9. Żyto ozime. Uwagi ogólne. Wyniki doświadczeń

Transkrypt

1 9. Żyto ozime Uwagi ogólne W roku Krajowy rejestr (KR) zawierał 65 odmian żyta ozimego. W sezonie wegetacyjnym 2016/, w ramach PDO w województwie warmińsko-mazurskim, prowadzone były dwa doświadczenia z żytem ozimym. Zlokalizowane zostały w stacjach doświadczalnych we Wrócikowie i w Ruskiej Wsi. Od kilku lat opracowanie jest wzbogacane o dane z doświadczenia w ZDOO Marianowo, z sąsiedniego województwa podlaskiego, w celu poszerzenia informacji o badanych odmianach. W doświadczeniach oceniano 22 odmiany. Na liście odmian, które w roku zalecano do uprawy w naszym województwie (LOZ) znajdowało się 8 odmian (5 populacyjnych i 3 mieszańcowe). W na LOZ wpisano odmiany KWS Bono i SU Performer, a wycofano Brasetto oraz SU Drive. Aktualnie tworzą ją następujące odmiany: Dańkowskie Diament, Domir, Dańkowskie Amber, Horyzo, SU Stakkato, Dańkowskie Rubin, KWS Bono i SU Performer. Doświadczenia założono w dwóch powtórzeniach. Były to doświadczenia dwuczynnikowe, gdzie pierwszym czynnikiem były odmiany, a drugim poziomy agrotechniki. Celem badań było sprawdzenie wartości gospodarczej wybranych odmian uprawianych w warunkach regionu północnego oraz sprawdzenie ich reakcji na zróżnicowaną agrotechnikę. We wszystkich doświadczeniach przedplonem były zboża. Doboru środków do wykonania zabiegów ochrony roślin dokonali prowadzący doświadczenia. Preparaty te były zarejestrowane w Polsce i znajdowały się w oryginalnych opakowaniach. Na obu poziomach agrotechnicznych w uzasadnionych przypadkach zwalczano również szkodniki. Wyniki doświadczeń W roku średnie plony w naszym regionie były wyższe niż w roku ubiegłym. Na poziomie intensywnym (a 2 ) w Marianowie zebrano średnio 112,6 dt/ha, we Wrócikowie 98,5 dt/ha, a w Ruskiej Wsi 97,8 dt/ha. Najwyższą efektywność poziomu a 2 uzyskano w Marianowie 19,3 dt/ha, natomiast we Wrócikowie i w Ruskiej Wsi przyrost plonu na poziomie a 2 wyniósł odpowiednio 8,7dt/ha i 7,7 dt/ha. W ostatnim trzyleciu z odmian mieszańcowych bardzo dobrze plonowały SU Stakkato, KWS Bono i SU Performer. Stabilnym i wysokim plonowaniem, na obu poziomach, przez okres dwóch lat wykazały się odmiany SU Stakkato, KWS Bono, SU Performer, KWS Daniello, KWS Livado oraz SU Nasri. Spośród odmian populacyjnych, które z reguły plonują niżej niż mieszańcowe, korzystne i zbliżone wyniki za wielolecie uzyskało większość odmian. Wśród odmian mieszańcowych najlepiej plonującymi w ostatnim roku zarówno na poziomie podstawowym jak i intensywnym były SU Stakkato, KWS Bono, SU Nasri oraz badane pierwszy rok KWS Binntto, KWS Florano, i SU Arvid (tabela 5). Porażenie żyta przez najczęściej występujące choroby przedstawiono w tabeli 6. Analiza dotyczyła poziomu, na którym nie stosowano ochrony fungicydowej. Po ostatniej zimie nie zaobserwowano występowania w doświadczeniach pleśni śniegowej. Większe nasilenie objawów rdzy brunatnej zanotowano u odmian: Domir, SU Stakkato, SU Performer i SU Nasri. Rynchosporioza zbóż wystąpiła w dwóch stacjach, najbardziej porażona była odmiana populacyjna Domir. W minionym sezonie na septoriozę liści większą wrażliwością wykazały się SU Performer oraz SU Arvid. Wyleganie żyta w minionym roku było znaczne. Najbardziej podatne na wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej na obu poziomach agrotechniki były odmiany SU Drive, Brandie oraz SU Nasri. Przed zbiorem wyleganie uległo pogłębieniu. Większą podatnością w tej fazie wykazały się zarówno na poziomie a 1 jak i a 2. Masa tysiąca ziaren (MTZ) żyta ozimego w roku była wyższa niż w ostatnim trzyleciu. Na poziomie a 1 uzyskano średnio 41,8 g, a na poziomie intensywnym MTZ wyniosła 43,8 g. Najgrubszym ziarnem w minionym roku na poziomie a 1 jaki a 2 wyróżniły się odmiany Dańkowskie Hadron i KWS Binntto (tabela 7).

2 Kod kraju pochodzenia Tabela 1. Żyto ozime. Odmiany badane. Rok zbioru: Rok wpisania do Krajowego rejestru * Rok włączenia do LZO Hodowca (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy przedstawiciel) 1. Dań. Diament PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL Kościan 2. Domir PL Alicja Ramenda; ul. Antoniny 3/6; PL Leszno 3. Dań. Amber PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL Kościan 4. Horyzo PL Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146; PL Kobylin 5. Antonińskie 2013 PL Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o.; ul. Kasztanowa 5; PL Tulce 6. Dań. Rubin PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL Kościan 7. Dań. Granat 2015 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL Kościan 8. Poznańskie 2015 PL Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o.; ul. Kasztanowa 5; PL Tulce 9. Dań. Hadron 2016 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL Kościan 10. Dań. Turkus 2016 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL Kościan 11. SU Drive 2011 DE Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 12. SU Stakkato DE Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 13. Brandie 2014 DE Monsanto Polska sp. z o.o.; ul. Domaniewska 49; PL Warszawa 14. KWS Bono 2014 DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL Prusy 15. SU Performer 2014 DE Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 16. KWS Daniello 2015 DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL Prusy 17. KWS Livado 2015 DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL Prusy 18. SU Nasri 2015 DE Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 19. SU Promotor 2015 DE Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 20. KWS Binntto 2016 DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL Prusy 21. KWS Florano 2016 DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; PL Prusy 22. SU Arvid 2016 DE Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec *- według,,listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce

3 Tabela 2. Żyto ozime. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość SDOO Wrócikowo pow. Olsztyn ZDOO Ruska Wieś pow. Ełk ZDOO Marianowo woj. podlaskie Kompleks rolniczej przydatności gleby pszenny dobry pszenny dobry żytni bardzo dobry Klasa bonitacji gleby III b IV b V ph gleby w KCl 6,35 5,8 5,3 Przedplon bobik jęczmień jary groch Data siewu Obsada nasion (szt./m 2 ) 200/ / /300 Data zbioru Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 (nazwa, dawka/ha) Opti Zboża (2x 3 kg) Siarczan magnezu (15 kg) + Tytanit (0,3 l) + ProAqua (0,2 l) + Faster (0,2 l); Siarczan magnezu (15 kg) + PlonvitOpty (3 kg) + Tytanit (0,3 l) + Mikrovit Mangan (2,5 l) + ProAqua (0,2 l) + Faster (0,2 l) Plonvit Zboża (2 l); ASX MAKRO plus (2,5 kg) Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Herbicyd (nazwa, dawka/ha) Legato Plus 600 SC (1,4 l); Mustang Forte 195 SE (1 l) Lancet Plus 125 WG (0,2 kg ); Mustang Forte 195 SE (0,6 l) Bizon (1 l) Insektycyd (nazwa, dawka/ha) tylko na poziomie a 2 Fungicyd - pierwszy zabieg (nazwa, dawka/ha) Fungicyd - drugi zabieg (nazwa, dawka/ha) Regulator wzrostu (nazwa, dawka/ha) Bumper Super 490 EC (1 l) Bumper Super 490 EC (1 l) Duett Star 334 SE (1 l) Soligor 425 EC (0,7 l) Menara 410 EC (0,5 l) Tocata Duo (1 l) Moddus 250 EC (0,3 l) Optimus 175 EC (0,6 l) Medax Max (0,7 kg)

4 Tabela 3. Żyto ozime. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Wyszczególnienie Wrócikowo Ruska Wieś Marianowo a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1. Stan roślin przed zimą (skala 9 ) 7,1 7,4 8,5 8, Stan roślin po zimie (skala 9 ) 9 9 8,4 8,6 8,2 8,0 3. Martwe rośliny (%) Termin kłoszenia (data) Termin dojrzałości woskowej (data) Wysokość roślin (cm) Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 ) 6,8 6,8 5,2 5,5 8,8 8,9 8. Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 ) 5,4 5,2 4,0 4,1 8,5 8,7 9. Porażenie przez choroby: -pleśń śniegowa mączniak rdza brunatna 6,4 9 7,1 8,0 7,0 8,1 -rynchosporioza 8, ,1 7,9 -septorioza liści 9 9 7,1 7,3 7,2 7,9 -rdza źdźbłowa 9 9 6,9 7, Sporysz (g/kg) ,4 0,2 11. Masa 1000 ziaren (przy wilgotności 14%) (g) 41,2 44,8 42,4 46,0 41,8 40,7 12. Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 15,8 17,6 13,4 13,8 13,2 13,7 13. Plon ziarna (przy wilgotności 14%) (dt/ha) 89,8 98,5 90,1 97,8 93,3 112,6 Wyniki średnie ze wszystkich badanych odmian a 1 przeciętny poziom agrotechniki; a 2 wysoki poziom agrotechniki Skala 9 : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny

5 Tabela 4. Żyto ozime. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: przy wilgotności ziarna 14% Poziom a 1 Poziom a 2 Wrócikowo Ruska Wieś Marianowo Wrócikowo Ruska Wieś Marianowo Wzorzec (dt/ha) 93,4 92,8 92,9 101,1 99,5 114,6 1. Dań. Diament Domir Dań. Amber Horyzo Antonińskie w Dań. Rubin Dań. Granat w Poznańskie Dań. Hadron Dań. Turkus SU Drive SU Stakkato w Brandie KWS Bono SU Performer KWS Daniello KWS Livado SU Nasri SU Promotor KWS Binntto w KWS Florano SU Arvid w - odmiany wchodzące w skład wzorca w roku

6 Tabela 5. Żyto ozime. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru:, 2016, 2015 ( przy wilgotności ziarna 14%) Liczba lat badań a 1 a Wzorzec (dt/ha) 93,0 79,1 87,3 86,1 86,5 105,1 89,1 98,2 97,1 97,5 1. Dań. Diament Domir Dań. Amber Horyzo Antonińskie w Dań. Rubin Dań. Granat w Poznańskie Dań. Hadron Dań. Turkus SU Drive SU Stakkato w Brandie KWS Bono SU Performer KWS Daniello KWS Livado SU Nasri SU Promotor KWS Binntto w KWS Florano SU Arvid Liczba doświadczeń w - odmiany wchodzące w skład wzorca roku

7 Choroba nie wystąpiła Choroba nie wystąpiła Tabela 6. Żyto ozime. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a 1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, Liczba lat badań Rdza brunatna Mączniak Rynchosporioza Septorioza liści Rdza źdźbłowa Wzorzec (skala 9º) 7,0 6,9 9 8,6 7,9 7,9 7,0 6,8 6,9 7,0 1. Dań. Diament 3-0,5-0,5-0,1-0,1-0,1 0,3 0,0 0,6-0,1 2. Domir 3-0,9-0,6-0,6-0,9-0,5 0,3-0,2-0,4-0,5 3. Dań. Amber 3 0,0 0,2-0,1-0,1-0,3 0,3-0,2 0,1 0,0 4. Horyzo 3-0,5 0,2 0,2-0,4-0,1 0,3 0,2-0,4-0,3 5. Antonińskie w 3 0,3 0,5 0,2-0,4 0,0 0,0-0,2 0,1 0,2 6. Dań. Rubin 3-0,5 0,1-0,1-0,1 0,0 0,0-0,2 0,1 0,0 7. Dań. Granat w 2 0, ,1-0,0-0,6 0,4 8. Poznańskie 2-0, ,1-0,3 - -0,4-0,5 9. Dań. Hadron 1 0, ,4-0,3-0,1-10. Dań. Turkus 1 0, ,1-0,3-0,1-11. SU Drive 3-0,5-0,5 0,4-0,1 0,4 0,0 0,1-0,9-0,8 12. SU Stakkato w 3-0,9-0,7 0,4 0,4 0,0 0,0 0,2-0,9-0,8 13. Brandie 3 0,3 0,2 0,4 0,4 0,5 0,0 0,0-0,4-0,5 14. KWS Bono 3-0,2 0,2 0,4-0,1 0,2 0,0 0,2 0,1 0,2 15. SU Performer 3-1,0-0,7 0,4 0,1 0,5-0,3 0,0-0,9-1,0 16. KWS Daniello 2 0, ,1-0,5-0,6 0,5 17. KWS Livado 2 0, ,1-0,8-1,1 0,9 18. SU Nasri 2-1, ,1-0,0 - -0,4-0,5 19. SU Promotor 2-0, ,1-0,0-0,6 0,2 20. KWS Binntto w 1 0, ,1-0,0-0,1-21. KWS Florano 1 0, ,1-0,3-1,1-22. SU Arvid 1-0, ,4 - -0,3 - -0,4 - Liczba doświadczeń Wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko w - odmiany wchodzące w skład wzorca w roku

8 Tabela 7. Żyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, Liczba lat badań Wyleganie (skala 9º) w fazie doj. przed zbiorem mlecznej Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) Poziom agrotechniki a 1 Wzorzec (skala 9º) 7,3 7,6 6,3 6, ,5 36,6 1. Dań. Diament 3-1,2-0,5-0,9-0, ,6-0,1 2. Domir 3 0,5 0,7 0,4 0, ,1 0,6 3. Dań. Amber 3 0,5 0,4 0,8 0, ,9 0,4 4. Horyzo 3 0,0 0,4 0,3 0, ,5 1,2 5. Antonińskie w 3-0,2 0,2 0,1 0, ,4 1,4 6. Dań. Rubin 3 0,0 0,3 0,3 0, ,4 0,7 7. Dań. Granat w 2 0,3 0,5 0, ,1-8. Poznańskie 2 0,0 0,4 0, ,3-9. Dań. Hadron 1 0,3-0, ,0-10. Dań. Turkus 1-0,2-0, ,8-11. SU Drive 3-2,0-1,1-1,3-0, ,4 1,0 12. SU Stakkato w 3-0,7-0,5-1,1-0, ,7-0,7 13. Brandie 3-2,2-1,6-1,9-0, ,9-0,2 14. KWS Bono 3-1,8-1,4-2,6-1, ,8-1,8 15. SU Performer 3-0,8-0,4-0,9-0, ,3-0,8 16. KWS Daniello 2-1,7-0,8-0, ,3-17. KWS Livado 2-0,3-0,1-0, ,7-18. SU Nasri 2-1,0-0,2-0, ,8-19. SU Promotor 2-0,5-0,2-0, ,4-20. KWS Binntto w 1 0,5-0, ,4-21. KWS Florano 1 0,3 - -0, ,4-22. SU Arvid 1 0,7-0, ,1 - Liczba doświadczeń Poziom agrotechniki a 2 Wzorzec (skala 9º) 7,2 7,3 6,3 6, ,3 38,2 1. Dań. Diament 3-0,5-0,1-1,0-0, ,1 1,0 2. Domir 3 0,0 0,4 0,0 0, ,0-0,7 3. Dań. Amber 3 0,7 0,8 0,2 0, ,7 0,0 4. Horyzo 3 0,5 0,6 0,7 0, ,5 2,3 5. Antonińskie w 3-0,5-0,2 0,2 0, ,3 0,9 6. Dań. Rubin 3 0,0 0,2-0,6-0, ,4 0,6 7. Dań. Granat w 2 0,7 0,6 0, ,2-8. Poznańskie 2 0,3 0,4 0, ,9-9. Dań. Hadron 1-0,5 - -0, ,5-10. Dań. Turkus 1 0,5-0, ,4-11. SU Drive 3-1,7-1,0-1,5-0, ,4-0,1 12. SU Stakkato w 3-0,7-0,5-0,6-0, ,1 0,1 13. Brandie 3-1,5-1,1-2,0-0, ,5-0,6 14. KWS Bono 3-0,5-0,4-1,5-0, ,3-3,1 15. SU Performer 3-0,7-0,5-1,1-0, ,1 0,9 16. KWS Daniello 2-0,7-0,2-1, ,1-17. KWS Livado 2 0,7 0,7 0, ,4-18. SU Nasri 2-1,0-0,2-1, ,1-19. SU Promotor 2 0,5 0,2 0, ,0-20. KWS Binntto w 1 0,5 - -0, ,6-21. KWS Florano 1 1,0-0, ,3-22. SU Arvid 1 0,8-0, ,7 - Liczba doświadczeń Wyleganie: wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą w - odmiany wchodzące w skład wzorca w roku

9 Charakterystyka odmian żyta ozimego wpisanych do Krajowego rejestru w sezonie wegetacyjnym 2016/ na podstawie Listy Opisowej Odmian COBORU (odmiany badane w doświadczeniach regionalnych) DAŃKOWSKIE HADRON populacyjna, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność na poziomie czołowych odmian populacyjnych. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Odporność na rdzę brunatną- dość duża, na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, rdzę źdźbłową i rynchosporiozę- średnia, na septoriozy liści- dość mała, na pleśń śniegową- mała. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren, wyrównanie i gęstość ziarna w stanie zsypnym średnie. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania dość mała, zawartość białka dość duża. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego mała, końcowa temperatura kleikowania bardzo niska. Tolerancja na zakwaszenie gleby mała. DAŃKOWSKIE TURKUS populacyjna, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność na poziomie czołowych odmian populacyjnych. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Odporność na mączniaka prawdziwego i rdzę brunatną- dość duża, na choroby podstawy źdźbła, rdzę źdźbłową i rynchosporiozę- średnia, na pleśń śniegową i septoriozy liści- dość mała. Rośliny dość wysokie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie i gęstość ziarna w stanie zsypnym średnie. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania dość mała, zawartość białka średnia. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego dość mała, końcowa temperatura kleikowania niska do bardzo niskiej. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość mała. KWS BINNTTO mieszańcowa trójkomponentowa (z systemem Pollen Plus ), przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną, rynchosporiozę i septoriozy liści- dość duża, na pleśń śniegową i rdzę źdźbłową- średnia, na mączniaka prawdziwego- dość mała. Rośliny dość niskie, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia późny, dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie ziarna w kłosie i liczba opadania średnie, zawartość białka dość mała. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego średnia, końcowa temperatura kleikowania niska. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość mała. KWS FLORANO mieszańcowa trójkomponentowa (z systemem Pollen Plus ), przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. Odporność na pleśń śniegową, choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną, rdzę źdźbłową, rynchosporiozę i septoriozy liści- dość duża, na mączniaka prawdziwego- dość mała. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie i gęstość ziarna w stanie zsypnym średnie. Odporność na porastanie ziarna w kłosie i liczba opadania średnie, zawartość białka mała. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego bardzo duża, końcowa temperatura kleikowania wysoka do bardzo wysokiej. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość mała. SU ARVID mieszańcowa trójkomponentowa, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. Odporność na pleśń śniegową- dość duża, na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, rynchosporiozę i septoriozy liści- średnia, na rdzę brunatną i rdzę źdźbłową- dość mała. Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania dość mała, zawartość białka mała. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego dość mała, końcowa temperatura kleikowania niska. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość mała.