Charakterystyka produkcyjna bydła simentalskiego na terenie Pogórza Karpackiego w zależności od wielkości stad i kraju pochodzenia ojca

Transkrypt

1 Charakterystyka produkcyja bydła simetalskiego a tereie Pogórza Karpackiego Wiadomości Zootechicze, R. LIV (2016), 1: Charakterystyka produkcyja bydła simetalskiego a tereie Pogórza Karpackiego w zależości od wielkości stad i kraju pochodzeia ojca 1 Agelia Czubska-Stączek, 2 Piotr Wójcik, 3 Marzea Cwyar 1 Gospodarstwo Role, ul. Długa 25, Wróblik Szlachecki 2 Istytut Zootechiki Państwowy Istytut Badawczy, Balice k. Krakowa 3 Kombiat Roly Kietrz Sp. z o.o., ul. Zatorze 2, Kietrz W stęp W Polsce populacja bydła simetalskiego staowi około 2 pogłowia, przy czym kotrolą użytkowości mleczej objęte jest poad 10 tysięcy krów (PFHBiPM, 2015). Od wielu lat obserwuje się przeobrażeia w strukturze gospodarstw, prowadzących hodowlę bydła simetalskiego. W 2014 r. w sektorze publiczym były średio 782 krowy w 16 stadach, atomiast w prywatym 9986 krów w 2022 stadach (PFHBiPM, 2015). Rówocześie ze zmiaami strukturalymi stopiowo poprawia się wydajość kotrolowaych krów. Obecie krowy rasy Simetal charakteryzują się średią wydajością a poziomie 6030 mleka, 4,12 tłuszczu i 3,46 białka (PFHBiPM, 2015). Krajowe rekordzistki przekroczyły 14 tys. mleka za 305 di doju w laktacji od II do V. Średia wydajość polskich krów simetalskich ciągle odbiega jedak od stwierdzoej u rówieśic w krajach wiodących w hodowli tej rasy, jak Szwajcaria, Austria, Niemcy, Fracja czy Włochy (Perisic i i., 2009). W 2014 r. ajwięcej stad bydła simetalskiego występowało w regioie Podkarpacia (263 a 2038 w kraju), uzyskując średią produkcję mleka 5466, przy zawartości tłuszczu 4,11 i białka 3,42. Celem badań była aaliza produkcyja krów rasy Simetal, utrzymywaych a tereie Pogórza Karpackiego z uwzględieiem struktury wielkościowej stad i kraju pochodzeia ich ojców. Materiał i metody Materiał do badań staowiła grupa bydła rasy simetalskiej (631 szt.) z tereu województwa podkarpackiego, utrzymywaego w 7 gospodarstwach (stadach 1 7) o zróżicowaej strukturze agraro-hodowlaej. Gospodarstwa 1, 2, 5 i 6 posiadały uwięziowy system utrzymaia, atomiast 3, 4, 7 wolostaowiskowy. System doju staowiskowy miał miejsce w gospodarstwach 1, 2, 6, a w hali udojowej typu rybia ość w 3, 4, 5 i 7. Każde gospodarstwo było objęte kotrolą użytkowości mleczej, prowadzoą przez Polską Federację Hodowców Bydła i Producetów Mleka. Do badań wykorzystao dae produkcyje krów, będących w laktacjach I VI, pochodzące z raportów RW-1, przesyłaych z ZETO Olszty do hodowców za lata Strukturę ilościową krów biorących udział w badaiach zaprezetowao w tabeli 1. Wyiki badań aukowych 11

2 Gospodarstwo Farm A. Czubska-Stączek i i. Tabela 1. Struktura ilościowa i wiekowa badaego materiału Table 1. The quatitative ad age structure of the test material Wycieleie Calvig I II III IV V VI Łączie Total Na podstawie dokumetacji hodowlaej, prowadzoej przez Polską Federację Hodowców Bydła i Producetów Mleka (PFHBiPM), w każdym gospodarstwie szczegółowo aalizowao rodowody krów w celu ustaleia kraju pochodzeia ich ojców. Wyodrębioo 3 grupy ze względu a kraj pochodzeia ojca: 1. Austria 47 córek (w I laktacji 20 szt., II 15 szt., III 5 szt., IV 7 szt.); 2. Niemcy 207 córek (w I laktacji 90 szt., II 26 szt., III 27 szt., IV 30 szt., V 24 szt., VI 10 szt.); 3. Polska 377 córek (w I laktacji 158 szt., II 79 szt., III 59 szt., IV 31 szt., V 26 szt., VI 24 szt.). Aalizy produkcyje poszczególych zwierząt prowadzoo pomiędzy : a. gospodarstwami (1 7); b. typami gospodarstw: I małe (do 100 sztuk), II duże (pow. 100 sztuk); c. krajem pochodzeia ojca krów (Austria, Niemcy, Polska). Dla każdej krowy zebrao astępujące iformacje: wydajość mleka w 305-diowej i pełej laktacji (), zawartość białka i tłuszczu w mleku (), wydajość białka i tłuszczu w mleku (), sucha masa (g), umer wycieleia. Aalizę wydajości mleka oraz jego składików (białko, tłuszcz, moczik) wykoali pracowicy PFHBiPM metodą podczerwiei, aparatem Milkosca (Combifoss 6000) firmy Foss Electroic, zgodie z przyjętą ormą PN- ISO 9622:2006, atomiast liczbę komórek somatyczych określoo przy wykorzystaiu cytometrii przepływowej w aparacie Fossomatic (Combifoss 6000) tej samej firmy, zgodie z ormą PN-EN ISO :2007. W opracowaiach statystyczych uzyskaych wydajości mleczych krów zastosowao astępujący wieloczyikowy model: Y ijkl = µ + a i + b j + c k + e ijkl gdzie: Y ijkl badaa cecha, µ średia ogóla, a i efekt czyika (gospodarstwo: 1 7) (typ gospodarstwa I, II), b j efekt czyika (kraj pochodzeia ojca: Austria, Niemcy, Polska), c k efekt czyika (umer wycieleia: I VI), e ijkl błąd losowy. Ze względu a grupy o różej liczebości zwierząt w aalizach statystyczych zastosowao procedurę LSM w pakiecie statystyczym SAS v.93. Wyiki i ich omówieie Aalizę średiej wydajości mleczej krów za 305-diową laktację w poszczególych gospodarstwach zaprezetowao w tabeli 2. Krowy w gospodarstwach o liczebości do 100 sztuk (gosp. 1 5) charakteryzowały się średią wydajością 6030 mleka, przy rozpiętości od 4524 do W przypadku gospodarstw 6 12 Wyiki badań aukowych

3 Charakterystyka produkcyja bydła simetalskiego a tereie Pogórza Karpackiego i 7 (powyżej 100 sztuk krów) średia wydajość była iższa i wyosiła 5180 mleka. Średia produkcja krów mleczych dla wszystkich aalizowaych gospodarstw za 305 di wyosiła 5265 mleka. Aaliza statystycza (P 0,01) wykazała wysoko istote różice jedyie pomiędzy gospodarstwami 1, 4 i 7 a 2, 3, 5 i 6. Z uwagi a to, że krowy pochodziły ie tylko z różych wielkościowo gospodarstw, ale także różych systemów utrzymaia ależy przypuszczać, że może o także mieć wpływ a prezetowaą wydajość mleka, jedak zagadieie to ie było przedmiotem badań. Szczególie waży jest kraj pochodzeia ojca krów, który warukował w badaiach poziom produkcji potomstwa. Potwierdzają to badaia, które Niksić i i. (2011) prowadzili a bydle simetalskim a tereie Serbii. Wroński i i. (2003), aalizując wpływ liczebości stada a efektywość użytkowaia krów rasy cb wykazali, że krowy z gospodarstw liczących sztuk produkowały mleko o ajwyższej kocetracji tłuszczu i białka. Także Sawa i i. (2000) stwierdzili istoty wpływ a użytkowość krów ie tylko pory roku i wieku, ale przede wszystkim stada. Litwińczuk i i. (2006 c) potwierdzili wysoko istoty wpływ pory cieleia się krów a wydajość mleczą. Bydło simetalskie cielące się w sezoie zimowym uzyskiwało ajwyższe wydajości mleka, atomiast białka w sezoie letim. Fot. 1. Krowa rasy Simetal z gospodarstwa we Wróbliku Szlacheckim Phot. 1. A Simmetal cow from the Wróblik Szlachecki farm Średia zawartość tłuszczu w mleku badaych krów wyiosła 4,12, przy rozpiętości od 3,94 do 4,26. W przypadku zawartości białka w mleku średia wartość wyiosła 3,39, przy czym ajwyższe wartości odotowao w gospodarstwach 1 (3,45) i 7 (3,46), pomimo że była w ich ajlicziejsza grupa krów (324 sztuki). Różice pomiędzy poszczególymi gospodarstwami pod kątem badaych składików mleka i wydajości zostały w większości statystyczie potwierdzoe (tab. 2). Jedocześie, stwierdzoo wysoko istote różice rówież pomiędzy aalizowaymi grupami gospodarstw. Średia zawartość tłuszczu w mleku badaych krów wyiosła 4,11, przy rozpiętości od 4,05 do 4,17. Wyraźie wyższe parametry zawartości tego składika stwierdzoo w grupie gospodarstw dużych, a różice względem małych zostały statystyczie potwierdzoe (P 0,01). Nie stwierdzoo istotych różic pomiędzy badaymi grupami gospodarstw w zakresie badaej cechy zawartość białka. Różice pomiędzy poszczególymi gospodarstwami w poziomie produkcji badaych składików mleka zostały w większości statystyczie stwierdzoe i zaprezetowae w tabeli 3. Wyiki badań aukowych 13

4 A. Czubska-Stączek i i. Nie potwierdzoo wyików badań Barłowskiej i i. (2004) odośie wyższej zawartości białka w mleku w gospodarstwach utrzymujących powyżej 100 sztuk krów. Jedocześie, badaia włase potwierdziły wysoką kocetrację tłuszczu i białka u krów rasy simetalskiej, podobie jak w badaiach Barłowskiej i i. (2004), Choroszy i Choroszy (2003), Czubskiej i i. (2010), Feleczaka i i. (2003) i Gregi i i. (2000). Tabela 2. Średie ( ) oraz odchyleie stadardowe (sd) wydajości mleczej 305-diowej oraz zawartości tłuszczu, białka i suchej masy u krów rasy simetalskiej w poszczególych gospodarstwach Table 2. Meas ( ) ad stadard deviatio (sd) for 305-day milk yield ad for fat, protei ad dry matter cotet i Simmetal cows i differet farms Gospodarstwo Farm Średio Average Mleko Milk ,20 ABCD 1442, ,33 A 1327, ,48 B 1132, ,00 C 1557, ,31 ABC 1059, ,00 D 1383, ,83 ABCD 1259, , ,60 Tłuszcz Fat 299,98 ABCD 56,58 261,36 A 71,20 231,38 B 43,49 238,56 C 57,50 180,11 ABCE 43,02 254,17 DE 63,23 189,22 ABCD 52,93 220,42 68,59 3,94 ABC 0,34 4,26 ADEFa 0,41 3,97 Db 0,42 3,98 Ec 0,29 4,01 FG 0,30 4,11 BGa 0,42 4,19 Cbc 0,43 4,12 0,41 W obrębie kolumy pomiędzy gospodarstwami dla AA P 0,01, aa P 0,05. Withi a colum betwee farms: AA P 0.01, aa P Białko Protei 256,17 ABCFG 61,36 207,14 AHa 53,32 196,80 BD 32,54 197,73 CE 53,84 146,80 ABCF 34,92 204,74 FGa 46,26 156,19 DEGH 38,35 181,05 55,20 3,45 ABCa 0,18 3,39 DEF 0,19 3,33 ab 0,20 3,24 ADG 0,14 3,24 BEHC 0,19 3,31 CFIc 0,17 3,46 GHIb 0,32 3,39 0,27 Sucha masa Dry matter g 974,86 ABCD 162,25 774,64 Aa 185,36 755,52 B 126,25 761,65 C 244,77 529,12 ABC 206,95 726,54 Da 227,29 530,63 ABCD 209,16 639,65 248,86 Tabela 3. Średie ( ) oraz odchyleie stadardowe (sd) wydajości mleczej 305-diowej oraz zawartości tłuszczu, białka i suchej masy krów rasy simetalskiej w poszczególych grupach Table 3. Meas ( ) ad stadard deviatio (sd) for 305-day milk yield ad for fat, protei ad dry matter cotet i Simmetal cows i differet groups Mleko Grupa Milk Group I ,95 A 1704,37 II ,50 A 1457,32 Tłuszcz Fat 241,63 A 4,05 A 71,87 0,37 206,86 A 4,17 A 62,84 0,42 Białko Protei 199,32 A 63,03 169,38 A 45,99 3,34 0,20 3,42 0,29 Sucha masa Dry matter g 747,95 A 248,00 587,92 A 232,18 W obrębie kolumy pomiędzy grupami dla AA P 0,01, aa P 0,05. Withi a colum betwee groups: AA P 0.01, aa P Wyiki badań aukowych

5 Charakterystyka produkcyja bydła simetalskiego a tereie Pogórza Karpackiego Uwzględiając kraj pochodzeia ojca aalizowaych zwierząt stwierdzoo, że różice w produkcyjości badaych krów były statystyczie istote (tab. 4). Średia wydajość córek po krajowych buhajach kształtowała się a poziomie 4897 mleka, atomiast po iemieckich a poziomie Najwyższą wydajością mleczą charakteryzowały się krowy, których ojcowie pochodzili z Austrii (6563 mleka). W badaiach Trautmaa i i. (1999), prowadzoych a bydle simetalskim (ojcowie z Niemiec, Szwajcarii i Austrii), ajwyższą wydajością mleczą odzaczały się krowy po buhajach iemieckich z liii Streika, a poziomie 5100 mleka. Stwierdzoa w badaiach własych przewaga w zawartości białka u córek po polskich buhajach ie została statystyczie potwierdzoa, atomiast potwierdzoo przewagę córek po buhajach austriackich w pomiarze suchej masy w mleku (tab. 4). Poziom wydajości mleka krów w zależości od ich wieku (umer wycieleia) zamieszczoo w tabeli 5. Stwierdzoo, że produkcja mleka wahała się od 4855 po I wycieleiu do 5823 po V wycieleiu i systematyczie rosła wraz z wiekiem krów, do wspomiaej V laktacji włączie. Różice istote zostały odotowae tylko pomiędzy I, II a pozostałymi wycieleiami. Tabela 4. Średie ( ) oraz odchyleie stadardowe (sd) wydajości mleczej 305-diowej oraz zawartości tłuszczu, białka i suchej masy u krów rasy simetalskiej w zależości od kraju pochodzeia ojca Table 4. Meas ( ) ad stadard deviatio (sd) for 305-day milk yield ad for fat, protei ad dry matter cotet i Simmetal cows depedig o coutry of sire origi Mleko Kraj pochodzeia ojca Milk Coutry of sire origi Austria ,20 A 1329,95 Niemcy ,51 a Germay 1761,16 Polska ,17 Aa Polad 1438,19 Tłuszcz Fat 279,33A 55,92 243,73 a 68,98 204,132 Aa 63,60 4,23 0,39 4,08 0,41 4,15 0,41 W obrębie kolumy pomiędzy krajem pochodzeia ojca dla AA P 0,01, aa P 0,05. Withi a colum betwee coutries of sire origi: AA P 0.01, aa P Białko Protei 221,93 3,37 51,21 0,13 200,25 a 3,34 60,55 0,20 167,85 a 3,41 47,59 0,30 Sucha masa Dry matter g 851,40 A 192,24 729,11 a 263,63 586,98 Aa 226,98 Wykazay systematyczy wzrost wydajości mleka do piątej laktacji jest zgody z wcześiejszymi badaiami Choroszy i Choroszy (2003). W badaiach Litwińczuka i i. (2003) krowy w V laktacji uzyskały wydajość a poziomie Uzyskay wyik był iższy od prezetowaego w badaiach własych 5823 mleka. Badaia prowadzoe przez Litwińczuka i i. (2006 a), jak rówież Sawę i i. (2000, 2007) w gospodarstwach farmerskich a bydle PHF także potwierdziły wzrost wydajości mleczej wraz z kolejymi laktacjami, jedak szczyt produkcji astępował w III lub IV laktacji. W iych badaiach Litwińczuk i i. (2006 c) wskazują a szczyt laktacji u bydła simetalskiego, przypadający awet w VI i VII laktacji, co świadczy o długowieczości zwierząt i możliwości przedłużeia okresu użytkowaia. Prezetowae w tabeli wyiki produkcyje krów były zdecydowaie wyższe iż przytaczają Tarkowski i Trautma (1994). Zaobserwowao dużą zmieość w zawartości tłuszczu i białka w mleku, co może wyikać z ierówych liczbowo aalizowaych grup. Niemiej jedak, zawartość tłuszczu w mleku badaych krów kształtowała się powyżej 4,0 i białka 3,3, a ajwyższy ich poziom w II laktacji potwierdzają wyiki badań Polańskiego i i. (1992), Litwińczuka i i. (2003) oraz Tarkowskiego i Trautmaa (1994). Nie stwierdzoo różic pomiędzy grupami krów od II do VI wycieleia w zawartości suchej masy w mleku. Wyiki badań aukowych 15

6 A. Czubska-Stączek i i. Tabela 5. Średie ( ) oraz odchyleie stadardowe (sd) wydajości mleczej 305-diowej oraz zawartości tłuszczu, białka i suchej masy u krów rasy simetalskiej w zależości od umeru wycieleia Table 5. Meas ( ) ad stadard deviatio (sd) for 305-day milk yield ad for fat, protei ad dry matter cotet i Simmetal cows depedig o calvig umber Numer wycieleia No. of calvig Mleko Milk I ,82 ABCD 1506,84 II ,43 ABC 1511,57 III ,56 A 1598,37 IV ,33 B 1636,76 V ,46 C 1723,49 VI ,15 D 1917,15 Tłuszcz Fat 196,33 ABCDEF 63,80 219,02 Bab 62,81 227,74 C 64,91 247,29 Da 64,02 249,30 Eb 72,20 245,78 F 85,31 4,11 0,36 4,19 A 0,42 4,04 Aa 0,46 4,17 0,45 4,12 0,42 4,19 a 0,33 Białko Protei 161,15 ABCDEF 51,51 178,77 Bab 47,81 190,21 C 53,12 201,55 da 49,16 200,84 Eb 52,26 199,42 F 76,11 3,40 a 0,36 3,43 b 0,21 3,39 0,18 3,34 ab 0,23 3,34 0,17 3,37 0,22 Sucha masa Dry matter g 546,65 ABCD 253,85 653,94 A 211,86 678,72 B 208,37 771,35 A 223,28 722,32 C 267,26 728,29 D 240,41 W obrębie kolumy pomiędzy wycieleiami dla AA P 0,01, aa P 0,05. Withi a colum betwee calvigs: AA P 0.01, aa P Stwierdzoo istote współzależości pomiędzy zawartością wybraych składików mleka bydła simetalskiego a poziomem wydajości mleczej krów (tab. 6). Także Choroszy i i. (2006) oraz Wiicki i i. (2004) stwierdzili, że ich zawartość jest wysoko istotie związaa z poziomem wydajości mleczej, jak rówież systemem chowu, warukującym także poziom komórek somatyczych w mleku. Do podobego wiosku, jedak w badaiach prowadzoych a bydle HF, doszli także Sawa i i. (2004), stwierdzając ie tylko związek pomiędzy wydajością mleka, białka i laktozy, ale także dopatrując się tedecji spadkowych wskaźika korelacji w kolejych laktacjach, zwłaszcza pomiędzy wydajością mleka i białka. Cecha Trait Mleko Milk () Tabela 6. Korelacje feotypowe pomiędzy wybraymi parametrami mleka bydła rasy Simetal Table 6. Pheotypic correlatios betwee some milk parameters of Simmetal cattle Mleko Milk () Tłuszcz Fat () Tłuszcz Fat () Białko Protei () Białko Protei () Sucha masa Dry matter (g) 0,88 xx -0,03 0,88 xx -0,07 x 0,79 xx Tłuszcz Fat () Dla xx P 0,01, x P 0,05. For xx P 0.01, x P ,26 xx 0,91 xx 0,07 0,82 xx Tłuszcz Fat () 0,03 0,25 xx 0,03 Białko Protei () 0,06 0,81 xx Białko Protei () -0,06 Jedocześie, a co zwrócili uwagę Litwińczuk i i. (2006 b), ależy brać pod uwagę dodatie korelacje pomiędzy zawartością tłuszczu i białka a zawartością suchej masy, która u bydła simetalskiego wyosi r=0,86, atomiast dla porówaia u bydła czaro-białego r=0, Wyiki badań aukowych

7 Charakterystyka produkcyja bydła simetalskiego a tereie Pogórza Karpackiego W badaiach własych wartość współczyików wysoko istotych statystyczie kształtowała się od r=0,25 do r=0,88. Przy czym, ajwyższe odotowao pomiędzy wydajością mleka a zawartością tłuszczu i białka. Wysokie wartości współczyików uzyskao pomiędzy zawartością suchej masy w mleku a jego składikami. Fot. 2. Krowa rasy Simetal w gospodarstwie Wróblik Szlachecki Phot. 2. A Simmetal cow i the Wróblik Szlachecki farm Podsumowaie 1. Uwzględiając kraj pochodzeia ojca stwierdzoo, że badaa populacja krów rasy simetalskiej jest statystyczie istotie zróżicowaa pod względem produkcyjości. Przy średiej wydajości córek po krajowych buhajach a poziomie 4897 mleka, ajwyższą wydajością mleczą charakteryzowały się krowy, których ojcowie pochodzili z Austrii (6563 mleka). 2. Wykazao systematyczy wzrost wydajości mleka oraz zawartości suchej masy w mleku u krów do piątej laktacji włączie. Zawartość tłuszczu i białka do VI laktacji utrzymywała się a stałym poziomie. 3. Stwierdzoo statystyczie wysoko istote współzależości pomiędzy zawartością wybraych składików mleka a poziomem wydajości mleczej krów rasy simetalskiej (r=0,25 do r=0,88). Literatura Barłowska J., Litwińczuk A., Król J., Kędzierska-Matysek M. (2004). Jakość mleka produkowaego w gospodarstwach farmerskich utrzymujących krowy rasy simetalskiej. Zesz. Nauk. Prz. Hod., 72: Choroszy B., Choroszy Z. (2003). Wypływ kolejej laktacji a wydajość i skład mleka u krów rasy simetal w stadzie ZD IZ Odrzechowa. A. Warsaw Agricult. Uiv. SGGW, Aim. Sci., Suppl., 39: Choroszy B., Wójcik P., Choroszy Z. (2006). Wybrae parametry płodości i zdrowotości u krów rasy simetalskiej w zależości od systemu utrzymaia. Mat. kof., LXXI PTZ, 1, 8. Czubska A., Wójcik P., Kruk M. (2010). Efektywość produkcyja krów hodowaych w obrębie liii mateczych. Mat. XVIII Szkoły Zimowej Hodowców Bydła. Wyd. włase IZ, ss Feleczak A., Fertig A., Szarek J., Czaja H., Kurbiel A. (2003). Zmiay składu i cech fizykochemiczych mleka krów rasy Simetal w zależości od sezou. Rocz. Nauk. Zoot., Supl., 17: Grega T., Sady M., Kraszewski J. (2000). Przydatość techologicza mleka krów rasy Simetal. Rocz. Nauk. Zoot. A. Aim. Sci., 27, 1: Wyiki badań aukowych 17

8 A. Czubska-Stączek i i. Litwińczuk Z., Chabuz W., Staek P., Teter U., Jakowski P. (2003). Kodycja i produkcyjość krów simetalskich w gospodarstwach mleczych w Bieszczadach. Zesz. Nauk. Prz. Hod., 68, 1: Litwińczuk Z., Teter U., Teter W., Staek P., Chabuz W. (2006 a). Ocea wpływu iektórych czyików a wydajość i jakość mleka krów utrzymywaych w gospodarstwach farmerskich. Rocz. Nauk. PTZ, 2, 1: Litwińczuk A., Barłowska J., Król J., Sawicka W. (2006 b). Porówaie składu chemiczego i zawartości moczika w mleku krów czaro-białych i simetalskich z okresu żywieia letiego i zimowego. A. UMC-S, Lubli, XXIV, 10, EE: Litwińczuk Z., Staek P., Sawicka W., Jakowski P., Chabuz W. (2006 c). Wpływ iektórych czyików a wydajość i skład chemiczy mleka krów rasy simetalskiej. Mat. LXXI Zjazdu PTZ, Streszczeia, 1, 26. Niksić D., Ostojic-Adric D., Patelic V., Perisic P., Novakovic Z., Aleksic S., Laarevic M. (2011). Productio potetial of first calvig Simmetal heifers i Serbia. Biotech. Aim. Husb., 27, 3: Perisic P., Skalicki Z., Petrocic M., Bogdaovic V., Ruzic-Muslic D. (2009). Simmetal cattle breed i differet productio systems. Biotech. Aim. Husb., 25, 5 6: PFHBiPM (2015). Ocea i hodowla bydła mleczego. Polska Federacja Hodowców Bydła i Producetów Mleka. Polański S., Czaja H., Latocha M. (1992). Określeie wpływu iektórych czyików a zawartość tłuszczu i białka w mleku krów rasy Simetal w Państwowym Ośrodku Hodowli Zarodowej Brzozów. Rocz. Nauk. Zoot., 19, 1: Sawa A., Chmielik H., Bogucki M., Cieślak M. (2000). Wpływ wybraych czyików pozageetyczych a wydajość, skład i zawartość komórek somatyczych w mleku wysoko wydajych krów. Zesz. Nauk. PTZ, 51: Sawa A., Piwczyński D., Bogucki M., Neja W. (2004). Geetycze i feotypowe parametry wydajości i składu mleka w zależości od wieku krów i poziomu wydajości stada. Zesz. Nauk. Prz. Hod., 72, 1: Sawa A., Neja W., Bogucki M., Rępuszewska D. (2007). Przebieg laktacji pierwiastek i krów starszych a wydajość mlecza. Rocz. Nauk. PTZ, 3, 4: Tarkowski J., Trautma J. (1994). Korelacje między iektórymi cechami mleczości krów rasy simetalskiej i czerwoo-białej. Zesz. Nauk. Prz. Hod., 14: Trautma J., Tarkowski J., Buratowski J. (1999). Porówaie użytkowości mleczej krów simetalskich różych liii buhajów. Zesz. Nauk. PTZ, 44: Wiicki S., Głowicka R., Tomala H., Tomala A., Myczko A. (2004). Wpływ systemu chowu krów a wydajość mleka i poziom liczby komórek somatyczych (LKS). Rocz. Nauk. Zoot., 19: Wroński M., Cieśluk S., Kosakowska J., Cichocki M. (2003). Wpływ liczebości stada a efektywość użytkowaia krów rasy czaro-białej. A. Warsaw Agric. Uiv. SGGW, Aim. Sci., 39: PRODUCTION CHARACTERISTICS OF SIMMENTAL CATTLE IN THE CARPATHIAN REGION DEPENDING ON HERD SIZE AND COUNTRY OF BULL ORIGIN Summary The study material cosisted of a group of 631 Simmetal cattle from the Podkarpackie provice, kept at 7 farms differig i agraria ad breedig structure. Productio data o first to sixth lactatio cows from RW- 1 reports were used i the study. Farms with up to 100 lactatig cows had a average yield of 5959 milk. For farms with over 100 cows, the average yield was lower at 4903 milk. Milk from the aalysed cows cotaied a average of 4.12 fat ad 3.39 protei. Most of the differeces betwee the farms i the milk compoets ad milk yields were statistically sigificat. Distictly higher fat cotet parameters were foud i the group of large farms, with statistically sigificat differeces i relatio to the small farms (P 0.01). Differeces i the productivity of the studied cows were statistically sigificat whe cosiderig the coutry of sire origi. The highest milk yield was characteristic of the cows whose sires origiated from Austria (6563 milk). Milk yield was foud to icrease cosistetly up to the fifth lactatio. There were statistically sigificat relatioships betwee the cotet of some milk compoets ad the milk productio level of the Simmetal cattle. High correlatios were obtaied betwee milk dry matter cotet ad milk compoets. Key words: Simmetal cattle, milk productio, origi, herd size, o. of calvig Fot. w art. A. Czubska-Stączek 18 Wyiki badań aukowych