WARTOŚĆ TECHNOLOGICZNA ZIARNA ODMIAN PSZENICY JAREJ UPRAWIANEJ W SIEWIE CZYSTYM I MIESZANYM ORAZ PRZY STOSOWANIU FUNGICYDÓW

Transkrypt

1 ŻYWNOŚĆ 1(38), 2004 MIROSŁAW ŻMIJEWSKI WARTOŚĆ TECHNOLOGICZNA ZIARNA ODMIAN PSZENICY JAREJ UPRAWIANEJ W SIEWIE CZYSTYM I MIESZANYM ORAZ PRZY STOSOWANIU FUNGICYDÓW S t r e s z z e n i e Mteriłem wzym yło zirno i mąk ztereh omin pszeniy jrej, uprwinej w siewie zystym i miesznym, ze zioru z trzeh kolejnyh lt. Bnymi ominmi yły: Omeg, Ign, Henik, Bnti orz ih mieszniny: Omeg+Ign+Henik i Omeg+Ign+Bnti. Omeg i Ign nleżą o omin wrżliwyh n grzyy ptogenizne w przeiwieństwie o omin Henik i Bnti. Pszenię uprwino z zstosowniem i ez zstosowni ohrony fungiyowej. Wykzno, że ehy genetyzne omin wpłynęły n jkość tehnologizną miesznin. Nisk szklistość zirn ominy Bnti i wysoki wskźnik seymentji mąki z niego uzysknej (28%, 40,0 m 3 ) oziływły n wrtośi tyh wyróżników w mieszninie Omeg+Ign+Bnti (2%, 39,0 m 3 ). Duż wyjność i rozpływlność glutenu mąki uzysknej z zirn ominy Henik (3,4 %, 12 mm) przyzyniły się o uzyskni wyższyh wrtośi wymienionyh eh mieszniny Omeg+Ign+Henik (3,2%, 8 mm), w porównniu z ominmi Omeg (3,1%, 7 mm) i Ign (33,8%, mm). Stosownie fungiyów w uprwie pszeniy wpłynęło korzystnie n większość eh fizyznyh zirn orz n wyjność mąki ogółem, le równoześnie spowoowło zmniejszenie zwrtośi iłk ogółem w mąe, jk również pogorszenie ojętośi i porowtośi miękiszu hle. Słow kluzowe: pszeni, zirno, mieszniny ominowe, fungiyy, jkość. Wstęp W Polse, strty w plonh, wynikjąe z porżeni roślin przez grzyy, utrzymują się n poziomie około 30%. W zpoiegniu tym strtom nleży stosowć śroki ohrony roślin w posti fungiyów, któryh zniem jest reukj ilośi grzyów polowyh [7, 10, 11, 23]. Porżenie zirn przez grzyy jest nie tylko zynnikiem oniżjąym wrtość rolnizą i tehnologizną. Wżny jest tu również spekt zro- Dr inż. M. Żmijewski, Kter Tehnologii Owoów, Wrzyw i Zóż, Akemi Rolniz we Wrołwiu, ul. C.K. Norwi 2/27, 0-37 Wrołw

2 WARTOŚĆ TECHNOLOGICZNA ZIARNA ODMIAN PSZENICY JAREJ UPRAWIANEJ W SIEWIE CZYSTYM... 7 wotny żywieni luzi i zwierząt [9]. Alterntywnym rozwiązniem stosowni hemiznyh śroków ohrony roślin może stć się uprw miesznin omin jenego gtunku zóż. Sposó ten poleg n uprwiniu w jenym łnie omin opornyh i wrżliwyh n zynniki horootwórze, jkimi są grzyy. Mieszniny ominowe zzwyzj lepiej i stilniej plonują niż w uprwh monolityznyh, są rziej oporne n wylegnie orz rzziej są tkowne przez grzyy []. W ostępnej literturze niewiele jest oniesień nukowyh informująyh o nih otyząyh wrtośi tehnologiznej zirn omin pszeniy uprwinyh w formie miesznin ominowyh. Celowe jest określenie jkośi zirn otrzymnego z tkiego sposou siewu. Ponto elem pry yło również określenie wpływu stosowni fungiyów w uprwie pszeniy jrej n jkość zirn. Mterił i metoy ń Mterił wzy stnowiło zirno i mąk ztereh omin pszeniy jrej, uprwinej w siewie zystym i miesznym, ze zioru w lth Bnymi ominmi yły: Omeg, Ign, Henik, Bnti orz ih mieszniny: Omeg+Ign+ Henik i Omeg+Ign+Bnti, zmieszne prze siewem w równyh ilośih. Omeg i Ign nleżą o omin wrżliwyh n porżenie przez grzyy w przeiwieństwie o omin Henik i Bnti. Zirno pohoziło ze śisłyh oświzeń polowyh, relizownyh przez Kterę Szzegółowej Uprwy Roślin AR we Wrołwiu, w Rolnizym Zkłzie Doświzlnym w Pwłowih. Pszenię uprwino z zstosowniem i ez zstosowni ohrony fungiyowej. Bny mterił oenino n postwie eh fizyznyh zirn, tkih jk: gęstość zirn w stnie zsypnym [1], szklistość pozorn zirn [1] orz elność i wyrównnie zirn. Przemił lortoryjny wykonno posługują się młynem Qurumt Senior. Zwrtość iłk ogółem w zirnie i mąe określno metoą Kjelhl (N,7). W mąe oznzono również ilość i rozpływlność glutenu mokrego [17]. Do oznzeni wskźnik seymentji stosowno test Zeleny ego [19]. Aktywność α-mylzy wyznzono pośrenio z pomoą lizy opni [18]. Chle wypiezono metoą Biskupskiego [12]. Kżą ehę, z uwzglęnieniem ominy i mieszniny ominowej, oznzono w wóh powtórzenih. Uzyskne wyniki trzyletnih ń pono nlizie sttystyznej. Wykonno jenokierunkową, trzyzynnikową (ominy, ohron fungiyow, lt uprwy) nlizę wrinji. Wrtośi śrenie przenlizowno testem Dunn przy P = 0,9.

3 7 Mirosłw Żmijewski Wyniki i yskusj Njwiększą gęstośią zirn w stnie zsypnym oznzł się omin Henik (79,33 kg/hl) (t. 1). Wysokimi wrtośimi tej ehy hrkteryzowły się również ominy Omeg i Ign orz miesznin z uziłem ominy Henik. Omin Bnti i miesznin Omeg+Ign+Bnti miły niską msę ojętośiową (opowienio 7,32 kg/hl i 7,38 kg/hl). Ohron fungiyow wpływł korzystnie n omwiną ehę, ponoszą jej wrtość, w stosunku o oiektów ez ohrony, z 7,77 o 77,32 kg/hl. Zleżność t nie znjuje potwierzeni w nih innyh utorów. Buzyński i wsp. [3] nie stwierzili związku pomięzy stosownymi śrokmi grzyoójzymi gęstośią zirn w stnie zsypnym. W roku 1998 otrzymno pszenie o njwiększej msie ojętośiowej (78,8 kg/hl), n o wpływ mił zwrt, szklist konsystenj ielm. Gęstość zirn pszeniy zernego w 199 r. ył mniejsz o pon 2 kg/hl (7,31 kg/hl). Zirno to yło njrziej orone, le oznzło się niską szklistośią. Njniższą msę ojętośiową mił mterił wzy z 1997 r. (74,10 kg/hl), który hrkteryzowł się njgorszą elnośią i mło zwrtą strukturą ielm (szklistość 1%). Szklistość jest jeną z njwżniejszyh eh świząyh o wrtośi tehnologiznej zirn. N jej postwie możn wnioskowć zrówno o przeiegu proesu przemiłu, jk i jego efekth [8]. Ze szklistośią wiąże się również zwrtość iłek glutenowyh, o z tym izie wrtość wypiekow pszeniy [22]. Szklistość zirn większośi omin i miesznin zwierł się w przezile o 2 o 83% (t. 1). Wyjątek stnowiło zirno ominy Bnti o szklistośi 28%. Cehy genetyzne tej ominy wpływły n oniżenie wrtośi omwinej ehy w mieszninie Omeg+Ign+Bnti. W grupie o njwyższej szklistośi yło zirno ominy Henik i miesznin Omeg+Ign+Henik. Ohron fungiyow nie mił wpływu n omwiną ehę. Pszenie zerne w lth nleży zlizyć o półszklistyh. W 1998 r. otrzymno zirno o szklistośi około 20% wyższej niż w lth poprzenih. Celność określ wielkość i oroność zirn. Ntomist wyrównnie zirn oznz proentową zwrtość ziren o poonyh wymirh. Cehy te są wżne w oenie mteriłu siewnego, tkże służą przy określeniu potenjlnej przytnośi przemiłowej. Im wyższ wrtość wyrównni, tym lepsze włśiwośi przemiłowe zirn [4]. W ostępnej literturze rk jest informji o wpływie fungiyów n elność i wyrównnie zirn. Przeprowzone oenie oświzeni wykzły poprwę wrtośi wymienionyh eh, przy stosowniu w uprwie pszeniy śroków grzyoójzyh, opowienio o 4 i 3% (t. 1). Wysoką elnośią i wyrównniem oznzło się zirno ominy Bnti (90%) i mieszniny z jej uziłem (%), njniższą miło zirno ominy Henik (80 i 82%). Wpłynęło to n zmniejszenie wrtośi elnośi i

4 WARTOŚĆ TECHNOLOGICZNA ZIARNA ODMIAN PSZENICY JAREJ UPRAWIANEJ W SIEWIE CZYSTYM wyrównni zirn w mieszninie Omeg+Ign+Henik, w stosunku o omin Omeg i Ign whoząyh w skł mieszniny. W oenyh nih zznzył się znzny wpływ wrunków pogoowyh n omwine ehy. Njoroniejsze i zrzem njrziej wyrównne zirno otrzymno ze ziorów w roku 199. Wrunki pogoowe w tym roku wpłynęły korzystnie n wyłużenie okresu wegetji orz n wypełnienie i ojrzewnie zirn []. Kolejny rok ń ył mniej sprzyjjąy rozwojowi pszeniy. W porównniu o poprzeniego roku yło więej ni pohmurnyh, le wystąpił mły nieoór wilgoi. Tkie wrunki pogoowe sprzyjły pojwiniu się horó powoownyh przez grzyy []. Celność i wyrównnie zirn yły w omwinym roku njniższe. Czynnik ominowy nie mił wpływu n wyjność mąki śrutowej (t. 1). Njwiększą wyjność mąki wymiłowej i ogółem orz wyjność i wymielność kszek uzyskno z zirn omin Omeg i Ign. Dotkowo w grupie o njwyższej wyjnośi kszek ył również miesznin Omeg+Ign+Henik. Njniższą wrtośią wymienionyh eh oznzło się zirno ominy Bnti. Ohron fungiyow wpływł korzystnie n wyjność mąki ogółem. Pozostłe ehy przemiłowe nie zleżły o tego ziegu grotehniznego. W nih Buzyńskiego i wsp. [3] śroki grzyoójze wpływły niejenkowo n ehy przemiłowe. Wpływ wrunków pogoowyh n ehy przemiłowe wyrził się wysoką jkośią zirn w roku 199. W tym roku otrzymno njwiększą śrenią wyjność mąki ogółem. Zwrtość iłk w zirnie i w mąe jest jenym z postwowyh wyróżników przy oenie jkośiowej pszeniy. Anliz wrinji nie wykzł różni mięzy nymi ominmi i mieszninmi, po wzglęem zwrtośi iłk w zirnie (t. 2). Również zwrtość iłk w mąe nyh omin i miesznin ominowyh nie ył zróżniown. W oenyh nih zieg ohrony fungiyowej nie spowoowł istotnyh zmin ilośi iłk w zirnie omin pszeniy. Jenk mąk uzyskn z zirn pszeniy uprwinej z zstosowniem śroków grzyoójzyh zwierł mniej iłk niż mąk otrzymn z pszeniy uprwinej ez ohrony fungiyowej. Stosownie śroków grzyoójzyh w uprwie pszeniy może powoowć zminy zwrtośi iłk ogółem w zirnie. Dotyhzsowe wyniki ń są jenk kontrowersyjne. Pristley i Byls [20], Beyer i Kishowski [1], Zją i wsp. [2] orz Cihy [] onoszą o korzystnym ziłniu fungiyów n sprwność prtu symilyjnego, o przyzyni się ih zniem o wzrostu zwrtośi iłk w zirnie. Rhoń [21] nie wykzł w nih wpływu fungiyów n ilość tego skłnik. W pry Zją i wsp. [24] śroki grzyoójze wpłynęły n spek zwrtośi iłk w zirnie nyh ominh, śrenio o 2,%.

5 Wrtośi śrenie eh fizyznyh i przemiłowyh zirn pszeniy w zleżnośi o omin, ohrony fungiyowej i lt uprwy. Men vlues of physil n milling properties of whet grins epening on the vrieties, fungiie protetion n, ultivtion yers. Czynnik Ftor Ceh Property O+I+H O+I+B Omeg Ign Henik Bnti Gęstość zirn w stnie zsypnym HL weight [kg/hl] 7,17 7,38 7,02 7,32 79,33 7,32 Szklistość zirn Glssiness of grin [%] Celność zirn Filling of grin [%] Wyrównnie zirn Uniformity of grin [%] mąki śrutowej of roken flour Wyjność / Yiel [%] mąki wymiłowej of reue flour mąki ogółem of totl flour kszek of milings T e l 1 Wymielność kszek Reution of milings [%] Omin Vriety ,0 34,2 32,3 32,9 33,3 34,8 31, 29,4 32,9 33,4 30,0 2,3 e 4, 3,,2,3 3,3 0,1 ez ohrony without protetion z ohroną with protetion 7,77 77, ,2 33,7 30,2 30, 3,4 4,3 38,4 3,1 39, 39,8 3,7 32, 3,9 37,4 82,2 81, 83,0 83,9 81,8 77,8 81, 81,8 Lt uprwy Yers of ultivtion Ohron fungiyow Fungiil protetion ,31 74,1 78, , 32,4 32,4 33,0 30, 27, 8, 3,0 0,0 Wrtośi śrenie oznzone młymi litermi tworzą grupy jenorone wg testu Dunn (P = 0,9); The men vlues s esignte y smll letters form homogeneous groups oring to Dunn test (P = 0.9); O+I+H miesznin ominow: Omeg, Ign i Henik / vriety mix of Omeg, Ign, n Henik; O+I+B miesznin ominow: Omeg, Ign i Bnti / vriety mix of Omeg, Ign, n Bnti. 40,3 3,7 34, 81,8 83, 79,8

6 WARTOŚĆ TECHNOLOGICZNA ZIARNA ODMIAN PSZENICY JAREJ UPRAWIANEJ W SIEWIE CZYSTYM Ilość i jkość glutenu ogryw wżną rolę w ksztłtowniu wrtośi wypiekowej mąki pszennej. W oenej pry nie wykzno wpływu ohrony fungiyowej zrówno n wyjność, jk i n jkość glutenu mokrego (t. 2). Oeniją ominy stwierzono, że wysoką wyjnośią glutenu hrkteryzowły się pszenie Bnti (37,%) i Henik (3,4%) orz miesznin Omeg+Ign+Henik (3,2%). Jenk z mąki pszeniy Henik, w przeiwieństwie o Bnti, otrzymno gluten o njwyższej rozpływlnośi. Ilość i jkość glutenu wymytego z pszeniy nyh pró, uzysknyh w różnyh lth ył zróżniown. Liz seymentji Zeleny ego stosown jest o oeny ilośiowo-jkośiowej iłek glutenowyh występująyh w mąe pszennej. Mąk o użej zwrtośi glutenu orej jkośi (glutenu monego ) oznz się wysokim wskźnikiem seymentji [13]. Njwyższą lizą seymentji hrkteryzowł się omin Bnti (40 m 3 ) (t. 2). Cehy genetyzne tej pszeniy wpływły n poprwę omwinego wskźnik w mieszninie z jej uziłem w stosunku o omin Omeg i Ign. Njniższą lizę seymentji mił mąk z zirn ominy Henik (33,0 m 3 ). Jenk nie wpłynęło to n wrtość tego wyróżnik mieszniny Omeg+Ign+Henik, której wskźnik seymentji ył wyższy lu równy w porównniu z wom pozostłymi ominmi whoząymi w skł mieszniny. W nih Buzyńskiego [2] fungiyy spowoowły spek omwinego wyróżnik jkośiowego o 9%. W niniejszej pry ohron fungiyow nie powoowł istotnyh zmin wskźnik seymentji. Zirno uprwine ez i z zstosowniem śroków grzyoójzyh hrkteryzowło się ientyznymi wrtośimi tego wskźnik. Liz opni jest wyróżnikiem, który pośrenio informuje o ktywnośi enzymów mylolityznyh, zwłszz α-mylz. Zwiększon ktywność tyh enzymów powouje zyt intensywny rozkł skroi, o przyzyni się o spku wrtośi wypiekowej mąki. O ktywnośi mylz zleży również ilość ukrów prostyh, o z tym izie wytwrznie gzu w ieśie pozs fermentji [14]. Prwie wszystkie ne ominy i mieszniny hrkteryzowły się niską ktywnośią α-mylzy, o zym świzą wysokie wrtośi lizy opni, o 320 o 30 s (t. 2). Jeynie omin Bnti o njniższej wrtośi omwinej ehy i miesznin z jej uziłem nleżły o pró o śreniej ktywnośi α-mylz. Zstosown ohron fungiyow nie wpłynęł istotnie n lizę opni. Buzyński [2] stosują w swoim oświzeniu trzykrotnie oprysk śrokmi grzyoójzymi znotowł spek lizy opni o 1% w stosunku o pró niehronionyh fungiymi. Njlepszym sposoem określjąym ezpośrenio wrtość wypiekową mąki jest przeprowzenie prónego wypieku lortoryjnego i oen otrzymnego hle [13].

7 Wrtośi śrenie eh wypiekowyh mąki pszennej w zleżnośi o omin, ohrony fungiyowej i lt uprwy pszeniy. Men vlues of whet flour king properties epening on the vrieties, fungiie protetion, n ultivtion yers. Czynnik Ftor Ceh Property Biłko ogółem Totl protein [%] w zirnie in grin w mąe in flour Gluten mokry Wet gluten [%] Rozpływlność glutenu Deliquesene of gluten [mm] Wskźnik seymentji Seimenttion vlue [m 3 ] Liz opni Settling numer [s] O+I+H O+I+B Omeg Ign Henik Bnti 14,2 13, 13,4 13,9 13,7 13,9 Ojętość hle Bre volume [m 3 ] T e l 2 Porowtość miękiszu wg skli Dllmnn Porosity of the rum oring to Dllmnn s sle Omin Vriety 12,9 12,9 13,0 12,8 12,9 12,7 3,2 3, 3,1 33,8 3,4 37, ,0 39,0 34, 3,0 33,0 40,0 e ez ohrony without protetion z ohroną with protetion 13,9 13,7 13,1 12,7 3,1 3, ,0 3, Lt uprwy Yers of ultivtion Ohron fungiyow Fungiil protetion ,9 14,0 13, 13, 13, 11,7 38,3 3, 32, ,0 40, 31,

8 WARTOŚĆ TECHNOLOGICZNA ZIARNA ODMIAN PSZENICY JAREJ UPRAWIANEJ W SIEWIE CZYSTYM Brk jest w literturze informji o wpływie śroków grzyoójzyh stosownyh w uprwie pszeniy n jkość uzysknego z niej piezyw. W oenyh nih fungiyy wpływły niekorzystnie n ehy jkośiowe hle (t. 2). Otrzymne z tyh pró piezywo hrkteryzowło się mniejszą ojętośią orz gorszą porowtośią miękiszu w porównniu z hleem wypiezonym z mąki omin nietrktownyh fungiymi. Piezywo otrzymne z mąki omin Henik i Bnti yło njmniejsze, le oznzło się lepszą porowtośią miękiszu w porównniu z hleem wypiezonym z mąki pozostłyh omin i miesznin. Korzystn, ze wzglęu n ojętość hle, okzł się uprw mieszniny Omeg+Ign+Bnti. Chley wypiezone z mąki omin zystyh whoząyh w skł tej mieszniny miły owiem mniejsze ojętośi. Wnioski 1. Cehy genetyzne pszeniy ominy Bnti wpływły n oniżenie szklistośi i gęstośi zirn w stnie zsypnym orz n wzrost elnośi i wyrównni mieszniny uprwowej Omeg+Ign+Bnti w porównniu z ominmi wrżliwymi n grzyy ptogenizne. Oeność ominy Henik w mieszninie Omeg+Ign+Henik wpływł niekorzystnie n elność i wyrównnie zirn. 2. Njwiększą wyjność mąki wymiłowej i ogółem orz wyjność i wymielność kszek uzyskno z pszeniy omin Omeg i Ign. Występownie tyh omin w mieszninh wpływło korzystnie n wrtość wymienionyh eh w stosunku o omin Henik i Bnti. 3. Mąk z zirn pszeniy ominy Bnti hrkteryzowł się njwyższym wskźnikiem seymentji i njniższą lizą opni. Oziływło to n wrtość wymienionyh eh w mieszninie z uziłem tej ominy. Poon zleżność wystąpił po wzglęem wyjnośi i rozpływlnośi glutenu w przypku ominy Henik. 4. Z mąki omin pszeniy opornyh n horoy powoowne przez grzyy wypiezono hley o njmniejszej ojętośi, le o njlepszej porowtośi miękiszu. Njwiększy hle wypiezono z mąki uzysknej z mieszniny zirn Omeg+Ign+Bnti.. Stosownie fungiyów wpływło korzystnie n większość eh fizyznyh zirn orz n wyjność mąki ogółem. Powoowło równoześnie zmniejszenie zwrtośi iłk ogółem w mąe orz pogorszenie ojętośi i porowtośi miękiszu hle. Litertur [1] Beyer H., Kishowski B.: Prüfung ifferenzierter Fungiziensätze in vershieenen Winterweizensorten un Düngungsstufen Nhr. Bl. t. Pfl.-Shutzienst. Stuttg., 1983, 3/8, [2] Buzyński W.: Proukj tehnologiznego zirn pszeniy. Zene Agrohemils, Wrszw 1997, s

9 82 Mirosłw Żmijewski [3] Buzyński W., Feejko B., Szempliński W., Mjewsk K.: Energetyzn, proukyjn orz jkośiow oen różnyh tehnologii uprwy ozimej pszeniy hleowej. Frgm. Agronom., 199, 47, 3-1. [4] Ck-Pietrzk G., Her T., Łgowsk G., Sitkowski T.: Wyrne ehy fizyzne i skł hemizny zirn niektóryh pszeni krjowyh. Przegl. Zoż. Młyn., 1994, 8, [] Chrznowsk-Drożż B., Jsińsk Z., Gil Z.: Cz.II Oen jkośiow zirn pszeniy jrej w siewh zystyh i mieszninh omin. Pm. Puł., 1999, 118, 7-7. [] Cihy H.: Rekj pszenżyt jrego i pszeniy n fungiyy i ntywylegz. Cz.II. Wpływ n wyrne ehy rolnize. Biul. IHAR, 199, 19/19, [7] Gąsiorowski H.: Zirno wliwe. z. III. Zirno wliwe-uszkozone przez tzw. horoy polowe. Przegl. Zoż. Młyn., 2000, 10, [8] Gil Z.: Wrtość tehnologizn omin pszenżyt jrego i ozimego w zleżnośi o wrunków śroowisk. Zesz. Nuk. AR Wrołw. Tehnol. Żywnośi., 199, 298. Rozpr. 147, [9] Goliński P.: Ohrtoksyn A i inne mikotoksyny nl oene w krjowyh zożh. Przegl. Zoż. Młyn., 2002, 2, [10] Jońzyk K.: Efektywność hemiznego zwlzni horó grzyowyh w uprwie pszeniy ozimej i żyt. Pm. Puł., 1999, 114, [11] Kniuzk Z.: Noxiousness n ontrol of Qulem spp. lrve in the spring whet. J. Plnt Protetion Res., 1997, 37(1/2), [12] Krolini-Skrzińsk Z., Su H., Korzk B., Kowlsk M., Żmijewski M., Czuszek A.: Oen tehnologizn zirn i mąki wyrnyh omin pszeniy ozimej. Żywność. Nuk. Tehnologi. Jkość, 2001, 2(27), [13] Klokiewiz-Kmińsk E., Brzeziński W.J.: Metoy oeny i klsyfikji jkośiowej omin pszeniy. Przegl. Zoż. Młyn., 1998, 1, 2-. [14] Kruger I.E., Mrhylo B.A.: A omprison of the tlysis of strh omponents y isoenzymes to two mjor groups of germinte whet -mylse. Cerel Chem., 198, 2, [1] PN-70/R Zirno zóż. Oznznie ziren szklistyh. [1] PN-73/R Zirno zóż. Oznznie gęstośi. [17] PN-77/A Zirno zóż i przetwory zożowe. Określenie ilośi i jkośi glutenu mokrego. [18] PN-ISO 3093:199. Zoż. Oznznie lizy opni. [19] PN-ISO 29:1998.Zoż. Oznznie wskźnik seymentyjnego. [20] Pristley R.H., Byls R.A.: Effets of fungiie tretment on yiel of winter whet n spring rley ultivrs. Pl. Pth., 1982, 31/11, [21] Rhoń L.: Plonownie kilku omin pszeniy ozimej w wrunkh stosowni fungiyu i retrnt. Frgm. Agri. Systems, 1991, 32, [22] Skiewiz J.: Szklistoś zirn wżny prmetr w oenie jkośi pszeniy. Przegl. Zoż. Młyn. 1998,, [23] Tvruzek L.: Results of testing Crm fungiie ginst lef n spike iseses on whet. Proeeings of the Interntionl Conferene Protetion of Cerel Crops ginst Hrmful Orgnisms, Kromeriz, Lt. On 1-4 July, 1997, pp [24] Zją T., Borzyk J., Ciepl C., Pryg M.: Wpływ tehnologii stosowni nwozów zotowyh orz retrnt wzrostu i fungiyu, n wysokość i strukturę plonu pszeniy jrej. Zesz. Nuk. AR Krków, 1993, Rolnitwo, 31,

10 WARTOŚĆ TECHNOLOGICZNA ZIARNA ODMIAN PSZENICY JAREJ UPRAWIANEJ W SIEWIE CZYSTYM [2] Zją T., Borzyk J., Ziółek E., Grzywnowiz-Gz Z.: Plonownie wyrnyh omin pszeniy ozimej, w zleżnośi o sposou nwożeni zotem orz stosowni retrnt i fungiyu. At. Agr. Silv. Agr., 1992, 30, TECHNOLOGICAL QUALITY OF GRAINS OF SPRING WHEAT VARIETIES CULTIVATED IN PURE AND MIXED SOWING AND WITH USE OF FUNGICIDES S u m m r y The reserh mteril ws grin n flour of four spring whet vrieties ultivte in len n mixe sowing, n hrveste uring three susequent yers of ultivtion. The vrieties investigte were: Omeg, Ign, Henik, n Bnti, s well s their mixes: Omeg+Ign+Henik n Omeg+Ign+Bnti. The mixes in question were me of equl quntities of eh vriety efore the sowing took ple. Omeg n Ign re sensitive to pthogeni fungi ontrry to the Henik n Bnti vrieties. Two methos of ultivting whet were pplie: with n without the fungiil protetion. Eviene ws provie tht geneti fetures of vrieties influene the tehnologil qulity of mixes. The low glssiness of Bnti grins n the high seimenttion vlue of flour proue of these grins (28%, 40,0 m 3 ) influene the vlues of these two prmeters in the Omeg+Ign+Bnti mix (2%, 39,0 m 3 ). The high proutivity n eliquesene of wet gluten ontine in flour from Henik grins (3,4%, 12 mm) ontriute to the higher vlues of prmeters of the ove mentione mix of Omeg+Ign+Henik (3,2%, 8 mm) if ompre with the Omeg (3,1%, 7 mm) n Ign vrieties (33,8%, mm). Owing to fungiies e, the mjority of grins physil properties of grin improve, s i the totl flour yiel. However, t the sme time, fungiies use erese in the totl protein ontent in flour n they reue the volume n porosity qulity of re s rum. Key wors: whet, vriety mixes, fungiies, grin, qulity.