Wpływ wiosennego nawożenia siarką na plon i zawartość glukozynolanów w nasionach odmian mieszańcowych złożonych rzepaku ozimego

Transkrypt

1 Tom XXIV Rośliny Oleiste 2003 Frnciszek Wielebski, Mrek Wójtowicz Instytut Hodowli i Aklimtyzcji Roślin, Zkłd Roślin Oleistych w Poznniu Wpływ wiosennego nwożeni sirką n plon i zwrtość glukozynolnów w nsionch odmin mieszńcowych złożonych rzepku ozimego Effect of spring sulphur fertiliztion on yield nd glucosinolte content in seeds of winter oilseed rpe composite hybrids Słow kluczowe: Key words: rzepk, mieszńce złożone, sirk, plon nsion, glukozynolny oilseed rpe, composite hybrids, sulphur, yield of seeds, glucosinolte W prcy przedstwiono wyniki bdń dotyczących rekcji odmin mieszńcowych n wiosenne nwożenie sirką (0, 10, 20, 40 i 80 kg S/h) orz jego wpływu n plon i zwrtość glukozynolnów w nsionch. Obok dwóch odmin mieszńcowych złożonych: Kszub i Mzur, obiektmi bdń były lini DH MR5 orz odmin populcyjn Kn. W wrunkch optymlnego (Łgiewniki), jk i brdzo wysokiego (Zielęcin) zoptrzeni roślin w sirkę, nwożenie tym skłdnikiem nie miło istotnego wpływu n plon nsion bdnych form rzepku ozimego. Wysok w Łgiewnikch (0,68% S) i brdzo wysok w Zielęcinie (1,15% S) zwrtość sirki w liścich roślin zkwitjących n obiektch kontrolnych nie nwożonych sirką był wynikiem nie tyle dużej zsobności gleb w ten skłdnik, le brdzo sprzyjjących wrunków pogodowych i sprwnie dziłjącej minerlizcji tego pierwistk w glebie w okresie wczesnej wiosny. Stopień zoptrzeni roślin w sirkę, jk i wysokość nwożeni sirkowego miły istotny wpływ n zwrtość glukozynolnów w nsionch wszystkich bdnych odmin. Wzrstjącym dwkom sirki towrzyszył przyrost zwrtości glukozynolnów, przy czym sum ngromdzonych glukozynolnów zleżł od poziomu zoptrzeni roślin w sirkę. W wrunkch brdzo dużego zoptrzeni roślin w sirkę The pper presents the results deling with the response of oilseed rpe composite hybrids to spring sulphur fertiliztion (0, 10, 20, 40 nd 80 kg S/h) nd its effect on the yield nd glucosinolte content. Aprt from two composite hybrids Kszub nd Mzur, DH line MR5 nd open pollinted vriety Kn were the subject of this study. In optiml (Łgiewniki) nd in very high (Zielęcin) sulphur supply conditions, fertiliztion of this element did not hve ny influence on seed yield of investigted winter oilseed rpe cultivrs. High in Łgiewniki (0.68% S) nd very high in Zielęcin (1.15% S) sulphur content in leves of flowering plnts on the control objects without sulphur fertiliztion did not result, in the first plce, from the high nturl sulphur sttus of the soil but rose from very fvourble wether conditions nd efficient minerliztion of this nutrient in the soil in erly spring. The degree of sulphur supply for plnts nd the level of sulphur fertiliztion influenced glucosinolte content in seeds of ll cultivrs. Incresing doses of sulphur cused significnt rise of glucosinolte content. The totl of glucosinoltes ws dependent on the sulphur sttus of the crop. In very high sulphur supply conditions (Zielęcin) under the influence of incresing sulphur doses, significntly slower rise of the glucosinolte content ws observed. In spite of this, glucosinolte

2 110 Frnciszek Wielebski... (Zielęcin) obserwowno wyrźnie mniejszy przyrost glukozynolnów pod wpływem wzrstjących dwek sirki. Mimo to nsion bdnych odmin gromdziły w tkich wrunkch średnio o pond 60% więcej glukozynolnów niż nsion tych smych odmin w wrunkch optymlnego zoptrzeni w sirkę (Łgiewniki). Stosowne dwki sirki powodowły wzrost zwrtości brdziej szkodliwych glukozynolnów lkenowych, ntomist nie miły istotnego wpływu n zwrtość glukozynolnów indolowych. synthesis in seeds in such conditions ws 60% higher thn in optiml sulphur supply conditions (Łgiewniki). Sulphur doses cused increse of more hrmful lkenyl glucosinolte but hd not ny significnt effect on indol glucosinolte content. Wstęp Sirk jest wżnym mkroskłdnikiem w żywieniu roślin. Rzepk jest rośliną, któr potrzebuje szczególnie dużo tego pierwistk. N wytworzenie 1 dt nsion pobier średnio od 1,5 do 2 kg sirki (Zho i in. 1995). Tk duże zpotrzebownie może przewyższć ilości sirki dostępnej dl roślin w glebie, lbowiem ogrniczenie emisji sirki do tmosfery pogorszyło wyrźnie zoptrzenie roślin w ten skłdnik (Withers i in. 1995). Z tego powodu w niektórych rejonch krju mogą występowć niedobory sirki, co pociąg z sobą konieczność nwożeni tym skłdnikiem (Wielebski i in. 2000). Sirk jest wżnym komponentem glukozynolnów, ztem ilość dostępnej dl roślin sirki m istotny wpływ n poziom tych substncji ntyżywieniowych w nsionch. Obecnie do uprwy weszły odminy mieszńcowe cechujące się wyższym potencjłem plonotwórczym. Celem prc było ztem poznnie wpływu czynników środowisk orz wysokości i sposobu nwożeni sirką n poziom ich plonowni i jkość plonu, zwłszcz n zwrtość glukozynolnów, któr decyduje o jkości zbiernych nsion. Mterił i metod Bdni zostły przeprowdzone w sezonie wegetcyjnym 2001/2002 w oprciu o ścisłe doświdczeni polowe relizowne n lżejszych glebch Zkłdu Doświdczlnego Wielichowo Zielęcin i cięższych glebch Gospodrstw Łgiewniki nleżącego do Spółki Hodowl Roślin Smolice. Gleby te chrkteryzowł nisk zsobność sirki przyswjlnej. Zwrtość sirki sircznowej w wrstwie ornej tych gleb whł się od 0,63 (Łgiewniki) do 0,98 (Zielęcin) mg SO 4 /100 g gleby. Dw mieszńce złożone Kszub i Mzur orz linię DH MR5 będącą podwojonym hploidem porównywno z odminą populcyjną Kn. Przedplonem w obu miejscowościch były zboż pszenic w Zielęcinie i żyto w Łgiewnikch. Przedsiewnie zstosowno po 160 kg K 2 O i 20 kg N/h orz 40 kg P 2 O 5 w Zielęcinie i 60 kg P 2 O 5 /h w Łgiewnikch. Sirkę stosowno zgodnie ze schemtem doświdczeni (tb. 1) w dwkch: 0, 10, 20, 40 i 80 kg S/h. Doglebo-

3 Wpływ wiosennego nwożeni sirką n plon wo sirkę stosowno w formie sircznu monu jednorzowo w fzie ruszeni wegetcji bądź dzielono n dwie części i stosowno po połowie w okresie ruszeni wegetcji i n początku pąkowni. Dolistnie sirkę stosowno w fzie zwrtego pąk: jednorzowo, bądź uzupełniono dwkę sirki podną doglebowo w fzie pąkowni. Do oprysku zstosowno siedmiowodny sirczn mgnezu (MgSO 4 7 H 2 O). Tbel 1 Schemt nwożeni sirką Schem of sulphur fertiliztion Cłkowit dwk Totl dose [kg/h] ruszenie wegetcji beginning of vegettion Termin stosowni i dwk sirki [kg S/h] Time nd dose of sulphur ppliction początek pąkowni beginning of budding zwrty pąk compct bud * * * sirk podn dolistnie folir sulphur ppliction Wiosną w fzie początku kwitnieni oznczono zwrtość sirki w liścich. W tym celu z kżdego poletk pobrno około 30 njmłodszych, w pełni wyksztłconych liści. Zwrtość sirki w liścich rzepku oznczono metodą Brdsley- Lncster (1960). Po zbiorze zwrtość glukozynolnów w nsionch oceniono metodą chromtogrfii gzowej (Michlski i in. 1995) jko desulfoglukozynolny i podno w µmol/g nsion. Zebrne dne poddno nlizie sttystycznej z pomocą pkietu STATISTICA, njpierw oddzielnie dl kżdej miejscowości, nstępnie dokonno syntezy z dwóch miejscowości. Istotność różnic określono n poziomie ufności P = 0,05 i wyrżono je literowo. Wyniki i dyskusj Nwożenie sirką w wrunkch polowych zrówno Zielęcin, jk i Łgiewnik nie różnicowło istotnie plonu nsion (tb. 2). Brk było tkże istotnej interkcji między odminą zstosowną dwką sirki, co dowodzi podobnej rekcji porównywnych odmin n nwożenie sirką. Istotne różnice w plonie wystąpiły tylko między odminmi. Niezleżnie od wysokości zstosownej dwki sirki zrówno w Łgiewnikch, jk i w Zielęcinie sttystycznie istotnie njwyżej plonowły mieszńce złożone: Mzur i Kszub. Ich plony stnowiły odpowiednio 108 i 107% plonu wzorcowej odminy Kn. Poniżej wzorc plonowł lini DH MR 5 (tb. 3).

4 112 Frnciszek Wielebski... Tbel 2 Plon nsion (dt/h) w zleżności od poziomu dwki sirki w Łgiewnikch i Zielęcinie Seed yield (dt/h) depending on sulphur rtes in Łgiewniki nd Zielęcin Stcj Sttion Dwk sirki Sulphur rtes [kg S/h] Łgiewniki 34,8 34,3 32,8 32,5 33,9 Zielęcin 34,2 A 32,7 A 33,6 A 33,2 A 33,9 A Średni Men 34,5 33,5 33,2 32,85 33,9 Plon nsion (dt/h) bdnych odmin w Łgiewnikch i w Zielęcinie Seed yield (dt/h) of cultivted vrieties in Łgiewniki nd Zielęcin Tbel 3 Stcj Sttion Kn Mzur Kszub DH MR5 [dt/h] [dt/h] [% Kn] [dt/h] [% Kn] [dt/h] [% Kn] Łgiewniki 32,8 b 35,4 c 107,9 34,5 bc 105,2 31,9 97,3 Zielęcin 32,6 B 35,3 C 108,3 35,3 C 108,3 31,0 A 95,1 Średni Men 32,7 35,35 108,1 34,9 106,7 31,45 96,2, b, c, A, B, C oznczenie grup jednorodnych homogenous groups Prwdopodobnie słby efekt nwożeni sirką w przeprowdzonych doświdczenich był wynikiem dobrego zoptrzeni roślin w sirkę. Dowiodł tego wysok w Łgiewnikch (0,68% S) i brdzo wysok w Zielęcinie (1,15% S) zwrtość sirki w liścich roślin zkwitjących n obiektch kontrolnych nie nwożonych sirką (tb. 4). Njmłodsze w pełni wyksztłcone liście tych roślin Tbel 4 Zwrtość sirki w suchej msie njmłodszych liści roślin zkwitjących w zleżności od poziomu dwki sirki w Łgiewnikch i Zielęcinie (%) Content of sulphur in dry mtter of the youngest leves ccording to sulphur rtes in Łgiewniki nd Zielęcin (%) Stcj Sttion Dwk sirki Sulphur rtes [kg S/h] Łgiewniki 0,68 0,73 1,10 b 1,46 c 1,64 d Zielęcin 1,15 A 1,39 B 1,57 C 1,63 D 1,71 D Średni Men 0,91 1,06 1,33 1,54 1,67, b, c, A, B, C oznczenie grup jednorodnych homogenous groups

5 Wpływ wiosennego nwożeni sirką n plon zwierły ilości sirki zncznie przekrczjące wrtości optymlne (0,56 0,65% S) określone dl tej fzy przez Hneklus i Schnug (1991). Wyższe wrtości notowno w Zielęcinie, gdzie również zwrtość w glebie sirki sircznowej, formy łtwo przyswjlnej dl roślin był o połowę wyższ (0,98) niż w Łgiewnikch (0,63 mg SO 4 /100 g gleby). W mirę zwiększni dwek sirki obserwowno wzrost koncentrcji sirki w liścich wszystkich bdnych odmin w stopniu zncznie większym w Łgiewnikch niż w Zielęcinie. Zwiększenie dwki sirki o 10 kg powodowło wzrost zwrtości sirki w liścich średnio o 0,12% w Łgiewnikch i tylko o 0,07% w Zielęcinie. Możn przypuszczć, że dobre zoptrzenie roślin w sirkę było wynikiem sprwnie dziłjącej minerlizcji tego pierwistk w glebie, której sprzyjł w obu miejscowościch ciepł i umirkownie wilgotn wiosn (rys. 1). Jk twierdzą Jnzen i Bettny (1987) w tkich wrunkch minerlizcj przebieg szybko i sprwnie. W trkcie tego procesu uwlnine zostją ilości sirki niezbędne dl zspokjni dużych i szybko rosnących potrzeb rzepku wiosną po ruszeniu wegetcji. Przebieg pogody w okresie zimy i n wiosnę m duży wpływ n stn odżywieni sirką roślin rzepku. Obfite opdy w okresie jesieni i zimy powodujące silne wymycie sirki z gleby orz spowodowne niskimi temperturmi wolne tempo minerlizcji w okresie wczesnej wiosny mogą być przyczyną niedoborów sirki we wczesnych fzch wiosennego rozwoju rzepku. Dowiodły tego nsze wcześniejsze bdni (Wielebski i in. 2000), w których niekorzystne wrunki pogodowe (dużo opdów i chłodn wiosn) przyczyniły się do silnych niedoborów sirki u rzepku w obu miejscowościch wiosną 1999 roku. Słb rekcj w plonie odmin mieszńcowych jest zgodn z wcześniejszymi rekcjmi innych form rzepku ozimego n nwożenie sirką w wrunkch dobrego zoptrzeni roślin w ten skłdnik. Wiele doświdczeń polowych i wzonowych wykonnych n odminch trdycyjnych (Horydyski in. 1972), jk i późniejsze nsze bdni z odminmi podwójnie ulepszonymi (Wielebski i Muśnicki 1998) wykzły również słbą rekcję rzepku n nwożenie sirką w wrunkch dużej dostępności tego skłdnik dl roślin. Wyniki te korespondują tkże z wynikmi wielu innych utorów (Evns i in. 1991; Bilsborrow i in. 1995; Hneklus i in. 1999), którzy również w wrunkch dobrego zoptrzeni roślin w sirkę nie obserwowli rekcji n nwożenie tym skłdnikiem w plonie. W tkich wrunkch nwożenie sirką powodowło zzwyczj znczny przyrost zwrtości szkodliwych glukozynolnów w nsionch. Dużego wzrostu plonu możn się ntomist spodziewć w wrunkch niedoboru sirki (Schnug 1991; Merrien 1987). Hneklus i in. (1999) w swoich bdnich wykzli, że w wrunkch ostrego niedoboru sirki zstosownie 40 kg S/h zwiększło plon rzepku średnio nwet o 88%.

6 Sum opdów [mm] Precipittion sum Łgiewniki Zielęcin Tempertur [ o C] Temperture I II III IV V VI I II III IV V VI Miesiące okresu wegetcyjnego Months of vegettion period 0-3 Sum opdów w roku 2002 Precipittion sum in yer 2002 Opdy z wieloleci Precipittion of the perennil Tempertur w roku 2002 Temperture in yer 2002 Tempertur z wieloleci Temperture of the perennil Rys. 1. Opdy i tempertur w okresie od styczni do czerwc roku 2002 n tle wieloleci Precipittion nd temperture from Jnury to June in 2002 compring to mny yer dt

7 Wpływ wiosennego nwożeni sirką n plon W nszych bdnich nwożenie sirką miło istotny wpływ n zwrtość glukozynolnów w nsionch wszystkich bdnych odmin. Wzrstjącym dwkom sirki towrzyszył przyrost zwrtości glukozynolnów, przy czym tempo wzrostu zleżło od poziomu zoptrzeni roślin w ten skłdnik (tb. 5). W wrunkch optymlnego zoptrzeni w sirkę jkie obserwowno w Łgiewnikch, wzrstjącym dwkom tego pierwistk towrzyszył silny przyrost zwrtości glukozynolnów. Zstosownie njwyższej dwki sirki (80 kg S/h) spowodowło wzrost glukozynolnów w stosunku do kontroli nie nwożonej sirką ż o pond 80%. Ntomist w wrunkch brdzo wysokiego zoptrzeni roślin w sirkę, jkie notowno w Zielęcinie, przyrost glukozynolnów pod wpływem dwek sirki był zncznie mniejszy (około 20%). Mimo to nsion bdnych odmin w tkich wrunkch gromdziły średnio o pond 60% glukozynolnów więcej niż nsion tych smych odmin w Łgiewnikch. Tbel 5 Zwrtość sumy glukozynolnów w zleżności od poziomu nwożeni sirką w Łgiewnikch i Zielęcinie Totl glucosinolte content ccording to the level of sulphur rtes in Łgiewniki nd Zielęcin Stcj Sttion Dwk sirki Sulphur rtes [kg S/h] Łgiewniki 7,12 8,05 b 9,74 bc 10,10 c 12,8 d Zielęcin 14,40 A 14,80 A 15,60 B 17,00 C 17,2 C Średni Men 10,76 11,42 12,67 13,55 15,0, b, c, A, B, C oznczenie grup jednorodnych homogenous groups Hneklus i in. (1999) wykzli, że wzrost zwrtości glukozynolnów w podwójnie ulepszonych odminch rzepku pod wpływem nwożeni sirką zleży od zoptrzeni roślin w sirkę. Im wyższe zoptrzenie roślin w sirkę, tym mniejszy jednostkowy przyrost glukozynolnów spowodowny zstosowną dwką sirki. Zleżność tką obserwowno również w nszych bdnich. Zwrtość glukozynolnów w wrunkch optymlnego zoptrzeni w sirkę (w Łgiewnikch) wzrstł średnio o 0,71 µmol/g nsion po zstosowniu 10 kg S/h. Ntomist w wrunkch brdzo wysokiego zoptrzeni roślin w sirkę (w Zielęcinie) średni przyrost glukozynolnów był o połowę niższy i wynosił odpowiednio 0,35 µmol/g nsion. Nwożenie sirką powodowło w szczególności wzrost zwrtości brdziej szkodliwych glukozynolnów lkenowych, ntomist nie miło istotnego wpływu n zwrtość glukozynolnów indolowych (rys. 2). Zho i in. (1995) w swoich

8 µmol/g nsion µ mol/g seeds 5,39 1,73 6,41 1,64 Łgiewniki Zielęcin 7,99 b 1,75 8,45 b 1,68 11,0 c 9,92 1, ,42 10,0 4,75 11,1 b 4,58 12,1 bc 4,92 12,3 c 4,9 S kg/h lkenowe - lkenyl indolowe - indol Rys. 2. Zwrtość glukozynolnów lkenowych i indolowych w nsionch w zleżności od dwek sirki (kg/h) w Łgiewnikch i w Zielęcinie Alkenyl nd indol glucosinolte content in seeds ccording to dose of sulphur (kg/h) in Łgiewniki nd Zielęcin

9 Wpływ wiosennego nwożeni sirką n plon bdnich również wykzli, że stosownie sirki powoduje głównie wzrost glukozynolnów lkenowych. Niezleżnie od zstosownej dwki poziom glukozynolnów indolowych w nsionch bdnych odmin w Zielęcinie był wyrźnie wyższy. Istotne różnice w zwrtości glukozynolnów wystąpiły również między bdnymi odminmi, niezleżnie od poziomu zstosownej dwki sirki (tb. 6). Zrówno nsion mieszńców złożonych (Mzur i Kszub), jk i nsion linii DH zwierły istotnie więcej glukozynolnów niż populcyjn odmin Kn. Zwrtość sumy glukozynolnów w nsionch bdnych odmin Totl glucosinolte content in seeds of investigted cultivrs Tbel 6 Stcj Kn Mzur Kszub DH MR5 Sttion [dt/h] [dt/h] [% Kn] [dt/h] [% Kn] [dt/h] [% Kn] Łgiewniki 8,02 9,81 b 122,3 11,30 c 140,9 9,14 b 114,0 Zielęcin 13,70 A 15,70 C 114,6 18,80 D 137,2 15,00 B 109,5 Średni Men 10,86 12,75 117,4 15,05 138,6 12,07 111,1, b, c, A, B, C oznczenie grup jednorodnych homogenous groups Bdni te, podobnie jk wcześniejsze, przeprowdzone z podwójnie ulepszonymi odminmi rzepku, wykzły, że w wrunkch dużego zoptrzeni roślin w sirkę dodtkowe nwożenie nie m wpływu n plon nsion, może ntomist zncznie pogorszyć ich jkość, zwiększjąc w nsionch zwrtość sirkowych substncji ntyżywieniowych, jkimi są glukozynolny. Przed podjęciem decyzji o nwożeniu związkmi sirki nleży określić dostępność tego skłdnik dl roślin. W osiągnięciu tego celu obok nlizy gleby i roślin pomocn może być dokłdn obserwcj wrunków pogodowych w okresie jesienno-zimowym i wczesnej wiosny. Szczegółow nliz głównych prmetrów pogody (ilości opdów, tempertury) pozwoli dużo wcześniej przewidzieć ryzyko wystąpieni niedoborów sirki i w rzie potrzeby szybko uzupełnić jej brki. Zpobiegnie on tkże ryzyku przenwożeni sirką. Wnioski 1. W wrunkch optymlnego (Łgiewniki), jk i brdzo wysokiego (Zielęcin) zoptrzeni roślin w sirkę, nwożenie tym skłdnikiem nie miło istotnego wpływu n plon nsion bdnych form rzepku ozimego. 2. Wysok w Łgiewnikch (0,68% S) i brdzo wysok w Zielęcinie (1,15% S) zwrtość sirki w liścich roślin nie nwożonych sirką był wynikiem

10 118 Frnciszek Wielebski... nie tyle dużej zsobności gleb w ten skłdnik, le brdzo sprzyjjących wrunków pogodowych i sprwnie dziłjącej minerlizcji tego pierwistk w glebie w okresie wczesnej wiosny. 3. Nwożenie sirką miło istotny wpływ n zwrtość glukozynolnów w nsionch wszystkich bdnych odmin. Wzrstjącym dwkom sirki towrzyszył przyrost zwrtości glukozynolnów, przy czym sum ngromdzonych glukozynolnów zleżł od poziomu zoptrzeni roślin w sirkę. 4. W wrunkch brdzo dużego zoptrzeni roślin w sirkę (Zielęcin), obserwowno wyrźnie mniejszy w stosunku do kontroli przyrost glukozynolnów pod wpływem wzrstjących dwek sirki, mimo to nsion bdnych odmin gromdziły średnio o pond 60% więcej glukozynolnów niż nsion tych smych odmin w Łgiewnikch. 5. Stosowne dwki sirki powodowły wzrost zwrtości brdziej szkodliwych glukozynolnów lkenowych, ntomist nie miły istotnego wpływu n zwrtość glukozynolnów indolowych. Conclusion 1. In optiml (Łgiewniki) nd very high (Zielęcin) sulphur supply conditions, fertiliztion with this element did not hve ny influence on seed yield of investigted winter oilseed rpe cultivrs. 2. High in Łgiewniki (0.68% S) nd very high in Zielęcin (1.15% S) sulphur content in younger leves of no sulphur fertilized plnts did not result, in the first plce, from the high nturl sulphur sttus of the soil but rose from very fvourble wether conditions nd efficient minerliztion of this nutrient in the soil in erly spring. 3. The degree of sulphur supply for plnts nd the level of sulphur fertiliztion influenced glucosinolte content in seeds of ll cultivrs. Incresing doses of sulphur cused significntly rise of glucosinolte content, but the sum of glucosinoltes depended on the sulphur sttus of the crop. 4. In very high sulphur supply conditions (Zielęcin) under the influence of incresing sulphur doses, significnt slower rise of the glucosinolte content ws observed. In spite of this, glucosinolte synthesis in seeds in such conditions ws 60% higher thn in optiml sulphur supply conditions (Łgiewniki). 5. Sulphur doses cused increse of more hrmful lkenyl glucosinolte but hd not ny significnt effect on indol glucosinolte content.

11 Wpływ wiosennego nwożeni sirką n plon Litertur Brdsly C., Lncster J Determintion of reserve sulfur nd soluble sulftes in soils. Soil Sci. Am. Prom. 24: Bilsborrow P.E., Evns E.J., Milford G.F.J., Fieldsend J.K The effects of S nd N on the yield nd qulity of oilseed rpe in the U.K. Proc. 9th Int. Rpeseed Congress, Cmbridge University, 1: Evns E.J., Bilsborrow P.E., Zho F.J., Syers J.K The sulphur nutrition of winter oilseed rpe in Northern Britin. Proc. 8th Int. Rpeseed Congress, Ssktoon, 2: Hneklus S., Schnug E Evlution of the nutritionl sttus of oilseed rpe plnts by lef nlysis. Proc. 8th Int. Rpeseed Congress, Ssktoon, 2: Hneklus S., Pulsen H.M., Gupt A.K., Bloem E., Schnug E Influence of Sulfur Fertiliztion on yield nd qulity of oilseed rpe nd mustrd. Proc. 10th Int. Rpeseed Congress, Cnberr. CD ROM. Horodyski A., Krzywińsk F., Trzebny W Wpływ nwożeni sirką n plon i jkość nsion rzepku. Mteriły Robocze n Sympozjum: Sirk w przemyśle i rolnictwie, Brnów Sndomierski, 2: Jnzen H.H., Bettny J. R The effect of temperture nd wter potentil on sulfur oxidtion in soils. Soil Sci. 144: Merrien A Aspects gronomiques de l utlistion du soufre minerl sur colz d hiver. C. R. Sympos. Int. sur le Soufre: 1-4. Michlski K., Kołodziej K., Krzymński J Quntittive nlysis of glucosinoltes in seeds of oilseed rpe effect of smple preprtion on nlyticl results. Proc. 9th Int. Rpeseed Congress, Cmbridge, UK, , 3: Schnug E Sulphur Ntionl Sttus of Europen crops nd consequences for Agriculture. Sulphur in Agriculture, 15: Wielebski F., Muśnicki Cz Wpływ wzrstjących dwek sirki i sposobu jej plikcji n plon i zwrtość glukozynolnów w nsionch dwóch odmin rzepku ozimego w wrunkch doświdczeń polowych. Rocz. Akd. Rol. w Poznniu CCCIII: Wielebski F., Wójtowicz M., Czernik-Kołodziej K Ocen stnu zoptrzeni w sirkę rzepku uprwinego n polch doświdczlnych wybrnych Zkłdów Instytutu Hodowli i Aklimtyzcji Roślin. Rośliny Oleiste, XXI (2): Withers P.J.A., Evns E.J., Bilsborrow P.E., Milford G.F.J., McGrth S.P., Zho F., Wlker K.C Improving the prediction of sulphur deficiency in winter oilseed rpe in the UK. Proc. 9th Int. Rpeseed Congress, Cmbridge University, 1: Zho F.J., Evns E.J., Bilsborrow P.E Vrietl differences in sulphur uptke nd utiliztion in reltion to glucosinolte ccumultion in oilseed rpe. Proc. of the 9th Intern. Rpeseed Congress, Cmbridge University, 1: