też na nowej linii budowanej przez PKM SA. W ich okolicy również znajdują się dzielnice mieszkaniowe, a także m.in. duże centrum handlowe. Po wykonaniu wszystkich planowanych inwestycji trasa pociągów Gdańsk Główny Gdańsk Port Lotniczy Gdynia Główna ma wyglądać następująco: Gdańsk Główny, Gdańsk Wrzeszcz, Gdańsk Strzyża, Gdańsk Niedźwiednik, Gdańsk Brętowo, Gdańsk Jasień, Gdańsk Kiełpinek, Gdańsk Matarnia, Gdańsk Port Lotniczy, Banino, Gdańsk Osowa, Gdańsk Osowa Północ, Gdynia Fikakowo, Gdynia Wielki Kack, Gdynia Karwiny, Gdynia Stadion, Gdynia Wzg. Św. Maksymiliana, Gdynia Główna. Czas przejazdu odcinka Gdańsk Główny Gdańsk Port Lotniczy ma wynosić około 30 minut, a na pokonanie trasy Gdańsk Port Lotniczy Gdynia Główna będzie potrzeba około minut.

6 Rys. 4. Pociąg relacji Gdynia Główna Kościerzyna opuszcza stację Gdynia Wielki Kack Realizacja wszystkich inwestycji prowadzonych pod szyldem PKM znacząco usprawni system transportowy województwa pomorskiego. Jednym z głównych efektów będzie otwarcie połączenia kolejowego pomiędzy centrum Gdańska, portem lotniczym i centrum Gdyni, które będzie alternatywnym rozwiązaniem dla coraz bardziej zatłoczonych dróg. Realizacja PKM skróci także trasę kolejową z Gdańska do Kościerzyny, która nie będzie już wiodła dookoła przez Gdynię, oraz skróci czas przejazdu z Gdyni do Kościerzyny. Możliwe będzie także otwarcie szybkich połączeń Gdańska i Gdyni z Kartuzami. Budowa nowych przystanków zwiększy natomiast dostępność transportu kolejowego w Trójmieście. Bibliografia: Serwis internetowy PKM [online], sa.pl/ Rozkład jazdy pociągów [online], pkp.pl/ Serwis internetowy ZTM w Gdańsku [online], Małgorzata Kazimierowska, Kolej Metropolitalna sposobem na rozwój regionu, Transport i Komunikacja 5/2011 Paweł Rydzyński, O PKM wiadomo już w zasadzie wszystko, Rynek Kolejowy 3/2011 PKP PLK, Rewitalizacja i modernizacja tzw. Kościerskiego korytarza kolejowego [online], sa.pl/komunikaty- i- wydarzenia/rewitalizacja- i- modernizacja- tzw- koscierskiego- korytarza- kolejowego/ Paweł Rydzyński, Przegląd pomorskich inwestycji kolejowych. Od PKM do E65, Rynek Kolejowy 11/2011

7 Koncepcja organizacji ruchu pociągów na Pomorskiej Kolei Metropolitalnej w zestawieniu z ruchem regionalnym do Kartuz, Kościerzyny i Gdyni Głównej, Pomorskie Towarzystwo Miłośników Kolei Żelaznych, Gdynia 2011