Fetal Alcohol Syndrome Debora Evensen. dzieci. Zrozumieæ zachowania dzieci i nastolatków z zespo³em FAS (Fetal Alcohol Syndrome)

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Fetal Alcohol Syndrome Debora Evensen. dzieci. Zrozumieæ zachowania dzieci i nastolatków z zespo³em FAS (Fetal Alcohol Syndrome)"

Transkrypt

1 Fetal Alcohol Syndrome Debora Evensen To nie s¹ z³e dzieci Zrozumieæ zachowania dzieci i nastolatków z zespo³em FAS (Fetal Alcohol Syndrome) Program FAStryga Stowarzyszenie Zastepczego Rodzicielstwa Oddzial Slaski È

2 To nie s¹ z³e dzieci Bez zrozumienia zaburzeñ w rozwoju poznawczym, maj¹cym swoje Ÿród³o w uszkodzeniu mózgu u ludzi nara onych na dzia³anie alkoholu w yciu p³odowym, typowe, normalne dla nich zachowania mog¹ byæ Ÿle interpretowane, jako œwiadome, celowe niepos³uszeñstwo. Odmiennoœæ w przetwarzaniu informacji Mózg osób nara onych na dzia³anie alkoholu w yciu p³odowym, ma trudnoœci z: gromadzeniem informacji; wi¹zaniem nowych informacji z uprzednim uczeniem; pamiêci¹, zw³aszcza tzw. krótk¹; wykorzystaniem informacji. Osoby poddane dzia³aniu alkoholu w yciu p³odowym maj¹ trudnoœci z: myœleniem abstrakcyjnym abstrakcyjne myœlenie stanowi niewidzialn¹ podstawê funkcjonowania œwiata; myœleniem przyczynowo-skutkowym, wy-obraÿni¹ - osoby z FAS/E nie potrafi¹ wyobraziæ sobie tego, czego nie doœwiadczy³y; uogólnianiem brakuje im plastycznoœci w procesie myœlenia, tak wiêc jeœli zmieniasz czêœæ rutyny, musisz stworzyæ ca³kowicie now¹ rutynê; czasem - poczuciem czasu, godziny, dopasowaniem pewnych czynnoœci do okreœlonych godzin, cykliczn¹ natur¹ zjawisk; pamiêci¹ zw³aszcza krótk¹. Pamiêtaj: Dzieci z FAS/E sprawiaj¹ wra enie, e staæ je na wiêcej. Wyra aj¹ s³owami pojêcia, których naprawdê nie rozumiej¹

3 Fetal Alcohol Syndrome jest zaburzeniem trwa³ym i nieuleczalnym, ale zaburzeniom wtórnym mo na zapobiec. Zaburzenia wtórne: zmêczenie, napady z³ego humoru; dra liwoœæ, ci¹g³e poirytowanie, frustracja, gniew, agresja; strach, unikanie; wycofanie siê, zamkniêcie siê w sobie, k³amstwo, ucieczki z domu; k³opoty w domu i/lub w szkole; k³opoty z prawem, nadu ywanie narkotyków/ alkoholu; problemy ze zdrowiem psychicznym. Tym problemom mo na zapobiec, gdy rodzice i profesjonaliœci rozumiej¹ zaburzenia w rozwoju poznawczym zwi¹zane z przesz³oœci¹ dziecka i dzia³aniem alkoholu na jego mózg w yciu p³odowym. MO LIWOŒCI DZIECI I NASTOLATKÓW Z FAS/E Typowy piêciolatek... chodzi do przedszkola; potrafi wykonaæ trzy polecenia wydane naraz; wspó³pracuje z rówieœnikami w zabawie; potrafi siê dzieliæ; potrafi czekaæ na swoj¹ kolej. Wiek rozwojowy 5-latka z FAS/E odpowiada rozwojowi dwulatka... u ywa pieluch; potrafi wykonaæ jedno polecenie; pomaga i naœladuje mamê; siedzi spokojnie przez 5-10 min; bawi siê indywidualnie; aktywny ruchowo; dzia³a jak uparty dwulatek.

4 Typowy dziesiêciolatek... odpowiada na abstrakcyjne pytania; wspó³pracuje z innymi, rozwi¹zuje problemy; uczy siê wyci¹gaæ wnioski; ch³onie wiedzê, rozwija kontakty spo³eczne; ma du o energii; potrafi generalizowaæ informacje zdobyte w szkole. Rozwojowy wiek 10-latka z FAS/E odpowiada wiekowi 6 lat... uczy siê eksperymentuj¹c; powtarza s³owa, naœladuje zachowania; uznaje tylko zabawy pod kierownictwem z jasnymi zasadami; uczy siê na podstawie wzorcowego rozwi¹zywania problemu; szybko mêczy go wysi³ek umys³owy. Typowy 18-latek... d¹ y do niezale noœci; koñczy szko³ê i rozpoczyna pracê zawodow¹; ma swoje plany yciowe; oszczêdza pieni¹dze; potrafi zorganizowaæ sobie ycie; Wiek rozwojowy 18-latka z FAS/E odpowiada rozwojowi dziesiêciolatka... potrzebuje narzucenia zasad i kierownictwa; ubogi zasób zainteresowañ; yje tu i teraz, nie potrafi przewidywaæ; cechuje go niefrasobliwoœæ, nadmierna ciekawoœæ (wœcibstwo), irytacja; organizuje ycie z pomoc¹ doros³ych.

5 Fetal Alcohol Syndrome Fetal Alcohol Syndrome (FAS) i inne zaburzenia poalkoholowe zaliczane s¹ do grupy fizycznych i umys³owych zaburzeñ wrodzonych spowodowanych piciem alkoholu przez ciê arn¹ kobietê. Pe³noobjawowy Fetal Alcohol Syndrome spe³nia 4 kryteria diagnostyczne: opóÿniony wzrost zarówno przed jak i po urodzeniu; sta³e uszkodzenie mózgu, którego skutkiem s¹ zaburzenia neurologiczne, opóÿniony rozwój, os³abienie intelektu, zaburzenia zachowania i uczenia siê; charakterystyczne rysy twarzy: ma³e oczodo³y, krótki nos, p³aska twarzoczaszka, w¹ska górna warga, ma³a szczêka; spo ywanie alkoholu przez matkê w czasie ci¹ y. Czêœciowo spe³nione w/w kryteria mog¹ prowadziæ do diagnozy nastêpuj¹cych zaburzeñ: Fetal Alcohol Effect (FAE) alkoholowy efekt p³odowy. Alcohol Related Neurodevelopmental Disorder (ARND) poalkoholowe zaburzenia rozwoju uk³adu nerwowego. Fetal Alcohol Related Conditions (FARC) poalkoholowe œrodowisko dla rozwoju p³odu. Alcohol Related Birth Defects (ARBD) poalkoholowy defekt urodzeniowy. Alkohol jest teratogenem, który ma wp³yw na rozwijaj¹cy siê p³ód, gdy ciê arna kobieta spo ywa alkohol. To, czy dziecko bêdzie mia³o cechy charakterystyczne dla zespo³u FAS, zale y od iloœci wypijanego alkoholu. Mózg rozwija siê przez ca³y okres ci¹ y i nara enie go na dzia³anie alkoholu w jakimkolwiek momencie ci¹ y mo e wp³yn¹æ na jego rozwój. Nara enie p³odu na dzia³anie alkoholu mo e spowodowaæ ukryt¹ niepe³nosprawnoœæ, która ujawniaæ bêdzie siê w zachowaniach dziecka. Wiele dzieci ma uszkodzony mózg i nie ujawnia adnych dysmorfologicznych charakterystycznych dla pe³noobjawowego FAS, co powoduje, e nie s¹ traktowane jak osoby zaburzone.

6 FAS w pigu³ce FAS jest wiod¹c¹ przyczyn¹ chorób umys³owych. Wiêkszoœæ osób z FAS ma przeciêtny poziom inteligencji. FAS jest przyczyn¹ powa nych problemów spo³ecznych i zaburzeñ zachowania. Co roku w USA rodzi siê dzieci z FAS. Dziesiêæ razy wiêcej dzieci rodzi siê z efektem alkoholowym (FAE). Nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu, któr¹ mo na spo- ywaæ w czasie ci¹ y bez ujemnego skutku na dziecko. Alkohol uszkadza p³ód bardziej, ni jakikolwiek inny narkotyk. Zespo³owi FAS i innym uszkodzeniom alkoholowym mo na zapobiec w 100%.

Czym naprawdę jest picie alkoholu w czasie ciąŝ

Czym naprawdę jest picie alkoholu w czasie ciąŝ Czym naprawdę jest picie alkoholu w czasie ciąŝ ąŝy? Anna Dobrzańska Warszawa 2008 CZYM JES FAS? (Fetal Alcohol Syndrom) FAS to skutek spustoszeń,, jakie czyni alkohol przyjmowany przez cięŝ ęŝarną kobietę,,

Bardziej szczegółowo

Stowarzyszenie Zastêpczego Rodzicielstwa. Osiem Kroków: Jak postêpowaæ z dzieæmi z zespo³em alkoholowym FAS. PROGRAM FAStryga

Stowarzyszenie Zastêpczego Rodzicielstwa. Osiem Kroków: Jak postêpowaæ z dzieæmi z zespo³em alkoholowym FAS. PROGRAM FAStryga Stowarzyszenie Zastêpczego Rodzicielstwa Oddzia³ Œl¹ski 0504 73 18 23 Osiem Kroków: Jak postêpowaæ z dzieæmi z zespo³em alkoholowym FAS PROGRAM FAStryga Pomoc dla dzieci dotkniêtych syndromem FAS i ich

Bardziej szczegółowo

Fetal Alcohol Syndrome

Fetal Alcohol Syndrome Stowarzyszenie Zastêpczego Rodzicielstwa Fetal Alcohol Syndrome Debra Evensen Cechy charakterystyczne i objawy Program FAStryga Stowarzyszenie Zastêpczego Rodzicielstwa Oddzia³ Œl¹ski Ul. Ho³dunowska 39

Bardziej szczegółowo

Wpisany przez B.Wójcik wtorek, 20 października 2009 11:38 - Zmieniony wtorek, 20 października 2009 19:01

Wpisany przez B.Wójcik wtorek, 20 października 2009 11:38 - Zmieniony wtorek, 20 października 2009 19:01 Zespół Samokształceniowy I piętra Artykuł przygotowany na wrzesień 2009 przez B. Wójcik Czego się boimy II? Kolejny artykuł z cyklu Czego się boimy? dotyczy problemu, o którym jest co raz głośniej za sprawą

Bardziej szczegółowo

FAS. Zespół Alkoholowy Płodu (FETAL ALCOHOL SYNDROME)

FAS. Zespół Alkoholowy Płodu (FETAL ALCOHOL SYNDROME) FAScynujące dzieci FAS Zespół Alkoholowy Płodu (FETAL ALCOHOL SYNDROME) Co 3 kobieta w ciąży sięga po kieliszek, a skutki tego bywają dramatyczne. Nawet niewielka ilość alkoholu wypitego przez matkę może

Bardziej szczegółowo

Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań

Bardziej szczegółowo

Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku

Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań

Bardziej szczegółowo

FAS/FAE uszkodzenie płodu wywołane alkoholem

FAS/FAE uszkodzenie płodu wywołane alkoholem FAS/FAE uszkodzenie płodu wywołane alkoholem Początki 1968 Paul Lemoin (ogólny opis) 1973 D. Smith, K. Jones, Ch. Ulleland, A. Streissguth (dokładny opis cech dysmorficznych oraz zaburzeń układu nerwowego

Bardziej szczegółowo

Debra Evensen. FAS i mózg. Jak alkohol spo ywany w czasie ci¹ y wp³ywa na rozwój mózgu. Program FAStryga. Stowarzyszenie Zastêpczego Rodzicielstwa

Debra Evensen. FAS i mózg. Jak alkohol spo ywany w czasie ci¹ y wp³ywa na rozwój mózgu. Program FAStryga. Stowarzyszenie Zastêpczego Rodzicielstwa Debra Evensen FAS i mózg Jak alkohol spo ywany w czasie ci¹ y wp³ywa na rozwój mózgu Program FAStryga Stowarzyszenie Zastêpczego Rodzicielstwa Oddzia³ Œl¹ski 0504 73 18 23 www.fosterparents.org.pl Jak

Bardziej szczegółowo

Fundacja RAZEM BEZPIECZNE Alkoholowy Zespół Płodowy (FAS)

Fundacja RAZEM BEZPIECZNE Alkoholowy Zespół Płodowy (FAS) Dla większości kobiet w ciąży ograniczenie spożycia alkoholu jest rzeczą naturalną, jednak nie wszystkie zdają sobie sprawę, że nie ma bezpiecznej jego dawki w tym stanie. Szkodliwy wpływ alkoholu na płód,

Bardziej szczegółowo

Uczeń z zespołem FAS w klasie integracyjnej

Uczeń z zespołem FAS w klasie integracyjnej Uczeń z zespołem FAS w klasie integracyjnej I. Terminologia... 2 II. Diagnoza... 3 III. Rola nauczyciela w diagnozie FAS... 3 IV. Cechy ucznia z zespołem FAS... 4 V. Sposoby nauczania... 4 VI. Specyficzne

Bardziej szczegółowo

Anna Linkowska Instytut Psychologii UKSW, Warszawa O FAS DLA RODZICÓW

Anna Linkowska Instytut Psychologii UKSW, Warszawa O FAS DLA RODZICÓW Anna Linkowska Instytut Psychologii UKSW, Warszawa O FAS DLA RODZICÓW Co to jest FAS? FAS czyli Alkoholowy Zespół Płodowy (Fetal Alkohole Syndrome) to zespół zaburzeń występujących u dziecka, będący wynikiem

Bardziej szczegółowo

W Polsce ok. 60% kobiet pije sporadycznie lub często alkohol.

W Polsce ok. 60% kobiet pije sporadycznie lub często alkohol. W Polsce ok. 60% kobiet pije sporadycznie lub często alkohol. Badania przeprowadzone przez Instytut Matki i Dziecka w Warszawie, na podstawie analizy moczu kobiet ciężarnych, wskazują, że u 20% kobiet

Bardziej szczegółowo

FAS- PŁODOWY ZESPÓŁ. Katarzyna Czajkowska

FAS- PŁODOWY ZESPÓŁ. Katarzyna Czajkowska FAS- PŁODOWY ZESPÓŁ ALKOHOLOWY Katarzyna Czajkowska Spis treści Czym jest FAS? Historia FAS Przyczyny Objawy- wygląd twarzy Deficyty anatomiczne i psychologiczne Jak alkohol wpływa na mózg dziecka? Diagnoza

Bardziej szczegółowo

Konsekwencje zdrowotne używania substancji psychoaktywnych przez kobiety w ciąży ROMUALD DĘBSKI

Konsekwencje zdrowotne używania substancji psychoaktywnych przez kobiety w ciąży ROMUALD DĘBSKI Konsekwencje zdrowotne używania substancji psychoaktywnych przez kobiety w ciąży ROMUALD DĘBSKI CMKP UZALEŻNIENIA W CIĄŻY NARKOTYKI ALKOHOL PAPIEROSY ŁĄCZNIE 1/4 CIĘŻARNYCH Najczęstsze używki w ciąży PAPIEROSY

Bardziej szczegółowo

Alkoholowy Zespół Płodowy (FAS)

Alkoholowy Zespół Płodowy (FAS) Lucyna Szuba Alkoholowy Zespół Płodowy (FAS) Morfologia twarzy dziecko zdrowe dziecko z FAS/E (źródło: FAS Francja www.reunisaf.org) Kiedy jakiś czas temu usłyszałam słowo FAS było dla mnie pustym skrótem

Bardziej szczegółowo

FAS ( Fetal Alkohol Syndrom ) ALKOHOLOWY ZESPÓŁ PŁODOWY. FAE ( Fetal Alkohol Effects ) - ALKOHOLOWY EFEKT PŁODOWY

FAS ( Fetal Alkohol Syndrom ) ALKOHOLOWY ZESPÓŁ PŁODOWY. FAE ( Fetal Alkohol Effects ) - ALKOHOLOWY EFEKT PŁODOWY FAS ( Fetal Alkohol Syndrom ) ALKOHOLOWY ZESPÓŁ PŁODOWY FAE ( Fetal Alkohol Effects ) - ALKOHOLOWY EFEKT PŁODOWY CECHY CHARAKTERYSTYCZNE I OBJAWY FAS ( Fetal Alkohol Syndrom ): Charakterystyczne rysy twarzy

Bardziej szczegółowo

FETAL ALCOHOL SYNDROME (FAS) PŁODOWY ZESPÓŁ ALKOHOLOWY

FETAL ALCOHOL SYNDROME (FAS) PŁODOWY ZESPÓŁ ALKOHOLOWY FETAL ALCOHOL SYNDROME (FAS) PŁODOWY ZESPÓŁ ALKOHOLOWY Płodowy zespół alkoholowy jest to choroba polegająca na uszkodzeniu ośrodkowego układu nerwowego dziecka pod wpływem alkoholu wypijanego przez matkę

Bardziej szczegółowo

Profil neuropsy chologiczny dziecka z zespołem FA S. Justyna Soja-Sularz psycholog Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej nr 2 w Białymstoku

Profil neuropsy chologiczny dziecka z zespołem FA S. Justyna Soja-Sularz psycholog Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej nr 2 w Białymstoku Profil neuropsy chologiczny dziecka z zespołem FA S Justyna Soja-Sularz psycholog Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej nr 2 w Białymstoku Fetal Alkohol Syndrome (FAS) jest to zespół nieprawidłowości,

Bardziej szczegółowo

LEKCJA 3 STRES POURAZOWY

LEKCJA 3 STRES POURAZOWY LEKCJA 3 STRES POURAZOWY Stres pourazowy definicje Stres pourazowy definiuje się jako zespół specyficznych symptomów, które mogą pojawić się po przeżyciu ekstremalnego, traumatycznego zdarzenia. Są to

Bardziej szczegółowo

FAS i FTS. Wykonała: Anna Korcala-Wichary

FAS i FTS. Wykonała: Anna Korcala-Wichary FAS i FTS Wykonała: Anna Korcala-Wichary FAS Fetal Alcohol Syndrome Do dziś nie określono dawki alkoholu, która byłaby bezpieczna dla płodu. Każda ilość niesie ryzyko wystąpienia zaburzeń w rozwoju dziecka.

Bardziej szczegółowo

FAS Fetal Alcohol Syndrome Płodowy Zespół Alkoholowy

FAS Fetal Alcohol Syndrome Płodowy Zespół Alkoholowy FAS Fetal Alcohol Syndrome Płodowy Zespół Alkoholowy Informacje z konferencji zorganizowanej przez Wydział humanistyczny Uniwersytetu Humanistyczno- Przyrodniczego w Siedlcach FAS Płodowy Zespół Alkoholowy

Bardziej szczegółowo

O FAS DLA OPIEKUNÓW I NAUCZYCIELI

O FAS DLA OPIEKUNÓW I NAUCZYCIELI Kamila Dudek Instytut Psychologii UKSW, Warszawa O FAS DLA OPIEKUNÓW I NAUCZYCIELI Płodowy zespół alkoholowy (FAS) pojawia się jako skutek picia alkoholu przez ciężarną kobietę na jakimkolwiek etapie ciąży.

Bardziej szczegółowo

Fetal Alcohol Syndrom Płodowy Zespół Alkoholowy

Fetal Alcohol Syndrom Płodowy Zespół Alkoholowy Fetal Alcohol Syndrom Płodowy Zespół Alkoholowy Podstawowe pojęcia definicje Zespół FAS po raz pierwszy został opisany w 1973r. przez Jonesa i Smitha. Od tego czasu wielu zmianom uległy kryteria klasyfikacyjne

Bardziej szczegółowo

Wpływ alkoholu na zdrowie potomstwa. Lek. med. Grażyna Rymaszewska

Wpływ alkoholu na zdrowie potomstwa. Lek. med. Grażyna Rymaszewska Wpływ alkoholu na zdrowie potomstwa Lek. med. Grażyna Rymaszewska 85 dni dojrzewa komórka jajowa Ok. 70 dni trwa wytwarzanie plemników Jeśli w tym czasie zadziała jakiś czynnik mutagenny, u dziecka może

Bardziej szczegółowo

Temat: Rośliny i zwierzęta jako źródło zagrożeń dla zdrowia człowieka

Temat: Rośliny i zwierzęta jako źródło zagrożeń dla zdrowia człowieka MODUŁ II LEKCJA 4 Temat: Rośliny i zwierzęta jako źródło zagrożeń dla zdrowia człowieka Formy realizacji: œcie ka miêdzyprzedmiotowa. Cele szczegółowe: uzupe³nienie i usystematyzowanie wiadomoœci dotycz¹cych

Bardziej szczegółowo

Techniki radzenia sobie ze stresem. mgr Katarzyna Kulwicka-Durmowicz

Techniki radzenia sobie ze stresem. mgr Katarzyna Kulwicka-Durmowicz Techniki radzenia sobie ze stresem mgr Katarzyna Kulwicka-Durmowicz Plan wykładu Część pierwsza: Stres koncepcje stresu objawy stresu przyczyny stresu Część druga: Sposoby radzenia sobie ze stresem Koncepcje

Bardziej szczegółowo

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie niepo àdanych odczynów poszczepiennych.

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie niepo àdanych odczynów poszczepiennych. Dziennik Ustaw Nr 241 15978 Poz. 2097 2097 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie niepo àdanych odczynów poszczepiennych. Na podstawie art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 6 wrzeênia

Bardziej szczegółowo

ZABURZENIA ROZWOJOWE: ZESPÓŁ FAS I IN. ZESPÓŁ ASPERGERA

ZABURZENIA ROZWOJOWE: ZESPÓŁ FAS I IN. ZESPÓŁ ASPERGERA ZABURZENIA ROZWOJOWE: ZESPÓŁ FAS I IN. ZESPÓŁ ASPERGERA Opracowała: Monika Haligowska Alkoholowy Zespół Płodowy - Fetal Alcohol Syndrome (FAS) FAS zaliczany jest do grupy fizycznych i umysłowych zaburzeń

Bardziej szczegółowo

Co każdy rodzic powinien wiedzieć o rozwoju mowy swojego dziecka?

Co każdy rodzic powinien wiedzieć o rozwoju mowy swojego dziecka? Co każdy rodzic powinien wiedzieć o rozwoju mowy swojego dziecka? Rodzice są pierwszymi i najważniejszymi nauczycielami mowy swojego dziecka Mowa jest podstawowym środkiem komunikacji i ma szczególne znaczenia

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoły Podstawowej im. Michała Gwiazdowicza w Bądkowie

PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoły Podstawowej im. Michała Gwiazdowicza w Bądkowie PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoły Podstawowej im. Michała Gwiazdowicza w Bądkowie Wstęp Program profilaktyczny obejmuje wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli

Bardziej szczegółowo

7 Oparzenia termiczne

7 Oparzenia termiczne 7 Oparzenia termiczne Nastêpstwa i zagro enia... 162 Jak oparzenie penetruje w g³¹b skóry?.... 163 Zagro enia przy rozleg³ych oparzeniach.... 164 Kiedy nale y iœæ do lekarza?... 164 Preparaty naturalne

Bardziej szczegółowo

DOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych

DOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych DOPALACZE - nowa kategoria substancji psychoaktywnych CZYM SĄ DOPALACZE? Dopalacze stosowana w Polsce, potoczna nazwa różnego rodzaju produktów zawierających substancje psychoaktywne, które nie znajdują

Bardziej szczegółowo

BIULETYN PORADNI PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ NR 5 W LUBLINIE NR 1(21) PAŹDZIERNIK 2010

BIULETYN PORADNI PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ NR 5 W LUBLINIE NR 1(21) PAŹDZIERNIK 2010 BIULETYN PORADNI PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ NR 5 W LUBLINIE NR 1(21) PAŹDZIERNIK 2010 Drodzy Czytelnicy! Aktualny numer gazetki Misz-Masz kierujemy szczególnie do nauczycieli, rodziców oraz przyszłych

Bardziej szczegółowo

Grupy i czynniki ryzyka Komunikacja jako forma profilaktyki

Grupy i czynniki ryzyka Komunikacja jako forma profilaktyki Grupy i czynniki ryzyka Komunikacja jako forma profilaktyki mgr Anna Dolczewska Samela psycholog kliniczny, terapeuta tel.: 607 25 48 27 e-mail: samela@konto.pl WCZESNA ADOLESCENCJA 13 17 rok życia CENTRALNY

Bardziej szczegółowo

Forum Pedagogiczne 2,

Forum Pedagogiczne 2, Agnieszka Kubiak, Marta Sobocińska, Maria Ryś O zespole FAS. Z prof. UKSW, dr hab. Marią Ryś Kierownikiem Podyplomowego Studium Relacji Interpersonalnych i Profilaktyki Uzależnień rozmawiają Agnieszka

Bardziej szczegółowo

SZKOLNY ZESTAW PROGRAMÓW NAUCZANIA. SZKOŁA PODSTAWOWA W UJANOWICACH Rok szkolny 2008/2009

SZKOLNY ZESTAW PROGRAMÓW NAUCZANIA. SZKOŁA PODSTAWOWA W UJANOWICACH Rok szkolny 2008/2009 SZKOLNY ZESTAW PROGRAMÓW NAUCZANIA SZKOŁA PODSTAWOWA W UJANOWICACH Rok szkolny 2008/2009 I. Cele ogólne Szkolny zestaw programów nauczania to jeden z elementów programu szkoły służący do urzeczywistniania

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE nr 11/2016 Dyrektora Przedszkola Publicznego nr 13 w Radomiu z dnia 17 II 2016 r.

ZARZĄDZENIE nr 11/2016 Dyrektora Przedszkola Publicznego nr 13 w Radomiu z dnia 17 II 2016 r. PP nr 13/021/11/2016 w sprawie: ZARZĄDZENIE nr 11/2016 Dyrektora Przedszkola Publicznego nr 13 w Radomiu z dnia 17 II 2016 r. WPROWADZENIA: - PROCEDURY PRZYPROWADZANIA I ODBIERANIA DZIECI Z PRZEDSZKOLA,

Bardziej szczegółowo

Rozdzia³ 1 ROZPOZNANIE

Rozdzia³ 1 ROZPOZNANIE Rozdzia³ 1 ROZPOZNANIE Dolegliwoœci i objawy Co siê ze mn¹ dzieje? Co mo e wskazywaæ na problem z tarczyc¹? Prawdê mówi¹c, trudno to jednoznacznie stwierdziæ. Niektórzy pacjenci czuj¹ siê zmêczeni i przygnêbieni,

Bardziej szczegółowo

KONFERENCJA,, ŻYCIE Z FAS. BIAŁYSTOK 31.05.2011r.

KONFERENCJA,, ŻYCIE Z FAS. BIAŁYSTOK 31.05.2011r. KONFERENCJA,, ŻYCIE Z FAS BIAŁYSTOK 31.05.2011r. ,,CIĄŻA A PŁODOWY ZESPÓŁ ALKOHOLOWY FAS. Białystok 31.05.2011r. CHYBA JESTEM W CIĄŻY??? Co mam robić??? Dowiedziałam się w środę, że jestem w 6 tyg. ciąży,

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM?

SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM? SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM? Cele: - rozpoznawanie oznak stresu, - rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem, - dostarczenie wiedzy na temat sposobów

Bardziej szczegółowo

Konferencja szkoleniowa dla nauczycieli i pedagogów Życie z FAS

Konferencja szkoleniowa dla nauczycieli i pedagogów Życie z FAS Konferencja szkoleniowa dla nauczycieli i pedagogów Życie z FAS Działania Fundacji FASTRYGA ze szczególnym uwzględnieniem kampanii ZERO ALKOHOLU W CIĄŻY Piotr Paczulla Fundacja FASTRYGA, Miejski Ośrodek

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie charakterystyki widmowej kolorów z wykorzystaniem zapisu liczb o dowolnej precyzji

Wyznaczanie charakterystyki widmowej kolorów z wykorzystaniem zapisu liczb o dowolnej precyzji AUTOMATYKA 2011 Tom 15 Zeszyt 3 Maciej Nowak*, Grzegorz Nowak* Wyznaczanie charakterystyki widmowej kolorów z wykorzystaniem zapisu liczb o dowolnej precyzji 1. Wprowadzenie 1.1. Kolory Zmys³ wzroku stanowi

Bardziej szczegółowo

FAS Alkoholowy Zespół Płodowy

FAS Alkoholowy Zespół Płodowy Bogumiła Kamińska Joanna Wyrwas Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Wydział Filozofii Chrześcijańskiej Instytut Psychologii FAS Alkoholowy Zespół Płodowy "Siedząca przy sąsiednim stoliku kobieta

Bardziej szczegółowo

Procedura rekrutacji dzieci do Przedszkola nr 2 w Zawierciu

Procedura rekrutacji dzieci do Przedszkola nr 2 w Zawierciu Procedura rekrutacji dzieci do Przedszkola nr 2 w Zawierciu ZAKRES OBOWIĄZYWANIA PROCEDURY Na podstawie ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty z późniejszymi zmianami (Dz. U. z 2004 roku Nr

Bardziej szczegółowo

Dyskalkulia rozwojowa. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Zabrzu

Dyskalkulia rozwojowa. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Zabrzu Dyskalkulia rozwojowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Zabrzu WYJAŚNIENIA TERMINOLOGICZNE z greckiego dys = nie, źle; z łacińskiego calculo = liczę; Dyskalkulia rozwojowa jest strukturalnym zaburzeniem

Bardziej szczegółowo

OPIEKA NAD NOWORODKIEM Z FAS

OPIEKA NAD NOWORODKIEM Z FAS OPIEKA NAD NOWORODKIEM Z FAS SPECYFIKA S.P.S.K. im. prof. Witolda Orłowskiego Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego ODDZIAŁ KLINICZNY NEONATOLOGII Warszawa Kierownik Kliniki dr n. med. Maria Wilińska

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Rozdział 1. Rozdział 2. XIII Przedmowa do wydania polskiego 1Przedmowa

Spis treści. Rozdział 1. Rozdział 2. XIII Przedmowa do wydania polskiego 1Przedmowa Spis treści XIII Przedmowa do wydania polskiego 1Przedmowa Rozdział 1 8 Badanie tajemnic psychiki i zachowania 11 Psychologia: definicje, cele i zadania 20 Historyczne podstawy psychologii 23 Wspó³czesne

Bardziej szczegółowo

Koncepcja pracy przedszkola

Koncepcja pracy przedszkola Koncepcja pracy przedszkola WRZESIEŃ 2013 1 I. Charakterystyka przedszkola Nasze przedszkole mieści się na parterze bloku mieszkalnego w centrum miasta. Dużym atutem jest zadbany i dobrze wyposażony ogród

Bardziej szczegółowo

Choroby alergiczne układu pokarmowego

Choroby alergiczne układu pokarmowego Choroby alergiczne układu pokarmowego Zbigniew Bartuzi Katedra i Klinika Alergologii, Immunologii Klinicznej i Chorób Wewnętrznych Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK 4 Reakcje alergiczne na pokarmy Typy

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŒCI. (Niniejszy MSRF stosuje siê przy badaniu sprawozdañ finansowych sporz¹dzonych za okresy rozpoczynaj¹ce siê 15 grudnia 2009 r. i póÿniej.

SPIS TREŒCI. (Niniejszy MSRF stosuje siê przy badaniu sprawozdañ finansowych sporz¹dzonych za okresy rozpoczynaj¹ce siê 15 grudnia 2009 r. i póÿniej. MIÊDZYNARODOWY STANDARD REWIZJI FINANSOWEJ 800 BADANIE SPRAWOZDAÑ FINANSOWYCH SPORZ DZONYCH ZGODNIE Z RAMOWYMI ZA O ENIAMI SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA UWAGI SZCZEGÓLNE (Niniejszy MSRF stosuje siê przy badaniu

Bardziej szczegółowo

Zespół alkoholowy płodu. Dr n. med. Małgorzata Czyżewska Katedra i Klinika Neonatologii Uniwersytet Medyczny Wrocław

Zespół alkoholowy płodu. Dr n. med. Małgorzata Czyżewska Katedra i Klinika Neonatologii Uniwersytet Medyczny Wrocław Zespół alkoholowy płodu Dr n. med. Małgorzata Czyżewska Katedra i Klinika Neonatologii Uniwersytet Medyczny Wrocław Jones i Smith ( 1973 rok ) termin fetal alcohol syndrom (FAS) - czyli alkoholowy zespół

Bardziej szczegółowo

UWAGA: Ze względu na przeznaczenie dokumentu usunięto w nim wszelkie informacje dotyczące wartości pojazdu, cen wyposażenia, korekt, etc.

UWAGA: Ze względu na przeznaczenie dokumentu usunięto w nim wszelkie informacje dotyczące wartości pojazdu, cen wyposażenia, korekt, etc. DEKRA Polska o/suwałki Suwałki tel. 0/87 5650094, faks Rzeczoznawca: Bogdan Boguszewski UWAGA: Ze względu na przeznaczenie dokumentu usunięto w nim wszelkie informacje dotyczące wartości pojazdu, cen wyposażenia,

Bardziej szczegółowo

Żałoba po śmierci osoby bliskiej, która zginęła w wyniku morderstwa lub zabójstwa

Żałoba po śmierci osoby bliskiej, która zginęła w wyniku morderstwa lub zabójstwa Żałoba po śmierci osoby bliskiej, która zginęła w wyniku morderstwa lub zabójstwa Żałoba Śmierć bliskiej osoby to dramatyczne wydarzenie. Nagła śmierć w wyniku morderstwa lub zabójstwa wywołuje szczególny

Bardziej szczegółowo

Temat: Zasady pierwszej pomocy

Temat: Zasady pierwszej pomocy LEKCJA 1 Temat: Zasady pierwszej pomocy Formy realizacji: œcie ka edukacyjna. Cele szczegółowe lekcji: rozwijanie umiejêtnoœci dostrzegania niebezpiecznych sytuacji i zachowañ w otoczeniu i yciu codziennym

Bardziej szczegółowo

Ą Ż ń ś Ś Ą Ę ś ń ś ń ź ź ś ś ń Ą ś Ę ń ś Ś Ń ź ś ś ń ś ń Ś ń ś ś ń Ą ź Ł ś ń ś Ń ź ń ś ć ś ń ź Ś ś ś ś ś ś ń ść Ś ś ń ń ś ń ść Ś ź ś ś ń Ą ś Ś ś ń ś Ę ś ć ś ś Ś ś ś ć ń ść ś ń ś ś ź Ą ń ń ź Ń ś ś ń Ś

Bardziej szczegółowo

OBSZAR BADAŃ ROK 2000 ROK 2005 ZMIANY

OBSZAR BADAŃ ROK 2000 ROK 2005 ZMIANY Prezydent Miasta Legionowo zamówił badania dotyczące postaw młodzieży legionowskiej wobec uzależnień. Koordynatorem tego projektu jest Referat Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych. Badań dokonała Pracownia

Bardziej szczegółowo

WPŁYW ALKOHOLU NA DZIECKO W ŁONIE MATKI

WPŁYW ALKOHOLU NA DZIECKO W ŁONIE MATKI ZOFIA PANKRAC Doktor nauk medycznych, specjalista II stopnia w dziedzinie położnictwa i ginekologii. Kierownik Izby Przyjęć Kliniki Położnictwa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Bierze czynny udział

Bardziej szczegółowo

Dzięki znajomości prawa możesz lepiej przeciwdziałać przemocy wokół siebie, i egzekwować wymiar kary wobec sprawcy przemocy.

Dzięki znajomości prawa możesz lepiej przeciwdziałać przemocy wokół siebie, i egzekwować wymiar kary wobec sprawcy przemocy. Wiedza to władza! Dzięki znajomości prawa możesz lepiej przeciwdziałać przemocy wokół siebie, i egzekwować wymiar kary wobec sprawcy przemocy. Po moich licznych rozmowach z ofiarami przemocy, postanowiłam

Bardziej szczegółowo

Program terapii i edukacji dzieci z autyzmem TEACCH Treatment and Education of Autistic Communication Handicapped Children

Program terapii i edukacji dzieci z autyzmem TEACCH Treatment and Education of Autistic Communication Handicapped Children Program terapii i edukacji dzieci z autyzmem TEACCH Treatment and Education of Autistic Communication Handicapped Children Elementy programu TEACCH w pracy z uczniem z umiarkowaną lub znaczną niepełnosprawnością

Bardziej szczegółowo

Spis treści Wprowadzenie... 11 MIEJSCE PSYCHOLOGII W BADANIACH NAD PROKREACJA Rozdział 1 Biologiczne, kulturowe i społeczne aspekty prokreacji...

Spis treści Wprowadzenie... 11 MIEJSCE PSYCHOLOGII W BADANIACH NAD PROKREACJA Rozdział 1 Biologiczne, kulturowe i społeczne aspekty prokreacji... Spis treści Wprowadzenie... 11 MIEJSCE PSYCHOLOGII W BADANIACH NAD PROKREACJA Rozdział 1 Biologiczne, kulturowe i społeczne aspekty prokreacji... 21 Prokreacja, zdrowie reprodukcyjne, zdrowie prokreacyjne...

Bardziej szczegółowo

W grudniowe dni kolęda brzmi

W grudniowe dni kolęda brzmi Stowarzyszenie na Rzecz Osób Zagrożonych Wykluczeniem Społecznym PoMoSt V WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU KOLĘD I PASTORAŁEK MDK nr 1 ul. Powstańców Warszawskich 12 Bytom 12.12.2014 godz.9.00 Partnerzy Patroni

Bardziej szczegółowo

Rozpoczęcie edukacji przedszkolnej w wieku 3 lat dla wielu dzieci oznacza. pierwsze kontakty z duŝą grupą. Zmienia się tryb Ŝycia dziecka i sposób

Rozpoczęcie edukacji przedszkolnej w wieku 3 lat dla wielu dzieci oznacza. pierwsze kontakty z duŝą grupą. Zmienia się tryb Ŝycia dziecka i sposób 1. PROGRAM ADAPTACYJNY autor GraŜyna Myszor Rozpoczęcie edukacji przedszkolnej w wieku 3 lat dla wielu dzieci oznacza pierwsze kontakty z duŝą grupą. Zmienia się tryb Ŝycia dziecka i sposób zaspokajania

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN GMINNEGO ZESPOŁU INTERDYSCYPLINARNEGO d.s. PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE. 1 Postanowienia ogólne

REGULAMIN GMINNEGO ZESPOŁU INTERDYSCYPLINARNEGO d.s. PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE. 1 Postanowienia ogólne Załącznik do Uchwały Nr 42/VI/2011 Rady Miejskiej w Myślenicach z dnia 31 marca 2011r. REGULAMIN GMINNEGO ZESPOŁU INTERDYSCYPLINARNEGO d.s. PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE 1 Postanowienia ogólne 1.

Bardziej szczegółowo

MIEJSKI PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2011-2015

MIEJSKI PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2011-2015 Załącznik do Uchwały Nr 47/IX/11 Rady Miejskiej Łomży z dnia 27 kwietnia.2011 r. MIEJSKI PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2011-2015 ROZDZIAŁ I

Bardziej szczegółowo

Czy i po co lekarzom wiedza z zakresu diagnostyki psychologicznej? Znaczenie wiedzy z zakresu diagnostyki psychologicznej w kształceniu lekarzy

Czy i po co lekarzom wiedza z zakresu diagnostyki psychologicznej? Znaczenie wiedzy z zakresu diagnostyki psychologicznej w kształceniu lekarzy Czy i po co lekarzom wiedza z zakresu diagnostyki psychologicznej? Znaczenie wiedzy z zakresu diagnostyki psychologicznej w kształceniu lekarzy mgr Joanna Biegańska mgr Agnieszka Baran Zakład Psychologii

Bardziej szczegółowo

ASYSTENT OSOBISTY OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ URZĄD MIASTA SZCZECIN

ASYSTENT OSOBISTY OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ URZĄD MIASTA SZCZECIN ASYSTENT OSOBISTY OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ URZĄD MIASTA SZCZECIN Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej Realizator projektu: Urząd Miasta Szczecin Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej Pl. Armii Krajowej

Bardziej szczegółowo

Umiejscowienie trzeciego oka

Umiejscowienie trzeciego oka Umiejscowienie trzeciego oka Tilak czerwony, cynobrowy znak, wprowadzono jako wskaÿnik i symbol nieznanego œwiata. Nie mo na go na³o yæ gdziekolwiek i tylko ktoœ, kto potrafi przy³o yæ rêkê do czo³a i

Bardziej szczegółowo

Alkoholizm i uzależnienia mieszane

Alkoholizm i uzależnienia mieszane Alkoholizm i uzależnienia mieszane ALKOHOLIZM i UZALEŻNIENIA MIESZANE Alkoholizm jest chroniczną, postępującą chorobą. Szacuje się, że około 5% populacji osób dorosłych to osoby uzależnione od alkoholu.

Bardziej szczegółowo

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2016-2020

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2016-2020 Załącznik do Uchwały Nr. Rady Gminy w Zaleszanach z dnia GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2016-2020 Zaleszany 2016 Strona 2 z 9 WSTĘP Przemocą

Bardziej szczegółowo

Szwajcarsko-Polski Program Współpracy

Szwajcarsko-Polski Program Współpracy Główny Inspektor Sanitarny Profilaktycznego we współpracy programu z Instytutem współfinansowanego w zakresie Medycyny przeciwdziałania Wsi w im. ramach Witolda Szwajcarsko-Polskiego Chodźki uzależnieniu

Bardziej szczegółowo

Alkohol a dziecko czylifetalalcohol Syndrom płodowy zespół alkoholowy

Alkohol a dziecko czylifetalalcohol Syndrom płodowy zespół alkoholowy Alkohol a dziecko czylifetalalcohol Syndrom płodowy zespół alkoholowy FAS / PZA czyli FetalAlcohol Syndrom Płodowy Zespół Alkoholowy. Z tym problemem na świecie rodzi się więcej dzieci niż z zespołem Downa

Bardziej szczegółowo

Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju

Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju Może to autyzm? Kiedy rozwój dziecka budzi niepokój rodziców zwłaszcza w zakresie mowy i komunikacji, rozwoju ruchowego oraz/lub w sferze emocjonalno

Bardziej szczegółowo

VADEMECUM. Rehabilitacja. Rehabilitacja w warunkach ambulatoryjnych. Rehabilitacja w warunkach domowych

VADEMECUM. Rehabilitacja. Rehabilitacja w warunkach ambulatoryjnych. Rehabilitacja w warunkach domowych Rehabilitacja Rehabilitacja to kompleksowe post powanie, które ma na celu przywrócenie pe nej lub mo liwej do osi gni cia sprawno ci zycznej i psychicznej, zdolno ci do pracy i zarobkowania oraz zdolno

Bardziej szczegółowo

STRES W ŻYCIU CODZIENNYM I SŁUŻBIE WOJSKOWEJ

STRES W ŻYCIU CODZIENNYM I SŁUŻBIE WOJSKOWEJ STRES W ŻYCIU CODZIENNYM I SŁUŻBIE WOJSKOWEJ Naród i wojsko to jedno i nie może być żadnych między nimi rozgraniczeń W prezentacji wykorzystano materiały profilaktyczno-edukacyjne Departamentu Wychowania

Bardziej szczegółowo

Ciąża bez alkoholu 2018

Ciąża bez alkoholu 2018 IDEA Od 2007 roku Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) prowadzi działania edukacyjne związane z upowszechnianiem wiedzy na temat szkód w rozwoju płodu wynikających z picia alkoholu

Bardziej szczegółowo

Znaczenie zaburzeń przetwarzania sensorycznego w diagnozie i terapii dziecka z dysfunkcjami rozwojowymi i trudnościami szkolnymi

Znaczenie zaburzeń przetwarzania sensorycznego w diagnozie i terapii dziecka z dysfunkcjami rozwojowymi i trudnościami szkolnymi Znaczenie zaburzeń przetwarzania sensorycznego w diagnozie i terapii dziecka z dysfunkcjami rozwojowymi i trudnościami szkolnymi Agnieszka Zdzienicka Chyła LUBLIN 27.11.2018r O teorii integracji sensorycznej

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA KIELCE. z dnia... 2016 r.

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA KIELCE. z dnia... 2016 r. Projekt UCHWAŁA NR... RADY MIASTA KIELCE z dnia... 2016 r. w sprawie określenia zasad przyznawania, wysokości i otrzymywania diet oraz zwrotu kosztów podróży przysługujących Radnym Rady Miasta Kielce Na

Bardziej szczegółowo

DEKLARACJA RODZICÓW. Będąc odpowiedzialnym za wychowanie mojego dziecka, wyrażam zgodę na uczestnictwo. ... imię i nazwisko dziecka, klasa

DEKLARACJA RODZICÓW. Będąc odpowiedzialnym za wychowanie mojego dziecka, wyrażam zgodę na uczestnictwo. ... imię i nazwisko dziecka, klasa DEKLARACJA RODZICÓW wyrażam zgodę na uczestnictwo...... data i podpis DEKLARACJA RODZICÓW wyrażam zgodę na uczestnictwo...... data i podpis ZGŁOSZENIE SPRZECIWU wyrażam sprzeciw wobec uczestnictwa... ZGŁOSZENIE

Bardziej szczegółowo

Pojêcie. Czym s¹ stopnie instruktorskie. Kto mo e byæ opiekunem próby. Warunki, jakie ma SYSTEM STOPNI INSTRUKTORSKICH 2011 1

Pojêcie. Czym s¹ stopnie instruktorskie. Kto mo e byæ opiekunem próby. Warunki, jakie ma SYSTEM STOPNI INSTRUKTORSKICH 2011 1 Pojêcie w³aœciwej komisji I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Na podstawie 67 ust. 4 pkt 3 Statutu ZHP Rada Naczelna ZHP okreœla zasady zdobywania stopni instruktorskich i wymagania z nimi zwi¹zane. 2. Je eli w

Bardziej szczegółowo

III. TECHNIKI PREZENTACJI PRODUKTU \ US UGI

III. TECHNIKI PREZENTACJI PRODUKTU \ US UGI III. TECHNIKI PREZENTACJI PRODUKTU \ US UGI PREZENTACJA DOPASOWANA DO OSOBOWOŒCI ROZMÓWCY Psychograf to metoda okreœlenia, kim jest mój partner. Za jej pomoc¹ jesteœmy w stanie lepiej dostosowaæ siê i

Bardziej szczegółowo

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI REALIZACJI TYCH ŚWIADCZEŃ

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI REALIZACJI TYCH ŚWIADCZEŃ Załącznik nr 7 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI REALIZACJI TYCH ŚWIADCZEŃ Lp. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN PRACY ZARZĄDU GDAŃSKIEJ ORGANIZACJI TURYSTYCZNEJ (GOT)

REGULAMIN PRACY ZARZĄDU GDAŃSKIEJ ORGANIZACJI TURYSTYCZNEJ (GOT) REGULAMIN PRACY ZARZĄDU GDAŃSKIEJ ORGANIZACJI TURYSTYCZNEJ (GOT) I. Postanowienia ogólne 1 1. Niniejszy Regulamin określa zasady oraz tryb działania Zarządu Gdańskiej Organizacji Turystycznej. 2. Podstawę

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr VI/17/2015 Rady Gminy w Jedlińsku z dnia 27 marca 2015 roku

UCHWAŁA Nr VI/17/2015 Rady Gminy w Jedlińsku z dnia 27 marca 2015 roku UCHWAŁA Nr VI/17/2015 Rady Gminy w Jedlińsku z dnia 27 marca 2015 roku w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Przeciwdziałaniu Narkomanii na lata 2015-2018 Na podstawie art. 10 ust 2 i 3 ustawy z dnia 29

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN ORGANIZACYJNY NIEPUBLICZNEGO ŻŁOBKA MISIO BAZIK EWA GODLEWSKA podstawa prawna: art. 21 ustawy dnia z 4 lutego o opiece nad dziećmi w wieku

REGULAMIN ORGANIZACYJNY NIEPUBLICZNEGO ŻŁOBKA MISIO BAZIK EWA GODLEWSKA podstawa prawna: art. 21 ustawy dnia z 4 lutego o opiece nad dziećmi w wieku REGULAMIN ORGANIZACYJNY NIEPUBLICZNEGO ŻŁOBKA MISIO BAZIK EWA GODLEWSKA podstawa prawna: art. 21 ustawy dnia z 4 lutego o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. Nr 45, poz. 235) Spis treści: Rozdział

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR1/ 2012 KIEROWNIKA OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W DĘBNICY KASZUBSKIEJ Z DNIA 25.01. 2012 r.

ZARZĄDZENIE NR1/ 2012 KIEROWNIKA OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W DĘBNICY KASZUBSKIEJ Z DNIA 25.01. 2012 r. ZARZĄDZENIE NR1/ 2012 KIEROWNIKA OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ W DĘBNICY KASZUBSKIEJ Z DNIA 25.01. 2012 r. w sprawie wprowadzenia procedury postępowania w sytuacji konieczności odebrania dziecka z rodziny

Bardziej szczegółowo

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO GIMNAZJUM W GRUSZCZYCACH

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO GIMNAZJUM W GRUSZCZYCACH SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO GIMNAZJUM W GRUSZCZYCACH Profilaktyka to proces wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także

Bardziej szczegółowo

jêzyk rosyjski Poziom podstawowy i rozszerzony Halina Lewandowska Ludmi³a Stopiñska Halina Wróblewska

jêzyk rosyjski Poziom podstawowy i rozszerzony Halina Lewandowska Ludmi³a Stopiñska Halina Wróblewska rosyjski jêzyk Poziom podstawowy i rozszerzony Halina Lewandowska Ludmi³a Stopiñska Halina Wróblewska Wydawnictwo Szkolne OMEGA Kraków 2011 5 Spis treœci Wstêp 7 Przed egzaminem 9 Poziom podstawowy 11

Bardziej szczegółowo

ROZWÓJ MOWY DZIECKA możemy podzielić na cztery okresy.

ROZWÓJ MOWY DZIECKA możemy podzielić na cztery okresy. ROZWÓJ MOWY DZIECKA możemy podzielić na cztery okresy. OKRES MELODII trwa od urodzenia do pierwszego roku życia. Pierwszy krzyk dziecka jest oznaką życiowej aktywności dziecka oraz potwierdzeniem funkcjonowania

Bardziej szczegółowo

Podstawa obliczenia podatku w z³. Podatek wynosi. ponad 43.405. 19% podstawy obliczenia minus kwota 572,54 z³ 43.405 85.528

Podstawa obliczenia podatku w z³. Podatek wynosi. ponad 43.405. 19% podstawy obliczenia minus kwota 572,54 z³ 43.405 85.528 Urz±d Skarbowy Po otrzymaniu potwierdzenia o wpisie do ewidencji dzia³alno ci gospodarczej, nale y zg³osiæ siê do Urzêdu Skarbowego w³a ciwego dla miejsca zamieszkania, celem dokonania: " nadania numeru

Bardziej szczegółowo

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 23 grudnia 2009 r.

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 23 grudnia 2009 r. Dziennik Ustaw Nr 224 17698 Poz. 1803 1803 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 23 grudnia 2009 r. zmieniajàce rozporzàdzenie w sprawie orzekania o niepe nosprawnoêci i stopniu

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr IV/22/2015 Rady Miejskiej w Tyszowcach z dnia 28 stycznia 2015 r.

UCHWAŁA Nr IV/22/2015 Rady Miejskiej w Tyszowcach z dnia 28 stycznia 2015 r. UCHWAŁA Nr IV/22/2015 Rady Miejskiej w Tyszowcach z dnia 28 stycznia 2015 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2015 Na podstawie art. 18

Bardziej szczegółowo

. Wiceprzewodniczący

. Wiceprzewodniczący Uchwała Nr 542/LVI/2014 Rady Miasta Ostrołęki z dnia 30 stycznia 2014 r. w sprawie przyjęcia Wieloletniego Programu Osłonowego w zakresie pomocy społecznej Pomoc w zakresie dożywiania w mieście Ostrołęka

Bardziej szczegółowo

Definicje zdrowia i choroby, teorie ich powstawania oraz związki z mikro i makroekonomią. Zofia Słońska CMKP, 2015

Definicje zdrowia i choroby, teorie ich powstawania oraz związki z mikro i makroekonomią. Zofia Słońska CMKP, 2015 Definicje zdrowia i choroby, teorie ich powstawania oraz związki z mikro i makroekonomią Zofia Słońska CMKP, 2015 INSTYTUT KARDIOLOGII TO JAK ROZUMIEMY CO TO JEST ZDROWIE (CHOROBA) WYZNACZA NASZ SPOSÓB

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA I OGRANICZENIA NARKOMANII ORAZ PRZESTĘPCZOŚCI I DEMORALIZACJI NIELETNICH. SZKOŁA WOLNA OD NARKOTYKÓW I PRZEMOCY

PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA I OGRANICZENIA NARKOMANII ORAZ PRZESTĘPCZOŚCI I DEMORALIZACJI NIELETNICH. SZKOŁA WOLNA OD NARKOTYKÓW I PRZEMOCY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA I OGRANICZENIA NARKOMANII ORAZ PRZESTĘPCZOŚCI I DEMORALIZACJI NIELETNICH. SZKOŁA WOLNA OD NARKOTYKÓW I PRZEMOCY Z analizy zjawiska przestępczości, demoralizacji nieletnich oraz

Bardziej szczegółowo

Rozwój diagnostyki poalkoholowego spektrum zaburzeń rozwojowych (FASD): przegląd narzędzi diagnostycznych

Rozwój diagnostyki poalkoholowego spektrum zaburzeń rozwojowych (FASD): przegląd narzędzi diagnostycznych Małgorzata Klecka 1, 2 Małgorzata Janas-Kozik 3, 4 1.Doktorantka, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach (Katedra i Klinika Psychiatrii i Psychoterapii) 2.Pracownia Psychoedukacji i Terapii, ul. Hołdunowska

Bardziej szczegółowo

Powszechność nauczania języków obcych w roku szkolnym 2001/2002

Powszechność nauczania języków obcych w roku szkolnym 2001/2002 Jadwiga Zarębska 1) Warszawa Powszechność nauczania języków obcych w roku szkolnym 2001/2002 Ö Powszechność nauczania języków obcych według typów szkół Dane przedstawione w tym opracowaniu dotycz¹ uczniów

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PROFILAKTYKI

PROGRAM PROFILAKTYKI PROGRAM PROFILAKTYKI I. PODSTAWA PRAWNA Podstawę prawną szkolnego programu profilaktyki stanowią: ustawa o systemie oświaty, ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z 24 kwietnia 1997 r., rozporządzenie MENiS

Bardziej szczegółowo

jakoœæ bazy danych. AUTOMATYKA 2005 Tom 9 Zeszyt 3 1. Wprowadzenie 2. Pojêcie jakoœci bazy danych Wojciech Janicki *

jakoœæ bazy danych. AUTOMATYKA 2005 Tom 9 Zeszyt 3 1. Wprowadzenie 2. Pojêcie jakoœci bazy danych Wojciech Janicki * AUTOMATYKA 2005 Tom 9 Zeszyt 3 Wojciech Janicki * Jakoœæ bazy danych 1. Wprowadzenie Powszechny rozwój informatyki sprawia, e wkracza ona w coraz to nowe dziedziny ycia, systemy informatyczne staj¹ siê

Bardziej szczegółowo

Program wychowawczy. Szkoły Podstawowej nr 72 w Krakowie

Program wychowawczy. Szkoły Podstawowej nr 72 w Krakowie Program wychowawczy Szkoły Podstawowej nr 72 w Krakowie I. Program wychowawczy szkoły: opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym realizowane podczas pobytu dziecka

Bardziej szczegółowo