JĘCZMIEŃ JARY WYNIKI DOŚWIADCZEŃ

Transkrypt

1 JĘCZMIEŃ JARY WYNIKI DOŚWIADCZEŃ Uwagi ogólne i omówienie wyników. Jęczmień jary jest zbożem o dużym znaczeniu w uprawie, zajmując w strukturze zasiewów zbóż łącznie z mieszankami około 12 %. Powierzchnia uprawy w roku to około 800 tys. ha tj. o 4% mniej jak w roku Jęczmień odznacza się wśród zbóż jarych większą niezawodnością plonowania, z uwagi na mniejszą wrażliwość na czynniki klimatyczne o charakterze ograniczającym, przede wszystkim na niedostatek opadów, a także wzrastającą długość dnia. Niesprzyjające warunki klimatyczne (również inne siedliskowe) negatywnie oddziaływujące na plon, wpływają zwykle na zwiększenie zawartości białka w ziarnie, co jest korzystne przy uprawie jęczmienia na cele pastewne, ale niekorzystne dla jęczmienia browarnego. Jęczmień jary ma wyższe wymagania glebowe ze względu na słabo rozwinięty system korzeniowy i krótki okres wegetacji. Najwyższe plony jęczmienia uzyskuje się na glebach gliniastych, pylastych i lessowych kompleksu pszennego. Mniejsze, ale zadawalające plony można uzyskać również na glebach lżejszych, mających zwięźlejsze podłoże, należących do kompleksu żytniego bardzo dobrego i dobrego, jeżeli znajdują się w wysokiej kulturze. Plantacje jęczmienia browarnego powinny być zakładane na glebach żyźniejszych (kompleks pszenny bardzo dobry, pszenny dobry lub żytni bardzo dobry), o wysokim poziomie ich kultury (ph powyżej 5,8). Przy uprawie na lepszych stanowiskach i przy wysokim nawożeniu azotowym pamiętać należy o zwróceniu uwagi na poziom odporności na wyleganie. Na cele paszowe można uprawiać wszystkie odmiany jęczmienia jarego w tym też odmiany browarne, główne kryterium wyboru stanowi plenność. Na cele browarne należy uprawiać tylko odmiany typu browarnego, przy czym, im lepsza wartość browarna tym większa szansa uzyskania ziarna o pożądanych parametrach technologicznych. W roku do krajowego rejestru wpisano aż 8 nowych odmian, w tym pięć typu browarnego, oraz trzy typu pastewnego. Obecnie w krajowym rejestrze znajduje się 68 odmian, 29 typu browarnego i 39 typu pastewnego, w tym jedna nieoplewiona Gawrosz. W dalszym ciągu w krajowym rejestrze jest duży udział odmian hodowli zagranicznych 59%. W ostatnich latach bardzo widoczny jest postęp w hodowli odmian jęczmienia jarego zarówno typu browarnego jak i pastewnego. Możemy zauważyć, że od kilku lat do krajowego rejestru wpisywane są odmiany coraz lepiej plonujące, odznaczające się również dobrą zdrowotnością. W sezonie na terenie województwa mazowieckiego zostało założonych 5 doświadczeń z 27 odmianami jęczmienia jarego w tym 10 odmian browarnych i 14 odmian pastewnych. Doświadczenia prowadzone były przy zastosowaniu agrotechniki typowej dla użytkowania pastewnego, zlokalizowane w następujących jednostkach: - Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Seroczynie - Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Kawęczynie - Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - PIB w Radzikowie - DANKO Hodowla Roślin ZHR O/ Laski - Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie O/Płońsk Doświadczenie zlokalizowane w Poświętnem zostało zdyskwalifikowane po zbiorze ze względu na wysoki błąd statystyczny. Poziom plonowania jęczmienia jarego w doświadczeniach na Mazowszu był w roku niższy niż w roku poprzednim. Najwyższe plony uzyskano w Radzikowie, słabsze natomiast w Laskach i Kawęczynie, najniższe w Seroczynie. Spośród badanych odmian najlepiej plonowały odmiany: Ella, Rubaszek, Paustian, Salome, Esma, KWS Vermont i Bente. Najsłabsze plony uzyskały: Iron, Argento, Uta oraz Allianz. Porażenie przez choroby było nieco mniejsze w stosunku do lat poprzednich, jedynie w większym nasileniu wystąpiła rdza jęczmienia i plamistość siatkowa.

2 Tabela 1. JĘCZMIEŃ JARY. Odmiany badane. Rok zbioru Lp. Odmiana Rok wpisania do KR Odmian w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej- - pełnomocnika w Polsce IRON * NATASIA * ELLA * ARGENTO* KWS ATRIKA * 2013 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, PL Prusy 6 OLYMPIC * 2013 RAGT Semences Polska sp. z o.o. Ul. Sadowa 10A PL Prusy 7 SOLDO * 2013 Saaten-Union Polska sp. zo.o. ul. Straszewska 70, PL Wągrowiec 8 KWS IRINA * 2014 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, PL Prusy 9 RUBASZEK* 2014 Hodowla Roślin Smolice sp.zo.o. Grupa IHAR Smolice 146, PL Kobylin 10 SALOME * 2014 Saaten-Union Polska sp. zo.o. ul. Straszewska 70, PL Wągrowiec 11 SU LOLEK * 2014 Saaten-Union Polska sp. zo.o. ul. Straszewska 70, PL Wągrowiec 12 RADEK* 2015 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20, PL Strzelce 13 ALIANZ* KWS CANTTON* 2016 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, PL Prusy 15 KWS VERMONT* 2016 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, PL Prusy 16 PAUSTIAN* POLONIA STAROPOLSKA* RGT PLANET* UTA* ACCORDINE 21 AIRWAY* 22 BENTE* 23 ESMA 24 OVATION* 25 RAMZES* 26 TEXAS* 27 XANTHE* *- odmiana chroniona wyłącznym prawem hodowcy Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20, PL Strzelce RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A PL Prusy Saaten-Union Polska sp. zo.o. ul. Straszewska 70, PL Wągrowiec Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, PL Wągrowiec DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, PL Kościan Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, PL Wągrowiec Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, PL Wągrowiec Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce, ul. Rataje 164, Poznań Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20, PL Strzelce Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20, PL Strzelce Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce, ul. Rataje 164, Poznań

3 Tabela 2. JĘCZMIEŃ JARY. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru Miejscowość SDOO Seroczyn ZDOO Kawęczyn DANKO HR ZHR O/ Laski IHAR Radzików Powiat Wodynie Sochaczew Grójec W-wa Zachód Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby III b III a IIIb IIIb PH gleby w KCI 6,42 5,6 6,3 * Przedplon Groch siewny Rzepak ozimy Groch siewny Rzepak ozimy Data siewu Obsada nasion (szt./m 2 ) * Data zbioru Nawożenie mineralne N na poziomie a1 (kg/ha) N na poziomie a2 (kg/ha) P2O5 (kg/ha) K2O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a2 (l/ha) Zaprawa nasienna (nazwa) Insol 3 1,0 l Insol 3 1,0 l Insol 3 1,0 l Środki ochrony roślin Insol 3 1,0 l Adob Mikro 2,0 l Insol 3 1,0 l Domnic 060FS Domnic 060FS Domnic 060FS Domnic 060FS Herbicyd (nazwa, dawka) Insektycyd (nazwa, dawka) Gold 450SC 1 l Mustang 306 SE 0,8 l Minuet 100 EW- 0,1 l Minuet 100 EW- 0,1 l - Lintur 70 WG- 130 g Chwastox Extra- 1,0 l Bulldock 025EC 0, 25l Glean 75WC - 7g/ha Bunt 100CS- 0,05 l Fungicyd - pierwszy zabieg (nazwa, dawka) Fungicyd - drugi zabieg (nazwa, dawka) Regulator wzrostu (nazwa, dawka) Bumper Super 490EC 1,0 l Falcon 460 EC-0,6 l - Tylko poziom a 2 Bumper Super 490EC 1,0 l Amistar 250 SC+Chefara 330 EC 0,6 l +0,4 l Cerone 480SL 0,75 l Boogie Xpro 400 EC -1,2 l Variano Xpro 190EC-1,5 l Cerone 480SL 0,7 l Tilt 250 EC- 0,8 l Amistar 250 SC 0,6 l Cerone 480SL 0,75 l

4 Lp. Cecha Tabela 3. JĘCZMIEŃ JARY. Wyniki ogólne doświadczenia. Rok zbioru Seroczyn Kawęczyn Laski Radzików a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 1 Termin kłoszenia (dzień, m-c) Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) * * 3 Wysokość roślin (cm) 54,9 57,0 85,4 69,6 70,9 59,4 * * 4 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 5 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 7,8 7,9 7,2 9,0 7,6 9,0 3,9 8,0 Porażenie przez choroby (skala 9 o ) 6 Mączniak 9,0 9,0 7,9 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7 Rdza jęczmienia 9,0 9,0 9,0 9,0 5,5 9,0 9,0 9,0 8 Plamistość siatkowa 8,3 9,0 7,2 7,8 3,5 9,0 8,0 8,5 9 Rynchosporioza 8,3 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 10 Masa tysiąca ziaren (g) 54,1 55,8 53,0 56,8 49,3 51,2 49,0 49,3 11 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 17,3 19,0 11,5 12,7 10,1 10,3 13,2 13,3 12 Plon ziarna (dt/ha) 53,5 62,6 67,2 73,5 72,6 84,1 80,4 99,5 * brak danych

5 Tabela 4. JĘCZMIEŃ JARY. Plon ziarna w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru Lp. Odmiana Poziom a1 Poziom a2 Seroczyn Kawęczyn Laski Radzików Seroczyn Kawęczyn Laski Radzików Wzorzec dt/ha 53,5 67,2 72,6 80,4 62,6 73,5 84,1 99,5 1 Iron Natasia Ella Argento KWS Atrika Olympic Soldo Kws Irina Rubaszek Salome SU Lolek Radek Allianz KWS Cantton KWS Vermont Paustian Polonia Star RGT Planet Uta Accordine Airway Bente Esma Ovation Ramzes Teksas Xanthe Wzorzec: wszystkie badane odmiany

6 Tabela 5. JĘCZMIEŃ JARY. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru:, 2016, 2015 Lp. Odmiana Wartość browarna (skala 9 0 ) Poziom a Poziom a2 Wzorzec dt/ha 68,4 79,3 73,8 73,9 73,8 79,9 87,1 77,7 83,5 81,6 1 Iron Natasia Ella Argento KWS Atrika Olympic 6, Soldo KWS Irina 6, Rubaszek Salome 5, SU Lolek 6, Radek Allianz KWS Cantton 6, KWS Vermont Paustian Polonia Star RGT Planet 7, Uta 7, Accordine 7, Airway Bente 6, Esma 7, Ovation 6, Ramzes Teksas Xanthe 7, Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie badane odmiany

7 Tabela 6. JĘCZMIEŃ JARY. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a1 (odchylenia od wzorca). Rok zbioru, Lp. Liczba lat Mączniak Rdza jęczmienia Rynchosporioza Plamistość siatkowa badań Wzorzec (skala 9 0 ) 7,9 8,3 5,5 7,0 8,3 8,1 6,8 7,1 1 Iron 3-0,9-1,3 0,5 0,6 0,2 0,1-0,1 0,6 2 Natasia 3-0,9-0,5 2,0 0,9-0,3 0,1-0,4 0,6 3 Ella 3 0,1 0,1-0,5-0,7 0,2-0,1 0,0 0,3 4 Argento 3 0,1 0,0-2,5-0,7 0,2 0,2-0,3-0,1 5 KWS Atrika 3 0,1-0,1 0,5 0,0 0,2 0,0-0,5-0,3 6 Olympic 3 0,1 0,1-1,0-0,7 0,2 0,3 0,4-0,1 7 Soldo 3 0,1 0,3 1,0 0,5 0,2 0,2 0,4 0,5 8 KWS Irina 3 0,1 0,2 1,0 0,4 0,2 0,0 0,3 0,2 9 Rubaszek 3 0,1 0,3 0,0 0,2 0,2 0,1 0,5 0,6 10 Salome 3 0,1 0,1 1,0 0,4 0,2 0,1-0,5-0,3 11 SU Lolek 3 0,1 0,3 0,5-0,3 0,2-0,1-0,1-0,2 12 Radek 3 0,1 0,3 1,0 0,6 0,2 0,1 0,1 0,1 13 Allianz 2 0,1 - -0,5-0,2-0,4-14 KWS Cantton 2-0,4 - -0,5 - -0,3 - -0,6-15 KWS Vermont 2 0,1-0,0-0,2-0,3-16 Paustian 2 0,1-0,0-0,2-0,1-17 Polonia Star 2 0,1-2,0-0,2-0,0-18 RGT Planet 2 0,1 - -1,5 - -0,3 - -0,4-19 Uta 2 0,1 - -2,0 - -0,3 - -0,5-20 Accordine 1-0,4-2,0-0,2 - -0,4-21 Airway 1 0,1 - -0,5-0,2-0,4-22 Bente 1 0,1 - -1,5 - -0,3 - -0,5-23 Esma 1 0,1-0,5 - -0,3-0,1-24 Ovation 1 0,1 - -2,0-0,2-0,4-25 Ramzes 1 0,1-1,0 - -0,3-0,6-26 Texas 1 0,1 - -1,0 - -0,3-0,4-27 Xanthe 1 0,1-0,5 - -0,3-0,0 - Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie badane odmiany. Skala 9 0 wyższe stopnie oznaczają ocenę lepszą

8 Tabela 7. JĘCZMIEŃ JARY. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Lata zbioru:, Wyleganie (skala 9 0 ) w fazie Wysokość roślin Masa 1000 Lp. Odmiana Liczba dojrzałości przed zbiorem (cm) ziaren (g) lat badań mlecznej * Poziom agrotechniki a1 Wzorzec 5,7 6,6 6,8 70,4 73,1 51,3 50,5 1 Iron 3 0,7-0,2 0,0-0,6 0,8-3,4-2,4 2 Natasia 3-0,8-0,2-0,5-0,1-0,4 1,1 0,5 3 Ella 3 0,2 0,5 0,2 5,8 4,1 1,0 2,1 4 Argento 3-0,2-0,5-0,4-2,1-1,0-2,1-1,8 5 KWS Atrika 3-0,1-0,4-0,2-3,1 0,5 0,0 1,1 6 Olympic 3-0,5 0,5 0,0-2,7-2,4-2,3-3,0 7 Soldo 3-0,5 0,8 0,3-1,1-0,2 3,0 3,8 8 KWS Irina 3 0,2 0,4 0,3-3,6-3,2-1,2-0,1 9 Rubaszek 3 0,5 0,3 0,5-1,6-3,3-2,4-1,2 10 Salome 3-0,5-0,1-0,2-5,7-3,1-0,6 0,0 11 SU Lolek 3-0,2 0,3 0,2 0,3 0,0-0,3 0,3 12 Radek 3 0,3 0,0 0,0 2,6 3,0 0,0-0,1 13 Allianz 2-0,0 - -1,7 - -2,0-14 KWS Cantton 2-0,1-2,4-0,2-15 KWS Vermont ,2-0,8-0,6-16 Paustian 2-0,4 - -0,1 - -2,0-17 Polonia Staropol ,7 - -3,6 - -2,2-18 RGT Planet ,5-0,1-1,4-19 Uta ,4-3,3-4,9-20 Accordine 1-0,3-4,8 - -0,6-21 Airway ,1-1,1 - -2,6-22 Bente 1-0,3-0,9-4,9-23 Esma 1-0,0-0,4-1,9-24 Ovation ,6 - -0,2-2,7-25 Ramzes 1-0,5-3,3 - -1,5-26 Texas 1-0,1 - -0,4 - -0,6-27 Xanthe ,5-0,6-1,9 - * w roku wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej nie wystąpiło Nie wystąpiło

9 Tabela 7. Ciąg dalszy Wyleganie (skala 9 0 ) w fazie Wysokość roślin Masa 1000 Lp. Odmiana Liczba dojrzałości przed zbiorem (cm) ziaren (g) lat badań mlecznej 2016* Poziom agrotechniki a2 Wzorzec 6,0 8,5 7,7 62,0 67,4 53,3 51,8 1 Iron 3 1,1-0,2 0,4-1,3-0,8-3,5-2,1 2 Natasia 3-0,6 0,3 0,0 3,0 1,4 5,2 2,8 3 Ella 3-0,6 0,2-0,2 2,8 2,3-0,9 0,1 4 Argento 3-0,2 0,0-0,1-1,0-1,9-2,7-2,0 5 KWS Atrika 3-0,1-0,5-0,3 0,3 2,6 1,4 0,7 6 Olympic 3 0,2 0,2 0,1 0,2-0,4-1,2-2,1 7 Soldo 3-0,9 0,0-0,3 2,2 0,3 6,5 5,6 8 KWS Irina 3 0,2 0,2 0,2-3,0-3,2 0,0 0,4 9 Rubaszek 3 0,2 0,0 0,1-0,7-1,1-2,6-1,7 10 Salome 3-0,6-0,1-0,2-3,2-2,4-1,1 0,0 11 SU Lolek 3-0,1-0,1-0,1-3,3-0,8-1,8-0,9 12 Radek 3 0,3-0,1-0,1 3,3 1,6-2,8-1,4 13 Allianz ,2-1,0 - -2,1-14 KWS Cantton 2-0,2-3,7 - -0,3-15 KWS Vermont 2-0,2-0,7-0,8-16 Paustian 2-0,3 - -0,5-0,3-17 Polonia Staropol. 2-0,2 - -8,2 - -2,6-18 RGT Planet ,3-1,8-1,3-19 Uta ,2-3,5-3,6-20 Accordine 1-0,2-2,0-0,5-21 Airway ,3 - -3,7 - -2,4-22 Bente 1-0,0-2,2-2,4-23 Esma 1-0,2 - -1,7-1,3-24 Ovation ,3-3,3-1,7-25 Ramzes 1-0,2 - -2,2-0,2-26 Texas 1-0,3-0,5 - -2,0-27 Xanthe 1-0,0 - -1,0-0,8 - Liczba oświadczeń Nie wystąpiło

10 JĘCZMIEŃ JARY CHARAKTERYSTYKA ODMIAN BADANYCH I ZAREJESTROWANYCH W ROKU (sporządzona na podstawie listy opisowej odmian). 1. ESMA - Odmiana typu browarnego, o dobrej do bardzo dobrej wartości browarnej. Plenność dobra do bardzo dobrej. Odporność na plamistość siatkową dość duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę średnia, na ciemnobrunatną plamistość dość mała. Rośliny średniej wysokości o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny, dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna średnie. Zawartość białka dość duża. 1. ACCORDINE - Odmiana typu browarnego, o dobrej do bardzo dobrej wartości browarnej. Plenność średnia. Odporność na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową, rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość średnia. Rośliny dość wysokie o przeciętnej odporności na wyleganie.termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna średnie. Zawartość białka dość duża. 3. OVATION - Odmiana typu browarnego, o dobrej wartości browarnej. Plenność dość dobra. Odporność na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową i rynchosporiozę średnia, na rdzę jęczmienia i ciemnobrunatną plamistość dość mała. Rośliny średniej wysokości, o małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna średnie. Zawartość białka średnia. 4. XANTHE - Odmiana typu browarnego, o dobrej do bardzo dobrej wartości browarnej. Plenność średnia. Odporność na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową, rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna średnie. Zawartość białka średnia. 5. BENTE - Odmiana typu browarnego, o dobrej wartości browarnej. Plenność dobra do bardzo dobrej. Odporność na ciemnobrunatną plamistość dość duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę średnia, na plamistość siatkową dość mała. Rośliny średniej wysokości o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia wczesny, dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna średnie. Zawartość białka średnia. 6. AIRWAY - Odmiana typu pastewnego. Plenność dość dobra. Odporność na plamistość siatkową i ciemnobrunatną plamistość dość duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę średnia. Rośliny średniej

11 wysokości o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna średnie. Zawartość białka dość duża. 7. RAMZES - Odmiana typu pastewnego. Plenność średnia. Odporność na mączniaka prawdziwego i plamistość siatkową dość duża, na rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość średnia. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia późny, dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna średnie. Zawartość białka dość duża. 8. TEKSAS - Odmiana typu pastewnego. Plenność dobra. Odporność na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę średnia, na ciemnobrunatną plamistość dość mała. Rośliny dość niskie o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna i zawartość białka w ziarnie średnie. Zawartość białka średnia.