Nadprzewodniki nowe fakty i teorie
|
|
- Kornelia Kozak
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Warszawa, 13 września 2005 r. Nadprzewodniki nowe fakty i teorie T. DOMAŃSKI Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie
2 Schemat referatu:
3 Schemat referatu: Wste p / nadprzewodniki klasyczne /
4 Schemat referatu: Wste p / nadprzewodniki klasyczne / Nadprzewodniki wysokotemperaturowe / przegla d faktów i koncepcji teoretycznych/
5 Schemat referatu: Wste p / nadprzewodniki klasyczne / Nadprzewodniki wysokotemperaturowe / przegla d faktów i koncepcji teoretycznych/ Nowe odkrycia / doniesienia nt. egzotycznych nadprzewodników /
6 Schemat referatu: Wste p / nadprzewodniki klasyczne / Nadprzewodniki wysokotemperaturowe / przegla d faktów i koncepcji teoretycznych/ Nowe odkrycia / doniesienia nt. egzotycznych nadprzewodników / Ultrazimne gazy / nowe perspektywy nadprzewodnictwa /
7 Wste p
8 Istota nadprzewodnictwa
9 Istota nadprzewodnictwa całkowity zanik oporu /stałopra dowego/ opor 0 T c temperatura
10 Istota nadprzewodnictwa całkowity zanik oporu /stałopra dowego/ opor idealny diamagnetyzm /wypychanie pola magnetycznego/ 0 T c temperatura T > T c T < T c
11 Pierwsze odkrycie Najwcześniej odkrytym (przypadkowo) nadprzewodnikiem była rte ć z temperatura krytyczna T c = 4,2 K.
12 Pierwsze odkrycie Najwcześniej odkrytym (przypadkowo) nadprzewodnikiem była rte ć z temperatura krytyczna T c = 4,2 K.
13 Pierwsze odkrycie Najwcześniej odkrytym (przypadkowo) nadprzewodnikiem była rte ć z temperatura krytyczna T c = 4,2 K r., Lejda (Holandia).
14 Nadprzewodniki odkrywano później w różnych pierwiastkach oraz stopach. Oto przykłady: 80 ciekly N 2 60 T c (K) ciekly H 2 Nb 3 Ge Nb 3 Sn Nb Pb NbN V Si Nb Al Ge 3 Hg rok
15 Nadprzewodniki odkrywano później w różnych pierwiastkach oraz stopach. Oto przykłady: 80 ciekly N 2 60 PdH x (T. Skoskiewicz, 1972 r.) T c (K) ciekly H 2 Nb 3 Ge Nb 3 Sn Nb Pb NbN V Si Nb Al Ge 3 Hg rok
16 Nadprzewodniki wysokotemperaturowe
17 Nowa epoka odkryć A. Müller, G. Bednorz / IBM w Rüschlikon, Szwajcaria / w 1986 r. odkryli, że materiał ceramiczny La 2 x Sr x CuO 4 : który bez domieszkowania (x=0) jest izolatorem w zakresie 0,05 < x < 0,25 staje sie nadprzewodza cy i osia ga maksymalna temperature krytyczna T c =36 K.
18 Nowa epoka odkryć A. Müller, G. Bednorz / IBM w Rüschlikon, Szwajcaria / w 1986 r. odkryli, że materiał ceramiczny La 2 x Sr x CuO 4 : który bez domieszkowania (x=0) jest izolatorem w zakresie 0,05 < x < 0,25 staje sie nadprzewodza cy i osia ga maksymalna temperature krytyczna T c =36 K.
19 Nowa epoka odkryć A. Müller, G. Bednorz / IBM w Rüschlikon, Szwajcaria / w 1986 r. odkryli, że materiał ceramiczny La 2 x Sr x CuO 4 : który bez domieszkowania (x=0) jest izolatorem w zakresie 0,05 < x < 0,25 staje sie nadprzewodza cy i osia ga maksymalna temperature krytyczna T c =36 K.
20 Nowa epoka odkryć A. Müller, G. Bednorz / IBM w Rüschlikon, Szwajcaria / w 1986 r. odkryli, że materiał ceramiczny La 2 x Sr x CuO 4 : który bez domieszkowania (x=0) jest izolatorem w zakresie 0,05 < x < 0,25 staje sie nadprzewodza cy i osia ga maksymalna temperature krytyczna T c =36 K.
21 Odkrycie Müllera i Bednorza zapocza tkowało burzliwy okres poszukiwania nadprzewodników wysokotemperaturowych * HgBa 2 Ca 2 Cu 3 O 8+δ 140 HgBa 2 Ca 2 Cu 3 O 8+δ 120 Tl 2 Ba 2 Ca 2 Cu 3 O 10 T c (K) ciekly N 2 Bi 2 Ba 2 Ca 2 Cu 3 O 10 YBa 2 Cu 3 O 7 δ 60 La 2 δ Sr δ CuO 4 40 ciekly H Nb 2 Nb 3 Sn 3 Ge 20 Hg Pb Nb NbN V Si Nb Al Ge rok
22 1. W HTS wyjściowe zwia zki (ang. parent compounds) sa quasi dwuwymiarowymi izolatorami typu AF
23 1. W HTS wyjściowe zwia zki (ang. parent compounds) sa quasi dwuwymiarowymi izolatorami typu AF Pytanie 1: Jaki wpływ ma quasi dwuwymiarowość i jaka role odgrywa antyferromagnetyzm?
24 2. Stan nadprzewodza cy powstaje w wyniku np. podstawień chemicznych poprzez domieszkowanie izolatora:
25 2. Stan nadprzewodza cy powstaje w wyniku np. podstawień chemicznych poprzez domieszkowanie izolatora: elektronami lub dziurami / D.N. Basov and T. Timusk, Rev. Mod. Phys. 77, 721 (2005) /
26 2. Stan nadprzewodza cy powstaje w wyniku np. podstawień chemicznych poprzez domieszkowanie izolatora: elektronami lub dziurami / D.N. Basov and T. Timusk, Rev. Mod. Phys. 77, 721 (2005) / Pytanie 2: Dlaczego diagram jest asymetryczny?
27 3. Domieszkowanie fazy izolatorowej:
28 3. Domieszkowanie fazy izolatorowej: a) przebiega w sposób wysoce niejednorodny / E. Dagotto, Science 309, 257 (2005). /
29 3. Domieszkowanie fazy izolatorowej: a) przebiega w sposób wysoce niejednorodny / E. Dagotto, Science 309, 257 (2005). / b) ładunek i spin gromadza sie oddzielnie wzdłuż jednowymiarowych struktur wste gowych (ang. stripes) / J. Tranquada et al, Nature 429, 534 (2004). /
30 3. Domieszkowanie fazy izolatorowej: a) przebiega w sposób wysoce niejednorodny / E. Dagotto, Science 309, 257 (2005). / b) ładunek i spin gromadza sie oddzielnie wzdłuż jednowymiarowych struktur wste gowych (ang. stripes) / J. Tranquada et al, Nature 429, 534 (2004). / c) realne struktury wste gowe sa dynamiczne, tzn. fluktuuja w krótkiej skali czasu.
31 3. Domieszkowanie fazy izolatorowej: a) przebiega w sposób wysoce niejednorodny / E. Dagotto, Science 309, 257 (2005). / b) ładunek i spin gromadza sie oddzielnie wzdłuż jednowymiarowych struktur wste gowych (ang. stripes) / J. Tranquada et al, Nature 429, 534 (2004). / c) realne struktury wste gowe sa dynamiczne, tzn. fluktuuja w krótkiej skali czasu. Pytanie 3: Czy struktury wste gowe rzeczywiście istnieja i jaki jest ich zwia zek z nadprzewodnictwem?
32 4. Struktura elektronowa
33 4. Struktura elektronowa W oparciu o pomiary nowej spektroskopii STM wykazano niejednorodność przerwy energetycznej w lokalnej ge stości stanów. / K. McElroy et al, Phys. Rev. Lett. 94, (2005) /
34 4. Struktura elektronowa W oparciu o pomiary nowej spektroskopii STM wykazano niejednorodność przerwy energetycznej w lokalnej ge stości stanów. / K. McElroy et al, Phys. Rev. Lett. 94, (2005) / Wraz z niejednorościami istnieja również fale ge stości ładunku o symetrii typu szachownicy (ang. checkerboard CDW).
35 4. Struktura elektronowa W oparciu o pomiary nowej spektroskopii STM wykazano niejednorodność przerwy energetycznej w lokalnej ge stości stanów. / K. McElroy et al, Phys. Rev. Lett. 94, (2005) / Wraz z niejednorościami istnieja również fale ge stości ładunku o symetrii typu szachownicy (ang. checkerboard CDW). Pytanie 4: Jaka relacja zachodzi mie dzy CDW i nadprzewodnictwem?
36 5. Pseudoszczelina
37 5. Pseudoszczelina W doświadczalnych pomiarach:
38 5. Pseudoszczelina W doświadczalnych pomiarach: a) charakterystyk magnetycznych (czas relaksacji NMR, przesunie cie Knighta, rozpraszanie neutronów,...)
39 5. Pseudoszczelina W doświadczalnych pomiarach: a) charakterystyk magnetycznych (czas relaksacji NMR, przesunie cie Knighta, rozpraszanie neutronów,...) b) charakterystyk transportowych (przewodnictwo stałoi zmienno-pra dowe,...
40 5. Pseudoszczelina W doświadczalnych pomiarach: a) charakterystyk magnetycznych (czas relaksacji NMR, przesunie cie Knighta, rozpraszanie neutronów,...) b) charakterystyk transportowych (przewodnictwo stałoi zmienno-pra dowe,... c) wielkości jednocza stkowych (ciepło właściwe, ARPES, STM,...)
41 5. Pseudoszczelina W doświadczalnych pomiarach: a) charakterystyk magnetycznych (czas relaksacji NMR, przesunie cie Knighta, rozpraszanie neutronów,...) b) charakterystyk transportowych (przewodnictwo stałoi zmienno-pra dowe,... c) wielkości jednocza stkowych (ciepło właściwe, ARPES, STM,...) jednoznacznie stwierdzono...
42 5. Pseudoszczelina W doświadczalnych pomiarach: a) charakterystyk magnetycznych (czas relaksacji NMR, przesunie cie Knighta, rozpraszanie neutronów,...) b) charakterystyk transportowych (przewodnictwo stałoi zmienno-pra dowe,... c) wielkości jednocza stkowych (ciepło właściwe, ARPES, STM,...) jednoznacznie stwierdzono szczeline energetyczna powyżej temperatury T c
43 5. Pseudoszczelina W doświadczalnych pomiarach: a) charakterystyk magnetycznych (czas relaksacji NMR, przesunie cie Knighta, rozpraszanie neutronów,...) b) charakterystyk transportowych (przewodnictwo stałoi zmienno-pra dowe,... c) wielkości jednocza stkowych (ciepło właściwe, ARPES, STM,...) jednoznacznie stwierdzono Pytanie 5: szczeline energetyczna powyżej temperatury T c Jakie jest źrodło pochodzenia pseudoszczeliny?
44 Koncepcje teoretyczne: efekt prekursorowy Pseudoszczelina jest prekursorem parametru porza dku. Dopiero po przejściu do stanu nadprzewodza cego ustala sie porza dek daleko-zasie gowy. / preegzystuja ce pary, fluktuacje parametru porza dku, porza dek krótko-zasie gowy,... / Argumenty: dynamiczny efekt Meissnera, efekt Nernsta,...
45 Koncepcje teoretyczne: efekt współzawodnictwa Nadprzewodnictwo współzawodniczy z innymi rodzajami uporza dkowania (AF, CDW,...). Pseudoszczelina nie jest zwia zana ze stanem nadprzewodza cym. / kwantowe punkty krytyczne, współzawodnictwo parametrów porza dku, ukryte uporza dkowanie (ang. hidden order),... / Argumenty: wpływ domieszek magnetycznych, CDW,...
46 Badania nadprzewodników wysokotemperaturowych w Polsce: doświadczalne IF PAN (Warszawa): H. Szymczak, M.Z. Cieplak,... INTiBS PAN (Wrocław): J. Klamut,... UJ oraz AGH (Kraków): A. Szytuła, A. Kołodziejczyk,... IFM PAN oraz UAM (Poznań): J. Stankowski,... Pol. Gdańska, Uniw. Śla ski, Pol. Poznańska,...
47 Badania nadprzewodników wysokotemperaturowych w Polsce: doświadczalne IF PAN (Warszawa): H. Szymczak, M.Z. Cieplak,... INTiBS PAN (Wrocław): J. Klamut,... UJ oraz AGH (Kraków): A. Szytuła, A. Kołodziejczyk,... IFM PAN oraz UAM (Poznań): J. Stankowski,... Pol. Gdańska, Uniw. Śla ski, Pol. Poznańska,... teoretyczne UAM (Poznań): R. Micnas, S. Robaszkiewicz,... UJ (Kraków): J. Spałek, A.M. Oleś,... UMCS (Lublin): K.I. Wysokiński,... INTiBS PAN (Wrocław): T. Kopeć, P. Wróbel,... UŚ (Katowice): M. Mierzejewski, M. Maśka,... Pol. Wrocławska: J. Czerwonko, G. Harań,......
48 Inne odkrycia
49 Wykorzystanie nadprzewodników wysokotemperaturowych jest ograniczone niska wartościa pra dów krytycznych j c.
50 Wykorzystanie nadprzewodników wysokotemperaturowych jest ograniczone niska wartościa pra dów krytycznych j c. Dużo bardziej obiecuja cy jest pod tym wzgle dem:
51 Wykorzystanie nadprzewodników wysokotemperaturowych jest ograniczone niska wartościa pra dów krytycznych j c. Dużo bardziej obiecuja cy jest pod tym wzgle dem: przeoczony nadprzewodnik
52 Wykorzystanie nadprzewodników wysokotemperaturowych jest ograniczone niska wartościa pra dów krytycznych j c. Dużo bardziej obiecuja cy jest pod tym wzgle dem: przeoczony nadprzewodnik MgB 2 T c =39 K
53 Wykorzystanie nadprzewodników wysokotemperaturowych jest ograniczone niska wartościa pra dów krytycznych j c. Dużo bardziej obiecuja cy jest pod tym wzgle dem: przeoczony nadprzewodnik MgB 2 T c =39 K / J. Nagamatsu et al, Nature 410, 63 (2001) /
54 Wykorzystanie nadprzewodników wysokotemperaturowych jest ograniczone niska wartościa pra dów krytycznych j c. Dużo bardziej obiecuja cy jest pod tym wzgle dem: przeoczony nadprzewodnik MgB 2 T c =39 K / J. Nagamatsu et al, Nature 410, 63 (2001) / W Polsce badaniami nadprzewodza cego MgB 2 zajmuja sie m.in. H. Szymczak, R. Puźniak, M.Z. Cieplak, T. Łada (Warszawa), Z. Trybuła (Poznań), A. Zaleski (Wrocław),...
55 Nadprzewodnik i ferromagnetyk
56 Nadprzewodnik i ferromagnetyk Po przyłożeniu ciśnienia do ferromagnetyka UGe 2 wytwarza sie stan nadprzewodza cy. Współistnienie! UGe 2 / S.S. Saxena et al, Nature 406, 587 (2000) /
57 Nadprzewodnik i ferromagnetyk Po przyłożeniu ciśnienia do ferromagnetyka UGe 2 wytwarza sie stan nadprzewodza cy. Współistnienie! UGe 2 / S.S. Saxena et al, Nature 406, 587 (2000) / Współistnienie magnetyzmu i nadprzewodnictwa w zwia zku Y 4 Co 3 było wcześniej odkryte przez A. Kołodziejczyka [J. Phys. F 10, L333 (1980) ].
58 Nadprzewodnik i ferromagnetyk Po przyłożeniu ciśnienia do ferromagnetyka UGe 2 wytwarza sie stan nadprzewodza cy. Współistnienie! UGe 2 / S.S. Saxena et al, Nature 406, 587 (2000) / Teoretycznymi aspektami nadprzewodnictwa układów tzw. cie żkich fermionów zajmuje sie w Polsce prof. Spałek i wsp. (Kraków).
59 Nadprzewodniki rutenowe Silnie skorelowany tlenek rutenu to nadprzewodnik z parami trypletowymi, tak jak nadciekły 3 He. Ca 2 x Sr x RuO 4 / S. Nakatsuji et al, Phys. Rev. Lett. 93, (2004) / Badaniem nadprzewodnictwa w zwia zkach rutenowych zajmuja sie m.in. K.I. Wysokiński i G. Litak (Lublin) oraz J. Spałek i wsp. (Kraków).
60 Mokre nadprzewodniki Tlenek kobaltu Na x CoO 2 z interkalowana woda jest nadprzewodnikiem trypletowo singletowym. 60 T (K) Paramagnetic metal Charge ordered insulator H 2 O Intercalated Superconductor Curie-Weiss metal Magnetic Order Na x CoO 2 + y H 2 O 0 0 1/4 1/3 1/2 2/3 3/4 1 Na Content x / J. Cava et al, Phys. Rev. Lett. 92, (2004) / Badaniem tego nadprzewodnika zajmuja sie w Polsce: B. Andrzejewski (Poznań), T. Klimczuk (Gdańsk), M. Mierzejewski, M. Maśka (Katowice),...
61 Najtwardszy nadprzewodnik
62 Najtwardszy nadprzewodnik Diament domieszkowany borem (synteza pod ciśnieniem 100 tys. atmosfer) staje sie nadprzewodnikiem w T c = 4 K.
63 Najtwardszy nadprzewodnik Diament domieszkowany borem (synteza pod ciśnieniem 100 tys. atmosfer) staje sie nadprzewodnikiem w T c = 4 K. / E.A. Ekimov et al, Nature 428, 542 (2004) /
64 Nadprzewodnik z grafitu
65 Nadprzewodnik z grafitu Wapń wstawiony mie dzy płaszczyzny grafitu prowadzi do nadprzewodnictwa z T c = 11, 5 K.
66 Nadprzewodnik z grafitu Wapń wstawiony mie dzy płaszczyzny grafitu prowadzi do nadprzewodnictwa z T c = 11, 5 K. / N. Emery et al, Phys. Rev. Lett. 95, (2005) /
67 ... a także
68 ... a także silnie radioaktywny PuCoGa 5 ( T c = 18,5 K ) Materiał ten jest używany w broni nuklearnej! / J.L. Sarrao et al, Nature 420, 297 (2002) /
69 ... a także silnie radioaktywny PuCoGa 5 ( T c = 18,5 K ) Materiał ten jest używany w broni nuklearnej! / J.L. Sarrao et al, Nature 420, 297 (2002) / Li pod ciśnieniem ( T c = 20 K ) Zachowanie bardzo nietypowe dla metalu! / K. Shimizu et al, Nature 419, 597 (2002) /
70 ... a także silnie radioaktywny PuCoGa 5 ( T c = 18,5 K ) Materiał ten jest używany w broni nuklearnej! / J.L. Sarrao et al, Nature 420, 297 (2002) / Li pod ciśnieniem ( T c = 20 K ) Zachowanie bardzo nietypowe dla metalu! / K. Shimizu et al, Nature 419, 597 (2002) / Ag 5 Pb 2 O 6 Najnowsze doniesienie z września 2005 r. / S. Yonezawa et al, cond-mat/ /
71 ... a także silnie radioaktywny PuCoGa 5 ( T c = 18,5 K ) Materiał ten jest używany w broni nuklearnej! / J.L. Sarrao et al, Nature 420, 297 (2002) / Li pod ciśnieniem ( T c = 20 K ) Zachowanie bardzo nietypowe dla metalu! / K. Shimizu et al, Nature 419, 597 (2002) / Ag 5 Pb 2 O 6 Najnowsze doniesienie z września 2005 r. / S. Yonezawa et al, cond-mat/ / i wiele innych nadprzewodników.
72 Ultrazimne gazy
73 Dzie ki rozwojowi technik pułapkowania i chłodzenia atomów do ultraniskich temperatur rze du nk udało sie wytworzyć nowy rodzaj nadprzewodnika (a właściwie nadcieczy). T c 0, 15 T F ( 10 nk ) / M.W. Zwierlein et al, Phys. Rev. Lett. 92, (2004) /
74 Kluczowe aspekty tego zagadnienia:
75 Kluczowe aspekty tego zagadnienia: atomy typu fermionowego np. atomy alkalitów 6 Li, 40 K
76 Kluczowe aspekty tego zagadnienia: atomy typu fermionowego np. atomy alkalitów 6 Li, 40 K mieszanina dwóch stanów F, m 1 oraz F, m 2 analogicznie do spinów i elektronu w przypadku zwykłych nadprzewodnikach
77 Kluczowe aspekty tego zagadnienia: atomy typu fermionowego np. atomy alkalitów 6 Li, 40 K mieszanina dwóch stanów F, m 1 oraz F, m 2 analogicznie do spinów i elektronu w przypadku zwykłych nadprzewodnikach rezonans Feshbacha oddziaływania indukowane polem magnetycznym
78 Kluczowe aspekty tego zagadnienia: atomy typu fermionowego np. atomy alkalitów 6 Li, 40 K mieszanina dwóch stanów F, m 1 oraz F, m 2 analogicznie do spinów i elektronu w przypadku zwykłych nadprzewodnikach rezonans Feshbacha oddziaływania indukowane polem magnetycznym przejście od granicy BCS do BEC kontrolowalna realizacja koncepcji Leggett a
79 Idea rezonansowego oddziaływania
80 Idea rezonansowego oddziaływania Wyobraźmy sobie dwa zderzaja ce sie ze soba atomy... polozenie A B czas tzw. open channel
81 Idea rezonansowego oddziaływania... które przez krótki czas wia ża sie w bi-molekułe... polozenie A B czas tzw. closed channel
82 Idea rezonansowego oddziaływania a naste pnie znów rozpadaja sie na wyjściowe składniki. polozenie A B czas tzw. open channel
83 Jeżeli suma energii zderzaja cych sie atomów jest bliska energii wia zania bi-molekuły, to efektywny potencjał rozpraszania ma charakter rozbieżny. / C.A. Regal and D.S. Jin, Phys. Rev. Lett. 90, (2003) /
84 Zmieniaja c pole magnetyczne realizowane sa przypadki:
85 Zmieniaja c pole magnetyczne realizowane sa przypadki: W kontrolowalny sposób takie przeła czanie jest obecnie wykonywane w kilku laboratoriach: K.E. Strecker et al, Phys. Rev. Lett. 91, (2003); M. Greiner et al, Nature 426, 537 (2003); M. Bartenstein et al, Phys. Rev. Lett. 92, (2004).
86 Obserwacja doświadczalna Frakcja skondensowanych par atomów fermionowych mierzona wzgle dem B = B - B 0 oraz temperatury T/T F. C.A. Regal et al, Phys. Rev. Lett. 92, (2004).
87 P O D S U M O W A N I E 1. Nadprzewodnik - jest to stan koherentnych par utworzonych z fermionów (elektronów, dziur, atomów,...) opisanych sa wspólna makroskopowa funkcja falowa
88 P O D S U M O W A N I E 1. Nadprzewodnik = stan koherentnych par fermionowych 2. Za tworzenie par moga być odpowiedzialne różne czynniki:
89 P O D S U M O W A N I E 1. Nadprzewodnik = stan koherentnych par fermionowych 2. Za tworzenie par moga być odpowiedzialne różne czynniki: fonony / nadprzewodniki klasyczne, MgB 2, diament,... /
90 P O D S U M O W A N I E 1. Nadprzewodnik = stan koherentnych par fermionowych 2. Za tworzenie par moga być odpowiedzialne różne czynniki: fonony / nadprzewodniki klasyczne, MgB 2, diament,... / magnony / nadprzewodnictwo układów tzw. cie żkich fermionów,... /
91 P O D S U M O W A N I E 1. Nadprzewodnik = stan koherentnych par fermionowych 2. Za tworzenie par moga być odpowiedzialne różne czynniki: fonony / nadprzewodniki klasyczne, MgB 2, diament,... / magnony / nadprzewodnictwo układów tzw. cie żkich fermionów,... / silne korelacje elektronów na sieci / nadprzewodniki wysokotemperaturowe, rutenowce,... /
92 P O D S U M O W A N I E 1. Nadprzewodnik = stan koherentnych par fermionowych 2. Za tworzenie par moga być odpowiedzialne różne czynniki: fonony / nadprzewodniki klasyczne, MgB 2, diament,... / magnony / nadprzewodnictwo układów tzw. cie żkich fermionów,... / silne korelacje elektronów na sieci / nadprzewodniki wysokotemperaturowe, rutenowce,... / pole magnetyczne / nadprzewodnictwo atomów /
93 P O D S U M O W A N I E 1. Nadprzewodnik = stan koherentnych par fermionowych 2. Za tworzenie par moga być odpowiedzialne różne czynniki: fonony magnony silne korelacje pole magnetyczne
94 P O D S U M O W A N I E 1. Nadprzewodnik = stan koherentnych par fermionowych 2. Za tworzenie par moga być odpowiedzialne różne czynniki: fonony magnony silne korelacje pole magnetyczne 3. Jakościowo podobne efekty moga wyste pować również z udziałem innych obiektów i w innej skali energetycznej: w fizyce ja drowej / oddziaływania typu pairing mie dzy nukleonami / w fizyce cza stek elementarnych / plazma gluonowo-kwarkowa /
95 P O D S U M O W A N I E 1. Nadprzewodnik = stan koherentnych par fermionowych 2. Za tworzenie par moga być odpowiedzialne różne czynniki: fonony magnony silne korelacje pole magnetyczne 3. Jakościowo podobne efekty moga wyste pować również z udziałem innych obiektów i w innej skali energetycznej: w fizyce ja drowej / oddziaływania typu pairing mie dzy nukleonami / w fizyce cza stek elementarnych / plazma gluonowo-kwarkowa /
Nadprzewodnictwo w materiałach konwencjonalnych i topologicznych
LTN - Lublin 29 XI 2018 r. Nadprzewodnictwo w materiałach konwencjonalnych i topologicznych Tadeusz Domański Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej LTN - Lublin 29 XI 2018 r. Nadprzewodnictwo w materiałach
N a d p r z e w o d n i c t w o - przegla d faktów i koncepcji
Katowice, 12 listopada 2008 r. N a d p r z e w o d n i c t w o - przegla d faktów i koncepcji T. DOMAŃSKI Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie http://kft.umcs.lublin.pl/doman/lectures Plan referatu:
Nadprzewodnictwo i nadciekłość w układach oddziałuja. cych mieszanin bozonowo-fermionowych. Tadeusz Domański
Toruń, 22 września 2006 r. Nadprzewodnictwo i nadciekłość w układach oddziałuja cych mieszanin bozonowo-fermionowych Tadeusz Domański Instytut Fizyki, Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie http://kft.umcs.lublin.pl/doman/lectures
Najzimniejsze atomy. Tadeusz Domański. Instytut Fizyki, Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Odolanów, 10 lipca 2008 r. Najzimniejsze atomy Tadeusz Domański Instytut Fizyki, Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie http://kft.umcs.lublin.pl/doman Referat be dzie dotyczyć : kondensacji i nadciekłości
Nadprzewodniki: właściwości i zastosowania
Lublin, 21 września 2012 r. Nadprzewodniki: właściwości i zastosowania Tadeusz Domański Instytut Fizyki Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej Lublin, 21 września 2012 r. Nadprzewodniki: właściwości i zastosowania
Lublin, 23 X 2012 r. Nadprzewodnictwo. - od badań podstawowych do zastosowań. Tadeusz Domański Instytut Fizyki UMCS
Lublin, 23 X 2012 r. Nadprzewodnictwo - od badań podstawowych do zastosowań Tadeusz Domański Instytut Fizyki UMCS Lublin, 23 X 2012 r. Nadprzewodnictwo - od badań podstawowych do zastosowań Tadeusz Domański
NADPRZEWODNIKI WYSOKOTEMPERATUROWE (NWT) W roku 1986 Alex Muller i Georg Bednorz odkryli. miedziowo-lantanowym, w którym niektóre atomy lantanu były
FIZYKA I TECHNIKA NISKICH TEMPERATUR NADPRZEWODNICTWO NADPRZEWODNIKI WYSOKOTEMPERATUROWE (NWT) W roku 1986 Alex Muller i Georg Bednorz odkryli nadprzewodnictwo w złożonym tlenku La 2 CuO 4 (tlenku miedziowo-lantanowym,
Nadprzewodniki: nowe fakty i teorie
FIZYKA FAZY SKONDENSOWANEJ Nadprzewodniki: nowe fakty i teorie Tadeusz Domański Instytut Fizyki, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin Superconductors: new facts and theories Abstract: We summarize
Nadprzewodniki. W takich materiałach kiedy nastąpi przepływ prądu może on płynąć nawet bez przyłożonego napięcia przez długi czas! )Ba 2. Tl 0.2.
Nadprzewodniki Pewna klasa materiałów wykazuje prawie zerową oporność (R=0) poniżej pewnej temperatury zwanej temperaturą krytyczną T c Większość przewodników wykazuje nadprzewodnictwo dopiero w temperaturze
Lublin, 7 VI ultrazimnych atomów. T. Domański. Instytut Fizyki UMCS.
Lublin, 7 VI 2006 Nadciekłość w układach ultrazimnych atomów T. Domański Instytut Fizyki UMCS http://kft.umcs.lublin.pl/doman/lectures Tematem tego Sympozjum sa różne zjawiska fizyczne, które maja miejsce
Kondensat Bosego-Einsteina okiem teoretyka
Kondensat Bosego-Einsteina okiem teoretyka Krzysztof Sacha Instytut Fizyki im. M. Smoluchowskiego, Uniwersytet Jagielloński Plan: Kondensacja Bosego-Einsteina. Teoretyczny opis kondensatu. Przyk lady.
Kwazicza stki Bogoliubova w nadprzewodnikach
Lublin, 20 stycznia 2009 r. Kwazicza stki Bogoliubova w nadprzewodnikach TADEUSZ DOMAŃSKI http://kft.umcs.lublin.pl/doman/lectures Plan referatu: Plan referatu: Wprowadzenie / istota stanu nadprzewodza
Czym jest prąd elektryczny
Prąd elektryczny Ruch elektronów w przewodniku Wektor gęstości prądu Przewodność elektryczna Prawo Ohma Klasyczny model przewodnictwa w metalach Zależność przewodności/oporności od temperatury dla metali,
Lublin, 27 XI 2015 r. Nadprzewodnictwo. możliwość realizowania ujemnego oporu. Tadeusz Domański Instytut Fizyki UMCS
Lublin, 27 XI 2015 r. Nadprzewodnictwo możliwość realizowania ujemnego oporu Tadeusz Domański Instytut Fizyki UMCS Lublin, 27 XI 2015 r. Nadprzewodnictwo możliwość realizowania ujemnego oporu Tadeusz Domański
Frustracja i współzawodnictwo oddziaływań magnetycznych w związkach międzymetalicznych ziem rzadkich. Ł. Gondek
Frustracja i współzawodnictwo oddziaływań magnetycznych w związkach międzymetalicznych ziem rzadkich Ł. Gondek Plan wystąpienia Cel badań Metodologia badań Badane materiały Wybrane wyniki Wnioski ogólne
Zamiast przewodnika z miedzi o bardzo dużych rozmiarach możemy zastosowad niewielki nadprzewodnik niobowo-tytanowy
Nadprzewodniki Nadprzewodnictwo Nadprzewodnictwo stan materiału polegający na zerowej rezystancji, jest osiągany w niektórych materiałach w niskiej temperaturze. Nadprzewodnictwo zostało wykryte w 1911
Nadprzewodniki wysokotemperaturowe. Zastosowania nadprzewodników starych i nowych. Koniec odkryć?
Nadprzewodniki wysokotemperaturowe. Zastosowania nadprzewodników starych i nowych. Koniec odkryć? 1 Główne nadprzewodniki Compound wysokotemperaturowe:t c T b liquid nitrogen Hg-1223 Tl-2223 Tl-1223 Bi-2223
Teoria pasmowa ciał stałych
Teoria pasmowa ciał stałych Poziomy elektronowe atomów w cząsteczkach ulegają rozszczepieniu. W kryształach zjawisko to prowadzi do wytworzenia się pasm. Klasyfikacja ciał stałych na podstawie struktury
Nadprzewodnictwo w nanostrukturach metalicznych Paweł Wójcik Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej, AGH
Nadprzewodnictwo w nanostrukturach metalicznych Paweł Wójcik Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej, AGH Współpraca: Akademickie Centrum Materiałów i Nanotechnologii dr Michał Zegrodnik, prof. Józef Spałek
Chemia nieorganiczna. Copyright 2000 by Harcourt, Inc. All rights reserved.
Chemia nieorganiczna 1. Układ okresowy metale i niemetale 2. Oddziaływania inter- i intramolekularne 3. Ciała stałe rodzaje sieci krystalicznych 4. Przewodnictwo ciał stałych Pierwiastki 1 1 H 3 Li 11
Fizyka silnie skorelowanych elektronów na przykładzie międzymetalicznych związków ceru
Fizyka silnie skorelowanych elektronów na przykładzie międzymetalicznych związków ceru Rafał Kurleto 4.3.216 ZFCS IF UJ Rafał Kurleto Sympozjum doktoranckie 4.3.216 1 / 15 Współpraca dr hab. P. Starowicz
Chemia nieorganiczna. Pierwiastki. niemetale Be. 27 Co. 28 Ni. 26 Fe. 29 Cu. 45 Rh. 44 Ru. 47 Ag. 46 Pd. 78 Pt. 76 Os.
Chemia nieorganiczna 1. Układ okresowy metale i niemetale 2. Oddziaływania inter- i intramolekularne 3. Ciała stałe rodzaje sieci krystalicznych 4. Przewodnictwo ciał stałych Copyright 2000 by Harcourt,
S. Baran - Podstawy fizyki materii skondensowanej Nadprzewodnictwo. Nadprzewodnictwo
Nadprzewodnictwo Definicja, odkrycie nadprzewodnictwo spadek oporu elektrycznego do zera poniżej charakterystycznej temperatury zwanej temperaturą krytyczną. Po raz pierwszy zaobserwował nadprzewodnictwo
Mody sprzężone plazmon-fonon w silnych polach magnetycznych
Mody sprzężone plazmon-fonon w silnych polach magnetycznych Mody sprzężone w półprzewodnikach polarnych + E E pl η = st α = E E pl ξ = p B.B. Varga,, Phys. Rev. 137,, A1896 (1965) A. Mooradian and B. Wright,
Struktura elektronowa
Struktura elektronowa Struktura elektronowa atomów układ okresowy pierwiastków: 1) elektrony w atomie zajmują poziomy energetyczne od dołu, inaczej niż te gołębie (w Australii, ale tam i tak chodzi się
Mody sprzęŝone plazmon-fonon w silnych polach magnetycznych
Mody sprzęŝone plazmon-fonon w silnych polach magnetycznych Mody sprzęŝone w półprzewodnikach polarnych + E E pl η = st α = E E pl ξ = p B.B. Varga, Phys. Rev. 137,, A1896 (1965) A. Mooradian and B. Wright,
Mody sprzęŝone plazmon-fonon w silnych polach magnetycznych
Mody sprzęŝone plazmon-fonon w silnych polach magnetycznych Klasyczny przykład pośredniego oddziaływania pola magnetycznego na wzbudzenia fononowe Schemat: pole magnetyczne (siła Lorentza) nośniki (oddziaływanie
S. Baran - Podstawy fizyki materii skondensowanej Półprzewodniki. Półprzewodniki
Półprzewodniki Definicja i własności Półprzewodnik materiał, którego przewodnictwo rośnie z temperaturą (opór maleje) i w temperaturze pokojowej wykazuje wartości pośrednie między przewodnictwem metali,
Nadpłynność i nadprzewodnictwo
Nadpłynność i nadprzewodnictwo Krzysztof Byczuk Instytut Fizyki Teoretycznej, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski 13 marzec 2019 www.fuw.edu.pl/ byczuk Tarcie, opór, dysypacja... pomaga... przeszkadza...
Wykład FIZYKA II. 5. Magnetyzm. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak
Wykład FIZYKA II 5. Magnetyzm Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Instytut Fizyki Politechniki Wrocławskiej http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/fizyka2.html MAGNESY Pierwszymi poznanym magnesem był magnetyt
Nadprzewodnictwo niekonwencjonalne: nowe ciecze kwantowe
Nadprzewodnictwo niekonwencjonalne: nowe ciecze kwantowe Józef Spałek Instytut Fizyki im. Mariana Smoluchowskiego, Uniwersytet Jagielloński, 30-348 Kraków Plan: 1. Dlaczego nadprzewodnictwo niekonwencjonalne?
POLITECHNIKA GDAŃSKA NADPRZEWODNICTWO I EFEKT MEISSNERA
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA ENERGETYKI I APARATURY PRZEMYSŁOWEJ NADPRZEWODNICTWO I EFEKT MEISSNERA Katarzyna Mazur Inżynieria Mechaniczno-Medyczna Sem. 9 1. Przypomnienie istotnych
Wybrane zastosowania nadprzewodników wysokotemperaturowych
Wybrane zastosowania nadprzewodników wysokotemperaturowych Ryszard Pałka Department of Electrical Engineering West Pomeranian University of Technology Szczecin KETiI Zakres prezentacji 1. Wprowadzenie
SPEKTROSKOPIA NMR. No. 0
No. 0 Spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego, spektroskopia MRJ, spektroskopia NMR jedna z najczęściej stosowanych obecnie technik spektroskopowych w chemii i medycynie. Spektroskopia ta polega
Ryszard J. Barczyński, 2012 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego
Półprzewodniki i elementy z półprzewodników homogenicznych Ryszard J. Barczyński, 2012 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Publikacja
Nadprzewodniki wysokotemperatu rowe. I nie tylko.
Nadprzewodniki wysokotemperatu rowe. I nie tylko. Odkrycie nadprzewodnictwa: H. Kamerlingh Onnes (1911) Table from Burns Pierwiastki Li: pierwiastek o najwyższej T c K. Shimizu et al., Nature 419, 597
Wykład FIZYKA II. 5. Magnetyzm
Wykład FIZYKA II 5. Magnetyzm Katedra Optyki i Fotoniki Wydział Podstawowych Problemów Techniki Politechnika Wrocławska http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/fizyka2.html ELEKTRYCZNOŚĆ I MAGNETYZM q q magnetyczny???
Elektron w fizyce. dr Paweł Możejko Katedra Fizyki Atomowej i Luminescencji Wydział Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej Politechnika Gdańska
Elektron w fizyce dr Paweł Możejko Katedra Fizyki Atomowej i Luminescencji Wydział Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej Politechnika Gdańska Gdańsk, 16.04.2011 Powstanie elektronów i Model Wielkiego
Teoria pasmowa. Anna Pietnoczka
Teoria pasmowa Anna Pietnoczka Opis struktury pasmowej we współrzędnych r, E Zmiana stanu elektronów przy zbliżeniu się atomów: (a) schemat energetyczny dla atomów sodu znajdujących się w odległościach
Pole magnetyczne. Magnes wytwarza wektorowe pole magnetyczne we wszystkich punktach otaczającego go przestrzeni.
Pole magnetyczne Magnes wytwarza wektorowe pole magnetyczne we wszystkich punktach otaczającego go przestrzeni. naładowane elektrycznie cząstki, poruszające się w przewodniku w postaci prądu elektrycznego,
Pierwiastki nadprzewodzące
Pierwiastki nadprzewodzące http://www.magnet.fsu.edu/education/tutorials/magnetacademy/superconductivity101/fullarticle.html Materiały nadprzewodzące Rodzaj Materiał c (K) Uwagi Związki międzymetaliczne
Układ okresowy. Przewidywania teorii kwantowej
Przewidywania teorii kwantowej Chemia kwantowa - podsumowanie Cząstka w pudle Atom wodoru Równanie Schroedingera H ˆ = ˆ T e Hˆ = Tˆ e + Vˆ e j Chemia kwantowa - podsumowanie rozwiązanie Cząstka w pudle
Seria 2, ćwiczenia do wykładu Od eksperymentu do poznania materii
Seria 2, ćwiczenia do wykładu Od eksperymentu do poznania materii 8.1.21 Zad. 1. Obliczyć ciśnienie potrzebne do przemiany grafitu w diament w temperaturze 25 o C. Objętość właściwa (odwrotność gęstości)
MAGNETYCZNY REZONANS JĄDROWY - podstawy
1 MAGNETYCZNY REZONANS JĄDROWY - podstawy 1. Wprowadzenie. Wstęp teoretyczny..1 Ruch magnetyzacji jądrowej, relaksacja. Liniowa i kołowa polaryzacja pola zmiennego (RF)..3 Metoda echa spinowego 1. Wprowadzenie
Przerwa energetyczna w germanie
Ćwiczenie 1 Przerwa energetyczna w germanie Cel ćwiczenia Wyznaczenie szerokości przerwy energetycznej przez pomiar zależności oporu monokryształu germanu od temperatury. Wprowadzenie Eksperymentalne badania
Optyka falowa. Optyka falowa zajmuje się opisem zjawisk wynikających z falowej natury światła
Optyka falowa Optyka falowa zajmuje się opisem zjawisk wynikających z falowej natury światła Optyka falowa Fizjologiczne, fotochemiczne, fotoelektryczne działanie światła wywołane jest drganiami wektora
Pole magnetyczne Wykład LO Zgorzelec 13-01-2016
Pole magnetyczne Igła magnetyczna Pole magnetyczne Magnetyzm ziemski kompas Biegun północny geogr. Oś obrotu deklinacja Pole magnetyczne Ziemi pochodzi od dipola magnetycznego. Kierunek magnetycznego momentu
NMR (MAGNETYCZNY REZONANS JĄDROWY) dr Marcin Lipowczan
NMR (MAGNETYCZNY REZONANS JĄDROWY) dr Marcin Lipowczan Spis zagadnień Fizyczne podstawy zjawiska NMR Parametry widma NMR Procesy relaksacji jądrowej Metody obrazowania Fizyczne podstawy NMR Proton, neutron,
Nanofizyka co wiemy, a czego jeszcze szukamy?
Nanofizyka co wiemy, a czego jeszcze szukamy? Maciej Maśka Zakład Fizyki Teoretycznej UŚ Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ...czyli dlaczego NANO
Podstawy informatyki kwantowej
Wykład 6 27 kwietnia 2016 Podstawy informatyki kwantowej dr hab. Łukasz Cywiński lcyw@ifpan.edu.pl http://info.ifpan.edu.pl/~lcyw/ Wykłady: 6, 13, 20, 27 kwietnia oraz 4 maja (na ostatnim wykładzie będzie
Leonard Sosnowski
Admiralty Research Laboratory w Teddington, Anglia (1945-1947). Leonard Sosnowski J. Starkiewicz, L. Sosnowski, O. Simpson, Nature 158, 28 (1946). L. Sosnowski, J. Starkiewicz, O. Simpson, Nature 159,
Inne koncepcje wiązań chemicznych. 1. Jak przewidywac strukturę cząsteczki? 2. Co to jest wiązanie? 3. Jakie są rodzaje wiązań?
Inne koncepcje wiązań chemicznych 1. Jak przewidywac strukturę cząsteczki? 2. Co to jest wiązanie? 3. Jakie są rodzaje wiązań? Model VSEPR wiązanie pary elektronowe dzielone między atomy tworzące wiązanie.
Ciała stałe. Literatura: Halliday, Resnick, Walker, t. 5, rozdz. 42 Orear, t. 2, rozdz. 28 Young, Friedman, rozdz
Ciała stałe Podstawowe własności ciał stałych Struktura ciał stałych Przewodnictwo elektryczne teoria Drudego Poziomy energetyczne w krysztale: struktura pasmowa Metale: poziom Fermiego, potencjał kontaktowy
Funkcja rozkładu Fermiego-Diraca w różnych temperaturach
Funkcja rozkładu Fermiego-Diraca w różnych temperaturach 1 f FD ( E) = E E F exp + 1 kbt Styczna do krzywej w punkcie f FD (E F )=0,5 przecina oś energii i prostą f FD (E)=1 w punktach odległych o k B
Rok akademicki: 2016/2017 Kod: NIM s Punkty ECTS: 5. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne
Nazwa modułu: Fizyka ciała stałego Rok akademicki: 2016/2017 Kod: NIM-1-306-s Punkty ECTS: 5 Wydział: Metali Nieżelaznych Kierunek: Inżynieria Materiałowa Specjalność: Poziom studiów: Studia I stopnia
Uporzadkowanie magnetyczne w niskowymiarowym magnetyku molekularnym
Uporzadkowanie magnetyczne w niskowymiarowym magnetyku molekularnym (tetrenh 5 ) 0.8 Cu 4 [W(CN) 8 ] 4 7.2H 2 O T. Wasiutyński Instytut Fizyki Jadrowej PAN 15 czerwca 2007 Zespół: M. Bałanda, R. Pełka,
Wzrost pseudomorficzny. Optyka nanostruktur. Mody wzrostu. Ekscyton. Sebastian Maćkowski
Wzrost pseudomorficzny Optyka nanostruktur Sebastian Maćkowski Instytut Fizyki Uniwersytet Mikołaja Kopernika Adres poczty elektronicznej: mackowski@fizyka.umk.pl Biuro: 365, telefon: 611-3250 naprężenie
Szczegółowy wgląd w proces chłodzenia jedno-wymiarowego gazu bozonów
Szczegółowy wgląd w proces chłodzenia jedno-wymiarowego gazu bozonów Piotr Deuar (IF PAN) Emilia Witkowska, Mariusz Gajda (IF PAN) Kazimierz Rzążewski (CFT PAN) Cover of Phys. Rev. Lett., 1 Apr 2011 E.
Nadprzewodniki wysokotemperaturowe. Joanna Mieczkowska
Nadprzewodniki wysokotemperaturowe Joanna Mieczkowska Zastosowanie nadprzewodnictwa na szeroką skalę, szczególnie do przesyłania energii na duże odległości, było dotychczas ograniczone z powodu konieczności
Przyrządy półprzewodnikowe
Przyrządy półprzewodnikowe Prof. Zbigniew Lisik Katedra Przyrządów Półprzewodnikowych i Optoelektronicznych pokój: 116 e-mail: zbigniew.lisik@p.lodz.pl wykład 30 godz. laboratorium 30 godz WEEIiA E&T Metal
Spin jądra atomowego. Podstawy fizyki jądrowej - B.Kamys 1
Spin jądra atomowego Nukleony mają spin ½: Całkowity kręt nukleonu to: Spin jądra to suma krętów nukleonów: Dla jąder parzysto parzystych, tj. Z i N parzyste ( ee = even-even ) I=0 Dla jąder nieparzystych,
Rozszczepienie poziomów atomowych
Rozszczepienie poziomów atomowych Poziomy energetyczne w pojedynczym atomie Gdy zbliżamy atomy chmury elektronowe nachodzą na siebie (inaczej: funkcje falowe elektronów zaczynają się przekrywać) Na skutek
Fizyka Laserów wykład 10. Czesław Radzewicz
Fizyka Laserów wykład 10 Czesław Radzewicz Struktura energetyczna półprzewodników Regularna budowa kryształu okresowy potencjał Funkcja falowa elektronu. konsekwencje: E ψ r pasmo przewodnictwa = u r e
Wykład 12 V = 4 km/s E 0 =.08 e V e = = 1 Å
Wykład 12 Fale materii: elektrony, neutrony, lekkie atomy Neutrony generowane w reaktorze są spowalniane w wyniku zderzeń z moderatorem (grafitem) do V = 4 km/s, co odpowiada energii E=0.08 ev a energia
Kondensat BosegoEinsteina na obwodzie scalonym (BEC on chip)
Kondensat BosegoEinsteina na obwodzie scalonym (BEC on chip) Dobrosªawa BartoszekBober Zakªad Optyki Atomowej IF UJ 6 marca 2011 Dobrosªawa BartoszekBober 6 marca 2011 1 / 16 Dobrosªawa BartoszekBober
UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW
UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW Michał Sędziwój (1566-1636) Alchemik Sędziwój - Jan Matejko Pierwiastki chemiczne p.n.e. Sb Sn Zn Pb Hg S Ag C Au Fe Cu (11)* do XVII w. As (1250 r.) P (1669 r.) (2) XVIII
Diagramy fazowe graficzna reprezentacja warunków równowagi
Diagramy fazowe graficzna reprezentacja warunków równowagi Faza jednorodna część układu, oddzielona od innych części granicami faz, na których zachodzi skokowa zmiana pewnych własności fizycznych. B 0
Nadprzewodnictwo i efekt Meissnera oraz ich wykorzystanie. Anna Rutkowska IMM sem. 2 mgr
Nadprzewodnictwo i efekt Meissnera oraz ich wykorzystanie Anna Rutkowska IMM sem. 2 mgr Gdańsk, 2012 Spis treści: 1. Nadprzewodnictwo...3 2. Efekt Meissnera...5 2.1 Lewitacja...5 3. Zastosowanie...6 3.1
Przyrządy i układy półprzewodnikowe
Przyrządy i układy półprzewodnikowe Prof. dr hab. Ewa Popko ewa.popko@pwr.edu.pl www.if.pwr.wroc.pl/~popko p.231a A-1 Zawartość wykładu Wy1, Wy2 Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy12 Wy13 Wy14 Wy15
dr inż. Beata Brożek-Pluska SERS La boratorium La serowej
dr inż. Beata Brożek-Pluska La boratorium La serowej Spektroskopii Molekularnej PŁ Powierzchniowo wzmocniona sp ektroskopia Ramana (Surface Enhanced Raman Spectroscopy) Cząsteczki zaadsorbowane na chropowatych
Rekapitulacja. Detekcja światła. Rekapitulacja. Rekapitulacja
Rekapitulacja Detekcja światła Sebastian Maćkowski Instytut Fizyki Uniwersytet Mikołaja Kopernika Adres poczty elektronicznej: mackowski@fizyka.umk.pl Biuro: 365, telefon: 611-3250 Konsultacje: czwartek
Klasyczny efekt Halla
Klasyczny efekt Halla Rysunek pochodzi z artykułu pt. W dwuwymiarowym świecie elektronów, autor: Tadeusz Figielski, Wiedza i Życie, nr 4, 1999 r. Pełny tekst artykułu dostępny na stronie http://archiwum.wiz.pl/1999/99044800.asp
Elektryczne własności ciał stałych
Elektryczne własności ciał stałych Izolatory (w temperaturze pokojowej) w praktyce - nie przewodzą prądu elektrycznego. Ich oporność jest b. duża. Np. diament ma oporność większą od miedzi 1024 razy Metale
LEWITACJA MAGNETYCZNA Z WYKORZYSTANIEM ZJAWISKA NADPRZEWODNICTWA
LEWITACJA MAGNETYCZNA Z WYKORZYSTANIEM ZJAWISKA NADPRZEWODNICTWA Prof. nz. dr hab. inż. Antoni Cieśla, AKADEMIA GÓRNICZO - HUTNICZA Wydział EAIiIB Katedra Elektrotechniki i Elektroenergetyki Agenda wykładu:
Rzadkie gazy bozonów
Rzadkie gazy bozonów Tomasz Sowiński Proseminarium Fizyki Teoretycznej 15 listopada 2004 Rzadkie gazy bozonów p.1/25 Bardzo medialne zdjęcie Rok 1995. Pierwsza kondensacja. Zaobserwowana w przestrzeni
Teoria Orbitali Molekularnych. tworzenie wiązań chemicznych
Teoria Orbitali Molekularnych tworzenie wiązań chemicznych Zbliżanie się atomów aż do momentu nałożenia się ich orbitali H a +H b H a H b Wykres obrazujący zależność energii od odległości atomów długość
Pole elektryczne w ośrodku materialnym
Pole elektryczne w ośrodku materialnym Ryszard J. Barczyński, 2017 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Stała dielektryczna Stała
wstrzykiwanie "dodatkowych" nośników w przyłożonym polu elektrycznym => wzrost gęstości nośników (n)
UKŁADY STUDNI KWANTOWYCH I BARIER W POLU LEKTRYCZNYM transport podłużny efekt podpasm energia kinetyczna ruchu do złącz ~ h 2 k 2 /2m, na dnie podpasma k =0 => v =0 wstrzykiwanie "dodatkowych" nośników
Własności magnetyczne materii
Własności magnetyczne materii Dipole magnetyczne Najprostszą strukturą magnetyczną są magnetyczne dipole. Fe 3 O 4 Kompas, Chiny 220 p.n.e Kołowy obwód z prądem dipol magnetyczny! Wartość B w środku kołowego
Nagrody Nobla z dziedziny fizyki ciała. Natalia Marczak Fizyka Stosowana, semestr VII
Nagrody Nobla z dziedziny fizyki ciała stałego Natalia Marczak Fizyka Stosowana, semestr VII Zaczęł ęło o się od Alfred Bernhard Nobel (1833 1896) Nadprzewodnictwo Kamerlingh-Onnes Heike (1853-1926) 1926)
Siła magnetyczna działająca na przewodnik
Siła magnetyczna działająca na przewodnik F 2 B b F 1 F 3 a F 4 I siła Lorentza: F B q v B IL B F B ILBsin a moment sił działający na ramkę: M' IabBsin a B F 2 b a S M moment sił działający cewkę o N zwojach
Absorpcja związana z defektami kryształu
W rzeczywistych materiałach sieć krystaliczna nie jest idealna występują różnego rodzaju defekty. Podział najważniejszych defektów ze względu na właściwości optyczne: - inny atom w węźle sieci: C A atom
Elementy Fizyki Jądrowej. Wykład 3 Promieniotwórczość naturalna
Elementy Fizyki Jądrowej Wykład 3 Promieniotwórczość naturalna laboratorium Curie troje noblistów 1903 PC, MSC 1911 MSC 1935 FJ, IJC Przemiany jądrowe He X X 4 2 4 2 A Z A Z e _ 1 e X X A Z A Z e 1 e
Odolanów, 4 VII ultrazimnych atomów. T. Domański. Instytut Fizyki UMCS.
Odolanów, 4 VII 2006 Nadciekłość w układach ultrazimnych atomów T. Domański Instytut Fizyki UMCS http://kft.umcs.lublin.pl/doman/lectures Plan wykładu: Plan wykładu: Kondensacja Bosego-Einsteina Plan wykładu:
Ocena rozprawy doktorskiej mgra Jana Kaczmarczyka
Kraków, 26 maja 2011 dr hab. Adam Rycerz Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Instytut Fizyki im. Mariana Smoluchowskiego Zakład Teorii Materii Skondensowanej i Nanofizyki Ocena rozprawy doktorskiej mgra
+ + Struktura cia³a sta³ego. Kryszta³y jonowe. Kryszta³y atomowe. struktura krystaliczna. struktura amorficzna
Struktura cia³a sta³ego struktura krystaliczna struktura amorficzna odleg³oœci miêdzy atomami maj¹ tê sam¹ wartoœæ; dany atom ma wszêdzie takie samo otoczenie najbli szych s¹siadów odleg³oœci miêdzy atomami
Elektronowa struktura atomu
Elektronowa struktura atomu Model atomu Bohra oparty na teorii klasycznych oddziaływań elektrostatycznych Elektrony mogą przebywać tylko w określonych stanach, zwanych stacjonarnymi, o określonej energii
S. Baran - Podstawy fizyki materii skondensowanej Gaz Fermiego elektronów swobodnych. Gaz Fermiego elektronów swobodnych
Gaz Fermiego elektronów swobodnych charakter idea Teoria metali Paula Drudego Teoria metali Arnolda (1900 r.) Sommerfelda (1927 r.) klasyczna kwantowa elektrony przewodnictwa elektrony przewodnictwa w
ul. Umultowska 89b, Collegium Chemicum, Poznań tel ; fax
Wydział Chemii Zakład Chemii Analitycznej Plazma kontra plazma: optyczna spektrometria emisyjna w badaniach środowiska Przemysław Niedzielski ul. Umultowska 89b, Collegium Chemicum, 61-614 Poznań tel.
Cel ćwiczenia: Wyznaczenie szerokości przerwy energetycznej przez pomiar zależności oporności elektrycznej monokryształu germanu od temperatury.
WFiIS PRACOWNIA FIZYCZNA I i II Imię i nazwisko: 1. 2. TEMAT: ROK GRUPA ZESPÓŁ NR ĆWICZENIA Data wykonania: Data oddania: Zwrot do poprawy: Data oddania: Data zliczenia: OCENA Cel ćwiczenia: Wyznaczenie
Duży, mały i zerowy opór. Od czego zależy, czy materiał przewodzi prąd?
Duży, mały i zerowy opór Od czego zależy, czy materiał przewodzi prąd? 2003 Brooks/Cole, a division of Thomson Learning, Inc. Thomson Learning is a trademark used herein under license. Page 1 Przewodnictwo
S. Baran - Podstawy fizyki materii skondensowanej Pasma energetyczne. Pasma energetyczne
Pasma energetyczne Niedostatki modelu gazu Fermiego elektronów swobodnych Pomimo wielu sukcesów model nie jest w stanie wyjaśnić następujących zagadnień: 1. różnica między metalami, półmetalami, półprzewodnikami
Repeta z wykładu nr 6. Detekcja światła. Plan na dzisiaj. Metal-półprzewodnik
Repeta z wykładu nr 6 Detekcja światła Sebastian Maćkowski Instytut Fizyki Uniwersytet Mikołaja Kopernika Adres poczty elektronicznej: mackowski@fizyka.umk.pl Biuro: 365, telefon: 611-3250 - kontakt omowy
Elektryczne własności ciał stałych
Elektryczne własności ciał stałych Do sklasyfikowania różnych materiałów ze względu na ich własności elektryczne trzeba zdefiniować kilka wielkości Oporność właściwa (albo przewodność) ładunek [C] = 1/
Wiązania. w świetle teorii kwantów fenomenologicznie
Wiązania w świetle teorii kwantów fenomenologicznie Wiązania Teoria kwantowa: zwiększenie gęstości prawdopodobieństwa znalezienia elektronów w przestrzeni pomiędzy atomami c a a c b b Liniowa kombinacja
Podstawy fizyki sezon 2 3. Prąd elektryczny
Podstawy fizyki sezon 2 3. Prąd elektryczny Agnieszka Obłąkowska-Mucha AGH, WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha Prąd elektryczny
PIERWIASTKI W UKŁADZIE OKRESOWYM
PIERWIASTKI W UKŁADZIE OKRESOWYM 1 Układ okresowy Co można odczytać z układu okresowego? - konfigurację elektronową - podział na bloki - podział na grupy i okresy - podział na metale i niemetale - trendy
Właściwości kryształów
Właściwości kryształów Związek pomiędzy właściwościami, strukturą, defektami struktury i wiązaniami chemicznymi Skład i struktura Skład materiału wpływa na wszystko, ale głównie na: właściwości fizyczne
Przewodność elektryczna ciał stałych. Elektryczne własności ciał stałych Izolatory, metale i półprzewodniki
Przewodność elektryczna ciał stałych Elektryczne własności ciał stałych Izolatory, metale i półprzewodniki Elektryczne własności ciał stałych Do sklasyfikowania różnych materiałów ze względu na ich własności