8. Jęczmień jary. Uwagi ogólne. Wyniki doświadczeń

Transkrypt

1 8. Jęczmień jary Uwagi ogólne Dzięki systemowi badań PDO możliwa jest ocena wartości gospodarczej odmian zarejestrowanych. W roku Krajowy rejestr liczył 68 odmian (29 browarnych i 39 typu pastewnego). W roku na liście odmian zalecanych do uprawy w regionie warmińsko-mazurskim (LOZ) znalazło się 11 odmian (3 browarne i 8 pastewnych). Na LOZ w roku wpisano odmiany Podarek, KWS Fabienne i Radek, natomiast wycofano KWS Olof i Iron. Aktualnie tworzą ją: Olympic, KWS Fabienne, Natasia, Ella, KWS Atrika, Oberek, Soldo, Podarek, Salome, Rubaszek oraz Radek. Doświadczenia były założone w trzech miejscowościach: we Wrócikowie, Rychlikach i Ruskiej Wsi. Badania prowadzono na dwóch poziomach agrotechnicznych, przy zastosowaniu uprawy typowej dla użytkowania jęczmienia pastewnego. Z badań wynika, że w przypadku jęczmienia jarego przyrost plonu na wyższym poziomie agrotechniki zależy w dużej mierze od warunków pogodowych panujących w okresie wegetacji oraz wyboru odpowiedniej odmiany. Preparatów do wykonywanych zabiegów ochronnych w omawianym gatunku podobnie jak w przypadku wcześniej omawianych dokonywali prowadzący doświadczenia. Preparaty musiały być zarejestrowane w kraju i zalecane dla danego gatunku przez IOR. Na obu poziomach agrotechnicznych w uzasadnionych przypadkach zwalczano również szkodniki. Wyniki doświadczeń W minionym sezonie wegetacyjnym plonowanie jęczmienia jarego we Wrócikowie i Rychlikach kształtowało się na podobnym poziomie, natomiast nieco słabiej plonował w Ruskiej Wsi. Średni plon w roku był niższy niż w roku ubiegłym. Przy zastosowaniu agrotechniki intensywnej (a 2 ) zebrano średnio we Wrócikowie 78,4 dt/ha, w Rychlikach 86,3 dt/ha, a w Ruskiej Wsi 65,1 dt/ha. Przy mniejszych nakładach (a 1 ) uzyskano odpowiednio 73,5 dt/ha, 74,0 dt/ha oraz 58,3 dt/ha. Najwyższy przyrost plonu na poziomie a 2 uzyskano w Rychlikach 12,3 dt/ha, a we Wrócikowie i Ruskiej Wsi odpowiednio 4,9 dt/ha i 6,8 dt/ha (tabela 3). Wśród odmian pastewnych dobre i stabilne wyniki po trzech latach badań na obu poziomach osiągnęły: Soldo, Rubaszek, Salome oraz Radek. W ostatnim roku odmiany pastewne wyróżniające się w plonowaniu na poziomie a 1 i a 2 to: Soldo, Rubaszek, Radek, Allianz, Paustian, Airway oraz Ramzes, a z odmian browarnych KWS Fabienne, KWS Cantton i Esma (tabela 5). W roku jęczmień jary w niewielkim stopniu porażony został przez choroby grzybowe. Nieznaczne porażenie przez mączniaka wystąpiło w odmianach Oberek, Podarek i Polonia Staropolska. Plamistość siatkowa nieco bardziej poraziła odmiany Bente, Natasia oraz Salome. W jednej ze stacji w niewielkim nasileniu wystąpiła rdza jęczmienia na odmianach Bente, Esma, Oberek, Soldo, Podarek, Radek, Airway oraz Teksas. Najbardziej porażonymi odmianami przez czarną plamistość były Esma i Paustian. Pełny zestaw wyników obserwacji przeprowadzonych na poziomie podstawowym (bez ochrony fungicydowej) zaprezentowano w tabeli 6. W minionym sezonie zanotowano niewielkie wyleganie zarówno w fazie dojrzałości mlecznej (tylko u jednej odmiany- Allianz) jak i przed zbiorem na poziomie podstawowym oraz intensywnym. Przed zbiorem bardziej wyległy odmiany na poziomie a 2. Wartość masy tysiąca ziaren (MTZ) była znacznie wyższa od ubiegłorocznej i wyniosła średnio w województwie 56,8 g na poziomie a 1 i 55,7 g na a 2. Najgrubszym ziarnem na obu poziomach cechowały się Bente, KWS Atrika i Soldo, ponadto na poziomie a 2 wyróżniła się również odmiana Oberek. Najdrobniejsze ziarno na obu poziomach agrotechnicznych miały: Olympic, KWS Fabienne, Rubaszek, KWS Vermont i Ramzes (tabela7).

2 Tabela 1. Jęczmień jary. Odmiany badane. Rok zbioru: Kod kraju pochodzenia Rok wpisania do Krajowego rejestru * Rok wpisania do LZO Hodowca (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy przedstawiciel) 1. Olympic w FR RAGT Semences Polska sp. z o.o., ul. Sadowa 10A; PL Łysomice 2. KWS Fabienne DE 2015 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL Prusy 3. KWS Cantton DE 2016 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL Prusy 4. RGT Planet w FR 2016 RAGT Semences Polska sp. z o.o., ul. Sadowa 10A; PL Łysomice 5. Bente DE Saaten-Union Polska sp. z o.o.; ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 6. Esma DE Saaten-Union Polska sp. z o.o.; ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 7. Natasia DK DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; Kościan 8. Ella PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; Kościan 9. KWS Atrika DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL Prusy 10. Oberek PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL Strzelce 11. Soldo w DE Saaten-Union Polska sp. z o.o.; ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 12. Podarek PL 2014 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL Strzelce 13. Rubaszek PL Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR, Smolice 146; PL Kobylin 14. Salome DE Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 15. Radek w PL 2015 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL Strzelce 16. Allianz FR 2016 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; Kościan 17. KWS Vermont DE 2016 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL Prusy 18. Paustian DK 2016 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; Kościan 19. Polonia Staropolska PL 2016 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL Strzelce 20. Airway DK DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; Kościan 21. Ramzes PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL Strzelce 22. Teksas PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL Strzelce * - według,,listy odmian roślin rolniczych wpisanych do Krajowego Rejestru w Polsce

3 Tabela 2. Jęczmień jary. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość SDOO Wrócikowo pow. Olsztyn ZDOO Rychliki pow. Elbląg ZDOO Ruska Wieś pow. Ełk Kompleks rolniczej przydatności gleby pszenny dobry pszenny dobry pszenny wadliwy Klasa bonitacji gleby III b III b IV b ph gleby w KCl 7,0 4,7 7,1 Przedplon bobik groch siewny łubin wąskolistny Data siewu Obsada nasion (szt./m 2 ) Data zbioru N na poziomie a1 (kg/ha) N na poziomie a2 (kg/ha) Nawożenie mineralne P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 (nazwa, dawka/ha) Opti Zboża (2 x 3 kg) Opti Zboża (3 kg); Wuxal Top N (5 l) Rootstar (1 l) + Microfest (1 l)+ siarczan magnezu (10 kg) + ProAqua (0,2 l) + Faster (0,2 l); Siarczan magnezu (10 kg) + PlonvitOpty (3 kg) + Tytanit (0,2 l) + Plonvit Kali (3 kg) Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Herbicyd (nazwa, dawka/ha) Mustang Forte 195 SE (0,8 l) Granstar Ultra SX 50 SG (48 g) Mustang Forte 195 SE (0,6 l); Axial 50 EC (0,9 l) Insektycyd (nazwa, dawka/ha) Fury 100 EW (0,1 l) Karate Zeon 050 CS (0,1 l) Fury 100 EW (0,1 l) Fury 100 EW (0,1 l) tylko na poziomie a 2 Fungicyd - pierwszy zabieg (nazwa, dawka/ha) Fungicyd - drugi zabieg (nazwa, dawka/ha) Regulator wzrostu (nazwa, dawka/ha) Safir 125 SC (1 l) Wirtuoz 520 EC (1 l) Bumper Super 490 EC (1 l) Soligor 425 EC (0,8 l) Falcon 460 EC (0,6 l) Menara 410 EC (0,5 l) Olimpus Super 175 EC (0,7 l) Moddus 250 EC (0,4 l) Kobra 510 SL (0,7 l)

4 Tabela 3. Jęczmień jary. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Wyszczególnienie Wrócikowo Rychliki Ruska Wieś a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1. Termin kłoszenia (data) Termin dojrzałości woskowej (data) Wysokość roślin (cm) Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 ) Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 ) 8,6 8,9 8,3 8, Porażenie przez choroby (skala 9 ): -mączniak prawdziwy 8,8 9 8, rdza jęczmienia 9 9 8, plamistość siatkowa 7,9 9 6,5 7,6 7,2 7,7 -czarna plamistość 7,7 8,8 7,5 8, rynchosporioza Masa 1000 ziaren (przy wilgotności 14%) (g) 56,1 55,6 56,3 56,4 58,0 55,1 8. Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 14,0 14,7 13,8 15,1 12,7 14,1 9. Plon ziarna (przy wilgotności 14%) (dt/ha) 73,5 78,4 74,0 86,3 58,3 65,1 Wyniki średnie ze wszystkich badanych odmian a 1 przeciętny poziom agrotechniki; a 2 wysoki poziom agrotechniki Skala 9 : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny

5 Tabela 4. Jęczmień jary. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: przy wilgotności ziarna 14% Poziom a 1 Poziom a 2 Wrócikowo Rychliki Ruska Wieś Wrócikowo Rychliki Ruska Wieś Wzorzec (dt/ha) 73,9 72,7 59,2 84,0 89,6 65,5 1. Olympic w KWS Fabienne KWS Cantton RGT Planet w Bente Esma Natasia Ella KWS Atrika Oberek Soldo w Podarek Rubaszek Salome Radek w Allianz KWS Vermont Paustian Polonia Staropolska Airway Ramzes Teksas w - odmiany wchodzące w skład wzorca w roku

6 Tabela 5. Jęczmień jary. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru:, 2016, 2015 przy wilgotności ziarna 14% Liczba lat badań Wartość browarna (skala 9 ) a 1 a Wzorzec (dt/ha) 68,6 73,7 89,1 71,2 77,1 79,7 84,3 90,5 82,0 84,8 1. Olympic w 3 6, KWS Fabienne 3 7, KWS Cantton 2 6, RGT Planet w 2 7, Bente 1 6, Esma 1 7, Natasia Ella KWS Atrika Oberek Soldo w Podarek Rubaszek Salome Radek w Allianz KWS Vermont Paustian Polonia Staropolska Airway Ramzes Teksas Liczba doświadczeń w - odmiany wchodzące w skład wzorca w roku

7 Nie wystąpiła Nie wystąpiła Tabela 6. Jęczmień jary. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a 1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru, Liczba lat badań Mączniak Plamistość siatkowa Rdza jęczmienia Rynchosporioza Czarna plamistość Wzorzec (skala 9º) 9 8,4 7,4 7,0 8,4 8,7 9 8,7 7,4 7,4 1. Olympic w 3 0,0 0,4-0,5-0,4 0,6-0,3 0,2-0,4-0,4 2. KWS Fabienne 3 0,0 0,5 0,1 0,2 0,6 0,2 0,1 0,3 0,1 3. KWS Cantton 2 0,0 - -0,2-0, ,1 0,1 4. RGT Planet w 2 0,0-0,1-0, ,1 0,1 5. Bente 1 0,0 - -1,2 - -0, ,1-6. Esma 1 0,0 - -0,4 - -0, ,2-7. Natasia 3 0,0-0,8-0,7-0,4 0,6 0,4-0,1 0,6 0,1 8. Ella 3 0,0 0,6-0,2 0,2 0,1-0,2 0,1 0,3 0,2 9. KWS Atrika 3 0,0 0,3-0,4-1,0 0,6 0,4 0,1-0,2-0,2 10. Oberek 3-0,5-0,5 0,1 0,0-0,4-0,3 0,1 0,6 0,6 11. Soldo w 3 0,0 0,5 0,1 0,4-0,4 0,0-0,2-0,2-0,1 12. Podarek 3-1,0-1,2 0,0 0,2-0,4 0,0-0,1 0,6 0,5 13. Rubaszek 3 0,0 0,5 0,3 0,2 0,6 0,4 0,2 1,1 0,7 14. Salome 3 0,0 0,4-0,7-0,3 0,1 0,2-0,1-0,2-0,3 15. Radek w 3 0,0 0,3 0,3 0,2-0,4 0,0 0,1 0,6 0,5 16. Allianz 2 0,0-0,0-0, ,3 0,1 17. KWS Vermont 2 0,0 - -0,2-0, ,1 0,2 18. Paustian 2 0,0 - -0,2-0, ,9-1,3 19. Polonia Staropolska 2-0,8 - -0,5-0, ,6 0,1 20. Airway 1 0,0-0,3 - -0, ,6-21. Ramzes 1 0,0-0,1-0, ,1-22. Teksas 1 0,0-0,1 - -0, ,1 - Liczba doświadczeń Wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą w - odmiany wchodzące w skład wzorca w roku

8 Nie wystąpiło Tabela 7. Jęczmień jary. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, Liczba lat badań Wyleganie (skala 9º) w fazie doj. mlecznej przed zbiorem 2016 Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) Poziom agrotechniki a 1 Wzorzec (skala 9º) 9 8,8 8,5 8, ,1 54,3 1. Olympic w 3 0,0 0,0-0,3-0, ,6-2,6 2. KWS Fabienne 3 0,0 0,0 0,0-0, ,2-3,2 3. KWS Cantton 2 0,0 0,0 0, ,4-4. RGT Planet w 2 0,0 0,0-0, ,4-5. Bente 1 0,0-0, ,4-6. Esma 1 0,0-0, ,4-7. Natasia 3 0,0 0,0-0,5-0, ,8 0,9 8. Ella 3 0,0 0,3-0,5 0, ,6 1,3 9. KWS Atrika 3 0,0 0,0 0,0 0, ,3 1,9 10. Oberek 3 0,0 0,0-0,3 0, ,0 2,1 11. Soldo w 3 0,0 0,3 0,5 0, ,9 4,5 12. Podarek 3 0,0 0,0 0,3 0, ,4 1,9 13. Rubaszek 3 0,0 0,3 0,5 0, ,9-4,0 14. Salome 3 0,0 0,3-0,3-0, ,2-0,7 15. Radek w 3 0,0-0,3 0,3-0, ,9-1,5 16. Allianz 2-0,3-0,5-1, ,7-17. KWS Vermont 2 0,0 0,3-1, ,4-18. Paustian 2 0,0 0,3 0, ,4-19. Polonia Staropolska 2 0,0 0,3 0, ,5-20. Airway 1 0,0-0, ,4-21. Ramzes 1 0,0 - -0, ,4-22. Teksas 1 0,0-0, ,0 - Liczba doświadczeń Poziom agrotechniki a 2 Wzorzec (skala 9º) 9 8,8 8,8 8, ,5 55,1 1. Olympic w 3 0,2-0,1-0, ,1-2,8 2. KWS Fabienne 3-0,3-0,4-0, ,9-3,4 3. KWS Cantton 2 0,2 0, ,3-4. RGT Planet w 2-0,3-0, ,8-5. Bente 1-0, ,1-6. Esma 1-0, ,0-7. Natasia 3-0,3-0,1-0, ,0 1,7 8. Ella 3-0,1 0,2 0, ,0 0,4 9. KWS Atrika 3-0,1-0,1-0, ,9 1,4 10. Oberek 3-0,1 0,2 0, ,8 3,9 11. Soldo w 3 0,2 0,2 0, ,4 4,7 12. Podarek 3-0,1 0,2 0, ,7 0,2 13. Rubaszek 3 0,2 0,2 0, ,4-3,6 14. Salome 3-0,1 0,2 0, ,9-1,3 15. Radek w 3-0,1 0,2 0, ,1-2,0 16. Allianz 2-1,1-0, ,9-17. KWS Vermont 2 0,2-0, ,4-18. Paustian 2 0,2 0, ,4-19. Polonia Staropolska 2 0,2 0, ,0-20. Airway 1-0, ,1-21. Ramzes , ,3-22. Teksas 1-0, ,1 - Liczba doświadczeń w - odmiany wchodzące w skład wzorca w roku ; Wyleganie: wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą

9 BENTE Charakterystyka odmian jęczmienia jarego wpisanych do Krajowego rejestru w sezonie wegetacyjnym na podstawie Listy Opisowej Odmian COBORU (odmiany badane w doświadczeniach regionalnych) typu browarnego, o dobrej wartości browarnej. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na ciemnobrunatną plamistość- dość duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę jęczmienia i rynchosporiozęśrednia, na plamistość siatkową- dość mała. Rośliny średniej wysokości o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny, dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość duża. Zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. ESMA typu browarnego, o dobrej do bardzo dobrej wartości browarnej. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Odporność na plamistość siatkową- dość duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę- średnia, na ciemnobrunatną plamistość- dość mała. Rośliny średniej wysokości o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny, dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna i gęstość ziarna w stanie zsypnym średnie. Zawartość białka dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. AIRWAY typu pastewnego. Plenność dość dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na plamistość siatkową i ciemnobrunatną plamistość- dość duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę- średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna średnie, zawartość białka w ziarnie i gęstość ziarna w stanie zsypnym dość duże. Zawartość białka dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. RAMZES typu pastewnego. Plenność średnia. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na mączniaka prawdziwego i plamistość siatkową- dość duża, na rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość- średnia. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia późny, dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość duża. Zawartość białka dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. TEKSAS typu pastewnego. Plenność dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Odporność na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę- średnia, na ciemnobrunatną plamistość- dość mała. Rośliny dość niskie o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna i zawartość białka w ziarnie średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym przeciętna. Zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.