pobrano z

Transkrypt

1 Kter Anlizy i Oeny Jkośi Żywnośi, Uniwersytet Przyronizy w Lulinie Włśiwośi ntyoksyyjne nprów z wyrnyh krjowyh owoów jgoowyh Streszzenie Owoe jgoowe ogrywją rzo wżną rolę w polskim ogronitwie. Jest to grup roślin sownizyh, któryh owoem jest jgo. Są ogtym źrółem witmin, skłników minerlnyh, łonnik orz ntyoksyntów. Celem ń yło określenie włśiwośi ntyoksyyjnyh nprów z ztereh wyrnyh suszonyh owoów jgoowyh, tj.: orówk zerni, mlin, roni i żurwin. Prze rozpozęiem ń wykonno klsyzną ekstrkję, opowijąą proesowi przygotowni nprów herinyh zgonie z normą PN-ISO 33. Nstępnie w sporzązonyh nprh, metoą reukji ronik DPPH oznzono zwrtość polifenoli ogółem, flwonoiów, ntoyjnów orz łkowitą zolność ntyoksyyjną. Wykzno, że njwyższą zwrtośią polifenoli hrkteryzowły się npry z owoów ronii orz owoów orówki zerniy, ntomist użo niższą zwrtość tyh związków onotowno w nprze z owoów mliny orz owoów żurwiny. Pooną zleżność wykzno l flwonoiów. W przypku oznzeni zwrtośi ntoyjnów w przelizeniu n yjniynę, njwyższą zwrtośią hrkteryzowł się npr z owoów orówki zerniy orz owoów ronii. Bni reukji ronik DPPH wykzły, że njsilniejszymi zolnośimi ntyoksyyjnymi hrkteryzowł się npr z owoów orówki zerniy orz z owoów ronii. Słow kluzowe: włśiwośi ntyoksyyjne, orówk zerni, mlin, roni, żurwin Antioxint properties of infusions from selete ntionl erries Summry Nowys erry fruits ply very importnt role in Polish hortiulture. It is group of fruit plnts, the fruit of whih is erry. They re rih soure of vitmins, minerls, fier n ntioxints. The im of the stuy ws to etermine the ntioxint properties of infusions me from four selete rie erries, i.e. lueerry, rsperry, hokeerry fruit n rnerry. Before strting the tests, lssil extrtion ws rrie out orresponing to the proess of te infusion preprtion in orne with PN-ISO 33. Next, the totl infusions, flvonois, nthoynins n totl ntioxitive pity of the DPPH ril were etermine in the prepre infusions. It ws shown tht the highest ontent of polyphenols ws hrterize y infusions of hokeerry fruit n lueerry ilerry, while lrge lower ontent ws note in the infusion of rsperry fruit n rnerry fruit. A similr reltionship ws emonstrte for the flvonoi ontent. In the se of nthoynins lulte s yniin, the highest ontent ws hrterize y the infusion of lueerry fruit n hokeerry fruit. In the DPPH ril reution stuies, it ws shown tht the strongest ntioxint pity ws hrterize y the infusion of lueerry n hokeerry fruits. Key wors: ntioxint tivity, lueerry, rsperry, hokeerry, rnerry A wylizon sornj [-] A sornj roztworu ronik DPPH [-] Aśr śreni wrtość sornji nego roztworu zwierjąego ntyoksynt [-] C łkowit zwrtość ntoyjnów [mg yjniyny/ml próki] Wprowzenie Owoe jgoowe ogrywją rzo wżną rolę w żywieniu złowiek. Są one ogtym źrółem witmin, łonnik orz skłników minerlnyh. Zwierją również ntyoksynty wspierjąe nturlne mehnizmy oronne komórek złowiek. Z uwgi n rzo niską energetyzność polene są przez ietetyków osoom jąym o opowienią msę ił (Jąer, 16). L gruość kuwety,1 [m] MW ms molekulrn l yjniyny 445,2 [-] N współzynnik rozieńzeni [-] λ ługość fli [nm] ξ sornj molrn l yjniyny 296 [-] W Europie liząym się prouentem owoów klimtu umirkownego (jłek, wiśni, mlin, porzezek i orówki wysokiej) jest Polsk (Grzelk i Głązk, 13). Ih proukj w 16 roku wynosił 4,5 mln ton, o stnowiło pon % ziorów owoów w łej Unii Europejskiej (Nosek, 16). Spośró szerokiego sortymentu owoów n szzególną uwgę zsługują owoe jgoowe, gyż wykzują one zolnośi ntyoksyyjne (Jąer, 16). Do grupy owoów jgoowyh zlizmy: grest (Ries grossulri), ronię (Aroni Inżynieri Przetwórstw Spożywzego 1/4 18(25)

2 melnorp), orówkę zernię zwną również zrną jgoą (Vinium myrtillus), orówkę rusznię (Vinium vitis ie), jeżynę (Ruus sp.), mlinę (Ruus ieus), porzezkę iłą (Ries lum), porzezkę zerwoną (Ries rurum), porzezkę zrną (Ries nigrum), poziomkę (Frgri ves), rozynkę (Vitis vinifer), truskwkę (Frgri grniflor) orz winogrono (Vitis vinifer) i żurwinę (Vinium oxyous), (Gryszzyńsk i in., 11). W owoh tyh występują wie wżne grupy związków fenolowyh, o któryh nleżą flwonoiy, w wśró nih ntoyjny i flwonole orz kwsy fenolowe wśró któryh wyróżni się kws elgowy, wykzująy rzo silne włśiwośi ntyoksyyjne (Brnowsk i in., 15, Kzimierzk i in., 11; Czezot, ). Z oenośią związków polifenolowyh, przee wszystkim wysokih stężeń ntoyjnów i elgotnin, wiąże się ktywność iologizną i frmkologizną owoów. Poniżej przestwiono, krótką hrkterystykę nyh owoów. włśiw (Ruus ieus L.) nleży o jenyh z njpopulrniejszyh krzewów owoowyh. Owoe tej rośliny o tysięy lt wykorzystywne są w elh leznizyh i ożywzyh. Bni nukowe n iologiznymi włśiwośimi mlin potwierziły ih znzenie jko skłników leków o ziłniu przeiwzplnym (Oomh i in., ). Uowoniono, że owoe mliny zwyzjnej zwierją szereg romtyznyh związków hemiznyh, któryh głównym skłnikiem jest keton mlinowy (CH12) (Morimoto i in., 5).. Owoe tego krzewu są szzególnie enne ze wzglęu n użą zwrtość łonnik, pektyn i innyh związków ioktywnyh zwnyh fitminmi (Borowsk i Szjek, 5; Brnowsk i in., 15). Aroni zrnoowoow (Aroni melnorp (Mihx.) Ell) orz roni zerwon (Aroni rutifoli (L.) Pers.) to gtunki nleżąe o krzewów liśistyh z roziny różowtyh (Roseee) i poroziny (Mloiee), pohoząe z Ameryki Półnonej (Kokotkiewiz in., ). W liznyh oprownih wzyh potwierz się wysoką ktywność ntyoksyyjną owou ronii, związną z zwrtośią polifenoli (Bnh i in., 17). Antoyjny oene w ronii wykzują pozytywny wpływ w lezeniu horoy popromiennej. W nih prowzonyh w tym zkresie onotowno m.in. spek lizy leukoytów, ogrnizenie ilośi wolnyh roników orz poprwę zolnośi regeneryjnyh komórek (Wwer i in., 12). Borówk zerni (inzej orówk zrn) jest krzewinką (Vinium myrtillus L.) nleżąą o roziny wrzosowtyh (Eriee). Rośnie w wielu rejonh Azji, Ameryki Półnonej, Europy Śrokowej i Półnonej orz n Kukzie. W Polse występuje n niżh, w psmh górskih orz w lsh. Owoem rośliny jest zrn jgo. Sm roślin jest niewysok, m rozgłęzione łoygi o ługośi około 5 m, jej kwity są rone w kolorze zerwonozielonym. Surowem zielrskim orówki zerniy jest owo (Frutus Myrtilli) orz liść (Folium Myrtilli) (Brnik i Kni, 15). W orówe zerniy wykryto 18 związków z grupy ntoyjnów, wśró któryh njwiększy uził mją pohone elfiniyny i yjniyny. W owoh tyh występują otkowo pohone mlwiyny (16,97%), petuniyny (16,96%) i peoniyny (6,57%) (Stefnut i in., 11) tkże kwsy fenolowe, np. glusowy, n poziomie mg/g (Ovskinen, 8). Żurwin (Oxyous) jest wieloletnią krzewinką nleżąą o roziny wrzosowtyh (Eriinee). Dziko rosną w Polse, niepozorn roślin o młyh zerwonyh owoh hrkteryzuje się ogtwem wrtośiowyh l zrowi złowiek związków (Brnowsk i Brtoszek, 16). Owoe żurwiny wykzują silne ziłnie przeiwronoustrojowe. Konentrt soku żurwinowego, rozieńzony w proporji 1:1, silnie hmuje wzrost 2 nyh szzepów Esherihi oli i Cni lins, w tym również opowiezilnyh z występownie zkżeń róg mozowyh. Nwet przy użym rozieńzeniu, (tj. 1:32) stwierz się lszą ktywność przeiwkteryjną woe ronoustroju wskźnikowego Klesiell pneumonie (Lee i in., ). W osttnih kilkunstu lth, spożyie owoów w Polse, w tym również jgoowyh, systemtyznie sp (Jąer, 16). Dorą lterntywą może yć sporząznie nprów z suszonyh owoów ostępnyh przez ły rok ez ogrnizeń. Jenk nleży zuwżyć, że proes suszeni, ze wzglęu n stosownie wysokih tempertur, oniż zwrtość niektóryh skłników ioktywnyh. Mimo to owoe suszone mogą stnowić ih źróło w ieie. W przestwionyh nih oznzono włśiwośi ntyoksyyjne nprów z owoów żurwiny, ronii, mliny orz orówki zerniy. Cel ń Celem pry yło określenie włśiwośi ntyoksyyjnyh nprów sporzązonyh z wyrnyh suszonyh owoów jgoowyh poprzez wyznzenie ogólnej zwrtośi polifenoli, w tym również flwonoiów, orz pomir łkowitej zolnośi ntyoksyyjnej metoą reukji ronik DPPH. Mterił i metoy Mterił o ń stnowiły ztery rozje suszonyh owoów jgoowyh (tj. żurwin, mlin, orówk zerni orz roni) zkupionyh w przesięiorstwie zielrskim Dry Ntury. Bniom pono npry wykonne klsyzną ekstrkją opowijąą proesowi przygotowni nprów herinyh zgonie z normą PN-ISO 33. W tym elu o zlewki owżno 2 g surow, zlewno ml wrząej woy estylownej i ekstrhowno przez zs minut. Oznznie polifenoli Zwrtość polifenoli oznzno wg proeury Singleton i Rossi (1965) przy użyiu ozynnik Folin-Ciolteu w stosunku 1:5. Wyniki pono w mg/ ml npru w przelizeniu n kws glusowy. Pomiry wykonno w trzeh powtórzenih. Do koly mirowej o pojemnośi 25 ml poierno,5 ml nprów, owno kolejno 2 ml metnolu, ml woy estylownej orz 2 ml ozynnik Folin - Ciolteu (stosunek 1:5). Próki ostwiono n 3 minuty. Po tym zsie owno 1 ml % roztworu N2CO3, okłnie mieszno i pozostwino n min. Nstępnie koly z prókmi uzupełniono woą estylown o kreski. Asornję mierzono przy ługośi fli λ = 75 nm, woe próy zerowej. Inżynieri Przetwórstw Spożywzego 1/4 18(25) 11 Kłw, K. (18). Włśiwośi ntyoksyyjne nprów z wyrnyh krjowyh owoów jgoowyh. Inżynieri Przetwórstw Spożywzego, 1/4(25), -14.

3 Zwrtość flwonoiów [mg/ml] Flvonois ontent [mg/ml] Zwrtość polifenoli [mggae/ml] Totl phenoli ontent [mg GAE/ml] Oznznie flwonoiów Zwrtość flwonoiów, w przelizeniu n epiktehinę, oznzno spektrofotometryznie weług proeury opisnej przez Kreniz i in. (5). Do proówek poierno po,5 m 3 nprów, owno 2,5 m 3 woy estylownej,,15 m 3 5% (w/w) wonego roztworu zotnu (III) sou i mieszno. Po upływie 5 minut wprowzono również,3 m 3 % (w/w) wonego roztworu sześiowonego hlorku glinu, po rz kolejny mieszno i pozostwino n 5 minut. Nstępnie owno 2 m 3 1 M wonego roztworu NOH i,55 m 3 woy estylownej. Pomir sornji wykonywno przy ługośi fli λ = 5 nm. Oznznie DPPH Aktywność ntyoksyyjną oznzno weług zmoyfikownej metoy Brn-Wilims i in. (1995) z użyiem syntetyznego ronik DPPH (1,1-ifenylo-2-pikrylohyrzyl, Sigm Alrih) (Zyh i Krzepiłko, ). Asornję roztworów mierzono przy ługośi fli λ = 517 nm. Przygotowywno,5 mm lkoholowy roztwór DPPH, rozpuszzją 19,71 mg DPPH (M = 394,32 g/mol) w m 3 metnolu. Otrzymny roztwór rozieńzono tk, y jego sornj przy λ = 517 nm wynosił ok.,9. Roztwór przehowywno w iemnośi. W pierwszym etpie oświzeni mierzono sornję roztworu ronik DPPH (A) nstępnie zolność nego ntyoksyntu o przeiwziłni rekji utlenini, którą olizno ze wzoru (1): % inhiiji = A A śr (1) A Oznznie ntoyjnów Oznznie zwrtośi ntoyjnów przeprowzono weług metoy Ronl E. Wrolste (AOAC, 1974). Do ń zstosowno roztwory uforowe o ph 1, i 4,5. Nstępnie poierno po 1 ml npru o proówek po zym o jenej owno 4 ml uforu o ph = 1, o rugiej 4 ml uforu o ph = 4,5. Asornję ozytywno przy ługośi fli λ = 526 nm, używją jko próy zerowej opowienih uforów. W elu wyeliminowni łęów wywołnyh zkłóenimi, sornję ozytywno również przy λ = 7 nm. Zwrtość ntoyjnów w przelizeniu n mg yjniyny/ ml próki wyrżono weług wzoru (2): A = (A 52 nm (ph 1,) A 7 nm (ph 1,) ) (A 52 nm (ph 4,5) A 7 nm (ph 4,5) ) (2) Zwrtość ntoyjnów wylizono zgonie z równniem (3): A C MW N (3) Otrzymne wyniki z trzeh powtórzeń pono nlizie sttystyznej w progrmie Sttisti 6. PL. Przeprowzono jenozynnikową nlizę wrinji ANOVA. Istotność różni mięzy wrtośimi śrenimi weryfikowno testem Tukey n poziomie istotnośi α =,5. Litermi oznzono jenorone grupy wyników. Wrtośi oznzone n wykresh tymi smymi litermi nie różnią się mięzy soą istotnie sttystyznie (p<,5). Wyniki i yskusj Rys. 1. Zwrtość polifenoli w przelizeniu n kws glusowy [mg/ml] Fig. 1. Content of polyphenols lulte s glli i [mg/ml] epening on kin of fruits Rozj owou; Rys. 2. Zwrtość flwonoiów w przelizeniu n epiktehinę [mg/ml] Fig. 2. Content of flvonois lulte s epiktehin [mg/ml] epening on kin of fruits Powyżej przestwiono zwrtość polifenoli (rys. 1) w przelizeniu n kws glusowy (mg/ ml próki) orz zwrtość flwonoiów (rys. 2) w przelizeniu n epiktehine (mg/ml próki). Njwyższą zwrtośią związków polifenolowyh, w tym również flwonoiów, hrkteryzowły się npry sporzązone z owoów ronii orz z owoów orówki zerniy. Zwrtość polifenoli w tyh nprh ksztłtowł się n poziomie ok. 24,46 mg GAE/ ml próki l npru z owoów ronii orz 24,15 mg GAE/ ml próki l npru z owoów orówki zerniy. Ntomist flwonoiów ok. 23,12 mg/ ml próki l npru z owoów ronii orz 15,3 mg/ ml próki l npru z owoów orówki zerniy. Njniższą zwrtośią związków polifenolowyh oznzł się npr przygotowny z owoów żurwiny (7,54 mg GAE/ ml próki) przy zym zwrtość flwonoiów ksztłtowł się n poziomie 7,11 mg/ ml próki. Npr z owoów mliny hrkteryzowł się ntomist njniższą zwrtośią flwonoiów (4,4 mg/ ml próki) ntomist zwrtość polifenoli wynosił ok. 8,53 mg/ml próki. Nie wykzno istotnyh stty Żurwin Crnerry Żurwin Crnerry Borówk Rozj owou; Borówk Aroni Chokeerry Aroni Chokeerry 12 Inżynieri Przetwórstw Spożywzego 1/4 18(25)

4 % inhiiji % inhiition Zwrtość ntoyjnów [mg/ml] Anthoynins ontent [mg/ml] styznie różni mięzy zwrtośią związków polifenolowyh w nprh z owoów orówki zerniy i ronii orz pomięzy wrtośimi z nprów z mliny i żurwiny. Ntomist zwrtość flwonoiów jest zróżniown w zleżnośi o rozju owoów. W swoih nih Szlht i Młek (8) określły ktywność przeiwutlenijąą suszy owoowyh, jko zynnik ksztłtująego prozrowotne włśiwośi hertek owoowyh. W pry utorów wykzno, że zwrtość związków polifenolowyh w nprze sporzązonym z owoów mliny wynosi 37,3 mg/ml w przypku prouent A, orz 13,9 mg/ml l owoów mliny prouent B. Tk zróżniowne wyniki wskzują, że zwrtość związków polifenolowyh, o z tym izie również jkość surowów, w użej mierze uzleżnion jest o pohozeni, uprwy orz rozju owoów. Ponto, wykzno, że zwrtość związków polifenolowyh ronii wynosi 18,4 mg/ml orz l orówki zerniy 12,2 mg/ml. Wyniki te są nieo niższe o uzysknyh w niniejszej pry, o może yć uzleżnione o wspomninyh wyżej zynników. Njniższą zwrtość związków polifenolowyh utorki wykzły l npru sporzązonego z zerwonej porzezki tj. 1,1 mg/ml. Dl porównni, w pry Wołosik i in. (8) w nprze sporzązonym z herty zielonej firmy Ceylon wykzno oeność związków polifenolowyh n poziomie 68,5 mg/ml. Sugeruje to, że hertki owoowe nie są orym źrółem związków iologiznie ktywnyh. Z kolei w pry Zujko i in. (11) śreni zwrtość polifenoli w hertkh owoowyh whł się o 14 mg/ml npru w hertkh mlinowyh o 28 mg/ml w hertkh z zikiej róży. N rysunku 3 przestwiono ktywność przeiwutlenijąą, wyrżoną jko % inhiiji. Z uwgi n uzyskne wyniki włśiwośi przeiwutlenijąyh, ne npry z suszy owoowyh możn uszeregowć nstępująo: orówk zerni (54,6%), roni (37,5%), żurwin (29,7%), mlin (22,1%) Żurwin Borówk Crnerry Rozj owou Rys. 3. Cłkowit zolność ntyoksyyjn wyznzon metoą reukji ronik DPPH Fig. 3. Totl ntioxint pity etermine y the DPPH ril reution metho epening on kin of fruits Otrzymne wyniki wykzły, że njsilniejszymi włśiwośimi przeiwronikowymi woe DPPH hrkteryzowł się npr owoów orówki zerniy, który neutrlizowł 54,6% roników, njsłszymi npr z owoów mliny, który reukowł 22,1% wolnyh roników. W pry Szlht i Młek (8) w przypku suszu z owoów ronii wykzno poonie wysoką ktywność przeiwutlenijąą n poziomie ok. 8,1% orz o połowę niższą l suszu z mlin (4,7%). Aroni Chokeerry Antoyjny to uż grup rwników roślinnyh zliznyh o tzw. nturlnyh sustnji nieożywzyh (NSN) pohozeni roślinnego, rozpuszzlnyh w wozie. Brwniki te występują w kwith, owoh, liśih, łoygh, rzziej w korzenih i rewnie. W komórkh znjują się w wkuolh, w posti grnulek różnej wielkośi, ntomist śiny komórkowe i tknki miąższu nie zwierją ntoyjnów (Piątkowsk i in., 11). Rys. 4. Zwrtość ntoyjnów w przelizeniu n yjniynę [mg/ml] Fig. 4. Content of yniin nthoynins [mg/ml] epening on kin of fruits N rysunku 4 przestwiono zwrtość ntoyjnów w przelizeniu n yjniynę (mg/ml próki) l nyh nprów. Zwrtość ntoyjnów w użym stopniu uzleżnion jest o rwy rośliny. Im iemniejszy owo tym wyższ zwrtość ntoyjnów (Czezot, ). W nyh owoh wykzno zróżniowną zwrtość ntoyjnów. Npr z owoów orówki zerniy hrkteryzowł się njwyższą zwrtośią tyh związków tj.,43 mg yjniyny/ ml próki, ntomist o połowę niższą zwrtość wyznzono l npru z owoów ronii (,21 mg yjniyny/ ml próki). Njniższą zwrtość onotowno l npru sporzązonego z owoów żurwiny (,49 mg yjniyny/ ml próki). Bni są zgone z nimi Lhowiz (15) któr również wykzł njniższą zwrtość ntoyjnów w herte z owoów żurwiny 13,71 mg/ g s.m. orz ok. 45,87 mg/ g s.m. w herte z owoów mliny. Zgonie z nymi literturowymi jenym z ogtyh źróeł związków polifenolowyh, w tym flwonoiów i ntoyjnów, są owoe ronii (Gryszzyńsk i in., 11). Uzyskne w niniejszyh nih niskie zwrtośi ntoyjnów w tyh nprh mogą yć związne zrówno z ih ezktywją w zsie proesu suszeni (Wng i Lin, ), jk również zstosowną temperturą ekstrkji (Boer i Oszmiński, 4). Wnioski 1. Wykzno, że njwyższymi zwrtośimi związków polifenolowyh, w tym flwonoiów, hrkteryzują się npry sporzązone z owoów ronii (24,46 mg/ml, w tym 23,12 mg/ml flwonoiów) i orówki zerniy (24,14 mg/ml, w tym 15,8 mg/ ml flwonoiów). 2. Njsilniejszymi włśiwośimi przeiwronikowymi woe DPPH oznzł się npr z owoów orówki zerniy (54,4%) w pozostłyh wykzno wrtośi w grnih 22,1% - 37,5%.,5,4,3,2,1 Żurwin Crnerry Borówk Rozj owou Aroni Chokeerry Inżynieri Przetwórstw Spożywzego 1/4 18(25) 13 Kłw, K. (18). Włśiwośi ntyoksyyjne nprów z wyrnyh krjowyh owoów jgoowyh. Inżynieri Przetwórstw Spożywzego, 1/4(25), -14.

5 3. Zwrtość ntoyjnów w nyh nprh ył zróżniown w zleżnośi o nego surow (o,49 mg/ml l żurwiny o,43 mg/ml l ronii). 4. Npry z owoów jgoowyh nie są orym źrółem związków iologiznie ktywnyh. Biliogrfi AOAC (Assotition of the Offiil Anlytil Chemists). (1974). Offiil Methos of Anlysis, Wshington DC, 9:1. Bnh, K., Rutkowsk, B., Gliowski, P. (17). Polsk Superżywność w prewenji horó nowotworowyh. Bromtologi i Chemi Toksykologizn, 2, Brnik, J., Kni, M. (15). Borówk, winorośl i grntowie znne rośliny o ktywnośi przeiwutlenijąej. Postępy Fitoterpii, Brnowsk, A., Rwńsk, K., Zrzek, K., Gugł, M., Mystkowsk, I. (15). Włśiwośi prozrowotne owoów mliny włśiwej (Ruus ieus L.). Prolemy Higieny i Epiemiologii, 96(2), Brnowsk, M., Brtoszek, A. (16). Antyoksyyjne i przeiwronoustrojowe włśiwośi ioktywnyh fitozwiązków żurwiny. Postępy Higieny i Meyyny Doświzlnej, 7, Boer, I., Oszmiński, J. (4). Zstosownie wytłoków ronii o nprów hert owoowyh. At Sientirum Polonorum Tehnologi Alimentri, 3(1), Borowsk, E.J., Szjek, A. (5). Skłniki ietetyzne i sustnje iologizne w owoh ronii, orówki zerniy i porzezki zrnej. Bromtologi i Chemi i Toksykologizn, 38, Brn-Willims, W., Cuvelier, M.,E., Berset, C. (1995). Leensmittel-Wissenhft un Tehnologie. Foo Siene n Tehnology, 28, 25-. Czezot, H. (). Biologil tivities of flvonois - review. Polish Journl of Foo n Nutrition Sienes, 9(5), Gryszzyńsk, B., Iskr, M., Gryszzyńsk, A., Buzyń, M. (11). Aktywność przeiwutleniją wyrnyh owoów jgoowyh. Postępy Fitoterpii, 4, Grzelk, A., Głązk, M. (13). Tenenje konsumpji żywnośi w Polse n tle uwrunkowń glolnyh. Rozniki Ekonomizne Kujwsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bygoszzy, 6, Jąer, K. (16). Konsumpj owoów w Polse w różnyh typh gosporstw omowyh. Rozniki Nukowe SE- RiA, XVIII(4), Kreniz, F., Bururlu, H.,S., Ko, N., Soyer, Y. (5). Antioxint tivity of selete fruits n vegetles grown in Turkey. Turkish Journl of Agriulture n Forestry, 29(4), Kzimierzk, R., Hllmnn, E., Sokołowsk, O., Remiłowsk, E. (11). Zwrtość związków ioktywnyh w roślinh zielrskih z uprwy ekologiznej i konwenjonlnej. Journl of Reserh n Applitions in Agriulturl Engineering, 56(3), -5. Kokotkiewiz, A., Jeremiz, Z., Luzkiewiz, M. (). Aroni Plnts: A review of tritionl use, iologil tivities, n perspetives for moern meiine. Journl of Meiinl Foo, 13(2), , oi:.89/jmf Lhowiz, S. (15). Pojemność przeiwutleniją i zwrtość związków polifenolowyh w nprh hert owoowyh. Zgnieni ktulnie poruszne przez młoyh nukowów, 2(I), , Krków, ISBN: Lee, J.L., Owens, J., Thrupp, L., Cesrio, T.C. (). Does Crnerry Juie Hve Antiteril Ativity? Jm, 283, Morimoto, C., Stoh, Y.H.M., Inoue, S., Tsujit, T., Oku, H. (5). Anti-oese tion of rsperry ketone. Life Sienes, 77(2), oi..16/j.lfs Nosek, B. (16). Rynek Owoów i Wrzyw. Stn i perspektywy 49. Wrszw, IERiGŻ-PIB. Oomh, B.D., Let, S., Gofrey, D.V., Ling, J., Girr, B. (). Chrteristis of rsperry (Ruus ieus L.) see oil. Foo Chemistry, 69(2), oi:.16/s8-8146(99)26-5. Ovskinen M-L., Törrönen R., Koponen J.M., Sinkko H., Hellström J., Reinivuo H., Mttil P. (8). Dietry intke n mjor foo soures of polyphenols in Finnish. Journl Nutrition, 138(3), Piątkowsk, E., Kopeć, A., Leszzyńsk, T. (11). Antoyjny-hrkterystyk, występownie i oziływnie n orgnizm złowiek. ŻYWNOŚĆ, Nuk, Tehnologi, Jkość, 4(77), PN-ISO 33: wersj polsk, Hert - Przygotownie npru o ń sensoryznyh. Singleton, V.L., Rossi, J.A. (1965). Colorimetry of totl phenolis with phosphomolyi-phosphotungsti i regents. Amerin Journl of Enology n Vitiulture, 16, Ștefănut, M.N., Căt, A., Pop, R., Moșoră, C., Zmfir, A.D. (11). Anthoynins HPLC-DAD MS hrteriztion. Totl phenolis n ntioxint tivity of some erries extrts. Anlytil Letters, 44(18), Szlht, M., Młek, M. (8). Włśiwośi przeiwutlenijąe hertek owoowyh. ŻYWNOŚĆ, Nuk, Tehnologi, Jkość, 1(56), Wng, S.Y., Lin, H.S. (). Antioxint tivity in fruit n leves of lkerry, rsperry n strwerry vries with ultivr n evelopmentl stge. Journl of Agriulturl n Foo Chemistry, 48, Wwer, I, Eggert, P, Hołu, B. (12). Aroni - super owo. Wywnistwo Wektor, Wrszw. ISBN Wołosik, R., Mzurkiewiz, M., Drużyńsk, B., Woroiej, E. (8). Aktywność przeiwutleniją wyrnyh hert zielonyh. ŻYWNOŚĆ, Nuk, Tehnologi, Jkość, 4(59), Zuiko, M.E., Witkowsk, A., Mirońzuk-Chokowsk I. (11). Potenjł ntyoksyyjny hertek owoowyh. Bromtologi i Chemi Toksykologizn, 3, Zyh, I., Krzepiło A. (). Pomir łkowitej zolnośi ntyoksyyjnej wyrnyh ntyoksyntów i nprów metoą reukji ronik DPPH. Chemi Dyktyk Ekologi Metrologi, 15(1), Klui Kłw Uniwersytet Przyronizy w Lulinie, Kter Anlizy i Oeny Jkośi Żywnośi ul. Skromn 8, -74 Lulin e-mil: klui.klw91@gmil.om 14 Inżynieri Przetwórstw Spożywzego 1/4 18(25)