Metody biorezonansu (terapia MORA, BICOM) - pochodzenie oraz diagnostyczne i lecznicze zastosowanie w alergologii

Transkrypt

1 172 Alergia Astma Immunologia, 1996, 1(3), Metody biorezonansu (terapia MORA, BICOM) - pochodzenie oraz diagnostyczne i lecznicze zastosowanie w alergologii Raport Komisji d/s Weryfikacji Niekonwencjonalnych Metod Diagnostycznych i Leczniczych ZG Polskiego Towarzystwa Alergologicznego Opracowa³: prof. dr hab. med. Jerzy Kruszewski Metody biorezonansu nale ¹ do du ej grupy alternatywnych metod medycyny biofizycznej. Zasadniczymi za³o eniami takiej medycyny jest nieudokumentowana, sprzeczna z wiedz¹ akademick¹, teza o nadrzêdnoœci nieokreœlonych procesów biofizycznych (pr¹d elektryczny, magnetyzm, zjawiska elektromagnetyczne informacja ), które maj¹ sterowaæ wszystkimi zjawiskami biologicznymi oraz, e jest mo liwe wykrywanie i korygowanie zaburzeñ tego sterowania. Na temat natury i substratu dla tych procesów snuje siê wiele spekulacji, w najlepszym przypadku twierdz¹c, e nie s¹ znane, chodæ maj¹ one wiele podobieñstw do fal elektromagnetycznych. W tworzeniu podstaw teoretycznych dla stosowania metod biorezonansu wykorzystuje siê niejasne okreœlenia z zakresu medycyny bioenergetycznej i biocybernetycznej. Wobec braku akceptacji na gruncie nauki dla takiego stanowiska, tworzone s¹ abstrakcyjne pojêcia ultrasubtelnej bioenergii i biocybernetyki, przewodzenia supra, co ma z jednej strony podkreœlaæ przekonanie, e wspó³czesna organiczona i skotnia³a nauka nie jest jeszcze w stanie rejestrowaæ tych zjawisk, ale problem ten zostanie rozwi¹zany w najbli szej przysz³oœci, a z drugiej stanowi podstawê do reklamowania koncepcji jako nowej, rewolucyjnej i przysz³oœciowej. Metody biorezonansu, w g³ównej odmianie, polegaj¹ na pod³¹czeniu pacjenta do chronionego patentem specjalnego aparatu (MORA, BICOM), który odbiera, przewodzi, ró nicuje, wzmacnia lub przekszta³ca drgania (fale) wystêpuj¹ce w organizmie cz³owieka. W przypadku choroby aparat, obok drgañ typowych dla zdrowia ( harmonijnych ), które ponownie kieruje do organizmu wzmacniaj¹c w ten sposób procesy zdrowia, wykrywa te drgania patologiczne ( dysharmonijne ) i automatycznie generuj¹c drgania o przeciwnym znaku oraz wprowadzaj¹c je do organizmu wygasza stan patologii. Wg zwolenników metody szczególnym wskazaniem do stosowania metod biorezonansu s¹ choroby alergiczne, pojmowane i definiowane na gruncie medycyny biofizycznej w sposób sprzeczny z obecn¹ wiedz¹ akademick¹ w tym zakresie. Wobec niechêci zwolenników leczenia biorezonansem istnieje niewiele badañ porównawczych, które pozwoli³yby na w pe³ni obiektywn¹ ocenê wartoœci tej metody w leczeniu chorób alergicznych. Cytowana przez zwolenników w aspekcie wysokiej przydatnoœci leczniczej praca studyjna zawiera tak wiele nieœcis³oœci i b³êdów metodycznych, co dyskwalifikuje j¹ w aspekcie argumentu na rzecz metody. Poprawnie wykonane, z przyjêciem obecnie koniecznych w tym zakresie standardów, prace porównuj¹ce metody biorezonansu z akceptowanymi na gruncie medycyny akademickiej metodami diagnostyki i leczenia chorób alergicznych wykaza³y dla metod biorezoansu brak wartoœci diagnostycznej i efekt leczniczy na poziomie placebo. Bior¹c pod uwagê wnioski z krytycznej analizy teoretycznych za³o eñ metod biorezonansu oraz negatywne oceny co do diagnostycznej i leczniczej wartoœci metody wynikaj¹ce z poprawnie metodologicznie przeprowadzonych badañ, nale y okreœliæ te metody jako nienaukowe metody medycyny alternatywnej. W sensie merytorycznym metoda biorezonansu bazuje na nie zweryfikowanych podstawach i w zasatosowaniach praktycznych nie ma istotnego znaczenia diagnostycznego oraz trwa³ej wartoœci leczniczej, stanowi¹c jednoczeœnie spore niebezpieczeñstwo dla chorych w aspekcie zaniechania koniecznego leczenia. Wychodz¹c naprzeciw okreœlonym psychologicznym potrzebom wspó³czesnego cz³owieka (modzie) buduje swój sukces komercyjny. Autor opracowania nie znajduje adnych uzasadnieñ do jej stosowania w diagnostyce i leczeniu chorób alergicznych. I. Medycyna alternatywna Nurt medycyny alternatywnej (paramedycyna) w mniejszym lub wiêkszym stopniu towarzyszy medycynie akademickiej (rozumianej jako dziedzina nauki bazuj¹ca na zasadach racjonalizmu) od chwili jej wyraÿnego okreœlenia i wyodrêbnienia. Sk³ada siê nañ wiele kierunków w ró nym stopniu bazuj¹cych na podstawach odrzuconych lub niemo liwych do zaakceptowania przez zwolenników racjonalnego podejœcia w rozwi¹zywaniu problemów zdrowia. W analizach dotycz¹cych swych metod zwolennicy medycyny alternatywnej pos³uguj¹ siê w³asn¹ metodologi¹, bardziej

2 Metody biorezonansu (terapia MORA, BICOM) w alergologii opart¹ na spekulatywnych przes³ankach filozoficznych czêsto sprzecznych z racjonalnym podejœciem, która nie uwzglêdnia m.in. istotnego czynnika subiektywnego, co nie mo e byæ zaakceptowane na gruncie medycyny akademickiej. Mimo tradycji liczonej na tysi¹ce lat, jak dotychczas, przy u yciu metod w³aœciwych medycynie alternatywnej nie uda³o siê osi¹gn¹æ istotnego trwa³ego postêpu w rozwi¹zywaniu jakiegokolwiek z istotnych problemów zdrowotnych trapi¹cych ludzkoœæ. Stwierdzenie to nie znajduje pe³nej akceptacji w szerokich krêgach spo³eczeñstw i w ostatnich latach obserwuje siê wzrost popularnoœci medycyny alternatywnej w naszym kraju, co trzeba przyznaæ jest odbiciem zjawiska o zasiêgu œwiatowym. Mo na wymieniæ wiele ogólnych przyczyn takiej sytuacji. U progu trzeciego tysi¹clecia (w oczekiwaniu na prze³om) obserwuje siê zmiany w œwiadomoœci spo³ecznej wynikaj¹ce z rozczarowania do dokonañ racjonalnej nauki i jej wyraÿnie ograniczonych mo liwoœci w zaspokajaniu nie tylko nadmiernie rozbudzonych potrzeb, ale tak e w rozwi¹zywaniu wielu pospolitych praktycznych problemów ogólnoludzkich (w tym i medycznych) (do jakich sytuacji mo e to doprowadziæ patrz - Polityka, 1996, nr 8 str. 89). W ramach tzw. postmodernizmu modne staje siê stanowisko negacji racjonalnego podejœcia w rozwi¹zywaniu problemów. Dowody popierania takiego stanowiska przez znaczn¹ czêœæ elit opiniotwórczych, znaleÿæ mo na w programach radiowych i telewizyjnych, prasie oraz w dzia³alnoœci wydawniczej. W sytuacji negacji konieczne staje siê wype³nienie powstaj¹cej pró ni. Tworzenie alternatyw dla koncepcji racjonalistycznych rzadko ma cechy oryginalnoœci. Zwykle dochodzi do odwo³ywania siê i rozwijania koncepcji dawno ju odrzuconych lub funkcjonuj¹cych marginalnie, z regu³y bez nale nej refleksji nad przyczynami ich uprzedniego odrzucenia czy marginalizacji. Na tej bazie powstaj¹ uwspó³czeœnione (rozwiniête, czêsto poprzez adaptacjê wybranych racjonalnych koncepcji) alternatywne kierunki, o ró nym stopniu negacji racjonalizmu (w skrajnej postaci jako negacja ca³kowita). Ich zwolennicy tworz¹ ró ne, niekiedy atrakcyjne formy propagowania swych idei. Wspó³czesna, szeroko rozumiana medycyna jest równie terenem takich dzia³añ, czego wyrazem jest powstawanie nowych, lub uwspó³czeœnianie starych koncepcji medycyny alternatywnej. Trzeba przyznaæ, e promocjê diagnostyki i leczenia metodami medycyny alternatywnej zarówno wœród lekarzy jak i pacjentów prowadzi siê obecnie zupe³nie inaczej ni przed laty. W miejsce informacji przekazywanych poczt¹ pantoflow¹, dzia³ania w tym wzglêdzie cechuje teraz wysoki poziom profesjonalizmu. Ekspansja nowoœci jest b³yskawiczna i bardzo szybko staj¹ siê one ³atwo dostêpne. W ostatnich latach do tradycyjnych metod medycyny alternatywnej (homeopatia, medycyna antropozoficzna, akupunktura itp.) do³¹czy³y pozornie nowe metody, które 173 w swych uzasadnieniach teoretycznych mocno podkreœlaj¹, e bazuj¹ na koncepcjach naukowych (np. metody biorezonansu). Mo na zatem s¹dziæ, e przynajmniej czêœæ zwolenników alternatywnych kierunków w medycynie docenia funkcjonuj¹c¹ w opinii spo³ecznej wartoœæ naukowego racjonalnego podejœcia do problemów swego zdrowia. Jedn¹ z g³ównych przyczyn takich starañ jest przede wszystkim ogromny rynek us³ug paramedycznych (jak siê ocenia w 1988 roku w Europie Zachodniej wydano oko³o 1,75 miliarda dolarów na alternatywne metody leczenia) [cyt. za 14, 15]. W ramach tego rynku funkcjonuje równie wielu lekarzy. Autorzy oceniaj¹, e np. w Szwajcarii od 30 do 50% lekarzy, przynajmniej sporadycznie, stosuje metody medycyny alternatywnej [cyt. za 14,15]. W naszym kraju przy Polskim Towarzystwie Lekarskim dzia³a sekcja Akupunktury oraz maj¹ca bazê w Instytucie Psychosomatycznym w Warszawie sekcja Homotoksykologii. Od 1995 roku zaczê³o ukazywaæ siê czasopismo Medycyna biologiczna propaguj¹ce m.in. metody medycyny alternatywnej. Obok powa nych naukowych doniesieñ znaleÿæ w nim mo na materia³y promuj¹ce g³ównie metody homotoksykologii i homeopatii [2] ale nie brak i informacji o kursach kszta³c¹cych w zakresie medycyny bioenergetycznej lub biocybernetycznej (np. akupunktury wg Volla). W popularnej prasie zamieszcza siê artyku³y (Sukces, 1995, grudzieñ, str. 31-8, Teraz Zdrowie, 1996, styczeñ, str.3), a w ksiêgarniach znaleÿæ mo na wiele wydawnictw, których tytu³y w sposób niezwykle sugestywny obiecuj¹ czytelnikom odzyskanie zdrowia, czêsto w sposób tak prosty, e tylko patologiczny sceptyk nie skorzysta z takiej okazji. Przedstawiciele oferuj¹ aparaturê, szkolenia oraz zatrudnienie lekarzom, tu po ukoñczeniu sta u, przy czym trzeba przyznaæ, e oferta wspó³pracy jest bardzo atrakcyjna, zw³aszcza dla m³odych lekarzy. Wobec takiej sytuacji lekarze praktuj¹cy medycynê akademick¹ w naszym kraju coraz czêœciej stykaj¹ siê lub s¹ proszeni o opiniê co do wartoœci tych szeroko reklamowanych metod. Niestety ich wiedza w tym zakresie jest praktycznie adna. Problematyki tej nie ma w programie studiów medycznych, a powa ne piœmiennictwo jest trudno dostêpne (rozproszone, czêsto w wysokonak³adowej prasie lekarskiej), przewa nie w jêzyku niemieckim. Dlatego celem tego opracowania, które jest kontynuacj¹ poprzedniej ogólniejszej wypowiedzi [7], jest przedstawienie genezy, za³o eñ teoretycznych oraz oceny skutecznoœci diagnostyki i leczenia metodami biorezonansu (BICOM), najpopularniejszymi obecnie metodami medycyny biofizycznej w naszym kraju. Jest ono kierowane g³ównie do alergologów, a krytyczne uwagi w toku omawiania poszczególnych problemów uwzglêdniaj¹ punkt widzenia medycyny akademickiej i maj¹ byæ pomocne w wypracowaniu w³asnego stanowiska przez czytelnika. Wœród wielu nowinek medycyny alternatywnej w ostatnich latach w naszym kraju szczególn¹ popularnoœæ zyskuj¹ metody medycyny biofizycznej i biocybernetycznej prezentowane jako medycyna przysz³oœci.

3 174 II. Medycyna biofizyczna i biocybernetyczna [1,6,11,12] Metody biorezonansu (terapia MORA, BICOM) w alergologii Tabela 1. Metody badawcze i lecznicze medycyny bioenergetycznej i biocybernetycznej [wg 11] Wspó³czeœni zwolennicy tych nurtów medycyny alternatywnej, jak wynika z piœmiennictwa g³ównie z obszaru niemieckojêzycznego, mocno podkreœlaj¹ naukowy charakter swych metod. Opieraj¹ siê one na wykorzystaniu w diagnostyce i leczeniu istniej¹cych lub domniemanych zjawisk biofizycznych organizmu, przy czym zak³ada siê (co niestety nie zosta³o udokumentowane) ich nadrzêdnoœæ w stosunku do innych procesów yciowych [16]. Zatem pojmowanie okreœlenia - biofizyka jest tu bardzo swoiste, zupe³nie inne ni w rozumieniu potocznym lub na gruncie nauk przyrodniczych. Korzeni takiej medycyny dopatrywaæ siê mo na w bardzo odleg³ych czasach. Jednak zdecydowanie najpowa niejszym prekursorem takiego podejœcia w medycynie by³ w XVIII wieku Franz Anton Mesmer ( ), twórca mesmeryzmu, który twierdzi³, e jego organizm jest w posiadaniu si³y magnetycznej, która mo e byæ przekazywana chorym w celu wyleczenia. Do dziœ medycyna alternatywna stosuje takie metody oferuj¹c je w prostych naœladownictwach - leczenie dotykiem, poprzez nak³adanie r¹k, leczenie poprzez bezprzewodowe przekazywanie rozmaitych energii (np. telewizja, wpatrywanie siê w zdjêcie fotograficzne), a ostatnio tak e przy u yciu aparatury (bio-generatory, magnetyzery). Drugim elementem jest tu czêste nawi¹zywanie do koncepcji akupunktury i zwi¹zanych z ni¹ rozwijanych i szeroko reklamowanych w ostatnich latach metod, które opieraj¹ siê na ocenie oporu elektrycznego skóry. Wed³ug zwolenników medycyny biofizycznej pomiar taki mo e pozwalaæ na ustalenie rozpoznania oraz poprzez odpowiedni¹ ingerencjê na powierzchni skóry tak e na w³aœciwe, adekwatne do rozpoznania leczenie. Do takich metod nale ¹ przede wszystkim: elektroakupunktura wed³ug Volla, diagnostyka i terapia elektroneutrallna (wg Cronna) i bioelektryczna diagnostyka funkcji (wg Pflauma) itp. [cyt. za 17]. Na gruncie medycyny akademickiej wiadomo obecnie, e opór skóry i jej zdolnoœæ do przewodzenia energii elektrycznej mog¹ byæ wykorzystane do oceny pewnych zjawisk psychologicznych oraz do badañ nad stresem, natomiast ne ma dowodów, e przy u yciu takich pomiarów mo liwa mog³aby byæ diagnostyka narz¹dowa lub istotna ingerencja lecznicza [16,17]. Listê najbardziej popularnych z obecnie praktykowanych metod medycyny biofizycznej przedstawiono w tabeli I. Kluczowym problemem dla medycyny biofizycznej jest okreœlenie zjawiska biofizycznego (lub jego substratu), które steruj¹c ca³oœci¹ procesów organizmu mog³aby podlegaæ ocenie stanowi¹cej podstawê ustalenia rozpoznania (zdrowia lub choroby) jak równie umo liwiaæ ingerencjê lecznicz¹, odpowiedni¹ do ustalonego w ten sposób rozpoznania. Dla wielu terapia biorezonansem (BICOM) terapia MORA terapia multirezonansowa (MULTICOM) bioelektryczna diagnostyka funkcji (BED) bioelektryczny test regulacyjny (BRT) demografia dekoderowa elektroakupunktura wg Volla (EAV) i pochodne energetyczna diagnostyka punktu terminalnego (E-T-D, fotografie Kirliana) demografia impulsowa elektrografia segmeniarna (SEG) terapia laserem atermicznym (laser soft, MID) terapia kolorem test Vega z tych metod obiektywnie stwierdzane i daj¹ce siê rejestrowaæ zjawiska jak elektrycznoœæ, magnetyzm i elektromagnetyzm ju nie wystarczaj¹ (m.in. dla biorezonansu - jak to bêdzie wynikaæ z dalszych rozwa añ), i dlatego niektórzy teoretycy zmuszeni s¹ go poszukiwaæ w innych, le ¹cych w sferze abstrakcji wymiarach naszej przestrzeni lub wrêcz na gruncie metafizyki. Chc¹c zachowaæ naukow¹ otoczkê tych rozwa añ tworzy siê niejasne pojêcia np. fal skalarnych, ultrasubtelnej biocybernetyki, ultrasubtelnej biokomunikacji, przewodzenia supra itp. [16]. Bardzo czêsto substrat ten jest okreœlany ogólnym mianem bioenergia, ale co trzeba podkreœliæ, rozumianej inaczej ni na gruncie medycyny akademickiej. W próbach zdefiniowania tego pojêcia mo na przeczytaæ, e Bioenergia to chiñskie chi, które ma wyra aæ energiê yciow¹ steruj¹c¹ procesami fizycznymi., lub: W dzisiejszym ujêciu medycyna bioenergetyczna stanowi dziedzinê medycyny kwantowej, nale ¹cej do obszaru biofizyki nielinearnej. [cyt. za 11]. Przyjêcie znaku równoœci miêdzy bioenergi¹, któr¹ chce siê rozumieæ jako jedn¹ z odkrywczych, najnowoczeœniejszych koncepcji teoretycznych wspó³czesnej medycyny a chiñskim pojêciem chi funkcjonuj¹cym w filozofii przyrody chiñskiego taoizmu w aspekcie energii ycia lub œwiata powstaj¹cej w wyniku gry przeciwstawnych energii jin - jang, jest trudne do zaakceptowania na gruncie racjonalnej koncepcji Œwiata, zw³aszcza przyjêtej w naszym obszarze kulturowym. Niestety, równie okreœlenie obszar biofizyki nielinearnej nie jest jasne i wymaga³oby sprecyzowania przy u yciu pospolitych pojêæ, poniewa na pewno nie jest znane ogó³owi lekarzy. W okreœleniu medycyna kwantowa chodzi prawdopodobnie o nawi¹zanie do podziwianej lecz niezrozumia³ej dla ogó³u pacjentów fizyki kwantowej, jednak nie wyjaœnia siê, o jaki zwi¹zek tu chodzi. Samo s³owo bioenergetyka ma bardzo imponuj¹cy i nowoczesny wydÿwiêk i jednoczeœnie wysok¹ reklamow¹ skutecznoœæ. Na gruncie medycyny bioenergetycznej ycie jest okreœlane g³ównie poprzez przebieg procesów energetycznych (pobieranie po ywienia,

4 Metody biorezonansu (terapia MORA, BICOM) w alergologii jego przetwarzanie, wytwarzanie i przewodnictwo bodÿców elektrycznych, procesy przemiany materii, czynnoœci wydzielnicze, praca miêœni itd.). B³êdem by³oby jednak s¹dziæ, e do bioenergetycznych zjawisk zalicza siê tu ogó³ procesów elektrycznych czy elektromagnetycznych w organizmie. W odró nieniu od akceptowanej terapii pr¹dem lub magnetyzmem, takie metody diagnostyczne jak elektrokardiografia, elektroencefalografia i elektromiografia, które obiektywnie i powtarzalnie mierz¹ procesy elektryczne w organizmie, funkcjonuj¹ zaledwie na obrze ach pojêcia medycyna bioenergetyczna. Zatem trzeba podkreœliæ, e pojêcie bioenergia nie jest tu to same z wspó³czesnym sensem tego s³owa na gruncie medycyny akademickiej - energii wytwarzanej lub zawartej w uk³adzie biologicznym. W wyniku procesów elektrofizjologicznych we w³óknach receptorów, nerwów, miêœni w organizmie powstaj¹ daj¹ce siê zmierzyæ sygna³y elektryczne i magnetyczne (przyk³ady: EKG, EEG itp.). Tak e elementy krwi przenosz¹ce ³adunki mog¹ byæ Ÿród³em s³abych sygna³ów elektromagnetycznych. S¹ to jednak zawsze tylko zjawiska towarzysz¹ce (wtórne i uboczne) bêd¹ce wynikiem procesów fizjologicznych i nieposiadaj¹ce cech funkcjonalnoœci oraz w³asnoœci sterowniczych i regulacyjnych. Obecnoœæ lub brak takich elektromagnetycznych sygna³ów jest dla organizmu bez znaczenia [16]. Równie powa nie na gruncie ultrasubtelnej bioenergetyki mo na by rozwa aæ czy emitowane rozproszone, mierzalne przecie promieniowanie telewizora mo e odpowiadaæ za jego funkcje (sterowaæ jego prac¹). Podobne w¹tpliwoœci wzbudzaj¹ te nastêpuj¹ce próby definicji medycyny biocybrnetycznej : Medycyna biocybernetyczna wykorzystuje system informacyjny cz³owieka dla celów diagnostycznych i leczniczych. Jest to nowa filozofia medycyny, która w sferze teorii dochodzi do powszechnej dziœ lokalno-mechanistyczno-morfologicznych metodach postrzegania zajmuj¹c siê ocen¹ funkcji (diagnostyka) i normalizacj¹ wykrytych zaburzeñ (terapia) poprzez w³aœciwe zastosowanie metody leczenia. W odró nieniu od dotychczasowej koncepcji wynik diagnozy bezpoœrednio prowadzi tu do terapii, bez okrê nej drogi, czêsto oderwanego od diagnostyki, doœwiadczenia leczniczego [6]. Nie jest bowiem jasne co nale y rozumieæ pod pojêciem: system informatyczny cz³owieka. Prawdopodobnie chodzi tu o nawi¹zanie do cybernetyki. Jak podkreœla Ostendorf [11], cybernetyka jest wykorzystywana w tworzeniu modeli regulacji biologicznej (wartoœæ regulowana, bêd¹ca pod dzia³aniem czynników zaburzaj¹cych, zostaje zmierzona, porównana z wartoœci¹ po ¹dan¹ i skorygowana przez uk³ad koryguj¹cy). Model cybernetyczny doskonale funkcjonuje w przypadku wielu zjawisk biologicznych np. wg zasady sprzê enia zwrotnego. Zasady cybernetyczne mo na dostrzec np. w terapiach przyrodoleczniczych poniewa przywracaj¹ one organizmowi w³aœciwe si³y porz¹dkuj¹ce (np. hartuj¹ca terapia ksiêdza Knerpa powoduje, e zewnêtrzne czynniki 175 zaburzaj¹ce jak zmiana temperatury, wysi³ek fizyczny, zostaj¹ szybciej neutralizowane lub lepiej tolerowane przez organizm, co w rozumieniu cybernetycznym nale y uznaæ za poprawê jakoœci reguluj¹cych). Jednak w biologii koncepcja sprzê eñ zwrotnych daje siê zastosowaæ w ograniczonym zakresie poniewa ycie nie zawsze kierowane jest regulacj¹ zgodn¹ z wartoœciami normatywnymi (wg obecnego rozumienia tego pojêcia). W odniesieniu do cz³owieka ustalenie wartoœci normatywnych w niektórych sferach jest niezwykle trudne np. w sferze zachowañ. Gdyby wartoœci normatywne decydowa³y o procesach biologicznych nie istnia³yby np. popêdy. Twierdzenie, e leczenie mo e bezpoœrednio wynikaæ wy³¹cznie z diagnozy i byæ tylko jej automatycznym przed³u eniem oraz, e nie musi uwzglêdniaæ doœwiadczeñ leczniczych (np. precyzyjnych wskazañ lub ograniczeñ do stosowania leków czy innych aspektów organizmu ni tylko samo rozpoznanie choroby), przeczy zasadom ca³ej dotychczasowej wiedzy medycznej i to nie tylko akademickiej. Takie podejœcie zak³adaj¹ce jednoœæ diagnostyczno-lecznicz¹ jest wygodne dla obu stron procesu diagnostyczno-leczniczego (chorego i terapeuty) jest daleko id¹cym powierzchownym uproszczeniem i bardzo przypomina wiarê w istnienie panaceum. Wynika ono prawdopodobnie z faktu braku powtarzalnoœci rejestracji zjawisk zw³aszcza w zakresie diagnostyki i wydaje siê, e mo e byæ bezpieczne dla chorego tylko w przypadku braku istotnoœci obiektywnych efektów biologicznych w zakresie terapii. Jednym z praktycznych przyk³adów metod medycyny biofizycznej i jednoczeœnie biocybernetycznej jest obecnie niezwykle popularna w naszym kraju metoda diagnozowania i leczenia biorezonansem przy u yciu aparatu BICOM. III. Metody biorezonansu [1,3,8,9,10,11,12,13,20] Okreœlenie BIOREZONANS nie wystêpuje w polskich encyklopediach i s³ownikach, choæ jak siê wydaje zwolennicy metod biorezonansu odnosz¹ je do bli ej nie sprecyzowanych drgañ organizmu [1,3,10]. Drgania te czêsto uto samiane s¹ ze zdefiniowan¹ wy ej bioenergi¹. REZONANSEM natomiast nazywa siê zjawisko polegaj¹ce na wzmo eniu drgañ uk³adu (mechanicznego, elektrycznego, optycznego itp.) wywo³ane dzia³aj¹c¹ si³¹ zewnêtrzn¹ o czêstoœci zbli onej do czêstoœci drgañ w³asnych tego uk³adu. W obecnej postaci metody biorezonansu polegaj¹ na przy³¹czeniu pacjenta przy u yciu elektrod i kabli do specjalnego unikalnego i kosztownego aparatu (MORA, BICOM), który rejestruje i analizuje odbierane z organizmu informacje (drgania, fale), rozró niaj¹c informacje w³aœciwe dla stanu zdrowia lub patologii [1,3,12]. W tym drugim przypadku aparat jest zdolny generowaæ i odwrotnie t¹ sam¹ drog¹ kierowaæ do organizmu informacje mog¹ce wygasiæ (o przeciwnym

5 176 Metody biorezonansu (terapia MORA, BICOM) w alergologii znaku) informacje patologiczne, co ma powodowaæ wyleczenie. Terapia sk³ada siê z kilku (kilkunastu) seansów trwaj¹cych po kilka minut odbywaj¹cych siê w ró nych odstêpach czasu i niekiedy jest ³¹czona z zaleceniami w³aœciwymi dla medycyny racjonalnej (np. eliminacja nara enia na alergen), co wg autorów mo e byæ warunkiem jej skutecznoœci. Jak z tego wynika, metody biorezonansu mo na zaliczyæ do metod diagnostyczno-leczniczych, przy czym obie funkcje czêsto s¹ zautomatyzowane (wykonywane przez aparat MORA lub BICOM). Zwykle funkcja diagnostyczna (jej wynik nie ma odniesieñ do pojêcia diagnozy funkcjonuj¹cego we wspó³czesnej medycynie - choroba nie zawsze musi byæ okreœlona przy u yciu pojêæ medycyny akademickiej aby j¹ skutecznie leczyæ), bezpoœrednio implikuje adekwatn¹ terapiê, bez uwzglêdnienia problemów (niekiedy kluczowych) jakie wystêpuj¹ zwykle na drodze od diagnozy do leczenia zw³aszcza na gruncie medycyny akademickiej. Koncepcja biorezonansu i jej praktyczne zastosowania maj¹ stosunkowo krótk¹ historiê. Wychodz¹c z za³o eñ i pojêæ akupunktury i elektroakupunktury w 1977 r. niemiecki lekarz Frantz Morell i in ynier elektronik Erich Rasche opracowali aparat nazwany od pierwszych liter nazwisk wynalazców aparatem MORA [10]. Prawdopodobnie ze wzgl¹dów prawno-patentowych dla terapii bazuj¹cej na takich samych zasadach jak MORA, ale wykorzystuj¹cej aparat innej firmy - BICOM (nazwa nawi¹zuje do terminu biokomunikacja) utworzono pojêcie biorezonansu. Mimo, e metody ró ni¹ siê detalami technicznymi, a firmy produkuj¹ce sprzêt dostarczaj¹ stale nowe, doskonalsze wersje aparatów, to wobec identycznych podstaw teoretycznych obie metody mo na traktowaæ podobnie. Metody biorezonansu s¹ od kilku lat szczególnie propagowane przez Instytut Brugemanna w Gauting ko³o Monachium (Niemcy), który organizuje seminaria i szkolenia oraz publikuje artyku³y w prasie. Wymieniony Instytut sprzedaje te aparat BICOM i inne akcesoria, jak równie jest siedzib¹ Miêdzynarodowego Towarzystwa Lekarzy Stosuj¹cych Biorezonans. Podstawowym za³o eniem koncepcji biorezonansu jest istnienie w organizmie ludzkim systemu dwóch ró nych rodzajów drgañ o cechach fal elektromagnetycznych [1,3,8,10]: - charakterystycznych dla zdrowia normalnych drgañ harmonijnych, - charakterystycznych dla patologii drgañ dysharmonijnych. Twórca koncepcji - Morell [10], lokalizuje te drgania w systemie meridianów chiñskiej akupunktury. Wg jego twierdzeñ meridiany przebiegaj¹ na g³êbokoœci od jednego do kilku mm pod powierzchni¹ skóry i tylko w okreœlonych miejscach wystêpuj¹ tu pod powierzchni¹, gdzie tworz¹ punkty akupunktury, uprzywilejowane miejsca ludzkiego cia³a umo liwiaj¹ce wgl¹d w system meridianów. Poprzez punkty akupunktury mo liwa jest biokomunikacja czyli przekazywanie informacji w obie strony na drodze przyrz¹d rejestruj¹cy (lub nadawczy) - przewód - punkt akupunktury - meridiany - narz¹d. W zasadzie chodzi o odbiór i ingerencjê w drgania ( informacjê, energiê ) wystêpuj¹c¹ w systemie meridianów. Drgania te bowiem doprowadzone kablem mog¹ byæ odbierane przez aparat MORA (BICOM), który przy u yciu separatora jest w stanie rozdzieliæ je na zdrowe (harmonijne) i patologiczne (dysharmonijne). W celu leczenia drgania zdrowe mog¹ byæ ponownie wprowadzone do organizmu (w ten sposób nawet mo na je wzmocniæ), natomiast drgania patologiczne modyfikuje siê tak, e po ponownym wprowadzeniu ich do organizmu powoduj¹ wygaszenie i neutralizacjê drgañ patologicznych. Zwolennicy koncepcji utrzymuj¹, e ka da substancja posiada, obok komponenty materialno-chemicznej, równie nadrzêdn¹ komponentê [cyt. za 17] fizykalno-informacyjn¹. Ta pozbawiona materii sk³adowa naszego kosmosu ma charakter subtelnego spektrum drgañ i odpowiada za wszystkie procesy sterowania i regulacji. Procesy te czêsto s¹ okreœlane mianem ultrasubtelnej biocybernetyki. Na gruncie tych za³o eñ sygna³ami s¹... drgania niemo liwe do wykorzystania konwencjonalnymi metodami. Maj¹ one jednak pewne cechy fal elektromagnetycznych, m.in. mo na je przewodziæ kablem i przekazywaæ w systemie nadajnik-odbiornik. Fale te, których nie udaje siê wykazaæ konwencjonalnymi metodami, w specjalnie skonstruowanych chronionych tajemnic¹ patentow¹ aparatów MORA, BICOM, mog¹ byæ jednak rejestrowane, obrabiane np.... w dok³adne lustrzane odbicie i przekazywane pacjentowi jako skuteczne fale lecz¹ce. W ten sposób mo na leczyæ wiele stanów chorobowych manifestuj¹cych siê klinicznie [1,10]. Poniewa zwolennicy metod biorezonansu stale podkreœlaj¹ naukowy charakter koncepcji, z których siê one wywodz¹, przytoczê tu spotkane w piœmiennictwie oceny tych metod, dotycz¹ce zarówno podstaw teoretycznych jak i praktycznych zastosowañ dokonane przy u yciu pojêæ i metodologii w³aœciwych dla medycyny akademickiej [5,11,12,13). Ustosunkowuj¹c siê do przedstawionych koncepcji nale y podkreœliæ, e podzia³ na zdrowe i patologiczne drgania wydaje siê wysoce podejrzany nie tylko przez sw¹ prostotê. Trudno zrozumieæ w jaki sposób przyrz¹d techniczny mo e je rejestrowaæ, rozdzielaæ, modyfikowaæ i ponownie wprowadzaæ do organizmu w taki sposób, aby wp³ywaæ na okreœlone narz¹dy wewnêtrzne. Nie mo na zapomnieæ, e organizm cz³owieka jest ca³kowicie niehomogenny. W jaki sposób drgania odnajduj¹ docelowy organ? System meridianów i tzw. drgania patologiczne nie zosta³y naukowo zdefiniowane i ich istnienie jest czysto hipotetyczne i spekulatywne [16]. Trudno zrozumieæ pojêcie drgañ patologicznych bowiem nie nale y uto samiaæ go z pojêciem drgañ dysharmonijnych poniewa wszystkie bez wyj¹tku drgania elektromagnetyczne, których Ÿród³em jest niehomogenny

6 Metody biorezonansu (terapia MORA, BICOM) w alergologii organizm s¹ nieharmonijne. Teoretycznie, w oparciu o analizê Fouriera mo naby ka de drganie okresowe (w tym nieharmonijne) przedstawiæ jako sumê nieskoñczenie licznych drgañ harmonijnych, ale przy takiej analizie, nadaj¹c w³asnoœci harmonijne wszystkim drganiom nie mo na rozró niaæ kategorii, o które chodzi w metodzie [5]. Równie trudno sobie wyobraziæ w jaki sposób odwrócone drgania patologiczne doprowadzone z zewn¹trz mog¹ wygaszaæ drgania patologiczne istniej¹ce w organizmie. Seichert [16] uwa a, e autorzy metody sugeruj¹ istnienie zjawiska interferencji miêdzy dwoma ci¹gami fal. Jednak aby takie zjawisko mog³o zachodziæ oba ci¹gi musz¹ znajdowaæ siê wzglêdem siebie w okreœlonym dok³adnie po³o eniu fazowym, co przy opisywanym sposobie funkcjonowania drgañ patologicznych, manipulowaniem nimi na zewn¹trz i sposobie przesy³ania do organizmu jest wg fizyka - F.Capa, absolutnie niemo liwe [5]. Przy za³o eniu, e substrat drgañ ma charakter materialny niezrozumia³e jest zapewnienie twórców metody, e w czasie leczenia przez cia³o pacjenta nie przep³ywa adna obca (pochodz¹ca z zewn¹trz) energia skoro sam Morell [10] twierdzi: do wygaszania dysharmonijnych, patologicznych drgañ stosuje siê wzmocnienia od 2 do 10 razy, rzadko wy sze. Poniewa amplituda drgañ zale y od energii, to w logiczny sposób autor proponuje doprowadzenie do w³asnej energii drgañ energii dodatkowej, jaka nie by³a obecna w organizmie. Id¹c dalej, jeœli patologiczne drgania powinny byæ wygaszane przez takie same, tylko przesuniête w fazie o 180 stopni to wprowadzenie wzmocnienia powoduje, e owszem pierwotne drgania patologiczne zostan¹ wygaszone ale co z pozosta³¹ wzmocnion¹ energi¹ przeciwstawn¹? Zgodnie z logik¹ przy wzmocnieniu powinny powstawaæ równie drgania patologiczne ale o odwróconym znaku: przy wzmocnieniu dwukrotnym o amplitudzie identycznej jak wygaszone, natomiast przy wiêkszym wzmocnieniu powinno dojœæ do katastrofy (amplituda tych fal winna byæ wiêksza ni fal wygaszonych) i pogorszenia obrazu choroby, jeœli le ¹ce u podstaw metody za³o enie o zwi¹zku przyczynowoskutkowym choroby i drgañ patologicznych jest s³uszne. Oczywiœcie te w¹tpliwoœci maj¹ znaczenie gdy rozwa amy je na gruncie racjonalnej wiedzy, bez tworzenia spekulatywnych regu³ i zjawisk maj¹cych funkcjonowaæ w abstrakcyjnych œwiatach, niedostêpnych naszym zmys³om. Trudne do zaakceptowania s¹ te niektóre wyobra enia autorów metody maj¹ce wp³yw na procedurê diagnostyczno- lecznicz¹. Szczególnym przyk³adem s¹ np. stwierdzenia, e ³zy zawieraj¹ psychotoksyny, których drgania wprowadzone do aparatu MORA mog¹ byæ dobrym wzorcem do generowania odpowiednich drgañ wygaszaj¹cych lub, e terapiê mo na uzupe³niæ doustnym podawaniem p³ynów, do których wprowadzono drgania wygaszaj¹ce [10]. 177 Trzeba podkreœliæ, e Morell [10] poszukuj¹c korzeni dla swej metody w klasycznej chiñskiej akupunkturze zaadaptowali i rozbudowali te klasyczne jej za³o enia (np. tzw. nauki o 5-ciu pierwiastkach chiñskiej filozofii przyrody, która usi³uje po³¹czyæ relacjami 5 pierwiastków - drewno, ogieñ, ziemiê, metal i wodê z narz¹dami ludzkiego cia³a), które zosta³y ostatnio odrzucone na Œwiatowym Kongresie Akupunktury w Wiedniu w 1993 r. [cyt. za 11]. W jego koncepcjach spotkaæ mo na te pewne odniesienia do funkcjonowania w antycznych europejskich systemach wyobra eñ, e cz³owiek jako mikrokosmos wiernie odbija makrokosmos, i e mo na w ten sposób objaœniæ ca³oœæ ludzkiego ycia. Z punktu widzenia wspó³czesnej racjonalnej wiedzy nale y uznaæ takie stanowisko za naiwne. Jak wynika z przegl¹du prac zwolenników [3,6,8,9,10,20] i krytyków [11,12,13,14,17] koncepcji biorezonansu zasadniczym problemem teoretycznym s¹ jednak trudnoœci z wyjaœnieniem natury noœnika energiiinformacji (drgañ, fal). Na pewno nie jest to pr¹d elektryczny i, jak s¹dzi czêœæ zwolenników, nie s¹ to fale elektromagnetyczne, choæ noœnik ten ma wiele ich cech (mo e byæ przewodzony kablem, rejestrowany przez przyrz¹dy pomiarowe). Jak wspomniano, zwolennicy u ywaj¹ tu okreœleñ - ultrasubtelna bioenergetyka i ultrasubtelna biocybernetyka, co ma podkreœliæ nieuchwytn¹ (eteryczn¹) naturê (niewykrywalnego obecnie stosowan¹ aparatur¹) substratu. Tworzenie takich pojêæ nie rozwi¹zuje jednak problemu na gruncie wspó³czesnej nauki. Trudno jest bowiem wyjaœniæ, bez tworzenia wyj¹tków i nowych za³o eñ, jak np. aparat BICOM - istniej¹cy w naszej rzeczywistoœci, mo e rejestrowaæ i przekszta³caæ zjawiska, których nie da siê zarejestrowaæ innymi metodami. Pewne nadzieje na wyjaœnienie natury drgañ wi¹zano z badaniami tzw. efektu Kirliana [11]. S¹ to obrazy otrzymane na papierze fotograficznym lub innym materiale filmowym rejestruj¹ce dziwne wieñce promieni wystêpuj¹ce wokó³ ywego lub martwego przedmiotu umieszczonego w polu wysokich czêstotliwoœci ( Hz) generowanych przez generator. Zwolennicy przypisuj¹cy znaczenie tym obrazom interpretuj¹ je jako bioaura. Wykazano jednak, e podobne zjawisko wystêpuje te w przypadku zw³ok, a gêstoœæ i charakter krzaczastych figur bêd¹cych efektem wy³adowañ mo na dowolnie zmieniaæ przez zmianê czasu naœwietlania. Równie obserwowane ró nice kolorów na kolorowym filmie s¹ uwarunkowane jego warstwow¹ budow¹ oraz oddzia³ywaniem rejestrowanej energii na poszczególne warstwy. Mimo takiego stanowiska i interpretacji zjawiska idea fotografii Kirliana zosta³a wykorzystana przez uzdrowiciela Petera Mandela do stworzenia metody energetycznej diagnostyki punktu terminalnego [cyt. za 11]. Mandel podobnie jak Morell bazuje na zasadach chiñskiej akupunktury. Jego metoda pozwala na obrazowanie pulsuj¹cego energetycznego cia³a cz³owieka przy czym energetyczny profil cz³owieka... umo liwia wgl¹d w zale noœci

7 178 Metody biorezonansu (terapia MORA, BICOM) w alergologii procesów yciowych i zwi¹zanych z nimi cielesnych reprezentacji. Metoda ma charakter uniwersalnego narzêdzia diagnostycznego, poniewa wg twórcy: uwidocznione dziêki fotografii Kirliana rzeczy niewidoczne zawieraj¹ wszystkie informacje dotycz¹ce ycia, zarówno negatywne jak i pozytywne. Przy u yciu metody mo na tak e uwidoczniæ pozytywne lub negatywne efekty dzia³añ leczniczych. Jednak wobec przedstawionego wy ej, obecnego stanu wiedzy na temat zjawiska stoj¹cego u podstaw tej metody nie mo na mówiæ o jakimkolwiek jej naukowym uznaniu. Dodatkowo o zaletach metody maj¹ przekonaæ przyk³ady pojedynczych sukcesów, bez analizy znacz¹cych liczbowo grup chorych, co wydaje siê klasycznym przyk³adem wyci¹gania wniosków na podstawie wyj¹tków. Wobec trudnoœci zbudowania spójnych podstaw teoretycznych nawet na gruncie koncepcji wystêpuj¹cych na obrze ach wspó³czesnej nauki wielu przedstawicieli nurtów, które mo na zaliczyæ do medycyny bioenergetycznej, w tym zwolennicy metod biorezonansu, snuj¹ czêsto spekulacje zawieraj¹ce elementy metafizyki. Dla zobrazowania tych prób przedstawiam kilka koncepcji. Volkmer [20] utrzymuej, e oprócz znanych nam wymiarów przestrzeni i czasu istniej¹ dalsze wymiary (koordynaty), które nie s¹ dostêpne naszym zmys³om. Znane z chiñskiej akupunktury meridiany s¹ niczym innym jak miejscami ich przecinania siê lub powierzchniami styku z wymiarami przestrzeni naszych zmys³ów. Dziêki akupunkturze lub bioelektronicznej diagnostyce funkcji mo liwy by³by wgl¹d w pole energetyczne tych innych wymiarów. Volkmer mówi te o sile witalnej lub biosferze czy nawet sile odzwierciedlaj¹cej siê w formie. Jest to si³a wstêpnie zadana materialnemu cia³u, steruj¹ca nim i reguluj¹ca. W swych spekulacjach Volkmer dociera a do sfery astrologii. Podkreœla on, e aktualnie zaczyna siê era Wodnika, którego planet¹ przewodni¹ jest Uran- Elektronik symbolizuj¹cy wtargniêcie do nowych obszarów œwiadomoœci. Ma to uzasadniaæ wspó³czesn¹ ekspansjê tych metod. Ca³a koncepcja jest czyst¹ spekulacj¹. Autor nie podaje dowodów na to, e meridiany w ludzkim ciele maj¹ byæ uprzywilejowanym miejscem kontaktu z innymi wymiarami (czy takowe istniej¹, nale a³oby udowodniæ) oraz dlaczego proste pomiary oporu elektrycznego w pewnych punktach ludzkiego cia³a dokonywane w realnej czasoprzestrzeni maj¹ dawaæ szczególny zakres informacji? Nawi¹zania autora do astrologii trudno jest komentowaæ na gruncie wspó³czesnej nauki akademickiej. Twórca metody MORA [10], te postuluje udzia³ pi¹tego wymiaru w swojej metodzie ale jeszcze dalej posuwa siê Ludwig [8] w próbach wyjaœnienia swej metody terapii kolorami przy u yciu aparatu MORA. W tej metodzie, inaczej ni mo na s¹dziæ z nazwy, nie chodzi o leczenie œwiat³em czy oddzia³ywanie kolorów na sferê psychiczn¹ cz³owieka. Chodzi ti o nieuchwytne (lotne) czêstotliwoœci œwiat³a przekazywane pacjentowi przy u yciu kabla lub induktorów magnetycznych. Zatem nie chodzi tu o œwiat³o o okreœlonej d³ugoœci fali, które jak wiadomo nie ma nieuchwytnych czêstotliwoœci ale o... hiperfale z szóstego wymiaru. Zupe³nie w sferze mistyki le ¹ za³o enia podstaw terapii multirezonansem przy u yciu aparatu MULTICOM, wprowadzanej przez internistê, dr Kochlera [cyt. za 11]. Zwolennicy metody uwa aj¹, e powinno siê stosowaæ bodÿce o ró nych mechanizmach oddzia³ywania: drgania kolorów, dÿwiêków, spirala kolor-dÿwiêk, drgania 33 kamieni szlachetnych oraz 12 metali, laser atermiczny jak równie bodÿce zwi¹zane z pr¹dem elektrycznym. Nie mo na wiêc odmówiæ wielow¹tkowoœci tej metodzie, która wg twórcy jest opracowana zgodnie z prawami uniwersum. Nie dostrzega siê tu sprzecznoœci w odniesieniu do cz³owieka, który jest przecie cz¹stk¹ tego uniwersum i mia³oby je równie zmieniaæ. Co to zatem za podstawowe prawa, które mo na tak ³atwo zmieniæ? Kochler podkreœla zwi¹zki swej metody z akupunktur¹ jak równie z astrologi¹ pisz¹c: Metale znów daj¹ siê przyporz¹dkowaæ okreœlonym planetom, co ju od dawna znane jest astrologom [cyt. za 11]. Trudne do zrozumienia s¹ równie za³o enia terapii kamieniami szlachetnymi, któr¹ umo liwia aparat MULTICOM. O ozdrowieñczej sile tych kamieni decydowaæ ma fakt, e ze wzglêdu na swój d³ugi ywot zmagazynowa³y one informacje o ca³ej ewolucji cz³owieka i dlatego... s¹ instrukcj¹ naprawcz¹ od A do Z. Wprawdzie ju w wielu kulturach staro ytnoœci wiara w zwi¹zki magiczno-duchowe zwi¹zana by³a z kamieniami szlachetnymi i do dziœ ma swoj¹ tradycjê (jednak chyba przez wiêkszoœæ osób traktowan¹ z przymru eniem oka) to fakt, e magiczne wyobra enia powi¹zane z astrologi¹ maj¹ byæ podstaw¹ teoretyczn¹ dzia³ania bardzo nowoczesnego aparatu mo e byæ zabawny. Wydaje siê, e wynika to z interesuj¹cego i podkreœlanego ju wczeœniej fenomenu polegaj¹cego na próbach budowania nowych jakoœci w medycynie na bazie odwo³ywania siê do historycznych idei, które wydawa³oby siê ju dawno zosta³y definitywnie odrzucone. Generalnie mo na powiedzieæ, e nawet ogólny zarys koncepcji, na których próbuje siê zbudowaæ podstawy teoretyczne terapii biorezonansem pozwala stwierdziæ, e s¹ one wybitnie spekulatywne, wewnêtrznie niespójne i przez to nieweryfikowalne na gruncie wspó³czesnej wiedzy akademickiej. Jednak obok opisanego powy ej rodzaju terapii biorezonansem istnieje jeszcze bardziej spekulatywna jej odmiana tzw. terapia rezonansu œrodowiska, w której do organizmu wprowadza siê ultrasubtelne drgania œrodowiska (pierwiastków œladowych, kamieni szlachetnych, kolory itp.) [cyt. za 16]. Zak³ada siê, e organizm jest otwartym systemem, który do swego funkcjonowania potrzebuje takich sygna³ów. Przy u yciu np. aparatu MULTICOM takie niezbêdne sygna³y mog¹ byæ wprowadzane nie tylko pojedynczo ale równie w ró nych kombinacjach

8 Metody biorezonansu (terapia MORA, BICOM) w alergologii w zale noœci od za³o eñ i planu leczenia. W tym przypadku nale y podkreœliæ, e niew¹tpliwie jest to zwrot w sferê mistyki. Dalej zak³ada siê, e ka dy pierwiastek roztacza wokó³ siebie specyficzn¹ elektromagnetyczn¹ aurê, i e ta aura przynajmniej w czêœci, odpowiada za hipotetyczne oddzia³ywanie pierwiastków na organizm biologiczny. Teoretycy tej metody w celu jej unaukowienia zwykle nadu ywaj¹ pojêæ wspó³czesnej fizyki (strumieñ elektronów, plazma, przewodzenie supra w miejscach meridianów akupunktury itp.). Trudno siê oprzeæ wra eniu, e w rzecyzwistoœci chodzi tylko o nadanie cech naukowoœci oraz poczucia powagi i autorytetu w celu wyeliminowania krytycznej refleksji. Nie wdaj¹c siê w szczegó³y nale y podkreœliæ, e wspó³czesne nauki przyrodnicze nie znaj¹ postulowanej aury wobec czego trudno mówiæ o technice jej przekazywania przy u yciu aparatu. Wiarygodn¹, dokonan¹ w sposób naukowy ocenê aparatury do terapii metodami biorezonansu mo na znaleÿæ w pracach fizyka - F.Capa [5]. Twierdzi on, e w aparatach do terapii biorezonansem znajduje siê kosztuj¹cy ok fr szwajcarskich analizator czêstoœci Fouriera, który po nieznacznej modyfikacji sprzedawany jest w formie aparatu po cenie wielokrotnie wiêkszej (np fr, a wiêc 10 razy wiêkszej - w przypadku aparatu BICOM). Jest zagadk¹ jak drgania, których z za³o enia nie mo na mierzyæ mog¹ byæ jednak mierzone i odwracane w tym aparacie. Zdaniem autora aparat ten nie zawiera jakiegoœ szczególnego elementu, który by³by w stanie rejestrowaæ drgania cia³a, których nie da siê rejestrowaæ jak¹kolwiek inn¹ konwencjonaln¹ metod¹. Wg autora aparat rejestruje prawdopodobnie tzw. elektronowy szum, z którego przy u yciu filtrów taœmowych oddziela niektóre drgania. Pozosta³e drgania nie s¹ dalej analizowane i okreœla siê je jako drgania patologiczne (dysharmonijne). S¹ to drgania o czêstotliwoœci Hz, które przewodami s¹ doprowadzane do elektrod na skórze pacjenta. Przy odpowiedniej sile nacisku elektrod i wilgotnoœci skóry dochodzi do przekszta³cenia doprowadzaj¹cych pr¹dów zmiennych, co dla wierzchniej warstwy skóry mo e stanowiæ bodziec wywo³uj¹cy odczucia u pacjenta (jak przy elektrostymulacji). Autor podkreœla, e zasadniczym problemem jest tu brak okreœlenia natury tych nieodwracalnych drgañ. Cia³o ludzkie sk³adaj¹ce siê z wody i elektrolitów jest dobrym przewodnikiem i fale elektryczne mog¹ byæ zarówno emitowane jak i poch³aniane, natomiast fale elektromagnetyczne prawie nie wnikaj¹ i nie s¹ emitowane przez organizm. Nie jest te dla autora jasne na czym ma polegaæ wygaszanie drgañ patologicznych. S¹dzi on, e chodzi tu o zjawisko interferencji fal, w trakcie którego energia nie zostaje wygaszona ani zamieniona na ciep³o, ale jedynie inaczej rozdzielona przestrzennie. Autor sprzeciwia siê okreœleniom stosowanym przez twórców metody. Co to s¹ bowiem dobre lub z³e, dysharmoniczne, patologiczne drgania? Uwa a, e zjawisk fizycznych nie 179 mo na klasyfikowaæ przy u yciu pojêæ moralnych, tak jak nie mo na powiedzieæ czy reakcja immunologiczna wobec pr¹tka gruÿlicy jest dobra czy z³a? I dalej, czy jeœli dobra, to jak zaklasyfikowaæ identyczn¹ reakcjê ale ju o charakterze alergicznym wobec tuberkuliny, jednej ze sk³adowej pr¹dka gruÿlicy? Jak wiadomo alergia sama w sobie nie jest ani dobra ani z³a. Jest ona prób¹ obrony uk³adu immunologicznego przed zwykle pospolitym ale obcym dla organizmu czynnikiem. Ostatecznie oceniaj¹c z punktu widzenia wspó³czesnej fizyki za³o enia, koncepcjê i aparaturê do leczenia biorezonansem, F. Cap dochodzi do wniosku o bezwartoœciowoœci za³o eñ i praktycznego zastosowania tej metody. IV. Stosowanie metod biorezonansu w alergologii [1,7,13,14,15,16,17,18,19,21] Z analizy materia³ów Ÿród³owych wynika, e szczególnym wskazaniem do stosowania nowych metod medycyny alternatywnej opartych na koncepcji medycyny biofizycznej, w tym zw³aszcza biorezonansu s¹ choroby alergiczne [1,18,19]. Wœród przyczyn takiej sytuacji wymienia siê [7,15,17]: - choroby alergiczne s¹ niezwykle czêste (ok. 15% populacji szwajcarskiej, w Polsce zapewne nieco wiêcej), - alergia jest modnym okreœleniem i wiele rozmaitych dolegliwoœci zostaje fa³szywie lub na podstawie w¹tpliwych przes³anek kwalifikowanych jako alergia, co jest szczególnie widoczne w przypadku nietolerancji pokarmów, - rzeczywiste choroby alergiczne zwykle nie maj¹ ciê kiego przebiegu tak, e niepowodzenie lecznicze nie powoduje od razu groÿnych dla chorego konsekwencji jednak nale y pamiêtaæ, e np. u ¹dlenia owadów lub alergia pokarmowa czy anafilaksja mog¹ od samego pocz¹tku przebiegaæ z fatalnymi skutkami dla chorego, - reakcje alergiczne s¹ inicjowane przez alergeny i nastêpnie przez substancje czêsto niewinne z punktu widzenia biologii, które w dalszym etapie wywo³uj¹ reakcje immunologiczn¹. Istniej¹ wielorakie, dot¹d jeszcze nie do koñca zbadane zwi¹zki tych reakcji z uk³adem nerwowym, dziêki czemu w ich leczeniu czêsto wystêpuje tzw. efekt placebo, - choroby alergiczne s¹ chorobami przewlek³ymi i maj¹ zmienny przebieg, a samoistne remisje lub nawet wyleczenia, zw³aszcza u dzieci, nie s¹ rzadkoœci¹, - chorzy na choroby alergiczne czêsto nie maj¹ adnych objawów poza okresem ekspozycji na alergeny, zatem pseudoleczenie nie musi wi¹zaæ siê z jakimkolwiek bezpoœrednim efektem; np. mo na rozpoznaæ (bezobjawow¹) alergiê na pszenicê i zaraz potem j¹ wygasiæ. W razie niepowodzenia win¹ mo na obarczyæ inne czynniki (b³¹d w diecie itp.), - racjonalne metody leczenia alergii s¹ w obecnych czasach niechêci do stosowania leków odbierane

9 180 Metody biorezonansu (terapia MORA, BICOM) w alergologii przez ogó³ spo³eczeñstwa jako zbyt chemiczne (nieekologiczne). Autorzy koncepcji biorezonansu przypisuj¹ chorobom alergicznym, obok powszechnie znanego aspektu biochemiczno-immunologicznego, równie istotn¹ lecz zdecydowanie nadrzêdn¹ stronê biofizykalnoinformacyjn¹ [18]. Dowodem na istnienie takich aspektów chorób alergicznych maj¹ byæ m.in. ciê kie reakcje alergiczne spowodowane np. przez preparaty homeopatyczne w takich rozcieñczeniach, e nie mo na rozpatrywaæ ich dzia³ania w aspekcie biochemicznym lub immunologicznym. Ka dy alergik ma mieæ swój engram alergii czyli piêtno biofizykalne, które dzia³a na bazie informacji zawartej w biofizykalnym wzorcu drgañ zawartym w uk³adzie czêstotliwoœæ/amplituda i jest charakterystyczne dla danego alergenu [18]. Choroby alergiczne s¹ przyk³adem sytuacji kiedy wa na jest diagnostyczna czêœæ metody, bowiem w fazie wygaszania wystêpuje element ograniczenia nara enia na alergen. Rezonansowy test alergenu ma pozwalaæ na bardzo proste okreœlenie charakterystyki dotycz¹cej czêstotliwoœci i amplitudy drgañ u ka dego alergika [18]. Przy jego u yciu mo na precyzyjnie rozpoznawaæ alergiê i wykrywaæ uczulenie na konkretny alergen. Technika wykonania testu i sposób jego interpretacji nie s¹ jednak dok³adnie wyjaœnione, lecz jak mo na przypuszczaæ w procesie ustalania roli alergenu zak³ada siê obecnoœæ zarówno alergenu jak i pacjenta. W praktyce jednak diagnostykê mo na tak e prowadziæ opieraj¹c siê na ocenie biorezonansu próbek surowic, bez obecnoœci czy znajomoœci pacjenta [21]. Leczenie polega na dostarczeniu pacjentowi drgañ o dok³adnie lustrzanym odbiciu, co redukuje lub ca³kiem niweluje chorobliwe oryginalne drgania i powoduje ci¹g³y demonta engramu alergenu [18,19]. W pewnych warunkach: Przy zachowaniu okreœlonych regu³ engram, a przeto i alergia mog¹ zostaæ trwale wygaszone. Terapia sk³ada siê z faz: - w fazie odci¹ eniowej najpierw ³¹czy siê drgania inwersyjne alergenu i normaln¹ terapiê biorezonansow¹ z w³asnymi drganiami pacjenta, - w fazie eliminacyjnej powinno dojœæ do wygaszenia engramu alergii przy czym jednym z warunków powodzenia tej fazy jest absolutne wy³¹czenie kontaktu z alergenem (eliminacja nara enia na alergen). Pomijaj¹c niejasne pojêcie engram alergii, trudne do zaakceptowania na gruncie wspó³czesnej alergologii, nie wiadomo, czy wszystkie wykryte metodami biorezonansu uczulenia maj¹ znaczenie kliniczne oraz czy aparat jest w stanie wi¹zaæ je z wystêpowaniem okreœlonych objawów u pacjenta. W drugiej fazie terapii wystêpuje istotny element postêpowania zapo yczony i sprawdzony na gruncie medycyny akademickiej. Oczywistym jest, e eliminacja nara enia na alergen lub jakikolwiek czynnik szkodliwy zwykle zmniejsza objawy u chorego w przypadku istotnej jego roli w ich postêpowaniu. W praktyce rzadko udaje siê absolutne wy³¹czenie kontaktu z alergenem. Ca³e szczêœcie, e metodami biorezonansu wykrywa siê tak dziwne i rzadkie uczulenia, e eliminacja jest tu mo liwa (g³ównie pokarmy). T³umaczenie niepowodzeñ terapii biorezonansem b³êdami pacjentów w fazie eliminacyjnej wydaje siê byæ dla autorów metody wygodnym sposobem rozgrzeszania siê w takiej sytuacji. Autorzy metody twierdz¹: Poniewa w przebiegu wszystkich chorób wystêpuj¹ patologiczne energie, to w³aœciwie nie ma schorzenia, czy zaburzenia, których nie mo na by leczyæ t¹ metod¹ z widokami na powodzenie. Zatem wskazania do terapii biorezonansem s¹ bardzo szerokie [1,10, cyt. za 17]. Jak ju podkreœlano, specyficzne rozumienie alergii na gruncie koncepcji biorezonansu powoduje, e wg zwolenników metody choroby alergiczne s¹ szczególnym wskazaniem (niemal z wyboru) do jej stosowania. W przypadku chorób alergicznych przy u yciu metod biorezonansu mo na dokonaæ rzeczy niezwyk³ych zarówno w zakresie leczenia i diagnostyki. Nawet stosunkowo krótkotrwa³e leczenie jest w stanie ca³kowicie wyeliminowaæ chorobê alergiczn¹ [18,19]. ¹czny czas leczenia w przypadku chorób alergicznych obejmuje 3-4 tygodnie, w czasie których ma miejsce 6-8 sesji po 4 minuty ka da. Rodzaj alergii nie jest istotny dla powodzenia leczenia, choæ wa nym jest, wg autorów, ograniczenie siê ka dorazowo do jednego alergenu (wa ny jest tu element diagnostyczny). Przy pozbawionej b³êdów terapii... pacjent w efekcie jest trwale uwolniony od alergii na dany alergen.... Jeœli wystêpuj¹ nawroty dolegliwoœci, to zawsze przyczyn¹ jest kontakt z alergenem w fazie eliminacyjnej [18,19]. Istnieje niewiele badañ oceniaj¹cych praktyczn¹ wartoœæ metod biorezonansu. W dostêpnym piœmiennictwie znaleziono omówienie tylko 3 prac [cyt. za 15, 19, 21) z czego 2 spe³niaj¹ przyjête na gruncie medycyny akademickiej kryteria dla prac naukowych [cyt. za 15,21]. Zwolennicy metod biorezonansu powo³uj¹ siê na badania Schumachera [19] opublikowane w 1991 r. w broszurze Instytutu Brugemanna, gdzie przedstawi³ on wyniki 204 kuracji u 104 pacjentów alergików, przewa nie dzieci i m³odzie y. Kryteria kwalifikacji do badañ to: pozytywny wynik na jeden lub kilka alergenów w teœcie rezonansu jako, najpewniejszej i najelegantszej metody. Dodatkowym kryterium by³o potwierdzenie alergii poprzez zmniejszenie objawów w przypadku ograniczenia nara enia na alergen, a w wielu przypadkach nasileniem objawów w sytuacji pope³nienia b³êdów w stosowaniu ograniczeñ. Autor podkreœla: Z testów skórnych, podobnie jak z badania obecnoœci przeciwcia³, zrezygnowano œwiadomie. W ten sposób unikn¹³ porównañ z zalecanymi metodami diagnozowania alergii, co jest o tyle uzasadnione, e zwolennicy terapii biorezonansem nie uznaj¹ ich wartoœci diagnostycznej. Rozpoznania by³y ró ne, manifestacja kliniczna

10 Metody biorezonansu (terapia MORA, BICOM) w alergologii dotyczy³a przede wszystkim chorób skóry (neurodermitis) i chorób dróg oddechowych. Wœród 23 alergenów wystêpowa³y: pszenica, mleko krowie, œrodki konserwuj¹ce, barwniki, gêsie pierze. Roztocza kurzu domowego uczula³y tylko jednego z leczonych. Z badañ wy³¹czono alergiê na py³ki roœlin, a warunkiem kwalifikacji by³a równie mo liwoœæ pewnego i bezb³êdnego ograniczenia nara enia na alergen. Obok wy³¹czenia drgañ inwersyjnych alergenu, w dniach wolnych od terapii stosowano krople alergiczne w iloœci od 1 do 3 kropli. By³ to ca³kowicie dowolny, zawieraj¹cy wodê p³yn (np. rozcieñczony alkohol, u dzieci rozcieñczony roztwór soli kuchennej), do którego w odrêbnym procesie wprowadzono wytworzone w aparacie BICOM lustrzane odbicie drgañ alergenu. Oceny wyników terapii dokonano przy u yciu nie przedstawionego kwestionariusza, w 5-11 miesiêcy po zakoñczeniu serii seansów leczenia z efektem pod postaci¹ negatywnego wyniku testu rezonansu na alergen. U 83% leczonych okreœlono wynik jako wygaszanie, u 11% poprawê, 4,5% bez zmian lub pogorszenie. U 1,5% nie mo na by³o dokonaæ oceny. Wyniki zyskane w tej pracy studyjnej, uznane zosta³y za dowód sukcesu metody i przedstawiane s¹ obok listów od pacjentów i doniesieñ kazuistycznych oraz cytowane przez innych prawie jako dogmat [cyt. za 17]. Krytykom trudno jednak zgodziæ siê z wnioskami tej podstawowej pracy studyjnej poniewa autor pope³ni³ wiele b³êdów istotnych z punktu widzenia poprawnoœci metodologicznej zapewniaj¹cej obiektywny wgl¹d w uk³ad biologiczny, co jest konieczne przy tego typu pracy naukowej [17]: - grupa badanych nie by³a losowa i jak siê okaza³o (co autor przemilcza) nie jest reprezentatywna z punktu widzenia wiedzy o epidemiologii uczuleñ na poszczególne alergeny. Zatem nie jest jasne jak¹ patologiê autor bada³ zw³aszcza, e œwiadomie zrezygnowa³ z diagnostyki alergologicznej przy u yciu wspó³czeœnie uznanych metod. Jest pewne, e nadu y³ pojêcia alergia (nie spe³nia ono definicji uznanej na gruncie wspó³czesnej alergologii) dla okreœlenia grupy badanej. Nie jest jasne dlaczego wy³¹czono uczulonych na py³ki roœlin, zw³aszcza, e ten typ alergii, poza sezonem pylenia umo liwia pewn¹ eliminacjê alergenu z otoczenia osoby nañ uczulonej, - autor dok³adnie nie przedstawi³ wielu aspektów (czynnoœci) metody leczniczej, w tym zw³aszcza dziwnej procedury zwi¹zanej z podawaniem kropli alergicznych, - ocena skutecznoœci leczenia, jest nierzetelna bowiem nie przedstawiono adnych grup kontrolnych ani badañ z u yciem placebo. Bez u ycia grup kontrolnych, nie jest np. mo liwe wykluczenie wp³ywu ograniczenia nara enia na alergen w fazie eliminacyjnej na wynik lecznieczej procedury BICOM. Wydaje siê, e wobec powy szych braków praca 181 ta nie mia³aby szans na opublikowanie w naukowym czasopiœmie podlegaj¹cym recenzowaniu. Jak wspomniano, w piœmiennictwie cytowane s¹ 2 prace wykonane zgodnie z zasadami wspó³czesnej naukowej metodologii. W pierwszej z nich, Wantke i wsp. [21] porównali wyniki biorezonansowego testu alergenowego (aparat MORA-Super) z wynikami punktowych testów skórnych (prick) i badaniem RAST. Nie stwierdzono istotnej korelacji miêdzy wynikami zaleconych metod diagnostyki i wynikami biorezonansowego testu alergenowego wykazuj¹c jednoczeœnie, e wyniki testu nie by³y powtarzalne. U ytkownikom aparatu BICOM ten fakt w zasadzie nie przeszkadza poniewa uwa aj¹, e nie mo na tych wyników odnosiæ do ich aparatury. W innej pracy (Kofler - z Kliniki Dermatologii Uniwersytetu w Insbruku) [cyt. za 15], zakwalifikowano 73 pacjentów do porównawczych badañ leczenia biorezonansem z placebo. Badania ukoñczy³o 53 pacjentów. Pacjenci zostali poddani zalecanym podstawowym badaniom diagnostyki alergologicznej (wywiad, punktowe testy skórne, surowicze stê enia swoistych IgE oraz swoistej prowokacji donosowej). U 36% stwierdzono zgodnoœæ wyników z rozpoznaniem uzyskanym metod¹ biorezonansu. Porównanie leczenia chorych metod¹ biorezonansu i tzw. pozorowanym biorezonansem (jako placebo) nie wykaza³o istotnych ró nic w zakresie zmian obrazu choroby, zu ycia leków i wyniku testów prowokacji. Zatem nie stwierdzono zjawiska wygaszania alergii. Wobec stwierdzeñ, e metod¹ biorezonansu mo na diagnozowaæ alergiê in vitro, wykonano odpowiednie badania porównawcze. Wykazano, e badanie przy u yciu biorezonansu nie jest powtarzalne bowiem z tej samej próbki w kolejnych badaniach uzyskiwano ró ne wyniki. Autor posiada, jak dot¹d, skromne doœwiadczenia wynikaj¹ce z porównania wyników zalecanych metod diagnozowania i leczenia chorób alergicznych z wyj¹tkami uzyskanymi metodami biorezonansu. Dotycz¹ one aktualnie 15 chorych ze œrednio ciê kimi postaciami chorób alergicznych, którzy poddali siê diagnostyce i czasowemu leczeniu przy u yciu aparatu BICOM (przy czym 2 przerwa³o dotychczasowe leczenie), po czym z ró nych powodów (m.in. zakoñczenia cyklu terapii, jej nieskutecznoœci lub skutecznoœci innej od oczekiwañ oraz jej kosztów) zrezygnowa³o z tej metody leczenia i ponownie zg³osi³o siê do lekarza alergologa. Wstêpne wnioski mo na podsumowaæ nastêpuj¹co: - u wszystkich chorych aparat BICOM wykrywa³ uczulenia na alergeny, których nie stwierdzano w punktowych testach skórnych oraz badaniu surowiczych stê eñ swoistych IgE, przy czym dotyczy³o to g³ównie alergenów pokarmowych. U 3 chorych wyniki pokrywa³y siê w odniesieniu do kurzu domowego, - stosowana procedura leczenia w ocenie 7 chorych wi¹za³a siê ze zdecydowanym zaostrzeniem

11 182 Metody biorezonansu (terapia MORA, BICOM) w alergologii dolegliwoœci (5 chorych z tego powodu przerwa³o leczenie), dalszych 5 nie widzia³o efektu, a tylko 3 stwierdzili mo liwoœæ poprawy, w stosunku do dotychczas stosowanego leczenia. Jednak u adnego z nich efekt poprawy nie okaza³ siê trwa³y. Aczkolwiek analiza tak ma³ej liczby przypadków nie upowa nia do wyci¹gania wi¹ ¹cych wniosków, trudno jednak byæ w takiej sytuacji optymist¹. Autorowi znane s¹ te negatywne stanowiska wobec metod biorezonansu nastêpuj¹cych gremiów naukowych: Komisji Specjalnej Szwajcarskiego Towarzystwa Alergologii i Immunologii z 1995 r. z udzia³em m.in. prof. prof. W.J. Pichlera, J-M Dayera, A.L. de Wecka, B.Wuthricha na temat metod paramedycznych, szczególnie biorezonansu, w chorobach alergicznych [15], Kliniki Medycyny Fizykalnej Uniwersytetu Ludwika Maksymiliana w Monachium [16] oraz innych wybitnych niemieckich specjalistów alergologów [4,11,14,17,21]. Zastanawiaj¹ca jest niechêæ zwolenników metody i lecz¹cych biorezonansem do podjêcia wspó³pracy i podjêcia badañ kontrolowanych z przyjêciem racjonalnych naukowych kryteriów, które wykazywa³yby, e ta metoda ma jak¹kolwiek wartoœæ diagnostyczn¹ i skutecznoœæ lecznicz¹ [17]. Istniej¹ pojedyncze, szeroko propagowane przez zwolenników doniesienia, w których utrzymuje siê, e pacjent cierpi¹cy na przewlek³¹ chorobê zosta³ wyleczony i to w sytuacji kiedy medycyna akademicka okaza³a siê bezradna. W wielu z tych prac nie ma dowodów, e ludzie wyleczeni byli rzeczywiœcie chorzy. Rozpoznanie nie mo e siê opieraæ na bezkrytycznym wywiadzie zebranym od chorego i wyniku badania (testowania biorezonansem), który nie wiadomo co diagnozuje. Podejrzenie budzi wykrywanie przy u yciu metod biorezonansu uczuleñ na inne alergeny ni przy u yciu testów skórnych czy badania RAST. Wygasiæ alergiê, której nigdy nie by³o, jest stosunkowo ³atwo i bez u ycia biorezonansu. Twierdzenie, e uczulenia wykrywane przy u yciu racjonalnych naukowych zalecanych metod s¹ w swej wiêkszoœci nieznacz¹ce z punktu widzenia dolegliwoœci chorego i maskuj¹ rzeczywiste alergie wykrywane aparatem BICOM [18], konsekwentnie prowadzi zwolenników biorezonansu do œwiadomej rezygnacji z uznanej, klasycznej diagnostyki alergologicznej, co wi¹ e siê z odrzuceniem aktualnej wiedzy alergologicznej i jej metod analizy. Myœlê jednak, e coraz wiêcej alergologów w naszym kraju bêdzie zdobywaæ doœwiadczenia jakie przytoczy³em z w³asnej praktyki, a byæ mo e np. Zarz¹d G³ówny Polskiego Towarzystwa Alergologicznego skordynuje takie dzia³ania i powo³a cia³o, które dokona wi¹ ¹cej oceny przydatnoœci aparatu BICOM, uwzglêdniaj¹cej doœwiadczenia szerokiego krêgu lekarzy w tym zakresie. Warto w tym miejscu podkreœliæ, e jak wynika z piœmiennictwa i doœwiadczeñ nie tylko autora tego opracowania, alternatywne metody leczenia s¹ lubiane i popularne wœród wiêkszoœci pacjentów i niektórych lekarzy, g³ównie z powodu nabytego przekonania, e s¹ one bezpieczne i rzadko wywo³uj¹ skutki uboczne [cyt. za 14]. Rzeczywiœcie, z przedstawionych rozwa añ mo na s¹dziæ, e metody biorezonansu same w sobie nie s¹ szczególnie szkodliwe dla chorych. Wydaje siê jednak, e w ich stosowaniu niebezpieczeñstwo jednak istnieje i tkwi ono w coraz czêstszym, bezkrytycznym stosowaniu zarówno przez uzdrowicieli jak i lekarzy, przez co pomija lub opóÿnia siê stosowanie niezbêdnych z medycznego punktu widzenia, naukowo uznanych metod diagnozowania i leczenia. Autorzy metody bardzo ogólnie okreœlaj¹ wskazania do jej stosowania, podkreœlaj¹c brak przeciwskazañ. Morell [10] pisze nie ma granic dla stosowania eksperymentów leczniczych z MORA... i adnych przeciwskazañ natomiast zawsze istnieje szansa, nawet w najciê szych chorobach, lub zagra aj¹cych yciu stanach. Spore zdziwienie mo e budziæ stwierdzenie, e terapia biorezonansem mo e byæ... bardzo po yteczna w takich sytuacjach jak œpi¹czka mocznicowa czy cukrzycowa, bowiem lekarz, który w takich sytuacjach zda³by siê na ten rodzaj leczenia pope³ni³by ewidentny b³¹d w sztuce lekarskiej. Takie zalecenie mo e œwiadczyæ o niefrasobliwoœci autora. Niestety w przypadku chorób alergicznych i ich wygaszania przy u yciu biorezonansu nie mo na w pe³ni podzieliæ tolerancyjnych opinii. Obietnica zwolenników biorezonansu o wygaszeniu alergenu jest niebezpieczna, poniewa daje chorym poczucie fa³szywego bezpieczeñstwa i powoduje rezygnacjê z leczenia i od³o enie leków doraÿnej pomocy. Wygaszenie alergii w przypadku uczulenia na jady owadów, alergii pokarmowej, z ciê kiej astmy atopowej lub napadów anafilaksji u bezkrytycznych chorych mo e powodowaæ, e zaczynaj¹ siê oni p³awiæ w swym bezpieczeñstwie i chêtnie rezygnuj¹ ze stosowania zaleceñ profilaktycznych (zgoda, e niekiedy bardzo uci¹ liwych) np. unikania nara enia na alergeny, profilaktycznego stosowania leków lub zabezpieczeñ na wypadek wyst¹pienia takich reakcji. Konsekwencje takiej sytuacji mog¹ byæ tragiczne. Alergolodzy szwajcarscy podaj¹ przyk³ady chorych, którym na podstawie metod biorezonansowych udzielono z³ych zaleceñ (np. u chorej z cukrzyc¹ typu I odstawiono leczenie insulin¹ z powodu rzekomej alergii na insulinê) [14]. Coraz czêœciej potwierdzaj¹ siê te fakty znane z piœmiennictwa i przedstawionych wy ej doœwiadczeñ autora tego opracowania, e czêœæ chorych diagnozowanych i leczonych biorezonansem o pozornie wygaszonej alergii szuka potem pomocy u lekarzy paraj¹cych siê medycyn¹ akademick¹. V. Podsumowanie Bior¹c pod uwagê: - pochodzenie metod biorezonansu (jej Ÿróde³), - ich wysoce spekulatywne podstawy teoretyczne i za³o enia czêsto odwo³uj¹ce siê do zjawisk

12 Metody biorezonansu (terapia MORA, BICOM) w alergologii metafizycznych, trudne do pogodzenia z wspó³czesn¹ wiedz¹ akademick¹, - tajemnice patentowe funkcjonowania wykorzystywanej aparatury, - swoist¹, ró n¹ od obecnie obowi¹zuj¹cej interpretacjê pojêcia alergii przez zwolenników metody, - przyjête teorie pochodzenia zjawisk alergicznych, - podstawowe braki w metodologii stosowanej przez zwolenników metody w pracach studyjnych, - ci¹g³e powo³ywanie siê na autorytety i bardzo czêste wnioskowanie i uogólnienie wg zasady wyj¹tków (pojedynczych wyleczeñ), a zw³aszcza brak ocen odleg³ej skutecznoœci terapeutycznej (brak niepowodzeñ), - niechêæ do poddania weryfikacji metody przez zespo³y gwarantuj¹ce obiektywnoœæ i poprawnoœæ badañ porównawczych, powoduj¹ brak publikacji w recenzowanych czasopismach i zwi¹zanej z tym merytorycznej dyskusji, - wyniki pojedynczych prac uwzglêdniaj¹cych naukowe metody porównania zjawisk wykazuj¹ce brak wartoœci diagnostycznej i efekt terapeutyczny na poziomie placebo, - brak danych (nawet ze strony zwolenników), e przy jej u yciu rozwi¹zano jakiœ istotny problem wspó³czesnej medycyny, - niebezpieczeñstwa dla pacjentów wynikaj¹ce z agresywnego propagowania metody, opinie instytucji i osób wiarygodnych w zakresie diagnostyki i leczenia chorób alergicznych z obszaru Europa Zachodniej, zdaniem autora mo na okreœliæ metodê biorezonansu (BICOM) jako nienaukow¹ metodê medycyny alternatywnej. Wydaje siê, e jej coraz wiêksza popularnoœæ, zw³aszcza w naszym kraju, wynika nie z rzeczywistej wartoœci lecz przede wszystkim z wyjœcia naprzeciw okreœlonym psychologicznym potrzebom wspó³czesnego cz³owieka (m.in. modzie) i na tym jej zwolennicy buduj¹ jej sukces. Nie ma ona istotnej, zw³aszcza trwa³ej wartoœci diagnostycznej i leczniczej w zastosowaniach praktycznych. Zatem w sensie merytorycznym metoda bazuje na naiwnoœci chorych, stanowi¹c jednoczeœnie spore niebezpieczeñstwo dla czêœci z nich w aspekcie zaniechania koniecznego leczenia. Istnieje tak wiele bezpiecznych i sprawdzonych metod leczenia chorób alergicznych, dziêki którym mo na pomóc wiêkszoœci chorych, a niektórych ca³kowicie wyleczyæ. Nale y zatem wobec metod ca³ej medycyny alternatywnej, w tym te metod biorezonansu, wykazywaæ taki sam racjonalny krytyczny sceptycyzm z jakim traktuje siê nowe metody akademickie. Uznaj¹c zasadnoœæ argumentów przedstawionej krytyki nale a³oby zdecydowanie odradzaæ stosowanie biorezonansu w diagnostyce i leczeniu chorób alergicznych, jeœli celem leczenia ma byæ coœ wiêcej ni efekt placebo. Piœmiennictwo 1. BICOM Device - materia³ reklamowy wydany przez Brugemann GMBH. 2. Bolling D.: Alergia - zaburzenie uk³adu odpornoœciowego i leczenie biologiczne. Medycyna Biologiczna, 1955, 2: Brungemann H.: Biorezonanz-und Multiresonanz-Therapie Haug, Stuttgard Buhring M.: Bioresonanztherapie bei Alergien. Natura-Med. 1995, 8: Cap F.: Bemerkungen eines Phisikers zur Biorezonanz. Allergologie, 1995, 18: Gossau H.D.: Konzepi Biokybernetische Medizin. Biologische Msdizin. 1989, 18: Kruszewski J.: Nie zweryfikowane i alternatywne metody diagnostyczne i lecznicze w alergologii. S³u ba Zdrowia, 1996, 4: Ludwig W.: Die Grundlagen der MORA-Therapie. Erfahrungsheilkunde, 1985, 34, Maronde von, U.: bioresonanz-methode versagt im Diagnosesowie im Therapie-test. Arzte Zeitung, 1995, 35: 24/25 luty. 10. Morell F.: Mora-Therapie. Haug-Verlag, Heidelberg Ostenorf G.M.: Kritik an bioenergetischer oder biokybernettischer Medizin. Natura-Med., 1991, 11: Ostendorf G.M.: Mora-und Bioresonanz-Therapie. Munch. med. Wsche., 1993, 135: Ostendorf G.M.: Unkonventionalle apparative Methoden in der Allergietherapie. Allergologie, 1995, 18: Pichler W.J., Wuthrich B., Bricher A.: Bioresonanztherapie. Ein Tummelplatz fur Dcharlatane. Medical Tribune, 1995, 16: Pichler W.J. i wsp.: Allergie und Alternativmedizin. Standpunkt: Spezialistenkommision der Schweiz. Gesellschaft fur A llergologie und Immunologie (SGAI): Zu paramedizinischen Verfahren, spezieli Bioresonanz, bei allergischen Erkrankungen. Schweizerischen Arztzeitung, 1995, 76: Seichert N.: Stellungnahme zur Bioresonanztheraie und zur Elektroakupunktur nach Voll (rêkopis). 17. Schulze-Verninghaus G.: Paramedizinische Verfahren: Bioresonanz-Diagnostik und - Therapie. Allergologie 1993, 2(5): Schumacher P.: Biophysikalische Allergie-Therapie. Informationen zur Bioresonanz-Therapie. Brugemann-Institut Gauting Schumacher P.: Wissenschaftliche Studie. Thema: Biophysikalische Therapie der Alergie. Brugemann-Institut Gauting Volkmer D.: Jenscits der Molaren. Energetik-Verlag. Bruchsel Wantke F. i wsp.: Bioresonanz-Alergietcts versus Prick test und RATS. Alergologie, 1993, 16: