Raport o stabilności systemu finansowego Grudzień 2012 r. Departament Systemu Finansowego 1

Raport o stabilności finansowej Raport jest elementem polityki informacyjnej NBP przyczyniającym się do realizacji ustawowych celów NBP Publikowanie raportów o stabilności systemu finansowego przez banki centralne jest standardem międzynarodowym, NBP publikuje Raport od 2001 r. Celem Raportu o stabilności systemu finansowego NBP jest przedstawienie uczestnikom rynków finansowych wyników analiz stabilności systemu finansowego, w tym oceny odporności systemu finansowego na ewentualne szoki oraz zakomunikowanie rekomendacji dla uczestników rynku i instytucji tworzących sieć bezpieczeństwa Obecna edycja Raportu oparta jest na danych dostępnych do 31 października 2012 r. Departament Systemu Finansowego 2

Agenda 1. Ocena sytuacji bieżącej 2. Czynniki ryzyka dla stabilności systemu finansowego 3. Wyniki testów warunków skrajnych 4. Syntetyczna ocena stabilności krajowego systemu finansowego 5. Rekomendacje Departament Systemu Finansowego 3

Ocena sytuacji bieżącej Sytuacja sektora bankowego w analizowanym okresie była dobra, o czym świadczą m.in.: utrzymanie wyników finansowych na poziomie zbliżonym do rekordowych wyników z 2011 r. wysokie wyposażenie w kapitał utrzymanie dodatniego tempa wzrostu akcji kredytowej Departament Systemu Finansowego 4

3-2008 6-2008 9-2008 12-2008 3-2009 6-2009 9-2009 12-2009 3-2010 6-2010 9-2010 12-2010 3-2011 6-2011 9-2011 12-2011 3-2012 6-2012 9-2012 mld zł Wyniki finansowe i zyskowność banków 2,0% Wskaźnik zwrotu z aktywów (ROA) 5 Kwartalne wyniki finansowe sektora bankowego 1,5% 1,0% 1,5% 0,8% 1,0% 1,3% 1,2% 4 0,5% 3 2 1 0,0% 2008 2009 2010 2011 9-2012 0-1 21,0% Wskaźnik zwrotu z kapitału (ROE) 20,5% -2 Zyski Straty Wynik finansowy netto 18,0% 15,0% 12,0% 9,0% 10,4% 12,4% 14,9% 13,2% 6,0% 3,0% Źródło: NBP. 0,0% 2008 2009 2010 2011 9-2012 Uwaga: ROA &ROE na koniec 9.2012 -- dane annualizowane. Departament Systemu Finansowego 5

Udział w aktywach sektora banków o danym współczynniku wypłacalności poniżej 0 0-4% 4-8% 8-9% 9-10% 10-11% 11-12% 12-16% powyżej 16% 9-2008 12-2008 3-2009 6-2009 9-2009 12-2009 3-2010 6-2010 9-2010 12-2010 3-2011 6-2011 9-2011 12-2011 3-2012 6-2012 9-2012 9-2009 12-2009 3-2010 6-2010 9-2010 12-2010 3-2011 6-2011 9-2011 12-2011 3-2012 6-2012 9-2012 mld zł mld zł Bufor kapitałowy banków Zmiany r/r wybranych pozycji funduszy własnych 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0-2 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Zobowiązania podporządkowane Kapitał akcyjny i premia emisyjna Zysk zatrzymany Rozkład aktywów banków wg kryterium wsp. wypł. 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Fundusze własne i współczynniki wypłacalności 20 18 16 14 12 10 8 6 4 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Zobowiązania podporzadkowane Fundusze podstawowe Współczynnik wypłacalności Wskaźnik dźwigni finansowej 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Współczynnik wypłacalności 12-2010 12-2011 3-2012 9-2012 Odstęp międzykwartylowy Mediana Średnia Źródło: NBP. Departament Systemu Finansowego 6

mld zł mld zł 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 mld zł 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Akcja kredytowa Zmiany (m/m) wartości i dynamika (r/r) kredytów dla przedsiębiorstw (lewy panel), kredytów konsumpcyjnych (środkowy panel) i kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych (prawy panel) 6 60% 7 70% 7 70% 5 4 3 2 50% 40% 30% 20% 6 5 4 60% 50% 40% 6 5 4 60% 50% 40% 1 0-1 -2-3 10% 0% -10% -20% -30% 3 2 1 0 30% 20% 10% 0% 3 2 1 0 30% 20% 10% 0% -4-5 -40% -50% -1-2 -10% -20% -1-2 -10% -20% Zmiana m/m Tempo wzrostu r/r Zmiana m/m Tempo wzrostu r/r Zmiana m/m Tempo wzrostu r/r Uwaga: dane po wyłączeniu wpływu zmian kursu walutowego. Źródło: NBP. Departament Systemu Finansowego 7

9-2009 12-2009 3-2010 6-2010 9-2010 12-2010 3-2011 6-2011 9-2011 12-2011 3-2012 6-2012 9-2012 9-2009 12-2009 3-2010 6-2010 9-2010 12-2010 3-2011 6-2011 9-2011 12-2011 3-2012 6-2012 9-2012 mld zł 9-2009 12-2009 3-2010 6-2010 9-2010 12-2010 3-2011 6-2011 9-2011 12-2011 3-2012 6-2012 9-2012 9-2009 12-2009 3-2010 6-2010 9-2010 12-2010 3-2011 6-2011 9-2011 12-2011 3-2012 6-2012 9-2012 mld zł Jakość portfeli kredytowych Gospodarstwa domowe: wskaźniki kredytów zagrożonych & kwartalne odpisy z tyt. utraty wartości 12% 3,0 10% 8% 2,5 2,0 6% 4% 2% 0% 1,5 1,0 0,5 0,0 Mieszkaniowe Konsumpcyjne Inne Odstęp międzykwartylowy Mediana Średnia Przedsiębiorstwa: wskaźniki kredytów zagrożonych & kwartalne odpisy z tyt. utraty wartości 20% 1,2 16% 0,9 12% 0,6 8% 0,3 4% 0,0 0% -0,3 Odstęp międzykwartylowy Mediana Średnia Odpisy netto: duże przedsiębiorstwa Odpisy netto: MSP Źródło: NBP. Departament Systemu Finansowego 8

Zidentyfikowane czynniki ryzyka Ryzyko ponownego spowolnienia wzrostu gospodarczego, któremu wraz ze wzrostem awersji do ryzyka może towarzyszyć odpływ kapitału z Polski Ryzyko finansowania i ryzyko wystąpienia trudności z odnowieniem operacji swapowych przez banki w wyniku odpływu kapitału z Polski Ryzyko obniżenia zaufania do banków w wyniku zmian właścicielskich Departament Systemu Finansowego 10

12-2010 3-2011 6-2011 9-2011 12-2011 3-2012 6-2012 9-2012 12-2012 3-2013 6-2013 9-2013 12-2013 3-2014 6-2014 9-2014 12-2014 PKB (r/r) % Test warunków skrajnych Szok makroekonomiczny i szok rynkowy - założenia Szok makroekonomiczny Scenariuszy referencyjny: listopadowa projekcja NBP Scenariusz szokowy: recesja w gospodarkach wysoko rozwiniętych w latach 2012-2014 w wyniku postępującego ograniczania zadłużenia w sektorze prywatnym i publicznym, połączonego z osłabiającym się popytem konsumpcyjnym, Spowolnienie wzrostu gospodarczego w krajach rozwijających się spadek dynamiki realnego PKB Polski, pogłębiony przez zacieśnienie polityki fiskalnej. Szok rynkowy wzrost rentowności obligacji skarbowych o 300 pb oraz deprecjacja złotego o 30% Horyzont koniec 2014 r., analogicznie do projekcji NBP Scenariusz szokowy (czerwona linia) na tle listopadowej projekcji PKB 7 6 5 4 3 2 1 0-1 -2-3 PKB r/r 2012 2013 2014 Referencyjny 2,3% 1,5% 2,3% Szokowy 2,3% 0,4% -1,0% Departament Systemu Finansowego 12

Testy warunków skrajnych - wyniki Szok makroekonomiczny i szok rynkowy Dane historyczne IV kw. 2011 III kw. 2012 Wyniki symulacji za okres IV kw. 2012 IV kw. 2014 Scenariusz referencyjny Scenariusz szokowy Wartości średnioroczne (jako % aktywów) Odpisy na utratę wartości kredytów -0,7-0,9-1,3 Wynik odsetkowy 2,2 2,0 1,7 Wynik netto 1,2 0,9 0,3 Potrzeby kapitałowe* (łączny wpływ szoku makroekonomicznego i rynkowego) n/d 1,0 mld zł 4,3 mld zł *Wartość dokapitalizowania banków konieczna do utrzymania współczynników wypłacalności przy uwzględnieniu funduszy podstawowych powyżej 9% oraz utrzymania funduszy podstawowych w wartości nie niższej niż kapitał wewnętrzny na koniec okresu symulacji. Departament Systemu Finansowego 13

Testy warunków skrajnych Symulacje szok płynności założenia Całkowite rozliczenie krótkoterminowych transakcji na krajowym rynku międzybankowym Odpływ części środków pozyskanych od zagranicznych instytucji finansowych (głównie podmiotów dominujących) Wzrost wartości środków złotowych potrzebnych do odnowienia transakcji zabezpieczających (wpływ deprecjacji złotego) Utrata zaufania do sektora bankowego - odpływ niestabilnej części środków gospodarstw domowych, przedsiębiorstw oraz podmiotów sektora rządowego i samorządowego, o terminie zapadalności do 1 miesiąca; podmioty te dodatkowo wycofują odpowiednio 5%, 10% i 10% swoich depozytów. Wymienione wyżej założenia są uwzględniane jednocześnie we wszystkich bankach komercyjnych Departament Systemu Finansowego 14

0-25% 25-50% 50-75% 75-100% 100-125% 125-150% 150-175% 175-200% Powyżej 200% Udział w aktywach sektora banków w przedziale Testy warunków skrajnych - wyniki Szok płynności 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Pokrycie odpływu środków buforem płynnych aktywów Symulacja ryzyka płynności wykazała, że w przypadku materializacji bardzo restrykcyjnego scenariusza szokowego: grupa banków o około 16% udziale w aktywach sektora nie miałyby odpowiednio wysokich buforów płynnych aktywów do pokrycia zobowiązań związanych z odpływem kapitału zagranicznego, deprecjacją złotego i spadkiem zaufania klientów, łączny niedobór środków płynnych w tych bankach wyniósłby około 38 mld zł. Departament Systemu Finansowego 15

III kw 2006 IV kw 2006 I kw 2007 II kw 2007 III kw 2007 IV kw 2007 I kw 2008 II kw 2008 III kw 2008 IV kw 2008 I kw 2009 II kw 2009 III kw 2009 IV kw 2009 I kw 2010 II kw 2010 III kw 2010 IV kw 2010 I kw 2011 II kw 2011 III kw 2011 IV kw 2011 I kw 2012 II kw 2012 Skumulowane aktywa (w % aktywów banków uwzględnionych w symulacji) Kredyty mieszkaniowe: symulacja 120% 110% 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% Średnie LtV kredytów mieszkaniowych nominowanych w CHF udzielonych w danym kwartale Symulacja skutków pogorszenia jakości kredytów mieszkaniowych i spadku cen nieruchomości*: wpływ na wynik finansowy i normy kapitałowe krajowych banków komercyjnych 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 0% 5% 10%15%20%25%30%35%40%45%50% Hipotetyczny odsetek kredytów które utracą wartość Straty kredytowe powodują niespełnienie kwartały udzielenia kredytu norm adekwatności kapitałowej Straty kredytowe wyższe niż wynik W kwartale udzielenia kredytu Obecnie finansowy brutto * Linia przerywana wyniki przy 10% spadku cen nieruchomości Źródło: NBP. Departament Systemu Finansowego 16

6-2010 9-2010 12-2010 3-2011 6-2011 9-2011 12-2011 3-2012 6-2012 9-2012 mld zł Skumulowane aktywa (w % aktywów banków uwzględnionych w symulacji) Kredyty dla sekcji budownictwo: symulacja 0,6 Wskaźnik kredytów zagrożonych oraz zmiany stanu rezerw (kw/kw) dla kredytów w budownictwie 18% Symulacja skutków pogorszenia jakości kredytów w budownictwie: wpływ na wynik finansowy i normy kapitałowe krajowych banków komercyjnych 30% 0,5 16% 25% 0,4 14% 20% 0,3 0,2 0,1 0,0 12% 10% 8% 6% 15% 10% 5% -0,1 Zmiany stanu rezerw (kw/kw) Wskaźnik kredytów zagrożonych 4% 0% Departament Systemu Finansowego 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% Hipotetyczny odsetek kredytów które utracą wartość Straty kredytowe powodują niespełnienie norm adekwatności kapitałowej Straty kredytowe wyższe niż wynik finansowy brutto Źródło: NBP. 17

Podsumowanie Obszar analizy Zmiana oceny w okresie od poprzedniej edycji Bieżąca sytuacja sektora bankowego Zdolność do absorbowania szoków przez sektor bankowy Bieżąca sytuacja niebankowych instytucji finansowych Perspektywy warunków działania krajowego systemu finansowego Syntetyczna ocena perspektyw stabilności krajowego systemu finansowego Istotne pogorszenie Pogorszenie Bez zmian Polepszenie Istotne polepszenie Departament Systemu Finansowego 19

Rekomendacje 1. Wyposażenie kapitałowe banków 2. Płynność banków 3. Struktura finansowania 4. Kredyty walutowe 5. Portfele kredytów o wysokim LtV 6. Wyposażenie kapitałowe niebankowych instytucji finansowych Departament Systemu Finansowego 21

Dziękuję za uwagę! Departament Systemu Finansowego 22