,Kiero wnik+-prof.dr-hab. Kazimier-z-Gqsioro wsk// ~

Transkrypt

1 WE WROCŁAWIU Katedra i Zakład Podstaw Nauk Medycznych ,Kiero wnik+-prof.dr-hab. Kazimier-z-Gqsioro wsk// ~ ul. Borowska 211, WROCŁA W tel.: (71) ,jax: (71) dr hab. n.med. Ewa Barg ewa.barg@umed.wroc.pl Wrocław, Ocena rozprawy doktorskiej lek. Katarzyny Kowol -Trela "Badania w kierunku występowania zaburzeń psychicznych u pacjentów oddziałów dziecięcych z wykorzystaniem Małego Międzynarodowego Kwestionariusza Neuropsychiatrycznego dla dzieci i młodzieży" Praca doktorska wykonana w Katedrze i Oddziale Klinicznym Psychiatrii, Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu, Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Promotor: dr hab. n. med. Piotr Gorczyca, promotor pomocniczy dr n.med. Małgorzata Barć-Czarnecka Występujące coraz częściej zaburzenia psychiczne u ludzi, w tym również u dzieci i młodzieży, stanowią narastający problem w populacjach europejskich. Wpływają one na jakość życia, relacje międzyludzkie, są przyczyną wielu trudności życiowych. Wg WHO ponad :xl populacji dotknięta jest tymi schorzeniami, a większość z nich rozpoczyna się już w wieku 14 lat. Pomimo tego, pacjenci korzystają z porady u lekarza psychiatry zwykle wiele 1

2 lat później, średnio po 11 latach, co niewątpliwie powoduje, że leczenie jest znacznie trudniejsze i mniej skuteczne, a dodatkowo dołączają jeszcze wtórne zaburzenia. Ocena występowania zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży w tej sytuacji wydaje się celowa i konieczna. Umożliwi ona bowiem wcześniejsze ich rozpoznanie, wdrożenie odpowiednego postępowania jeszcze przed ujawieniem się pełnych objawów. Doktorantka w ocenianej rozprawie doktorskiej podjęła się analizy częstości występowania zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży w wieku lat hospitalizowanych na ~ oddziałach pediatrycznych, oceny częstości występowania tendencji samobójczych wśród młodzieży hospitalizowanej z przyczyn ogólnopediatrycznych oraz innych zaburzeń współwystępujących z tendencjami samobójczymi. Dodatkowo Autorka podjęła próbę oceny przydatności wykorzystania Małego Międzynarodowego Kwestionariusza dla dzieci młodzieży (MINI Kid) w wykrywaniu nich zaburzeń psychicznych. Przedstawiona do recenzji rozprawa doktorska składa się z wykazu publikacji wchodzących w skład cyklu, wykazu skrótów i tabel oraz rozdziałów: wstęp, cele pracy, materiał i metody, wyniki, dyskusja, wnioski, piśmiennictwo, streszczenie w języku polskim i języku angielskim, załączniki zawierające publikacje cyklu wraz z oświadczeniami współautorów. Przygotowana została na 41 stronach, napisana jest językiem poprawnym. Niewielkie błędy natury technicznej nie wpływają na jej jakość np. niejednorodny zapis MINI Kid, błąd w opisie ryciny 3. Podstawę rozprawy doktorskiej stanowią 3 prace: 1.Katarzyna Kowol-Trela, Małgorzata Barć-Czarnecka, Katarzyna Ziora, Piotr Gorczyca. Próba wykorzystania "Małego Międzynarodowego Kwestionariusza Neuropsychiatrycznego dla Dzieci i Młodzieży (MINI Kid)" w celu oceny częstości występowania zaburzeń psychicznych u pacjentów oddziałów dziecięcych. Pediatr Pol 2017;92: Katarzyna Kowol-Trela, Małgorzata Barć-Czarnecka, Paweł G. Dębski, Jarosław Mijas, Katarzyna Ziora, Piotr Gorczyca. Tendencje samobójcze wśród młodzieży hospitalizowanej w oddziałach pediatrycznych. Post N Med 2017:XXX(09): Katarzyna Kowol-Trela, Piotr Gorczyca. Przeglqd w pełni strukturalizowanych narzędzi do oceny zaburzeń psychicznych w populacji dzieci i młodzieży. Psychiatr Psychol Klin 2017;17(2):

3 Z załączonych oświadczeń współautorów wynika, że są Oni świadomi włączenia publikacji do rozprawy doktorskiej i że doktorantka odgrywa w nich wiodąca rolę, co potwierdzone jest pozycją pierwszego autora i wkładem pracy. Pod tym względem nie mam żadnych uwag zastrzeżeń odnośnie prawidłowości przygotowania dokumentacji. We wstępnej literaturowej części pracy Autorka przedstawiła informacje na temat diagnostyki przeprowadzanej w psychiatrii dzieci i młodzieży, opisując jaką rolę spełnia wywiad zebrany zarówno od pacjenta jak i jego otoczenia oraz inne ustrukturalizowane narzędzia np. DISC (NIMH Diagnostic interview Scheldule for Children Version), CHIPS( eh-jldrensrnterview for Psychiatric Syndromes), MINI Kid (Mini International Neuropsychiatry Interview for Children and Adolescents). Poruszony został także problem współchorobowości, występującej u tych pacjentów, a dotyczącej zarówno sfery psychicznej jak i somatycznej, co wydaje się być bardzo istotne szczególnie, gdy wymagane są terapie równoległe. Brak wyrównania jednego zaburzenia będzie miało wpływ na terapię schorzenia współistniejącego. Doktorantka przedstawiła również dane epidemiologiczne zaburzeń psychiatrycznych u dzieci i młodzieży w różnych rejonach Polski, blisko X młodzieży określiło swój stan psychiczny jako zły, a u połowy badanych występowały zachowania problemowe. Autorka opisała również kwestionariusz MINI Kid, jako narzędzie do wykorzystania do diagnozowania najczęstszych zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży. Badaniami objęła 106 pacjentów w wieku lat, 79 dziewcząt i 27 chłopców hospitalizowanych w latach na oddziałach ogólnopediatrycznych z przyczyn nie psychiatrycznych, sprawnych w pełni intelektualnie. Do badania użyto kwestionariusza MINI Kid, umożliwiającemu rozpoznanie 25 zaburzeń psychicznych najczęściej występujących u dzieci i młodzieży. Po zbadaniu kwestionariuszem przeprowadzony został wywiad z rodzicami/opiekunami dziecka dotyczącymi okresu okołoporodowego, chorób przewlekłych, porad psychologicznych i psychiatrycznych oraz występowania chorób psychiatrycznych w rodzinie. W badanej grupie blisko % stanowiły dziewczynki, a X - chłopcy w podobnym wieku. Najczęściej przyczyną hospitalizacji były choroby przewodu pokarmowego, infekcje dróg oddechowych, stany po utracie świadomości. Jedynie 2 chłopców trafiło w stanie upojenia alkoholowego, a 3 dziewczynki po próbie samobójczej. Wyniki przyprowadzonych badań przedstawiono w 2 publikacjach. 3

4 W publikacji 1/1 Próba wykorzystania "Małego Międzynarodowego Kwestionariusza Neuropsychiatrycznego dla Dzieci i Młodzieży (MINI Kid)" w celu oceny częstości występowania zaburzeń psychicznych u pacjentów oddziałów dziecięcych" wykazano zaburzenia u 41,5% badanych pacjentów. Częstość występowania zaburzeń była większa u dziewcząt aniżeli u chłopców (44% vs 33%). W badaniu nie uczestniczyły dzieci, które były przyjęte do oddziałów pediatrycznych po próbie samobójczej i upojeniu alkoholowym. Na podstawie kwestionariusza MINI Kid najczęściej wykazywano tendencje samobójcze (u ~<2.%L hip0r:!l~nię C13%Lora~~garofobi~~,yB.Y cz'im_z.fl1iany'~~z~_śj:~ld_oj_y_cz'}t'ł~ ~~ młodzieży w wieku lat. Wykazano również zależność związaną ze statusem rodzinnym, dzieci wychowywane w rodzinach pełnych lub tylko przez matki wykazują rzadziej zaburzenia psychiczne. W publikacji 2/1 Tendencje samobójcze wśród młodzieży hospitalizowanej w oddziałach pediatrycznych /J stwierdzono obecność tendencji samobójczych u 1/5 (23) badanych pacjentów, u większej ilości dziewcząt niż chłopców. W grupie tel 4 z 23 osób wykazywało duże ryzyko popełnienia samobójstwa, przy czym 2 dziewczynki były już po wcześniejszych próbach samobójstwa. Autorka zwraca uwagę na inne zaburzenia współwystępujące w tej grupie dzieci. Najczęściej występują: mania, lęk separacyjny, hipomania, agarofobia, depresja, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne oraz napady paniki. Czynnikami, które mogą mieć wpływ na występowanie tendencji samobójczych należy niska masa urodzeniowa, występowanie zaburzeń psychicznych w rodzinie, wykształcenie rodziców. Autorka odnosi się też wieku badanych pacjentów. Stwierdza, że okres adolescencji związany z licznymi zmianami bio-psycho-społecznymi może sprzyjać takim zachowaniom. W obu publikacjach Autorka zwraca uwagę na związek małej (niskiej) masy urodzeniowej z występowaniem problemów psychicznych. Prawdopodobieństwo ich wystąpienia wtej grupie znacznie większe aniżeli u dzieci urodzonych z prawidłową masą ciała. Dzieci takie powinny być objęte znacznie szerszym nadzorem pediatrycznym ze względu na większe predyspozycje do rozwoju nieprawidłowości, w tym zaburzeń metabolicznych, m.in gospodarki węglowodanowej. Przeprowadzona dyskusja do obydwu prac została przygotowana poprawnie i wskazuje na dobrą znajomość zagadnień poruszanych przez Doktorantkę Wnioski wynikające z przeprowadzonych badań są poprawne. Przedstawiają one jak 4

5 -~- - ~ - istotnym problemem wśród dzieci i młodzieży są zaburzenia psychiczne, a użycie kwestionariusza MINI Kid powinno znaleźć zastosowanie do badania przesiewowego. Bardzo cennym uzupełnieniem badań rozprawy doktorskiej jest przygotowana przez Doktorantkę praca poglądowa" Przeglqd w pełni strukturalizowanych narzędzi do oceny zaburzeń psychicznych w populacji dzieci i młodzieży.", w której przedstawione są różne możliwości prowadzenia badań przesiewowych zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży. Autorka uwypukla wady i zalety tych kwestionariuszy, podkreślając, że służą one do oceny --~- wstępnej, zwracają uwagę na problem. Przedstawia ~ró-wn-iez-rorę~rodziców-w~tycfi-- badaniach i ich odpowiedzi;ły4~~y;[th, 'rn,gg<ąj~tajać problem albo go wyolbrzymiać., ~!O~~'f!:i~,)b,~"'~~ ~.,.:.j~!f.lj;;ł:~(~;f, Badanie przesiewowe może bv~pl[(pirwl~~~e nie tylko przez lekarza, ale również osoby z >\\'$. j.ih \' ~ innym wykształceniem po odpowiednim przeszkoleniu, co niewątpliwie może poprawić wykrywalność wczesnych zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży. Doktorantka podkreśla, ~~ że z przedstawionych kwestionariuszy jedynie kwestionariusz MINI Kid jest dostępny w polskiej wersji językowej. Przygotowanie tego opracowania świadczy o dobrym przygotowaniu warsztatowym i wybraniu optymalnej metody badawczej przez Autorkę rozprawy doktorskiej. Rozprawa doktorska lek. Katarzyny Kowol-Treli stanowi istotny wkład w rozwiązywanie problemów psychicznych dzieci i młodzieży. Przedstawione wyniki badań przybliżają to zagadnienie występujące w tej grupie wiekowej. Jest to ważne jest to dla lekarzy zajmujących się tą grupą pacjentów, szczególnie, że badania były przeprowadzone u pacjentów hospitalizowanych z innych niż psychiatryczne powodów. Wyniki badań zostały opublikowane z czasopismach o łącznej punktacji 33 pkt MNiSW Pediatria Polska, Postępy Nauk Medycznych, Psychiatria i Psychologia Kliniczna). Wskazane byłoby ich występowania, szersze rozpropagowanie tych problemów, biorąc pod uwagę częstość innym grupom zawodowym, w tym pedagogom i psychologom szkolnym. W podsumowaniu: stwierdzam, że przedstawiona do oceny rozprawa doktorska lek. Katarzyny Kowol-Treli pt.: "Badania w kierunku występowania zaburzeń psychicznych u pacjentów oddziałów dziecięcych z wykorzystaniem Małego Międzynarodowego Kwestionariusza Neuropsychiatrycznego dla dzieci i młodzieży" " spełnia warunki określone w art.13 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz 5

6 o stopniach i tytule w zakresie sztuki ( Dz.U nr 65,poz.595,z późń.zm) uzasadnia nadanie stopnia naukowego doktora nauk medycznych. Stawiam wniosek do Wysokiej Rady Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko Dentystycznym w Zabrzu, Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach o dopuszczenie lek. Katarzyny Kowol-Treli do dalszych etapów przewodu doktorskiego. 6