OD DYSGRAFII DO KALIGRAFII Program Edukacyjno-Terapeutyczny ORTOGRAFFITI Marta Bogdanowicz Małgorzata RoŜyńska

Transkrypt

1 OD DYSGRAFII DO KALIGRAFII Program Edukacyjno-Terapeutyczny ORTOGRAFFITI Marta Bogdanowicz Małgorzata RoŜyńska

2 Program Edukacyjno-Terapeutyczny SZKOŁA PODSTAWOWA GIMNAZJUM KLASY I-III ORTOGRAFFITI z Bratkiem KLASY IV-VI Matematyka bez trudności Program dla uczniów z trudnościami w uczeniu się matematyki Od dysgrafii do kaligrafii Program dla uczniów z dysgrafią Czytanie ze zrozumieniem (pierwszy zeszyt juŝ w sprzedaŝy) 2

3 3

4 DLA KOGO? Dla uczniów klas IV-VI, u których stwierdzono: dysgrafię, niski poziom graficzny pisma. litery niekształtne, pismo nieczytelne, nieprawidłowy kierunek pisania liter i sposób łączenia liter 4

5 ZASTOSOWANIE GOTOWY zestaw materiałów do wykorzystania na zajęciach: korekcyjno-kompensacyjnych, rewalidacyjnych, zajęciach wyrównawczych, lub/i do samodzielnej pracy w domu pod kontrolą nauczyciela lub rodziców. 5

6 CELE podniesienie poziomu graficznego pisma (czytelność, estetyka), by uczeń mógł korzystać z własnych notatek sporządzonych na zajęciach lekcyjnych poprawa tempa pisania Piszę ładniej Piszę szybciej 6

7 ASPEKT TERAPEUTYCZNY I DYDAKTYCZNY Program Edukacyjno-Terapeutyczny Aktywizacja procesów poznawczych Usprawnianie ręki Rozwój emocjonalnomotywacyjny Ćwiczenia kaligraficzne doskonalą pismo w zakresie kształtu, proporcji, połoŝenia małych i wielkich liter, ćwiczą kształtne pisanie małych i wielkich liter oraz cyfr z zachowaniem właściwego kierunku kreślenia, uczą pisania ruchem całościowym, wynikającym z naturalnego sąsiedztwa liter, przestrzegają zasady proporcjonalnego układu liter w wyrazie, zachowują odpowiednie odstępy między wyrazami, nadają literom równomierne i jednolite proste połoŝenie, wyrabiają odpowiednie tempo pisania przez pisanie w węŝszej liniaturze, 7

8 KRÓJ LITER W zeszytach Od dysgrafii do kaligrafii zaproponowano NOWY KRÓJ LITER, inny niŝ proponowany dotychczas w edukacji wczesnoszkolnej. Krój zaczerpnięto z publikacji: Jane Taylor, Handwritting: A teacher s Guide, David Fulton Publishers, Połączenia liter w wyrazach są łatwe i zrozumiałe, wyłącznie naturalne, nie stanowią więc problemu technicznego. Pismo osób, które stosują taki krój liter wyróŝnia się czytelnością, estetyką i prostotą. 8

9 ALFABET MAŁYCH LITER Jane Taylor, Handwritting: A teacher s Guide, David Fulton Publishers,

10 ALFABET WIELKICH LITER Jane Taylor, Handwritting: A teacher s Guide, David Fulton Publishers,

11 WZORY LITER zeszyt ćwiczeń publikacja J. Taylor 11

12 LISTY Pismo oparte na wzorach prezentowanych w publikacji J. Taylor Listy osób przebywających w zakładach wychowawczych - pisane do osób prowadzących z nimi zajęcia. 12

13 LISTY Pismo oparte na wzorach prezentowanych w publikacji J. Taylor Listy osób przebywających w zakładach wychowawczych - pisane do osób prowadzących z nimi zajęcia. 13

14 WZÓR PISMA W USA Pismo oparte na wzorach prezentowanych w publikacji J. Taylor Fragment zeszytu Wiktorii G. (kl. I), która od drugiego semestru klasy I kontynuowała naukę w USA. 14

15 WZÓR PISMA W USA Pismo oparte na wzorach prezentowanych w publikacji J. Taylor Fragment zeszytu Wiktorii G. (kl. I), która od drugiego semestru klasy I kontynuowała naukę w USA. 15

16 KRÓJ LITER W krajach takich jak USA, Columbia, UK, Filipiny wprowadza się pismo uproszczone - drukowane. T. Wróbel: Nauczanie i doskonalenie pisma (PZWS, W- wa 1963r., str. 38 ) nazywa ten wzór: script pisodruk Pismo łączone jest wprowadzane w kl. 2. Nie ma reguł obowiązujących w całym kraju, zazwyczaj jest to decyzja nauczyciela w konkretnej szkole. Informacje pochodzą od prof. M. Bogdanowicz, od uczestników konferencji w USA (2007). 16

17 KRÓJ LITER Powodem przyjęcia takiego kroju liter są zaobserwowane w zeszytach uczniowskich (klasy III i IV) praktyki i strategie pisania: wielu uczniów rezygnuje z łączeń sztucznych, łączeń po śladzie, które nastręczają im wielu problemów takich jak: kontynuowanie poprawnego kierunku pisania, zamazywanie czytelności liter oraz wolniejsze tempo pisania, uczniowie leworęczni potwierdzają, Ŝe pisanie liter bez łączeń jest łatwiejsze i pomaga przyspieszyć tempo pisania. 17

18 KRÓJ LITER Powodem przyjęcia takiego kroju liter są zaobserwowane w zeszytach uczniowskich (klasy III i IV) praktyki i strategie pisania: uczniowie mają problemy z zapamiętaniem kierunku pisania liter w połączeniach wymuszających kontynuowanie pisania litery przez powrót po śladzie (np. la, bo), często pojawiającym się problem czytelności pisma jest wzór liter takich jak: b p litery te są niedomknięte, tzn. nie mają zamkniętego półowala (tzw. brzuszka) i często upodabniają się do innych liter, np. b wygląda jak litera l. 18

19 Program Edukacyjno-Terapeutyczny ORTOGRAFFITI Od dysgrafii do kaligrafii ATUTY SERII Treść zadań dostosowano do podstawy programowej z zakresu przedmiotów nauczanych w klasach IV-VI. Zadania uwzględniają róŝne formy pisania - pisanie liter po śladach bez uŝycia liniatury i w liniaturze, pisanie wyrazów i zdań po śladzie, przepisywanie, pisanie z pamięci. Ćwiczenia w technice pisania połączono z ćwiczeniami gramatyczno-ortograficznymi, aby utrwalać u uczniów nawyk stosowania poznanych zasad graficznych we wszelkich formach pisemnych. 19

20 LINIATURA Szersza liniatura = większe litery; Uczeń uczy się sposobu pisania WęŜsza liniatura = mniejsze litery; SłuŜy automatyzacji ruchów pisarskich w zaleŝności od etapu nauki. W serii zastosowano zróŝnicowaną liniaturę: poszerzoną i zwęŝoną, Wysokość pola liniatury wynosząca 3mm stwarza optymalne warunki do starannego i czytelnego pisania. 20

21 KaŜdy zeszyt podzielono na 14 bloków utworzono je według podobieństwa konstrukcyjnego liter Zeszyt pierwszy Zeszyt drugi l t ł f c ć e ę j p T E Ę F S Ś O Ó PODZIAŁ NA BLOKI h k b o ó a ą d g Inne: litery kształtopodobne (b-d-g-p, m-n-w), dwuznaki, litery zawierające znaki diakrytyczne, cyfry arabskie i rzymskie oraz blok sprawdzający P B R D A Ą N Ń M Z śź i u y s ś I K H L Ł U J n ń m r z Ŝźw C Ć G W Y Blok sprawdzający 21

22 KONSTRUCKJA SERII KaŜdy blok ma przyporządkowaną wiodącą tematykę, na przykład zwierzęta, wynalazki itp. Przy kolejnych zadaniach znajdują się piktogramy wskazujące na rodzaj doskonalonych umiejętności. Ćwiczenia zróŝnicowano stopniem trudności oraz tematyką, co sprzyja utrzymaniu u uczniów odpowiedniego poziomu zainteresowania i motywacji do wykonania ćwiczeń. W scenariusze wpleciono elementy zabawy, ruchu oraz dowcipu tzw. śmiechoterapii, aby wyzwalać u uczniów pozytywne emocje, niwelować napięcie mięśniowe i stwarzać wesoły nastrój. 22

23 KONSTRUCKJA BLOKU Przebieg zajęć Etap 1. Ćwiczenia wstępne Ćwiczenia ruchowe i aktywizujące do wysiłku Przypomnienie zasad pomocnych w kształtnym pisaniu Przygotowanie do pisania Etap 2. Ćwiczenia właściwe Ćwiczenia w pisaniu liter (po śladzie, w liniaturze i bez liniatury) Relaksacja Ćwiczenia w pisaniu wyrazów i zdań (po śladzie, według wzoru i z pamięci) Etap 3. Podsumowanie i ocena Śmiechoterapia Samoocena Relaksacja Etap 4. Zadanie domowe Zadania na 4 dni 23

24 PLANOWANIE PRACY 2 zeszyty ćwiczeń = rok szkolny 1 zeszyt ćwiczeń = 14 bloków ćwiczeń 1 blok = 1 tydzień Zajęcia w szkole 45 min Zajęcia w domu codziennie min Samodzielna praca w domu Program Edukacyjno-Terapeutyczny ORTOGRAFFITI Nowy krój pisma w zeszytach szkolnych 24

25 PLANOWANIE PRACY Kwestionariusz objawów dysgrafii Kwestionariusz jest pomocny w zidentyfikowaniu u uczniów trudności, które mogą mieć charakter dysgraficzny i zakwalifikowanie ich do odpowiedniej formy pomocy. Kwestionariusz nie stanowi narzędzia diagnostycznego, a zastosowanie jego nie wskaŝe na występowanie dysgrafii lub jej brak, jednak zasygnalizuje istnienie problemu niekaligraficznego pisma, którego przyczyny powinny być ustalone w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Program Edukacyjno-Terapeutyczny ORTOGRAFFITI Jak korzystać z narzędzia? Po przeczytaniu kaŝdego stwierdzenia wybraną odpowiedź naleŝy zaznaczyć znakiem X. Jeśli odpowiedzi TAK będzie ponad 50%, zalecana jest diagnoza specjalistyczna. 25

26 EFEKTY PRACY Lepsze funkcjonowanie w szkole jako rezultat systematycznej, codziennej pracy nad kaligrafią. Poprawa sprawności manualnej i grafomotorycznej, a takŝe spostrzegawczości i koncentracji uwagi. Poprawa estetyki i czytelności pisma oraz szybsze tempo pisania. Zapobiegnie niepowodzeniom szkolnym. Program Edukacyjno-Terapeutyczny ORTOGRAFFITI 26

27 27