PODATNOŚĆ ODMIAN PIETRUSZKI NACIOWEJ NA PORAŻENIE PRZEZ PATOGENY GRZYBOWE. Wstęp

Transkrypt

1 Roczniki Akdemii Rolniczej w Poznniu CCCLXXXIII (27) JACEK NAWROCKI PODATNOŚĆ ODMIAN PIETRUSZKI NACIOWEJ NA PORAŻENIE PRZEZ PATOGENY GRZYBOWE Z Ktedry Ochrony Roślin Akdemii Rolniczej im. Hugon Kołłątj w Krkowie ABSTRACT. During the utumn nlysis in oth yers of the investigtions the lowest infesttion indices hd roots of lef prsley cv. Festivl. In the first yer of the experiments prsley cv. Prmount nd Ntlk hd the highest numer of root infesttion oth in utumn nd spring nlysis fter winter. Most frequently, isolted from disesed roots of ll the tested cultivrs, were fungi from genus Alternri nd Fusrium. Key words: prsley cultivr, fungl diseses, pthogenic fungi Wstęp W Polsce n szerszą sklę uprwi się pietruszkę korzeniową, z której pozyskuje się tkże nć. Ntomist tk rozpowszechnion w krjch Europy Zchodniej pietruszk nciow Petroselinum stivum Hoffm. ssp. crispum jest ndl mło populrn w nszym krju. Nć pietruszki jest jednym z njogtszych źródeł witminy C, olejków eterycznych, krotenoidów, soli żelz i fosforu, przez co m ogromne znczenie w dietetyce, tkże stnowi cenny mterił zielrski. Wcześniejsze dni nd pietruszką nciową yły poświęcone głównie porównniu plonowni kilku odmin orz włściwościom fizykochemicznym liści (Dyduch i Jnowsk 23, Kmiecik i Lisiewsk 1999). Poniewż opulikowne dotychczs prce dotyczyły tylko zdrowotności siewek i korzeni pietruszki korzeniowej (Nowicki 1997, Nwrocki 2), rkuje informcji o zdrowotności pietruszki nciowej z terenu Polski. Celem prcy yło określenie podtności pietruszki nciowej n choroy, w zleżności od odminy, i określenie njczęściej występujących ptogenów grzyowych. Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: Wydwnictwo Akdemii Rolniczej im. August Cieszkowskiego w Poznniu, Poznń 27 PL ISSN

2 78 J. Nwrocki Mteriły i metody Doświdczeni polowe przeprowdzono w ltch 24 i 2 n poletkch Stcji Doświdczlnej Ktedry Ochrony Roślin w Krkowie. Do dń użyto trzy odminy o liścich głdkich: Krnvl, Festivl i Ntlk orz jedną odminę o liścich kędzierzwych Prmount. Nsion wysino do gruntu w trzeciej dekdzie kwietni. W trkcie wegetcji oserwowno występownie zmin choroowych n liścich. Jesienią, w pierwszej dekdzie pździernik, i wiosną, po przezimowniu w gruncie, w połowie kwietni wykonno nlizę zdrowotności korzeni. Kżdą próę stnowiło 2 roślin w trzech powtórzenich. Wyniki oprcowno testem t-duncn n poziomie istotności %. Chore części roślin poddno dlszej nlizie mikologicznej w celu określeni sprwców zmin choroowych. Porżenie korzeni orz nlizy mikologiczne n podłożu PDA wykonno zgodnie z metodą opisną przez Kućmierz i in. (1987). Wyniki i dyskusj Podczs wegetcji, w ou ltch doświdczeń, nie zoserwowno n liścich uprwinych odmin wystąpieni mącznik prwdziwego ldszkowtych Erysiphe herclei DC. Ntomist porżenie septoriozą Septori petroselini (Li.) Desm. dotyczyło tylko kilku roślin wśród odmin o liścich głdkich, jk: Krnvl i Festivl, i nie wpłynęło to n istotne pogorszenie jkości plonu nci. Oie te choroy często są przyczynmi dużych strt w plonie nci pietruszki w trkcie uprwy i po jej ziorze (Growski i in. 24). Anliz jesienn zdrowotności cłych roślin wykzł zminy choroowe w postci plm gnilnych, oserwowne n korzenich pietruszki nciowej. W njwiększym stopniu yły porżone korzenie odmin Prmount i Ntlk w pierwszym roku doświdczeń, ntomist w drugim roku korzenie odminy Krnvl. Jesienią 24 i 2 roku njzdrowsze yły korzenie odminy Festivl (ryc. 1). Podczs nlizowni roślin wiosną, po przezimowniu w gruncie, stwierdzono, że porżenie korzeni przez choroy u wszystkich odmin zwiększyło się, co miło odzwierciedlenie w większych wrtościch wyliczonych indeksów porżeni (ryc. 2). Podonie jk w nlizie jesiennej, w pierwszym roku doświdczeń, wiosną, njwięcej korzeni z ojwmi zgnilizn stwierdzono u odmin Prmount i Ntlk, u których kilk roślin cłkowicie zmrło. Wiosną 2 roku njsłiej yły porżone korzenie odminy Festivl. Ntomist wiosenn nliz korzeni w kolejnym roku doświdczeń nie wykzł istotnych różnic u wszystkich dnych odmin. Wyniki nliz mikologicznych, przeprowdzonych n korzenich po przezimowniu, wskzują n to, że njczęściej n porżonych korzenich wszystkich dnych odmin występowły grzyy z rodzjów Alternri i Fusrium (ryc. 3). Wcześniej podone wyniki uzyskł utor (Nwrocki 1996), podczs nliz wiosennych korzeni pietruszki korzeniowej, orz Nowicki (1997), z siewek pietruszki korzeniowej kilku odmin. Wśród gtunków njliczniejsze yły Alternri lternt i A. rdicin orz Fusrium oxysporum i F. venceum. W pierwszym roku dń n korzenich odmin Prmount i Ntlk wystąpił grzy z rodzju Phom, który może yć sprwcą suchej zgnilizny korzeni (Growski i in. 24). W ou ltch doświdczeń izolowno

3 Podtność odmin pietruszki nciowej n porżenie c c Festivl Krnvl Ntlk Prmount Odmin Cultivr Jesień 24 Autumn 24 Jesień 2 Autumn 2 Ryc. 1. Indeksy porżeni korzeni pietruszki nciowej nliz jesienn. Średnie oznczone tą smą literą nie różnią się istotnie n poziomie % Fig. 1. Infesttion indices of prsley roots utumn nlysis. Mens followed y the sme letter do not differ t % level of significnce Festivl Krnvl Ntlk Prmount Odmin Cultivr Wiosn 2 Spring 2 Wiosn 26 Spring 26 Ryc. 2. Indeksy porżeni korzeni pietruszki nciowej nliz wiosenn. Uwg: ptrz ryc. 1 Fig. 2. Infesttion indices of prsley roots spring nlysis. Note: see Fig. 1 z gnijących korzeni wszystkich odmin grzy Sclerotini sclerotiorum. Jest to rdzo groźny ptogen, powodujący znczne strty wielu wrzyw, zwłszcz korzeniowych (Growski i in. 24, Nwrocki 1998, Snowdon 1991).

4 8 J. Nwrocki Festivl Krnvl Ntlk Prmount Odmin Cultivr Alternri spp. Fusrium spp. Phom sp. Penicillium spp. Cldosporium spp. Cylindrocrpon spp. Sclerotini sclerotiorum Pozostłe Others Bkterie Bcteri Ryc. 3. Procentowy udził grzyów, wyizolownych z porżonych korzeni pietruszki średnie z dwóch lt Fig. 3. Percentge shre of microorgnisms isolted from disesed prsley roots mens from two yers Wnioski 1. Podczs ou jesiennych nliz zdrowotności pietruszki nciowej njniższe indeksy porżeni oserwowno n korzenich odminy Festivl. 2. W pierwszym roku dń zrówno jesienią, jk i wiosną njrdziej yły porżone korzenie odmin Prmount i Ntlk. 3. Z chorych korzeni wszystkich dnych odmin njczęściej izolowno grzyy z rodzjów Alternri i Fusrium. Litertur Dyduch J., Jnowsk B. (23): Porównnie plonowni kilku odmin pietruszki nciowej Petroselinum stivum L. ssp. crispum. Foli Hortic. Supl. 1: Growski M., Kunicki E., Nwrocki J., Wiech K. (24): Choroy i szkodniki wrzyw korzeniowych. Plntpress: 16-17, Kmiecik W., Lisiewsk Z. (1999): Comprison of lef yields nd chemicl composition of the Hmurg nd lefy types of prsley. II. Chemicl composition. Foli Hortic. Ann. 11, 2: Kućmierz J., Brtyńsk M., Mzur S. (1987): Chemiczn ochron korzeni wysdkowych mrchwi przed zgniliznmi w okresie przechowywni. Pestycydy 2: 1-22.

5 Podtność odmin pietruszki nciowej n porżenie Nwrocki J. (1996): Podtność odminow korzeni wysdkowych pietruszki n porżenie przez ptogeny grzyowe. W: Mter. VI Ogólnopol. Zjzdu Hodowców Roślin Ogrodniczych Hodowl roślin o podwyższonej jkości. Krków: Nwrocki J. (1998): The pthogenicity of some fungl species on prsley. Act Hortic. Regiotechnol.: Nwrocki J. (2): Ocen zdrowotności kilku odmin pietruszki korzeniowej (Petroselinum stivum Hoffm.). Zesz. Nuk. AR Krk. 364, Ses. Nuk. 71: Nowicki B. (1997): Przyczyny zgorzeli siewek pietruszki korzeniowej. Act Agroot., 1-2: 3-4. Snowdon A. (1991): A colour tls of post-hrvest diseses nd disorders of fruit nd vegetles. Vol. 2: Vegetles. Wolfe Scientific Ltd: THE OCCURRENCE OF FUNGAL DISEASES ON DIFFERENT CULTIVARS OF LEAF PARSLEY Summry The experiments on slurity of different prsley cultivrs were crried out in the yers 24 nd 2, sed on lef prsley cultivrs: Festivl, Krnvl, Ntlk nd Prmount. During the utumn nlysis in oth yers of the investigtions the lowest infesttion indices hd roots of prsley cv. Festivl. Moreover in the first yer of experiments prsley cv. Prmount nd Ntlk hd the highest numer of root infesttion oth in utumn nd spring nlysis fter winter. In the second yer of the experiments during the spring nlysis there ws not sttisticl significnce in slurity of roots of ll the tested cultivrs. Most frequently, isolted from the disesed roots of ll the tested cultivrs, were fungi from genus Alternri nd Fusrium.