Szkola Letnia STC Lódz 2008 Porównanie wybranych odczynników klarujacych do oznaczania polaryzacji produktów cukrowniczych

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Szkola Letnia STC Lódz 2008 Porównanie wybranych odczynników klarujacych do oznaczania polaryzacji produktów cukrowniczych"

Transkrypt

1 Porównanie wybranych odczynników klarujacych do oznaczania polaryzacji produktów cukrowniczych 1 Dr inz. Krystyna Lisik Dr inz. Joanna Biernasiak

2 WSTEP Polarymetryczne oznaczanie sacharozy Klasyczne odczynniki klarujace plyny Herlesa 2 Ochrona srodowiska srodki klarujace nie zawierajace zwiazków olowiu polaryzacja w bliskiej podczerwieni NIR

3 Cel badan Porównanie oznaczania polaryzacji roztworów cukrowniczych z zastosowaniem odczynników klarujacych zawierajacych zwiazki olowiu z innymi alternatywnymi odczynnikami. 3

4 Metodyka badan Material do badan stanowil: sok surowy sok gesty syrop 1 syrop 2 melas Oznaczenia Przepisy kontroli fabrykacji w cukrowniach 4 Zawartosc substancji suchej metoda refraktometryczna Zawartosc sacharozy metoda polarymetryczna

5 Metodyka badan Oznaczenia Przepisy kontroli fabrykacji w cukrowniach Zawartosc substancji suchej refraktometr ABBEMAT Dr Kernchen (z dokladnoscia do ± 0,02%) 5 sok surowy bezposrednio z roztworu sok gesty z roztworu 1:1 syrop 1 i 2 z roztworu 1:1 melas z roztworu 1:1

6 Metodyka badan Oznaczenia Przepisy kontroli fabrykacji w cukrowniach Zawartosc sacharozy Sucromat VIS/NIR Dr Kernchen (z dokladnoscia do ± 0,01%) 6 sok surowy dwunormalna nawazka (52 g soku w 100 cm 3 ) sok gesty pólnormalna nawazka syrop 1 i 2 pólnormalna nawazka (13 g produktu w 100 cm 3 ) melas pólnormalna nawazka

7 Metodyka badan Rodzaj i sklad stosowanych w badaniach odczynników klarujacych Nr Odczynnik klarujacy Sklad 7 1 roztwór 25% 2 roztwór siarczanu glinu 300 g Al 2 (SO 4 ) 3 18H 2 O/1000 ml roztwór wodorotlenku sodu 80 g NaOH/1000 ml wody 3 roztwór Carreza I 219 g Zn(CH 3 COO) 2 2H 2 O/1000 ml wody roztwór Carreza II 106 g [K 4 (Fe(CN) 6 ] 3H 2 O/1000 ml wody 4 plyn Herlesa I 340 g Pb(NO 3 ) 2 /1000 ml wody plyn Herlesa II 32 g NaOH/1000 ml wody

8 Metodyka badan Ilosci odczynników klarujacych stosowanych do oznaczania polaryzacji Produkt cukrowniczy Odczynnik klarujacy Ilosc odczynnika klarujacego Sok surowy roztwór siarczanu glinu roztwór wodorotlenku sodu roztwór Carreza I 5 ml roztwór Carreza II 5 ml 1 ml 8 Sok gesty roztwór siarczanu glinu roztwór wodorotlenku sodu roztwór Carreza I 2 ml roztwór Carreza II 2 ml

9 Metodyka badan Ilosci odczynników klarujacych stosowanych do oznaczania polaryzacji Produkt cukrowniczy Odczynnik klarujacy Ilosc odczynnika klarujacego 5 ml Syrop 1 Syrop 2 roztwór siarczanu glinu roztwór wodorotlenku sodu roztwór Carreza I roztwór Carreza II 2 ml 2 ml 5 ml 9 Melas roztwór siarczanu glinu roztwór wodorotlenku sodu roztwór Carreza I roztwór Carreza II plyn Herlesa I plyn Herlesa II 5 ml 5 ml

10 Metodyka badan Dodatkowo zawartosc sacharozy w badanych produktach oznaczano bez dodatku odczynnika klarujacego, w bliskiej podczerwieni NIR (880 nm), Wszystkie oznaczenia wykonywano w dwóch powtórzeniach. 10

11 Zestawienie wyników badan Produkt zasadowy octan olowiu Odczynnik klarujacy roztwór siarczanu glinu roztwory Carreza plyny Herlesa Bez klarowania NIR Pol 0 [ Z] Cz 0 [%] Pol [ Z] Cz [%] Pol [ Z] Cz [%] Pol [ Z] Cz [%] Pol [ Z] Cz [%] Sok surowy 13,36 88,48 13,33 88,28 13,35 88,34 13 Z 15 Z Sok gesty 64,09 93,70 64,13 93,75 64,20 93,86 63,75 93,20 Syrop 1 60,32 86,92 60,41 87,06 60,44 87,09 59,76 86,11 11 Syrop 2 54,42 75,79 54,54 75,96 54,49 75,89 53,90 75,07 Melas 51,64 62,82 trudnosci z saczeniem 44 Z 46 Z 51,70 62,90 54 Z 62 Z

12 Srednie wartosci polaryzacji i obliczone róznice miedzy polaryzacja uzyskana przy zastosowaniu badanego odczynnika klarujacego i zasadowego octanu olowiu Produkt zasadowy octan olowiu Odczynnik klarujacy roztwór siarczanu glinu roztwory Carreza plyny Herlesa Bez klarowania NIR Pol 0 [ Z] Pol [ Z] D [ Z] Pol [ Z] D [ Z] Pol [ Z] D [ Z] Pol [ Z] D [ Z] Sok surowy 13,36 13,33 0,03 13,35 0,01 Sok gesty 64,09 64,13 +0,04 64,20 +0,11 63,75 0,34 Syrop 1 60,32 60,41 +0,09 60,44 +0,12 59,76 0,56 12 Syrop 2 54,42 54,54 +0,12 54,49 +0,07 53,90 0,52 Melas 51,64 51,70 +0,06 D = Pol - Pol 0

13 Statystyczna analiza wyników test istotnosci róznic ANOVA Test polega na analizie wariancji F= wariancja polaryzacji oznaczonej przy uzyciu badanego odczynnika klarujacego wariancja polaryzacji oznaczonej przy uzyciu zasadowego octanu olowiu Wielkosc F moze osiagnac wartosci: F 1 róznice pomiedzy uzyskanymi wynikami sa statystycznie nieistotne F > 1 nalezy porównac z wartoscia krytyczna rozkladu F KR (odczytana z tablic) dla okreslonego poziomu istotnosci (0,05) i danej liczby stopni swobody (1; 2) 13 Mozna w tym przypadku otrzymac dwa wyniki: F > F KR porównywane dane róznia sie miedzy soba F < F KR róznice miedzy danymi sa statystycznie nieistotne

14 Porównanie polaryzacji otrzymanej podczas klarowania roztworem siarczanu glinu z polaryzacja z uzyciem zasadowego octanu olowiu test ANOVA Produkt Odczynnik klarujacy Pol sr [ Z] Statystyka Sok surowy roztwór siarczanu glinu Pol 0 = 13,36 Pol = 13,33 F = 25 F > F KR(0,05;1;2) Sok gesty roztwór siarczanu glinu Pol 0 = 64,09 Pol = 64,13 F = 8 F < F KR(0,05;1;2) Syrop 1 roztwór siarczanu glinu Pol 0 = 60,32 Pol = 60,41 F = 16,2 F < F KR(0,05;1;2) 14 Syrop 2 roztwór siarczanu glinu Pol 0 = 54,42 Pol = 54,54 F = 18 F < F KR(0,05;1;2) F KR odczytane z tablic przy danym poziomie istotnosci i stopniach swobody F KR (0,05;1;2) = 18,51

15 Porównanie polaryzacji otrzymanej podczas klarowania roztworami Carreza z polaryzacja z uzyciem zasadowego octanu olowiu test ANOVA Produkt Odczynnik klarujacy Pol sr [ Z] Statystyka Sok surowy roztwór Carreza I i Carreza II Pol 0 = 13,36 Pol = 13,35 F = 1 F < F KR(0,05;1;2) Sok gesty roztwór Carreza I i Carreza II Pol 0 = 64,09 Pol = 64,20 F = 7,1 F < F KR(0,05;1;2) Syrop 1 roztwór Carreza I i Carreza II Pol 0 = 60,32 Pol = 60,44 F = 18 F < F KR(0,05;1;2) 15 Syrop 2 roztwór Carreza I i Carreza II Pol 0 = 54,42 Pol = 54,49 F = 9,8 F < F KR(0,05;1;2) F KR odczytane z tablic przy danym poziomie istotnosci i stopniach swobody F KR (0,05;1;2) = 18,51

16 Porównanie polaryzacji otrzymanej podczas klarowania plynami Herlesa z polaryzacja z uzyciem zasadowego octanu olowiu test ANOVA Produkt Odczynnik klarujacy Pol sr [ Z] Statystyka Melas plyn Herlesa I i Herlesa II Pol 0 = 51,64 Pol = 51,70 F = 9 F < F KR(0,05;1;2) 16 F KR odczytane z tablic przy danym poziomie istotnosci i stopniach swobody F KR (0,05;1;2) = 18,51

17 Porównanie polaryzacji otrzymanej w bliskiej podczerwieni NIR z polaryzacja z uzyciem zasadowego octanu olowiu test ANOVA Produkt Odczynnik klarujacy Pol sr [ Z] Statystyka Sok gesty Syrop 1 NIR NIR Pol 0 = 64,09 Pol = 63,75 F = 578 F > F KR(0,05;1;2) Pol 0 = 60,32 Pol = 59,76 F = 156,8 F > F KR(0,05;1;2) 17 Syrop 2 NIR Pol 0 = 54,42 F = 26 Pol = 53,90 F > F KR(0,05;1;2) F KR odczytane z tablic przy danym poziomie istotnosci i stopniach swobody F KR (0,05;1;2) = 18,51

18 Podsumowanie Wykonane badania potwierdzily, ze tradycyjne srodki klarujace, zawierajace zwiazki olowiu, stosowane do oznaczania polaryzacji produktów cukrowniczych mozna zastapic innymi odczynnikami klarujacymi. W przypadku soku gestego i syropów do klarowania mozna stosowac zarówno siarczan glinu jak i roztwory Carreza. Polaryzacje mozna oznaczac takze bez klarowania w bliskiej podczerwieni NIR, przy czym uzyskane róznice sa statystycznie istotne. 18 W soku surowym do oznaczenia polaryzacji mozna zamiast zasadowego octanu olowiu stosowac roztwory Carreza. Oznaczenie polaryzacji bez klarowania w bliskiej podczerwieni nie dalo pozytywnych wyników.

19 Podsumowanie Wykonane badania oznaczenia polaryzacji w melasie nie potwierdzily mozliwosci zastapienia odczynników klarujacych zawierajacych olów odczynnikami alternatywnymi. Nalezy przypuszczac, ze na uzyskane wyniki miala wplyw zarówno ilosc uzytego odczynnika klarujacego, masa produktu wzieta do oznaczenia, jak równiez ilosc wykonanych powtórzen niezbednych do przeprowadzenia analizy statystycznej. 19 Badania nad wyeliminowaniem z analityki cukrowniczej zwiazków olowiu powinny byc nadal kontynuowane.

Oznaczanie polaryzacji w produktach cukrowniczych metodą w bliskiej podczerwieni (NIR)

Oznaczanie polaryzacji w produktach cukrowniczych metodą w bliskiej podczerwieni (NIR) Oznaczanie polaryzacji w produktach cukrowniczych metodą w bliskiej podczerwieni (NIR) 1 Dr inż. Krystyna Lisik Mgr inż. Paulina Bąk WSTĘP 1. Polarymetryczne oznaczanie sacharozy 2. Klasyczne odczynniki

Bardziej szczegółowo

Zawartość cukru w krajance określana na podstawie analizy dygeratów miazgi klarowanej jonami glinu i porównawczo jonami ołowiu

Zawartość cukru w krajance określana na podstawie analizy dygeratów miazgi klarowanej jonami glinu i porównawczo jonami ołowiu Zawartość cukru w krajance określana na podstawie analizy dygeratów miazgi klarowanej jonami glinu i porównawczo jonami ołowiu dr Bożena Wnuk Zakład Cukrownictwa Politechnika Łódzka Klarowanie roztworów

Bardziej szczegółowo

Środki klarujące stosowane w analityce cukrowniczej w Nordzucker Polska S.A.

Środki klarujące stosowane w analityce cukrowniczej w Nordzucker Polska S.A. Środki klarujące stosowane w analityce cukrowniczej w Nordzucker Polska S.A. Opalenica, 25.06.2013r. Nazwa pliku 20130614 Środki klarujące w analityce cukrowniczej.ppt Odpowiedzialny : dr Eugeniusz Rychter

Bardziej szczegółowo

Wpływ rodzaju środka klarującego miazgę na wyniki obliczeń przewidywanej zawartości cukru w melasie

Wpływ rodzaju środka klarującego miazgę na wyniki obliczeń przewidywanej zawartości cukru w melasie Techologia cukru Wpływ rodzaju środka klarującego miazgę na wyniki obliczeń przewidywanej zawartości cukru w melasie The type of brei clarifying agent and its impact on the results of calculations of predicted

Bardziej szczegółowo

Różnice jakościowe cukrów buraczanych i trzcinowych. dr inż. Maciej Wojtczak

Różnice jakościowe cukrów buraczanych i trzcinowych. dr inż. Maciej Wojtczak Różnice jakościowe cukrów buraczanych i trzcinowych dr inż. Maciej Wojtczak Cukier trzcinowy i cukier buraczany Światowa produkcja cukru Podział cukru ze względu na pochodzenie CUKIER BURACZANY CUKIER

Bardziej szczegółowo

Szkoła Letnia STC Łódź 2013 Oznaczanie zabarwienia cukru białego, cukrów surowych i specjalnych w roztworze wodnym i metodą MOPS przy ph 7,0

Szkoła Letnia STC Łódź 2013 Oznaczanie zabarwienia cukru białego, cukrów surowych i specjalnych w roztworze wodnym i metodą MOPS przy ph 7,0 Oznaczanie zabarwienia cukru białego, cukrów surowych i specjalnych w roztworze wodnym i metodą MOPS przy ph 7,0 1 Dr inż. Krystyna Lisik Inż. Maciej Sidziako Wstęp Zabarwienie jest jednym z najważniejszych

Bardziej szczegółowo

OFERTA Zakładu Cukrownictwa IBPRS dot. badań analitycznych dla przemysłu cukrowniczego w 2019 r.

OFERTA Zakładu Cukrownictwa IBPRS dot. badań analitycznych dla przemysłu cukrowniczego w 2019 r. OFERTA Zakładu Cukrownictwa IBPRS dot. badań analitycznych dla przemysłu cukrowniczego w 2019 r. PRACOWNIA ANALITYKI CUKROWNICZEJ POSIADA AKREDYTACJĘ PCA NR AB 803 W NASTĘPUJĄCYM ZAKRESIE: 1. Zawartość

Bardziej szczegółowo

Prawdopodobieństwo i rozkład normalny cd.

Prawdopodobieństwo i rozkład normalny cd. # # Prawdopodobieństwo i rozkład normalny cd. Michał Daszykowski, Ivana Stanimirova Instytut Chemii Uniwersytet Śląski w Katowicach Ul. Szkolna 9 40-006 Katowice E-mail: www: mdaszyk@us.edu.pl istanimi@us.edu.pl

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 3. Otrzymywanie i badanie właściwości chemicznych alkanów, alkenów, alkinów i arenów.

Ćwiczenie 3. Otrzymywanie i badanie właściwości chemicznych alkanów, alkenów, alkinów i arenów. Ćwiczenie 3. Otrzymywanie i badanie właściwości chemicznych alkanów, alkenów, alkinów i arenów. Wprowadzenie teoretyczne Cel ćwiczeń: Poznanie metod otrzymywania oraz badania właściwości węglowodorów alifatycznych

Bardziej szczegółowo

WYBRANE ASPEKTY OCENY WARTOŚCI TECHNOLOGICZNEJ BURAKÓW CUKROWYCH. Mgr inż. Barbara Gajewnik

WYBRANE ASPEKTY OCENY WARTOŚCI TECHNOLOGICZNEJ BURAKÓW CUKROWYCH. Mgr inż. Barbara Gajewnik Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno Spożywczego im. prof. Wacława Dąbrowskiego Warszawa, ul. Rakowiecka 36 ODDZIAŁ CUKROWNICTWA Leszno, ul. Inżynierska 4 WYBRANE ASPEKTY OCENY WARTOŚCI TECHNOLOGICZNEJ

Bardziej szczegółowo

MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW

MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW Etap I (szkolny) 22 października 2013 roku Materiały dla nauczycieli Rozwiązania zadań wraz z punktacją Uwagi ogólne: - Za prawidłowe rozwiązanie zadań rachunkowych

Bardziej szczegółowo

Działalność Naukowo - Dydaktyczna Zakładu Cukrownictwa PŁ w 2007 roku. Prof. dr hab. inż. Jan Iciek

Działalność Naukowo - Dydaktyczna Zakładu Cukrownictwa PŁ w 2007 roku. Prof. dr hab. inż. Jan Iciek Działalność Naukowo - Dydaktyczna Zakładu Cukrownictwa PŁ w 2007 roku Prof. dr hab. inż. Jan Iciek 1 Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności Kadra: 131 nauczycieli akademickich, w tym: 15 profesorów tytularnych,

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA. DZIAŁ: Alkacymetria

ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA. DZIAŁ: Alkacymetria ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA DZIAŁ: Alkacymetria ZAGADNIENIA Prawo zachowania masy i prawo działania mas. Stała równowagi reakcji. Stała dysocjacji, stopień dysocjacji

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceny jakości trzcinowego cukru surowego. dr inż. Maciej Wojtczak

Kryteria oceny jakości trzcinowego cukru surowego. dr inż. Maciej Wojtczak Kryteria oceny jakości trzcinowego cukru surowego dr inż. Maciej Wojtczak Reforma unijnego rynku cukru lipiec 2006 Główny cel reformy Zapewnienie długotrwałej, stabilnej produkcji cukru w Europie, wzrost

Bardziej szczegółowo

PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ. Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy

PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ. Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie jakościowe kwasu acetylosalicylowego 2. Przygotowanie

Bardziej szczegółowo

JAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE

JAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE 1 JAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE Precyzja Dr hab. inż. Piotr KONIECZKA Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/1 80-95 GDAŃSK e-mail: kaczor@chem.pg.gda.pl

Bardziej szczegółowo

III A. Roztwory i reakcje zachodzące w roztworach wodnych

III A. Roztwory i reakcje zachodzące w roztworach wodnych III A. Roztwory i reakcje zachodzące w roztworach wodnych III-A Przygotowywanie roztworów o różnym stężeniu III-A.1. Przygotowanie naważki substancji III-A.2. Przygotowanie 70 g 10% roztworu NaCl III-A.3.

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAŻNOŚĆ METOD BADAWCZYCH

RÓWNOWAŻNOŚĆ METOD BADAWCZYCH RÓWNOWAŻNOŚĆ METOD BADAWCZYCH Piotr Konieczka Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska Równoważność metod??? 2 Zgodność wyników analitycznych otrzymanych z wykorzystaniem porównywanych

Bardziej szczegółowo

Ocena jakości cukru trzcinowego w kontekście reformy europejskiego rynku cukru. dr inż. Maciej Wojtczak

Ocena jakości cukru trzcinowego w kontekście reformy europejskiego rynku cukru. dr inż. Maciej Wojtczak Ocena jakości cukru trzcinowego w kontekście reformy europejskiego rynku cukru dr inż. Maciej Wojtczak Reforma unijnego rynku cukru lipiec 2006 Reforma unijnego rynku cukru Unia Europejska została zmuszona

Bardziej szczegółowo

2. Procenty i stężenia procentowe

2. Procenty i stężenia procentowe 2. PROCENTY I STĘŻENIA PROCENTOWE 11 2. Procenty i stężenia procentowe 2.1. Oblicz 15 % od liczb: a. 360, b. 2,8 10 5, c. 0.024, d. 1,8 10 6, e. 10 Odp. a. 54, b. 4,2 10 4, c. 3,6 10 3, d. 2,7 10 7, e.

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE SYSTEMU AUTOMATYCZNEGO ROZCIEŃCZANIA I DOZOWANIA W ANALITYCE LABORATORYJNEJ W Z.P. CUKROWNIA CEREKIEW

ZASTOSOWANIE SYSTEMU AUTOMATYCZNEGO ROZCIEŃCZANIA I DOZOWANIA W ANALITYCE LABORATORYJNEJ W Z.P. CUKROWNIA CEREKIEW ZASTOSOWANIE SYSTEMU AUTOMATYCZNEGO ROZCIEŃCZANIA I DOZOWANIA W ANALITYCE LABORATORYJNEJ W Z.P. CUKROWNIA CEREKIEW Südzucker Polska Teresa Basińska- Jęsior Łódź 2014r Laboratorium Zakładowe Z.P. Cukrownia

Bardziej szczegółowo

Informacja do zadań 1. 2. Woda morska zawiera średnio 3,5% soli.

Informacja do zadań 1. 2. Woda morska zawiera średnio 3,5% soli. Informacja do zadań 1. 2. Woda morska zawiera średnio 3,5% soli. Zadanie 1. (0.1) Które zdanie jest prawdziwe? A. W 100 g wody morskiej znajduje się 3,5 g soli. B. W 103,5 g wody morskiej znajduje się

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2017/2018

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2017/2018 Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2017/2018 PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMAT PUNKTOWANIA Maksymalna liczba punktów

Bardziej szczegółowo

Spektrometria w bliskiej podczerwieni - zastosowanie w cukrownictwie. Radosław Gruska Politechnika Łódzka Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności

Spektrometria w bliskiej podczerwieni - zastosowanie w cukrownictwie. Radosław Gruska Politechnika Łódzka Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności Spektrometria w bliskiej podczerwieni - zastosowanie w cukrownictwie Radosław Gruska Politechnika Łódzka Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności Spektroskopia, a spektrometria Spektroskopia nauka o powstawaniu

Bardziej szczegółowo

Automatyczne sterowanie gotowaniem cukrzycy z zastosowaniem pomiaru masy kryształów metodą spektrometrii w bliskiej podczerwieni

Automatyczne sterowanie gotowaniem cukrzycy z zastosowaniem pomiaru masy kryształów metodą spektrometrii w bliskiej podczerwieni Automatyczne sterowanie gotowaniem cukrzycy z zastosowaniem pomiaru masy kryształów metodą spektrometrii w bliskiej podczerwieni Krajowa Spółka Cukrowa S.A. POLIMEX-CEKOP-MODER Sp. z o.o. Dr inż. Maciej

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 9 MARCA 2016 R. 1. Test konkursowy zawiera 10 zadań. Są to zadania otwarte, za które maksymalnie możesz

Bardziej szczegółowo

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów. 07 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Schemat punktowania zadań

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów. 07 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Schemat punktowania zadań Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów 07 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Schemat punktowania zadań Maksymalna liczba punktów 40. 90% 36 pkt. Uwaga! 1. Wszystkie

Bardziej szczegółowo

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich. 10.2.2010 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 37/21 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 118/2010 z dnia 9 lutego 2010 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 900/2008 ustanawiające metody analizy i inne przepisy

Bardziej szczegółowo

Oznaczanie wartości technologicznej buraka cukrowego

Oznaczanie wartości technologicznej buraka cukrowego Oznaczanie wartości technologicznej buraka cukrowego STC Konferencja Zakopane 15.01.15 Sheet 1 Anton Paar Hanower 15.01.15 Sheet 2 Wprowadzenie Produkcja buraka cukrowego Burak cukrowy jest naturalnym

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA im. Stanisława Staszica w Krakowie OLIMPIADA O DIAMENTOWY INDEKS AGH 2017/18 CHEMIA - ETAP I

AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA im. Stanisława Staszica w Krakowie OLIMPIADA O DIAMENTOWY INDEKS AGH 2017/18 CHEMIA - ETAP I Związki manganu i manganometria AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA 1. Spośród podanych grup wybierz tą, w której wszystkie związki lub jony można oznaczyć metodą manganometryczną: Odp. C 2 O 4 2-, H 2 O 2, Sn

Bardziej szczegółowo

Porównanie wpływu jakości technologicznej surowca na proces przerobu buraków w kampaniach 2015 i 2016 dla Grupy Pfeifer & Langen w Polsce

Porównanie wpływu jakości technologicznej surowca na proces przerobu buraków w kampaniach 2015 i 2016 dla Grupy Pfeifer & Langen w Polsce Porównanie wpływu jakości technologicznej surowca na proces przerobu buraków w kampaniach 2015 i 2016 dla Grupy Pfeifer & Langen w Polsce 22-24 lutego 2016 Warszawa Józef Klimaszewski 1. Czynniki wpływające

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej

Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej 1) Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 2) Roztwory (zadania rachunkowe zbiór zadań Pazdro

Bardziej szczegółowo

, a ilość poziomów czynnika A., b ilość poziomów czynnika B. gdzie

, a ilość poziomów czynnika A., b ilość poziomów czynnika B. gdzie Test Scheffego, gdzie (1) n to ilość powtórzeń (pomiarów) w jednej grupie (zabiegu) Test NIR Istnieje wiele testów dla porównań wielokrotnych opartych o najmniejszą istotna różnicę między średnimi (NIR).

Bardziej szczegółowo

Aktualne zagadnienia dotyczące jakości w przemyśle cukrowniczym Doświadczenia analityczno-ruchowe z prac analizatora VENEMA IIIG

Aktualne zagadnienia dotyczące jakości w przemyśle cukrowniczym Doświadczenia analityczno-ruchowe z prac analizatora VENEMA IIIG Aktualne zagadnienia dotyczące jakości w przemyśle cukrowniczym Doświadczenia analityczno-ruchowe z prac analizatora VENEMA IIIG Nordzucker Polska S.A. Zakład Opalenica dr Eugeniusz Rychter 23-24 czerwiec

Bardziej szczegółowo

Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy

Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Razem pkt % Chemia nieorganiczna Zadanie 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Poziom: podstawowy Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym

Bardziej szczegółowo

e) nasiona słonecznika; śruta poekstrakcyjna słonecznikowa; śruta poekstrakcyjna słonecznikowa z częściowo obłuszczonych nasion słonecznika;

e) nasiona słonecznika; śruta poekstrakcyjna słonecznikowa; śruta poekstrakcyjna słonecznikowa z częściowo obłuszczonych nasion słonecznika; 12.2.2008 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 37/3 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 121/2008 z dnia 11 lutego 2008 r. określające metodę analizy do oznaczania zawartości skrobi w preparatach w rodzaju

Bardziej szczegółowo

009 Ile gramów jodu i ile mililitrów alkoholu etylowego (gęstość 0,78 g/ml) potrzeba do sporządzenia 15 g jodyny, czyli 10% roztworu jodu w alkoholu e

009 Ile gramów jodu i ile mililitrów alkoholu etylowego (gęstość 0,78 g/ml) potrzeba do sporządzenia 15 g jodyny, czyli 10% roztworu jodu w alkoholu e STĘŻENIA - MIX ZADAŃ Czytaj uważnie polecenia. Powodzenia! 001 Ile gramów wodnego roztworu azotanu sodu o stężeniu 10,0% można przygotować z 25,0g NaNO3? 002 Ile gramów kwasu siarkowego zawiera 25 ml jego

Bardziej szczegółowo

Statystyczna analiza danych w programie STATISTICA (wykład 2) Dariusz Gozdowski

Statystyczna analiza danych w programie STATISTICA (wykład 2) Dariusz Gozdowski Statystyczna analiza danych w programie STATISTICA (wykład ) Dariusz Gozdowski Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW Weryfikacja (testowanie) hipotez statystycznych

Bardziej szczegółowo

wodny roztwór chlorku cyny (SnCl 2 ) stężony kwas solny (HCl), dwie elektrody: pręcik cynowy i gwóźdź stalowy, źródło prądu stałego (zasilacz).

wodny roztwór chlorku cyny (SnCl 2 ) stężony kwas solny (HCl), dwie elektrody: pręcik cynowy i gwóźdź stalowy, źródło prądu stałego (zasilacz). 21.03.2018 Do doświadczenia użyto: wodny roztwór chlorku cyny (SnCl 2 ) stężony kwas solny (HCl), dwie elektrody: pręcik cynowy i gwóźdź stalowy, źródło prądu stałego (zasilacz). Do naczynia wlano roztwór

Bardziej szczegółowo

Spektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej

Spektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej Spektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej Metoda: Spektrofotometria UV-Vis Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie studenta z fotometryczną metodą badania stanów równowagi

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 803

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 803 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 803 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 11, Data wydania: 18 maja 2016 r. AB 803 Nazwa i adres INSTYTUT

Bardziej szczegółowo

Roztwory buforowe modyfikacja wykonania ćwiczenia.

Roztwory buforowe modyfikacja wykonania ćwiczenia. Roztwory buforowe modyfikacja wykonania ćwiczenia. Roztwory buforowe otrzymywane będą z 0,1 M roztworów kwasu octowego i octanu sodu. Do roztworów buforowych i wód dodawane będą z biurety roztwory 0,1

Bardziej szczegółowo

Chemia Nieorganiczna ćwiczenia CHC012001c Powtórzenie materiału II

Chemia Nieorganiczna ćwiczenia CHC012001c Powtórzenie materiału II Chemia Nieorganiczna ćwiczenia CHC012001c Powtórzenie materiału II 1. Do 150 cm 3 roztworu (NH 4) 2SO 4 o stężeniu 0,110 mol/dm 3 dodano 100 cm 3 0,200 M NH 4OH. Obliczyć ph otrzymanego roztworu. pk b=4,40

Bardziej szczegółowo

Import cukru trzcinowego w kontekście reformy europejskiego rynku cukru. dr inż. Maciej Wojtczak

Import cukru trzcinowego w kontekście reformy europejskiego rynku cukru. dr inż. Maciej Wojtczak Import cukru trzcinowego w kontekście reformy europejskiego rynku cukru dr inż. Maciej Wojtczak Reforma unijnego rynku cukru lipiec 2006 Reforma unijnego rynku cukru Unia Europejska została zmuszona do

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW.

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. Zagadnienia: Zjawisko dysocjacji: stała i stopień dysocjacji Elektrolity słabe i mocne Efekt wspólnego jonu Reakcje strącania osadów Iloczyn rozpuszczalności Odczynnik

Bardziej szczegółowo

Przeliczanie zadań, jednostek, rozcieńczanie roztworów, zaokrąglanie wyników.

Przeliczanie zadań, jednostek, rozcieńczanie roztworów, zaokrąglanie wyników. Przeliczanie zadań, jednostek, rozcieńczanie roztworów, zaokrąglanie wyników. Stężenie procentowe wyrażone w jednostkach wagowych określa liczbę gramów substancji rozpuszczonej znajdującej się w 0 gramach

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji w technikum zakres podstawowy 2 godziny

Scenariusz lekcji w technikum zakres podstawowy 2 godziny Scenariusz lekcji w technikum zakres podstawowy 2 godziny Temat : Hydroliza soli. Cele dydaktyczno wychowawcze: Wyjaśnienie przyczyn różnych odczynów soli Uświadomienie różnej roli wody w procesach dysocjacji

Bardziej szczegółowo

(3) Komisja usunęła rozporządzenie (EWG) nr 558/93 z obowiązującego dorobku prawnego w swoim komunikacie 2009/C 30/04 ( 3 ).

(3) Komisja usunęła rozporządzenie (EWG) nr 558/93 z obowiązującego dorobku prawnego w swoim komunikacie 2009/C 30/04 ( 3 ). L 274/6 ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) NR 974/2014 z dnia 11 września 2014 r. określające metodę refraktometrii polegającą na pomiarze suchych rozpuszczalnych pozostałości w przetworach owocowych

Bardziej szczegółowo

Odpowiedź:. Oblicz stężenie procentowe tlenu w wodzie deszczowej, wiedząc, że 1 dm 3 tej wody zawiera 0,055g tlenu. (d wody = 1 g/cm 3 )

Odpowiedź:. Oblicz stężenie procentowe tlenu w wodzie deszczowej, wiedząc, że 1 dm 3 tej wody zawiera 0,055g tlenu. (d wody = 1 g/cm 3 ) PRZYKŁADOWE ZADANIA Z DZIAŁÓW 9 14 (stężenia molowe, procentowe, przeliczanie stężeń, rozcieńczanie i zatężanie roztworów, zastosowanie stężeń do obliczeń w oparciu o reakcje chemiczne, rozpuszczalność)

Bardziej szczegółowo

HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE

HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Ćwiczenie 9 semestr 2 HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Obowiązujące zagadnienia: Hydroliza soli-anionowa, kationowa, teoria jonowa Arrheniusa, moc kwasów i zasad, równania hydrolizy soli, hydroliza wieloetapowa,

Bardziej szczegółowo

6. ph i ELEKTROLITY. 6. ph i elektrolity

6. ph i ELEKTROLITY. 6. ph i elektrolity 6. ph i ELEKTROLITY 31 6. ph i elektrolity 6.1. Oblicz ph roztworu zawierającego 0,365 g HCl w 1,0 dm 3 roztworu. Odp 2,00 6.2. Oblicz ph 0,0050 molowego roztworu wodorotlenku baru (α = 1,00). Odp. 12,00

Bardziej szczegółowo

Rozwiązanie n1=n2=n=8 F=(4,50) 2 /(2,11) 2 =4,55 Fkr (0,05; 7; 7)=3,79

Rozwiązanie n1=n2=n=8 F=(4,50) 2 /(2,11) 2 =4,55 Fkr (0,05; 7; 7)=3,79 Test F =służy do porównania precyzji dwóch niezależnych serii pomiarowych uzyskanych w trakcie analizy próbek o zawartości analitu na takim samym poziomie #obliczyć wartość odchyleń standardowych dla serii

Bardziej szczegółowo

Testowanie hipotez statystycznych.

Testowanie hipotez statystycznych. Statystyka Wykład 10 Wrocław, 22 grudnia 2011 Testowanie hipotez statystycznych Definicja. Hipotezą statystyczną nazywamy stwierdzenie dotyczące parametrów populacji. Definicja. Dwie komplementarne w problemie

Bardziej szczegółowo

Materiały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów

Materiały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów ANALIZA ILOŚCIOWA ALKACYMETRIA Materiały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów Opracowała dr Anna Wisła-Świder ANALIZA MIARECZKOWA Analiza miareczkowa - metodą ilościowego oznaczania substancji. Polega

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 7

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 7 CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 7 Wykorzystanie metod jodometrycznych do miedzi (II) oraz substancji biologicznie aktywnych kwas askorbinowy, woda utleniona.

Bardziej szczegółowo

Testowanie hipotez statystycznych. Wnioskowanie statystyczne

Testowanie hipotez statystycznych. Wnioskowanie statystyczne Testowanie hipotez statystycznych Wnioskowanie statystyczne Hipoteza statystyczna to dowolne przypuszczenie co do rozkładu populacji generalnej (jego postaci funkcyjnej lub wartości parametrów). Hipotezy

Bardziej szczegółowo

Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks

Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks 1. Która z próbek o takich samych masach zawiera najwięcej

Bardziej szczegółowo

PRACA KONTROLNA Z CHEMII NR 1 - Semestr I 1. (6 pkt) - Krótko napisz, jak rozumiesz następujące pojęcia: a/ liczba atomowa, b/ nuklid, c/ pierwiastek d/ dualizm korpuskularno- falowy e/promieniotwórczość

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 STOPIEŃ WOJEWÓDZKI 9 MARCA 2018 R.

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 STOPIEŃ WOJEWÓDZKI 9 MARCA 2018 R. Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 9 MARCA 2018 R. 1. Test konkursowy zawiera 12 zadań. Na ich rozwiązanie masz 90 minut. Sprawdź, czy

Bardziej szczegółowo

Katedra Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierząt Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt, UTP w Bydgoszczy

Katedra Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierząt Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt, UTP w Bydgoszczy Ćwiczenie: Doświadczenia 2-grupowe EXCEL Do weryfikacji różnic między dwiema grupami jednostek doświadczalnych w Excelu wykorzystujemy funkcję o nazwie TEST.T. Zastosowana funkcja (test statystyczny) pozwala

Bardziej szczegółowo

Materiały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów

Materiały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów SPOSOBY WYRAŻANIA STĘŻEŃ ROZTWORÓW Materiały dodatkowe do zajęć z chemii dla studentów Opracowała dr Anna Wisła-Świder STĘŻENIA ROZTWORÓW Roztwory są to układy jednofazowe (fizycznie jednorodne) dwu- lub

Bardziej szczegółowo

Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka - W 9 Testy statystyczne testy zgodności. Dr Anna ADRIAN Paw B5, pok407

Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka - W 9 Testy statystyczne testy zgodności. Dr Anna ADRIAN Paw B5, pok407 Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka - W 9 Testy statystyczne testy zgodności Dr Anna ADRIAN Paw B5, pok407 adan@agh.edu.pl Weryfikacja hipotez dotyczących postaci nieznanego rozkładu -Testy zgodności.

Bardziej szczegółowo

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE Etap szkolny rok szkolny 2009/2010 Dane dotyczące ucznia (wypełnia Komisja Konkursowa po rozkodowaniu prac) wylosowany numer uczestnika

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 5 Barwniki roślinne. Ekstrakcja barwników asymilacyjnych. Rozpuszczalność chlorofilu

ĆWICZENIE 5 Barwniki roślinne. Ekstrakcja barwników asymilacyjnych. Rozpuszczalność chlorofilu ĆWICZENIE 5 Barwniki roślinne Ekstrakcja barwników asymilacyjnych 400 mg - zhomogenizowany w ciekłym azocie proszek z natki pietruszki 6 ml - etanol 96% 2x probówki plastikowe typu Falcon na 15 ml 5x probówki

Bardziej szczegółowo

Jak zmierzyć odczyn roztworu. - naturalne i syntetyczne wskaźniki ph.

Jak zmierzyć odczyn roztworu. - naturalne i syntetyczne wskaźniki ph. 1 Jak zmierzyć odczyn roztworu - naturalne i syntetyczne wskaźniki ph. Czas trwania zajęć: 45 minut Pojęcia kluczowe: - odczyn roztworu, - odczyn obojętny, - odczyn kwasowy, - odczyn zasadowy, - ph, -

Bardziej szczegółowo

prof. dr hab. Jan ICIEK Kierownik Zakładu Cukrownictwa P.Ł.

prof. dr hab. Jan ICIEK Kierownik Zakładu Cukrownictwa P.Ł. prof. dr hab. Jan ICIEK Kierownik Zakładu Cukrownictwa P.Ł. 1 1950 2010 DO WSZYSTKICH ABSOLWENTÓW SERDECZNIE ZAPRASZAMY NA JUBILEUSZ 17 18 WRZEŚNIA B.R. PROSIMY O WSTĘPNE POTWIERDZENIE ZAMIARU PRZYJAZDU:

Bardziej szczegółowo

XXIV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2016/2017

XXIV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2016/2017 IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 2 maja 217 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW XXIV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY

Bardziej szczegółowo

Opracowywanie wyników doświadczeń

Opracowywanie wyników doświadczeń Podstawy statystyki medycznej Laboratorium Zajęcia 6 Statistica Opracowywanie wyników doświadczeń Niniejsza instrukcja zawiera przykłady opracowywania doświadczeń jednoczynnikowy i wieloczynnikowych w

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA. Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA. Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2019 Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie badań analitycznych Oznaczenie kwalifikacji: A.60 Numer zadania: 01

Bardziej szczegółowo

Część laboratoryjna. Sponsorzy

Część laboratoryjna. Sponsorzy XXVII Ogólnopolski Konkurs Chemiczny dla młodzieży szkół średnich Politechnika Śląska Wydział Chemiczny Polskie Towarzystwo Chemiczne Stowarzyszenie Przyjaciół Wydziału Chemicznego Gliwice, 23 marca 2019

Bardziej szczegółowo

1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru

1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru 1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru Wzór związku chemicznego podaje jakościowy jego skład z jakich pierwiastków jest zbudowany oraz liczbę atomów poszczególnych pierwiastków

Bardziej szczegółowo

XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego. I Etap szkolny - 23 listopada 2016

XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego. I Etap szkolny - 23 listopada 2016 XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego I Etap szkolny - 23 listopada 2016 Kod ucznia: Liczba uzyskanych punktów: Drogi Uczniu, przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA SKŁADU CHEMICZNEGO KŁACZKÓW IZOLOWANYCH Z ZAKWASZONYCH ROZTWORÓW CUKRU. dr inż. Ilona Błaszczyk dr inż.

CHARAKTERYSTYKA SKŁADU CHEMICZNEGO KŁACZKÓW IZOLOWANYCH Z ZAKWASZONYCH ROZTWORÓW CUKRU. dr inż. Ilona Błaszczyk dr inż. CHARAKTERYSTYKA SKŁADU CHEMICZNEGO KŁACZKÓW IZOLOWANYCH Z ZAKWASZONYCH ROZTWORÓW CUKRU dr inż. Ilona Błaszczyk dr inż. Joanna Biernasiak Plan prezentacji Zdolność cukru do tworzenia kłaczków - kryterium

Bardziej szczegółowo

ASPEKTY ZASTOSOWANIA PRZEMYSŁOWEGO POMIARU GĘSTOG METODĄ REFRAKTOMETRYCZNĄ. Zakopane, kwiecień 2009

ASPEKTY ZASTOSOWANIA PRZEMYSŁOWEGO POMIARU GĘSTOG METODĄ REFRAKTOMETRYCZNĄ. Zakopane, kwiecień 2009 ASPEKTY ZASTOSOWANIA PRZEMYSŁOWEGO POMIARU GĘSTOG STOŚCI METODĄ REFRAKTOMETRYCZNĄ Zakopane, kwiecień 2009 Podziękowania za umożliwienie badań i testów Szczególne podziękowania dla kadry technicznej Cukrowni

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji w ramach korelacji chemii z matematyką

Scenariusz lekcji w ramach korelacji chemii z matematyką Scenariusz lekcji w ramach korelacji chemii z matematyką Nauczyciel : Klasa : Przedmiot : Temat : Typ lekcji : 1 technik technikum chemia Układy liniowe w zadaniach chemicznych. lekcja poświęcona opracowaniu

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie badań analitycznych Oznaczenie kwalifikacji: A.60 Numer zadania: 01

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA

ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA 1. Oznaczanie słabych kwasów w sokach i syropach owocowych metodą miareczkowania konduktometrycznego Celem ćwiczenia jest ilościowe oznaczenie zawartości słabych kwasów w sokach

Bardziej szczegółowo

Ocena stopnia zakażenia mikrobiologicznego na podstawie analiz kwasu mlekowego. Magdalena Kołodziejczyk

Ocena stopnia zakażenia mikrobiologicznego na podstawie analiz kwasu mlekowego. Magdalena Kołodziejczyk Ocena stopnia zakażenia mikrobiologicznego na podstawie analiz kwasu mlekowego Magdalena Kołodziejczyk Łódź, czerwiec 2015 Aparatura laboratoryjna Cel: zmniejszenie obsady laboratorium w związku z uproszczeniem

Bardziej szczegółowo

Kuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI

Kuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI Kuratorium Oświaty w Lublinie.. Imię i nazwisko ucznia Pełna nazwa szkoły Liczba punktów ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI Instrukcja dla ucznia

Bardziej szczegółowo

Katedra Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierząt Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt, UTP w Bydgoszczy

Katedra Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierząt Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt, UTP w Bydgoszczy Ćwiczenie: Analiza zmienności prosta Przykład w MS EXCEL Sprawdź czy genotyp jagniąt wpływa statystycznie na cechy użytkowości rzeźnej? Obliczenia wykonaj za pomocą modułu Analizy danych (jaganova.xls).

Bardziej szczegółowo

Kuratorium Oświaty w Lublinie

Kuratorium Oświaty w Lublinie Kuratorium Oświaty w Lublinie KOD UCZNIA ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY 2015/2016 ETAP WOJEWÓDZKI Instrukcja dla ucznia 1. Zestaw konkursowy zawiera 12 zadań. 2. Przed

Bardziej szczegółowo

Wodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M)

Wodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M) Wodorotlenki Definicja - Wodorotlenkami nazywamy związki chemiczne, zbudowane z kationu metalu (zazwyczaj) (M) i anionu wodorotlenowego (OH - ) Ogólny wzór wodorotlenków: M(OH) n M oznacza symbol metalu.

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do statystyki dla. chemików testowanie hipotez

Wprowadzenie do statystyki dla. chemików testowanie hipotez chemików testowanie hipotez Michał Daszykowski, Ivana Stanimirova Instytut Chemii Uniwersytet Śląski w Katowicach Ul. Szkolna 9 40-006 Katowice E-mail: www: mdaszyk@us.edu.pl istanimi@us.edu.pl http://www.sites.google.com/site/chemomlab/

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY STECHIOMETRII

PODSTAWY STECHIOMETRII PODSTAWY STECHIOMETRII 1. Obliczyć bezwzględne masy atomów, których względne masy atomowe wynoszą: a) 7, b) 35. 2. Obliczyć masę próbki wody zawierającej 3,01 10 24 cząsteczek. 3. Która z wymienionych

Bardziej szczegółowo

Konkurs Chemiczny dla gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego w roku szkolnym 2018/2019. Etap wojewódzki

Konkurs Chemiczny dla gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego w roku szkolnym 2018/2019. Etap wojewódzki Konkurs Chemiczny dla gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego w roku szkolnym 08/09 Etap wojewódzki Klucz odpowiedzi i schemat punktowania Część I. Test jednokrotnego wyboru z jedną poprawną odpowiedzią

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami.

Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami. Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami. I. Gęstość propanu w warunkach normalnych wynosi II. Jeżeli stężenie procentowe nasyconego roztworu pewnej

Bardziej szczegółowo

Równowagi w roztworach elektrolitów

Równowagi w roztworach elektrolitów Do doświadczeń stosować suche szkło i sprzęt laboratoryjny. Po użyciu szkło i sprzęt laboratoryjny należy wstępnie opłukać, a po zakończonych eksperymentach dokładnie umyć (przy użyciu detergentów) i pozostawić

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: Weryfikacja hipotez statystycznych dla jednej i dwóch średnich.

Ćwiczenie: Weryfikacja hipotez statystycznych dla jednej i dwóch średnich. Ćwiczenie: Weryfikacja hipotez statystycznych dla jednej i dwóch średnich. EXCEL Do weryfikacji różnic między dwiema grupami jednostek doświadczalnych w Excelu wykorzystujemy funkcję o nazwie T.TEST. Zastosowana

Bardziej szczegółowo

HARMONOGRAM ĆWICZEŃ Z ANALIZY ŻYWNOŚCI DLA STUDENTÓW II ROKU WNoŻ W ROKU AKAD. 2018/2019 Kierunek Technologia żywności, studia stacjonarne

HARMONOGRAM ĆWICZEŃ Z ANALIZY ŻYWNOŚCI DLA STUDENTÓW II ROKU WNoŻ W ROKU AKAD. 2018/2019 Kierunek Technologia żywności, studia stacjonarne HARMONOGRAM ĆWICZEŃ Z ANALIZY ŻYWNOŚCI DLA STUDENTÓW II ROKU WNoŻ W ROKU AKAD. 2018/2019 Kierunek Technologia żywności, studia stacjonarne dzień tyg. data grupa nr ćwicz. grupa nr ćwicz. piątek 22.02.2019

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów szkół podstawowych województwa śląskiego w roku szkolnym 2018/2019

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów szkół podstawowych województwa śląskiego w roku szkolnym 2018/2019 Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów szkół podstawowych województwa śląskiego w roku szkolnym 2018/2019 PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMAT PUNKTOWANIA Maksymalna liczba punktów możliwa

Bardziej szczegółowo

1. Jednoczynnikowa analiza wariancji 2. Porównania szczegółowe

1. Jednoczynnikowa analiza wariancji 2. Porównania szczegółowe Zjazd 7. SGGW, dn. 28.11.10 r. Matematyka i statystyka matematyczna Tematy 1. Jednoczynnikowa analiza wariancji 2. Porównania szczegółowe nna Rajfura 1 Zagadnienia Przykład porównania wielu obiektów w

Bardziej szczegółowo

Skład zespołu (imię i nazwisko): (podkreślić dane osoby piszącej sprawozdanie):

Skład zespołu (imię i nazwisko): (podkreślić dane osoby piszącej sprawozdanie): Wydział Chemii Katedra Chemii Ogólnej i Nieorganicznej pracownia studencka prowadzący: ĆWICZENIE 3 RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW Data wykonania ćwiczenia: Skład zespołu (imię i nazwisko): (podkreślić

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 4. Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu

ĆWICZENIE 4. Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu ĆWICZENIE 4 Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu 1. Wprowadzenie Zbyt wysokie stężenia fosforu w wodach powierzchniowych stojących, spiętrzonych lub wolno płynących prowadzą do zwiększonego przyrostu

Bardziej szczegółowo

VI WYKŁAD STATYSTYKA. 9/04/2014 B8 sala 0.10B Godz. 15:15

VI WYKŁAD STATYSTYKA. 9/04/2014 B8 sala 0.10B Godz. 15:15 VI WYKŁAD STATYSTYKA 9/04/2014 B8 sala 0.10B Godz. 15:15 WYKŁAD 6 WERYFIKACJA HIPOTEZ STATYSTYCZNYCH PARAMETRYCZNE TESTY ISTOTNOŚCI Weryfikacja hipotez ( błędy I i II rodzaju, poziom istotności, zasady

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH

RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH 8 RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH CEL ĆWICZENIA Wyznaczenie gramorównoważników chemicznych w procesach redoks na przykładzie KMnO 4 w środowisku kwaśnym, obojętnym i zasadowym z zastosowaniem

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 6 listopada 2002 r. w sprawie metodyk referencyjnych badania stopnia biodegradacji substancji powierzchniowoczynnych zawartych w produktach, których stosowanie

Bardziej szczegółowo

Reakcje utleniania i redukcji Reakcje metali z wodorotlenkiem sodu (6 mol/dm 3 )

Reakcje utleniania i redukcji Reakcje metali z wodorotlenkiem sodu (6 mol/dm 3 ) Imię i nazwisko.. data.. Reakcje utleniania i redukcji 7.1 Reaktywność metali 7.1.1 Reakcje metali z wodą Lp Metal Warunki oczyszczania metalu Warunki reakcji Obserwacje 7.1.2 Reakcje metali z wodorotlenkiem

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ- Kwasy i wodorotlenki

INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ- Kwasy i wodorotlenki INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ- Kwasy i wodorotlenki Opracowanie: Joanna Cwynar- Wojtonis Ćwiczenie 1. Otrzymywanie kwasu siarkowego (IV) - siarka stała, - woda, - oranż metylowy, Szkło i sprzęt: - palnik spirytusowy,

Bardziej szczegółowo

TESTOWANIE HIPOTEZ Przez hipotezę statystyczną rozumiemy, najogólniej mówiąc, pewną wypowiedź na temat rozkładu interesującej nas cechy.

TESTOWANIE HIPOTEZ Przez hipotezę statystyczną rozumiemy, najogólniej mówiąc, pewną wypowiedź na temat rozkładu interesującej nas cechy. TESTOWANIE HIPOTEZ Przez hipotezę statystyczną rozumiemy, najogólniej mówiąc, pewną wypowiedź na temat rozkładu interesującej nas cechy. Hipotezy dzielimy na parametryczne i nieparametryczne. Zajmiemy

Bardziej szczegółowo

Politechnika Łódzka Specjalistyczne Laboratorium Analityki Cukrowniczej

Politechnika Łódzka Specjalistyczne Laboratorium Analityki Cukrowniczej Politechnika Łódzka Specjalistyczne Laboratorium Analityki Cukrowniczej Dekstranaza - metoda na przeciwdziałanie niekorzystnym skutkom obecności dekstranu dr inż. Aneta Antczak-Chrobot dr inż. Maciej Wojtczak

Bardziej szczegółowo