Badanie opinii uczestników szkoleń zrealizowanych na zlecenie IZ POPT w latach 2010-2011 Raport opracowany przez: GfK Polonia Sp. z o.o. Miejsce i data: Warszawa, marzec 2012
Spis treści Spis ilustracji... 3 1 Cele i zakres badania... 4 2 Metodologia... 6 3 Wyniki badania... 8 3.1 Jakość merytoryczna szkoleń 9 3.2 Ocena pracy trenerów 14 3.3 Ocena warunków realizacji szkolenia 19 3.4 Ocena materiałów szkoleniowych 24 3.5 Przydatność uzyskanej wiedzy 27 3.6 Zainteresowanie udziałem w kolejnych szkoleniach 33 4 Wnioski... 39 2
Spis ilustracji Rysunek 1. Ogólna ocena jakości szkolenia pod względem merytorycznym (w %)... 9 Rysunek 2. Ocena szkolenia pod względem uzyskanej wiedzy (w %)... 10 Rysunek 3. Ocena szkolenia pod względem uwzględnienia potrzeb uczestników (w %)... 11 Rysunek 4. Opinie nt. dostosowania zakresu merytorycznego do potrzeb uczestników (w %)... 13 Rysunek 5. Ocena wiedzy trenera w zakresie tematyki szkolenia (w %)... 14 Rysunek 6. Ocena trenera pod względem umiejętności pracy z grupą (w %)... 15 Rysunek 7. Ocena trenera pod względem przystępności przekazu (w %)... 16 Rysunek 8. Ocena trenera pod względem stwarzania moŝliwości aktywnego udziału (w %)... 17 Rysunek 9. Ocena trenera pod względem udzielania odpowiedzi na pytania (w %)... 18 Rysunek 10. Ogólna ocena warunków, w których odbyło się szkolenie (w %)... 19 Rysunek 11. Dopasowanie sali do liczby uczestników szkolenia (w %)... 20 Rysunek 12. Przydatność zastosowanego sprzętu (w %)... 21 Rysunek 13. Zastosowanie niezbędnego sprzętu (w %)... 22 Rysunek 14. Dogodność lokalizacji szkolenia (w %)... 23 Rysunek 15. Dostępność materiałów szkoleniowych (w %)... 24 Rysunek 16. Ocena materiałów szkoleniowych (w % ocen bardzo dobrych).... 26 Rysunek 17. Ocena materiałów szkoleniowych (zestawienie średnich).... 26 Rysunek 18. Stopień spełnienia oczekiwań uczestników (w %)... 27 Rysunek 19. Wykorzystywanie zdobytej wiedzy w pracy (w %)... 28 Rysunek 20. Rekomendacje uczestników odnośnie kierunków poprawy szkoleń (w %)... 31 Rysunek 21. Zamiar polecenia szkoleń organizowanych przez MRR (w %)... 32 Rysunek 22. Zainteresowanie udziałem w kolejnych szkoleniach (w %)... 33 Rysunek 23. Zadania słuŝbowe sprawiające uczestnikom najwięcej trudności (w %)... 35 Rysunek 24. Zapotrzebowanie na szkolenia z poszczególnych tematów (w %)... 36 Rysunek 25. Zainteresowanie innymi formami wsparcia (w %)... 37 Rysunek 26. Zainteresowanie szkoleniami dot. nowej perspektywy finansowej 2014-2020 (w %)... 38 3
1 Cele i zakres badania Głównym celem badania była ocena jakości szkoleń zrealizowanych przez Instytucję Zarządzającą Programem Operacyjnym Pomoc Techniczna (IZ POPT) w latach 2010-2011. Dodatkowym celem badania było zebranie opinii uczestników na temat szkoleń, w których brali udział, a takŝe zapotrzebowania na dodatkowe szkolenia i inne działania usprawniające wdraŝanie projektów finansowanych ze środków funduszy strukturalnych. Szczegółowe cele badawcze zostały określone w następujący sposób: ocena szkoleń pod względem zakresu merytorycznego; ocena dostosowania zakresu merytorycznego szkoleń do potrzeb uczestników; ocena zespołu trenerskiego pod względem kompetencji oraz stylu/ formuły prowadzenia zajęć oraz materiałów szkoleniowych; ocena warunków prowadzenia szkolenia; ocena przydatności uzyskanej wiedzy; identyfikacja obszarów niezaspokojonych przez ofertę szkoleń oraz alternatywnych form wsparcia; określenie zainteresowania szkoleniami z zakresu nowej perspektywy finansowej 2014-2020. Analiza koncentrowała się na 13 szkoleniach w podziale na dwie grupy uczestników pracowników administracji publicznej oraz pracowników odpowiedzialnych za przygotowanie i realizację projektów kluczowych (reprezentujących zarówno beneficjentów, jak i przedstawicieli administracji). Szkolenia dla pracowników administracji publicznej zajmujących się wdraŝaniem funduszy europejskich: 1. szkolenia z zakresu stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych ze szczególnym uwzględnieniem przygotowania dokumentacji przetargowej dla pracowników zaangaŝowanych w realizację NSRO (483 uczestników) 2. szkolenia z zakresu kontroli sporządzania raportów o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla pracowników urzędów kontroli skarbowej, instytucji zarządzających, koordynujących, pośredniczących i wdraŝających programy operacyjne oraz innych instytucji administracji rządowej odpowiedzialnych za wdraŝanie funduszy strukturalnych (565 uczestników). 4
Szkolenia dla pracowników odpowiedzialnych za przygotowanie i realizację projektów kluczowych: 3. szkolenie z polityki równych szans i zasady zrównowaŝonego rozwoju (727 uczestników) 4. szkolenia z zakresu pomocy publicznej dla beneficjentów indywidualnych projektów kluczowych (490 uczestników) 5. szkolenie z polityki społeczeństwa informacyjnego (160 uczestników) 6. szkolenia z zakresu procesu inwestycyjnego (819 uczestników) 7. szkolenia z etapów procesu inwestycyjnego z uwzględnieniem specyfiki inwestycji realizowanych w ramach następujących programów operacyjnych: Infrastruktura i Środowisko, Innowacyjna Gospodarka, Rozwój Polski Wschodniej oraz 16 regionalnych programów operacyjnych (50 uczestników) 8. szkolenia z zakresu studium wykonalności (200 uczestników) 9. szkolenia z zakresu prawa zamówień publicznych (779 uczestników) 10. pakiet szkoleń (na poziomie zaawansowanym) z następujących zagadnień: szkody w środowisku zapobieganie i naprawa, planowanie i zagospodarowanie przestrzenne, ochrona przed hałasem w ocenach oddziaływania na środowisko, pola elektromagnetyczne w ocenach oddziaływania na środowisko przedsięwzięć (400 uczestników) 11. warsztaty w zakresie planowania, organizacji i prowadzenia konsultacji społecznych (408 uczestników) 12. warsztaty dla beneficjentów z sektora kultury (90 uczestników) 13. warsztaty dotyczące dyrektywy siedliskowej (50 uczestników). 5
2 Metodologia Ilościowy pomiar opinii uczestników szkoleń, realizowanych na zlecenie IZ POPT, w latach 2010-2011 został zrealizowany w drodze badania telefonicznego z uŝyciem techniki CATI (wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo). Badanie ilościowe przeprowadzono ze studia do badań CATI GfK Polonia w Warszawie w dniach 17 23 lutego 2012 r. Badanie zrealizowano na próbie n=400 wywiadów wg następującego podziału: uczestnicy szkoleń dla pracowników administracji publicznej zajmujących się wdraŝaniem funduszy europejskich, n=150 uczestnicy szkoleń dla pracowników odpowiedzialnych za przygotowanie i realizację projektów kluczowych, n=250 W ramach badania uzyskano następującą liczbę ocen dla poszczególnych szkoleń podlegających ocenie: Nazwa szkolenia Szkolenie z zakresu prawa zamówień publicznych dla pracowników administracji publicznej Liczba wywiadów 63 Szkolenie z zakresu kontroli raportów o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko 87 Szkolenia z zakresu polityki zrównowaŝonego rozwoju i zasad równych szans 21 Szkolenie z zakresu pomocy publicznej 21 Szkolenie z zakresu polityki społeczeństwo informacyjnego 16 Szkolenie z zakresu procesu inwestycyjnego 54 Szkolenie z zakresu etapów procesu inwestycyjnego w ramach programów operacyjnych* 4 Studium wykonalności 14 Szkolenia z zakresu prawa zamówień publicznych dla beneficjentów 41 Pakiet szkoleń środowiskowych 23 Warsztaty dot. planowania, organizacji i prowadzenia konsultacji społecznych 36 Warsztaty dla beneficjentów z sektora kultury 13 Warsztaty dotyczące dyrektywy siedliskowej* 7 Uwaga: w przypadku większości szkoleń, zwłaszcza tych wyróŝnionych * w tabeli powyŝej, mamy do czynienia z niską liczbą oceniających 6
W badanej grupie kobiety stanowiły 61%. Nieco ponad połowa respondentów nie przekroczyła 35 roku Ŝycia (53%). Kolejne 20% stanowiły osoby w wieku 36-40 lat, a osoby w wieku powyŝej 40 roku Ŝycia stanowiły 28% w badanej grupie. Największą cześć badanej grupy stanowiły osoby pracujące od 2 do 5 lat 41% oraz pracownicy ze staŝem od 5 do 10 lat 25%. Osoby zatrudnione powyŝej 10 lat stanowiły 19% badanych, a deklarujący staŝ krótszy niŝ 2 lata 15%. Najczęściej pracownicy, z którymi zrealizowano wywiady pracują w instytucjach centralnych lub wojewódzkich (odpowiednio 41% i 39% ankietowanych). 13% respondentów pracowała na szczeblu gminnym. Tylko 4% respondentów deklarowało wykonywanie obowiązków słuŝbowych w instytucji o zasięgu powiatowym. 7
3 Wyniki badania Wyniki badania zostaną przestawione w ujęciu pozwalającym na dokonanie porównania jakości szkoleń według ich rodzaju. W opisach wykresów wykorzystano następujące skróty: Prawo ZP dla AP - Szkolenie z zakresu prawa zamówień publicznych dla pracowników administracji publicznej; Raporty OŚ dla AP Szkolenie z zakresu kontroli sporządzania raportów o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko Szkolenia dla beneficjentów indywidualnych projektów kluczowych: Polityka RSiZR Szkolenia z zakresu polityki zrównowaŝonego rozwoju i zasad równych szans Pomoc publiczna Szkolenie z zakresu pomocy publicznej Polityka SI Szkolenie z zakresu polityki społeczeństwo informacyjnego Proces inwestycyjny Szkolenie z zakresu procesu inwestycyjnego Etapy PI Szkolenie z zakresu etapów procesu inwestycyjnego w ramach wybranych programów operacyjnych Studium wykonalności Szkolenia z zakresu sporządzania studium wykonalności Prawo ZP Szkolenia z zakresu prawa zamówień publicznych dla beneficjentów 4 szkolenia ŚR pakiet szkoleń środowiskowych Warsztaty KS warsztaty dot. planowania, organizacji i prowadzenia konsultacji społecznych Warsztaty SK warsztaty dla beneficjentów z sektora kultury Warsztaty DS warsztaty dotyczące dyrektywy siedliskowej 8
3.1 Jakość merytoryczna szkoleń Jakość merytoryczna szkoleń realizowanych w latach 2010-2011 na zlecenie Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym Pomoc Techniczna została oceniona wysoko. Ogółem 97% ankietowanych przyznało szkoleniom oceny bardzo dobre i dobre. Najwięcej ocen bardzo dobrych uzyskało szkolenie z zakresu pomocy publicznej oraz szkolenie nt. studium wykonalności. Negatywne oceny najczęściej otrzymało szkolenie dotyczące etapów procesu inwestycyjnego (25% wskazań), przy czym naleŝy pamiętać o niewielkiej liczbie oceniających to szkolenie. W pozostałych przypadkach negatywne oceny stanowiły 10% wskazań lub mniej. Rysunek 1. Ogólna ocena jakości szkolenia pod względem merytorycznym (w %) Uzyskana średnia ocena na skali od 1 do 4 (gdzie 1 oznaczało bardzo źle, 2- źle, 3- dobrze, a 4- bardzo dobrze ) jest zadowalająca. Odchylenia dla poszczególnych szkoleń nie są wysokie i świadczą o wyrównanym poziomie merytorycznym szkoleń wyjątek stanowi szkolenie z zakresu etapów inwestycyjnych, o którym wspomniano powyŝej. 9
Pozytywne oceny szkoleń pod względem merytorycznym znajdują potwierdzenie w ocenie ich przydatności rozumianej jako poszerzenie wiedzy uczestników w wyniku udziału w szkoleniu. Niemal wszyscy ankietowani twierdzą, Ŝe dzięki pozyskanym w czasie szkolenia informacjom udało im się poszerzyć wiedzę w omawianym zakresie. Tylko w przypadku dwóch szkoleń - etapy procesu inwestycyjnego oraz warsztaty dotyczące dyrektywy siedliskowej - blisko ¼ respondentów twierdzi, Ŝe nie przyczyniły się one do poszerzenia ich wiedzy. Rysunek 2. Ocena szkolenia pod względem uzyskanej wiedzy (w %) 10
Zdecydowana większość uczestników badania twierdzi, Ŝe organizator szkolenia w którym wzięli udział zdefiniował jego tematykę uwzględniając ich rzeczywiste potrzeby w omawianym zakresie. Tylko w przypadku dwóch szkoleń - etapy procesu inwestycyjnego oraz pakiet szkoleń środowiskowych - blisko ¼ respondentów twierdzi, Ŝe ich potrzeby nie zostały uwzględnione. W przypadku dwóch kolejnych - warsztaty dla beneficjentów z sektora kultury oraz warsztaty dotyczące dyrektywy siedliskowej - odsetek pozytywnie oceniających szkolenie pod względem dopasowania do potrzeb uczestników szkolenia spada poniŝej 80%. Rysunek 3. Ocena szkolenia pod względem uwzględnienia potrzeb uczestników (w %) 11
Wyniki badania wskazują, Ŝe większość uczestników szkoleń (79%) znała częściowo omawiany materiał. Co dziesiąty ankietowany zadeklarował, Ŝe wszystkie zagadnienia omawiane w ramach szkolenia były dla niego nowe, podczas gdy tej samej wielkości grupa twierdzi, Ŝe znali całość omawianego materiału. Wśród ankietowanych zabrakło osób, dla których tematyka szkolenia była niezrozumiała z powodu zbyt wysokiego poziomu. Takie wyniki potwierdzają wniosek, Ŝe zakres merytoryczny szkoleń był odpowiednio dopasowany do potrzeb uczestników. Niemal 80% uczestników otrzymało moŝliwość uzupełnienia swojej wiedzy, a kolejne 11% zdobyło całkowicie nową wiedzę. Jedynie 2% osób nie wyniosło nic ze szkolenia, którego nie słuchały ze względu na znajomość całości omawianego materiału (por. Rysunek 4). Największe dysproporcje w doborze uczestników zostały zaobserwowane w przypadku szkolenia z zakresu prawa zamówień publicznych dla pracowników odpowiedzialnych za przygotowanie i realizację projektów kluczowych. Co trzeci uczestnik tego szkolenia twierdzi, Ŝe znał materiał w całości, a tylko nieco ponad połowa słuchała szkolenia pomimo faktu, Ŝe materiał był im częściowo znany. Wysoki odsetek (około 20%) osób, które znały całość materiału omawianego na szkoleniu obserwujemy równieŝ w przypadku dwóch kolejnych szkoleń dla pracowników odpowiedzialnych za przygotowanie i realizację projektów kluczowych: pakiet szkoleń na poziomie zaawansowanym z zakresu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oraz szkolenie z polityki społeczeństwa informacyjnego. Więcej niŝ ¼ uczestników dwóch kolejnych szkoleń (z etapów procesu inwestycyjnego oraz warsztatów dotyczących dyrektywy siedliskowej) twierdzi, Ŝe czasami nie słuchała wykładu, gdyŝ omawiany materiał był im częściowo znany. 12
Rysunek 4. Opinie nt. dostosowania zakresu merytorycznego do potrzeb uczestników (w %) 13
3.2 Ocena pracy trenerów Wiedza trenerów w zakresie tematyki szkoleń została oceniona bardzo wysoko. W zdecydowanej większości przypadków uczestnicy szkoleń uwaŝają, Ŝe wiedza trenera lub trenerów prowadzących szkolenie była bardzo dobra. Co piaty respondent sądzi, Ŝe była ona dobra. Najlepsze oceny w tym zakresie otrzymali trenerzy prowadzący warsztaty dla beneficjentów z sektora kultury, szkolenia z zakresu studium wykonalności oraz warsztaty w zakresie planowania, organizacji i prowadzenia konsultacji społecznych. Średnie noty tych szkoleń wynoszą odpowiednio 4.0, 3.9 i 3.8 z moŝliwych 4.0 punktów. Warto odnotować, Ŝe oba szkolenia dla pracowników administracji publicznej uzyskały średnie noty w tym aspekcie na poziomie 3.8 punktów. Najsłabiej wiedzę trenerów ocenili uczestnicy szkolenia w zakresie etapów procesu inwestycyjnego oraz warsztatów dotyczących dyrektywy siedliskowej. NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe w przypadku obu tych szkoleń mamy do czynienia ze zbyt małą liczbą oceniających do wyciągania wiąŝących wniosków. Rysunek 5. Ocena wiedzy trenera w zakresie tematyki szkolenia (w %) 14
Nieco słabiej oceniono trenerów pod względem umiejętności pracy z grupą, choć i w tym przypadku wyniki są bardzo pozytywne: niemal 2/3 uczestników przyznało oceny bardzo dobre, a kolejna 1/3 dobre. Najwięcej ocen bardzo dobrych uzyskał trener prowadzący szkolenia z zakresu studium wykonalności. Kolejne pozycje zajmują warsztaty w zakresie planowania, organizacji i prowadzenia konsultacji społecznych, szkolenie z zakresu kontroli raportów o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla pracowników administracji publicznej (kaŝdorazowo około ¾ ocen bardzo dobrych) oraz szkolenie z prawa zamówień publicznych (nieco ponad 70% ocen bardzo dobrych). Najwięcej ocen negatywnych w tym kontekście uzyskały warsztaty dotyczące dyrektywy siedliskowej. NaleŜy jednak pamiętać o niskiej liczbie oceniających to szkolenie. Rysunek 6. Ocena trenera pod względem umiejętności pracy z grupą (w %) 15
Znakomita większość uczestników szkoleń uwaŝa, Ŝe materiał był przekazywany w sposób zrozumiały, Ŝe trenerzy stworzyli im moŝliwość aktywnego udziału w szkoleniu, a takŝe udzielali odpowiedzi na pytania/potrzeby informacyjne zgłaszane na bieŝąco w trakcie szkolenia. 16
Najwięcej (blisko 20%) negatywnych ocen pod względem udzielania odpowiedzi na pytania uczestników, uzyskał trener pakietu szkoleń z zakresu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko dla pracowników odpowiedzialnych za przygotowanie i realizację projektów kluczowych. W przypadku kolejnych dwóch szkoleń dla tej samej grupy uczestników warsztatów dotyczących dyrektywy siedliskowej oraz szkolenia z zakresu polityki równych szans i zasady zrównowaŝonego rozwoju takie zastrzeŝenie zgłosiło około 10% ankietowanych uczestników. Rysunek 9 Pod względem przystępności przekazu, tylko jedno szkolenie (z zakresu polityki równych szans i zasady zrównowaŝonego rozwoju) uzyskało 5% ocen negatywnych. W przypadku trzech innych szkoleń (warsztaty z konsultacji społecznych, kontroli raportów oraz prawa zamówień publicznych) mamy do czynienia z negatywnymi ocenami na poziomie 2-3% wskazań. Rysunek 7. Ocena trenera pod względem przystępności przekazu (w %) 17
Pod względem stwarzania przez trenera moŝliwości aktywnego udziału uczestników, nieco słabiej wypadły dwa szkolenia dla pracowników odpowiedzialnych za przygotowanie i realizację projektów kluczowych: pakiet szkoleń z zakresu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oraz warsztaty dla beneficjentów z sektora kultury. W obu przypadkach niemal 10% ankietowanych twierdzi, Ŝe trener nie dawał moŝliwości aktywnego udziału w szkoleniu. W przypadku ostatniego z nich, drugie tyle uczestników nie potrafi stwierdzić czy była taka moŝliwość. Rysunek 8. Ocena trenera pod względem stwarzania moŝliwości aktywnego udziału (w %) 18
Najwięcej (blisko 20%) negatywnych ocen pod względem udzielania odpowiedzi na pytania uczestników, uzyskał trener pakietu szkoleń z zakresu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko dla pracowników odpowiedzialnych za przygotowanie i realizację projektów kluczowych. W przypadku kolejnych dwóch szkoleń dla tej samej grupy uczestników warsztatów dotyczących dyrektywy siedliskowej oraz szkolenia z zakresu polityki równych szans i zasady zrównowaŝonego rozwoju takie zastrzeŝenie zgłosiło około 10% ankietowanych uczestników. Rysunek 9. Ocena trenera pod względem udzielania odpowiedzi na pytania (w %) 19
3.3 Ocena warunków realizacji szkolenia Niemal 60% ankietowanych oceniła warunki, w których odbyło się szkolenie bardzo dobrze, a niemal wszyscy pozostali dobrze. Obserwujemy dość duŝe zróŝnicowanie w ocenie warunków realizacji poszczególnych szkoleń. Najsłabiej pod tym względem zostały ocenione oba szkolenia dla pracowników administracji publicznej, zwłaszcza szkolenie z prawa zamówień publicznych. Spośród pozostałych szkoleń najlepiej oceniono warunki w jakich przeprowadzono szkolenia nt. etapów procesu inwestycyjnego, procesu inwestycyjnego, polityki społeczeństwa informacyjnego oraz warsztaty dla beneficjentów z sektora kultury (około 70% ocen bardzo dobrych). Rysunek 10. Ogólna ocena warunków, w których odbyło się szkolenie (w %) 20
Znakomita większość (ponad 90%) ogółu ankietowanych uwaŝa, Ŝe sale szkoleniowe były odpowiednio dopasowane do liczby uczestników oraz dogodnie zlokalizowane, Ŝe sprzęt wykorzystywany podczas szkolenia ułatwiał zrozumienie materiału oraz, Ŝe szkolenie zostało przeprowadzone z wykorzystaniem niezbędnego sprzętu. Jak juŝ wspomniano, ponad 90% ankietowanych uwaŝa, Ŝe wielkość sali, w której odbyło się szkolenie była dopasowania do liczby uczestników szkolenia. Zdanie to rzadziej podzielali uczestnicy pakietu szkoleń dotyczących oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Rysunek 11. Dopasowanie sali do liczby uczestników szkolenia (w %) 21
Pod względem przydatności zastosowanego sprzętu najlepiej wypadają wszystkie trzy warsztaty podlegające ocenie, szkolenie z polityki społeczeństwa informacyjnego oraz szkolenia z procesu inwestycyjnego i z prawa zamówień publicznych. Najsłabiej wypada studium wykonalności. W przypadku tego szkolenia 7% ankietowanych stwierdziło, Ŝe zastosowany podczas szkolenia sprzęt nie ułatwił zrozumienia materiału. Rysunek 12. Przydatność zastosowanego sprzętu (w %) 22
Niemal wszyscy uczestnicy badania uwaŝają, Ŝe podczas szkolenia w którym wzięli udział zastosowano niezbędny sprzęt. Podobnie jak w przypadku oceny przydatności zastosowanego sprzętu, 7% uczestników szkolenia z zakresu studium wykonalności nie podzielało tej opinii. Rysunek 13. Zastosowanie niezbędnego sprzętu (w %) 23
Wszyscy ankietowani uczestnicy warsztatów dla beneficjentów z sektora kultury, warsztatów dotyczących dyrektywy siedliskowej i szkolenia z polityki społeczeństwa informacyjnego uznali lokalizację szkolenia za dogodną. Najsłabiej pod tym względem wpada szkolenie z etapów procesu inwestycyjnego (co czwarty ankietowany negatywnie ocenia lokalizację szkolenia) oraz studium wykonalności i prawa zamówień publicznych (około 20% negatywnych ocen). Kolejne trzy szkolenia (z polityki równych szans i zasady zrównowaŝonego rozwoju, pakietu szkoleń środowiskowych oraz z prawa zamówień publicznych dla pracowników administracji publicznej) otrzymało ponad 10% negatywnych ocen za dogodność lokalizacji szkolenia. Rysunek 14. Dogodność lokalizacji szkolenia (w %) 24
3.4 Ocena materiałów szkoleniowych Niemal wszyscy uczestnicy szkoleń będących przedmiotem analizy otrzymali w ich trakcie materiały szkoleniowe. Wyjątek stanowią warsztaty dotyczące dyrektywy siedliskowej: uczestnicy tego szkolenia statystycznie rzadziej potwierdzili otrzymanie materiałów szkoleniowych. Rysunek 15. Dostępność materiałów szkoleniowych (w %) Uczestnicy szkoleń są zadowoleni z otrzymanych materiałów szkoleniowych. Znakomita większość ocenia je pozytywnie (suma ocen bardzo dobrych i dobrych) pod kaŝdym z trzech względów podlegających ocenie, przy czym nieco słabiej oceniono ich przydatność do pracy. Podczas gdy połowa ankietowanych oceniła zawartość merytoryczną oraz formę materiałów szkoleniowych bardzo dobrze, w przypadku przydatności w pracy odsetek wysoko oceniających materiały szkoleniowe spada do 1/3 ankietowanych (por. Rysunek 16). Tendencja do słabszej oceny materiałów szkoleniowych pod względem ich przydatności jest widoczna na wykresie przedstawiającym zestawienie średnich ocen na wszystkich wymiarach (por. Rysunek 17). 25
Pod względem zawartości merytorycznej materiałów szkoleniowych największy odsetek ocen bardzo dobrych przyznali uczestnicy następujących trzech szkoleń: studium wykonalności, proces inwestycyjny oraz prawo zamówień publicznych. W zakresie oceny formy materiałów szkoleniowych (ich przejrzystość, układ) bardzo dobre oceny statystycznie częściej przyznawali uczestnicy szkoleń dotyczących procesu inwestycyjnego oraz prawa zamówień publicznych, rzadziej zaś pakietu szkoleń środowiskowych. Przydatność w pracy to nieco słabsza strona przygotowanych materiałów. Średnie oceny w przypadku szkolenia nt. polityki społeczeństwa informacyjnego, polityki równych szans i zasad zrównowaŝonego rozwoju oraz pakietu szkoleń środowiskowych były poniŝej zadowalającego poziomu. W tych przypadkach oczekiwania uczestników szkoleń pod względem przydatności materiałów szkoleniowych w pracy nie zostały zaspokojone. Słabo oceniono równieŝ przydatność materiałów ze szkolenia na temat etapów procesu inwestycyjnego oraz z warsztatów dla beneficjentów z sektora kultury, przy czym materiały z tego ostatniego szkolenia zostały najsłabiej ocenione równieŝ pod względem formy i zawartości merytorycznej. NaleŜy jednak mieć na uwadze małą liczbę oceniających te szkolenie (odpowiednio 4 i 7 osób). 26
Rysunek 16. Ocena materiałów szkoleniowych (w % ocen bardzo dobrych). Rysunek 17. Ocena materiałów szkoleniowych (zestawienie średnich). 27
3.5 Przydatność uzyskanej wiedzy Niemal 90% ankietowanych twierdzi, Ŝe szkolenie w duŝym stopniu spełniło jego oczekiwania, w tym 25% w bardzo duŝym. Najwięcej bardzo zadowolonych obserwujemy w przypadku studium wykonalności. Ponad 40% uczestników tego szkolenia uwaŝa, Ŝe spełniło ono ich oczekiwania w bardzo duŝym stopniu. Kolejne dwa szkolenia, które uzyskały więcej takich wskazań to szkolenie z procesu inwestycyjnego oraz z kontroli raportów o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla pracowników administracji publicznej (odpowiednio 35% i 29%). Oczekiwania uczestników najsłabiej spełnił pakiet szkoleń środowiskowych dla pracowników odpowiedzialnych za przygotowanie i realizację projektów kluczowych. Więcej słabych ocen uzyskały równieŝ szkolenia z etapów procesu inwestycyjnego, warsztaty dla beneficjentów z sektora kultury (około 24% negatywnych ocen) oraz warsztaty nt. konsultacji społecznych i szkolenie z polityki równych szans i zasady zrównowaŝonego rozwoju (około 15% negatywnych ocen). Rysunek 18. Stopień spełnienia oczekiwań uczestników (w %) O przydatności szkolenia najlepiej świadczy stopień wykorzystania zdobytej wiedzy w pracy. Wśród ogółu ankietowanych niemal 60% twierdzi, Ŝe wykorzystuje zdobytą wiedzę w duŝym stopniu, a kolejne 10% - w bardzo duŝym stopniu. 28
Najlepiej pod tym względem wypada szkolenie z prawa zamówień publicznych. Otrzymało ono najwyŝszą średnią notę (3.1 z moŝliwych 4.0 punktów) oraz najwyŝszy odsetek wykorzystujących w bardzo duŝym stopniu wiedzę nabytą w trakcie szkolenia (24%). Takich odpowiedzi statystycznie częściej udzielali równieŝ uczestnicy szkolenia z zakresu procesu inwestycyjnego oraz warsztatów dla beneficjentów z sektora kultury (odpowiednio 17% i 15% wykorzystujących wiedzę ze szkolenia w duŝym stopniu). Najmniej przydatnym okazało się szkolenie z polityki równych szans i zasady zrównowaŝonego rozwoju niemal 30% ankietowanych wykorzystuje wiedzę z tego szkolenia w małym stopniu, a kolejne ¼ w stopniu znikomym. Kolejne dwa szkolenia, które otrzymały niemal połowę negatywnych ocen pod tym względem to szkolenie z polityki społeczeństwa informacyjnego oraz pakiet szkoleń środowiskowych. Rysunek 19. Wykorzystywanie zdobytej wiedzy w pracy (w %) 29
Zdaniem większości ankietowanych (około 60%) szkolenia będą bardziej efektywne jeŝeli zostaną wzbogacone o większą liczbę ćwiczeń i przykładów praktycznych i/ lub ich tematyka zostanie dostosowana do potrzeb danej instytucji. Zwiększenie nacisku na praktykę częściej rekomendują pracownicy odpowiedzialni za projekty kluczowe, w tym zwłaszcza uczestnicy szkolenia z pomocy publicznej, niŝ pracownicy administracji publicznej. Nieco ponad 40% uczestników badania radzi lepiej kontrolować dobór uczestników szkolenia. Takiej odpowiedzi częściej udzielali uczestnicy szkolenia z zakresu stosowania prawa zamówień publicznych dla pracowników administracji państwowej i warsztatów dotyczących planowania, organizacji i prowadzenia konsultacji społecznych. Dodatkowo, częściej wskazywali ją pracownicy szczebla centralnego, rzadziej zaś pracownicy szczebla wojewódzkiego. Rzadziej niŝ wśród ogółu ankietowanych, takie remedium sugerowały osoby w wieku powyŝej 40 lat oraz osoby ze staŝem pracy powyŝej 10 lat. Niemal co trzeci ankietowany rekomenduje organizację większej ilości spotkań w ramach szkolenia. Częściej takie remedium proponują najmłodsi uczestnicy badania (w wieku do 30 lat) oraz osoby, które mają trudności z zadaniami słuŝbowymi związanymi z procesem inwestycyjnym i/lub procedurami i dokumentacją przetargową. Co dziesiąty uczestnik badania zaproponował zaprosić innych prowadzących i/lub poprawić materiały szkoleniowe. Pierwsze z nich częściej wysuwali najmłodsi uczestnicy badania (do 30 lat), a drugie męŝczyźni. Pozostałe propozycje, zwiększenie nacisku na teorię oraz poprawa warunków i/lub sposobu prowadzenia szkolenia, uzyskały mniej niŝ 10% wskazań wśród ogółu ankietowanych (por. Rysunek 20). 30
31
Rysunek 20. Rekomendacje uczestników odnośnie kierunków poprawy szkoleń (w %) 32
Wskaźnikiem, który dobrze odzwierciedla ogólną ocenę szkolenia jest zamiar polecenia. Na pytanie czy ankietowani poleciliby szkolenie organizowane na zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego znajomym i kolegom na podobnych stanowiskach, 96% ogółu ankietowanych udzieliła odpowiedzi potwierdzającej, w tym niemal 60% - zdecydowanie tak. Zdecydowanych polecić szkolenie organizowane przez MRR jest statystycznie więcej wśród uczestników szkolenia z zakresu procesu inwestycyjnego, najwięcej zaś wśród uczestników szkoleń ze studium wykonalności i pomocy publicznej. Najsłabiej pod względem zamiaru polecenia wypada szkolenie z etapów procesu inwestycyjnego. NaleŜy mieć na uwadze, Ŝe to szkolenie oceniły tylko 4 osoby. Rysunek 21. Zamiar polecenia szkoleń organizowanych przez MRR (w %) 33
3.6 Zainteresowanie udziałem w kolejnych szkoleniach 95% ankietowanych jest zainteresowana udziałem w kolejnych szkoleniach, w tym blisko 60% w duŝym stopniu. Najwięcej takich deklaracji składali uczestnicy szkoleń z pomocy publicznej, studium wykonalności, warsztatów dotyczących dyrektywy siedliskowej oraz pakietu szkoleń środowiskowych (około 70% i średnia ocena na poziomie 3.7 z moŝliwych 4.0 punktów). Rysunek 22. Zainteresowanie udziałem w kolejnych szkoleniach (w %) 34
Najczęściej ankietowani mają trudności z interpretacją przepisów prawa polskiego i unijnego niemal 60% wskazało to zagadnienie jako jedno z trzech zadań słuŝbowych stanowiących najwięcej problemów. Takiej odpowiedzi częściej udzielali pracownicy odpowiedzialni za projekty kluczowe, w tym zwłaszcza uczestnicy pakietu szkoleń środowiskowych oraz szkolenia nt. prawa zamówień publicznych, niŝ pracownicy administracji publicznej. Blisko 40% wskazało zadania związane z przygotowaniem procedur i dokumentacji przetargowej. Częściej trudności z takim zadaniem zgłaszali uczestnicy szkolenia z kontroli sporządzania raportów o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla pracowników administracji publicznej oraz osoby ze staŝem pracy w danej instytucji powyŝej 10 lat. 30% badanym najwięcej problemów sprawiają zadania związane z interpretacją załoŝeń i wytycznych związanych ściśle ze specyfiką danego sektora i/lub rozliczanie projektów. Kolejne cztery zadania, które uzyskały 10-15% wskazań wśród ogółu ankietowanych to tematy związane z oddziaływaniem na środowisko, studium wykonalności oraz procesem inwestycyjnym (por. Rysunek 23). Warto odnotować, Ŝe pracownicy administracji publicznej częściej zgłaszali trudności z zakresu procesu inwestycyjnego oraz polityki społeczeństwa informacyjnego, podczas gdy pozostali uczestnicy badania częściej mają problemy z przygotowaniem studium wykonalności oraz sprawozdań z realizacji pomocy publicznej. Interpretacja wyników studium wykonalności to problem, z którym częściej borykają się pracownicy o staŝu pracy powyŝej 5 lat oraz pracownicy szczebla centralnego. Pracujący na szczeblu gminy częściej wskazywali w tym kontekście na przygotowanie studium wykonalności dla projektów oraz przeprowadzanie procedury oddziaływania inwestycji na środowisko. To ostatnie zadanie uzyskało więcej wskazań równieŝ wśród pracowników szczebla wojewódzkiego. 35
Rysunek 23. Zadania słuŝbowe sprawiające uczestnikom najwięcej trudności (w %) statystycznie częściej 36
NiezaleŜnie od specyfiki zgłaszanego problemu/trudności, znakomita większość deklaruje zainteresowanie wsparciem w postaci szkolenia. PoniŜej prezentujemy ranking zgłaszanych potrzeb szkoleniowych dla ogółu ankietowanych. Rysunek 24. Zapotrzebowanie na szkolenia z poszczególnych tematów (w %) 37
Wśród oczekiwanych innych form wsparcia najczęściej wskazywane są: doradztwo ze strony ekspertów oraz utworzenie i regularne spotkania grupy roboczej (po 25% wskazań), nawiązywanie nieformalnych kontaktów z instytucjami w danym sektorze oraz robocze kontakty do opiekunów projektów (po 13% wskazań). Pozostałe formy oczekiwanego wsparcia były wskazywane marginalnie, gdyŝ na pytanie to odpowiedziało w sumie 40 osób. Rysunek 25. Zainteresowanie innymi formami wsparcia (w %) 38
Szkolenia związane z programowaniem nowej perspektywy finansowej 2014-2020 cieszą się duŝym zainteresowaniem wśród ankietowanych. Zapytani o to jakie zagadnienia z tego zakresu stanowiłyby dla nich ciekawy zakres szkolenia, tylko 4% udzieliło odpowiedzi Ŝadne. Ponad połowa respondentów zgłosiła zainteresowanie szkoleniem z zakresu kwalifikowalności wydatków. Trzy kolejne zagadnienia pomoc publiczna, określanie priorytetów, celów i mierzalnych wskaźników oraz rozporządzenia Rady i Komisji zostały wskazane przez niemal 1/3 ankietowanych, a partnerstwo publiczno-prywatne oraz planowanie strategiczne przez niemal 1/5. Rysunek 26. Zainteresowanie szkoleniami dot. nowej perspektywy finansowej 2014-2020 (w %) 39
4 Wnioski Analiza wyników badania pokazała, Ŝe szkolenia zrealizowane na zlecenie IZ POPT w latach 2010-2011 zostały zaplanowane i zrealizowane w sposób bardzo zadowalający. Świadczą o tym trzy główne wskaźniki pomiaru: Ocena jakości merytorycznej szkoleń 97% ocen pozytywnych, w tym 65% bardzo dobrych Zamiar polecenia szkoleń organizowanych przez MRR 96%, w tym 57% zdecydowanie tak Zainteresowanie udziałem w kolejnym szkoleniu 95%, w tym 57% zdecydowanie tak Rzeczywiste potrzeby uczestników zostały skutecznie uwzględnione tak na etapie definicji tematu szkolenia, jak i kwalifikacji uczestników do szkolenia. W rezultacie w szkoleniach brały udział tylko nieliczne osoby, dla których wszystkie omawiane zagadnienia były całkowicie nowe (11%) lub takie, które znały całość materiału (10%). 96% ankietowanych poszerzyła swoją wiedzę w wyniku szkolenia. Niemal wszyscy ankietowani pozytywnie ocenili wiedzę trenerów w zakresie tematyki szkolenia oraz ich pracę pod względem przekazywania materiału w sposób zrozumiały, umoŝliwiania aktywnego udziału w szkoleniu oraz udzielania odpowiedzi na pytania i potrzeby informacyjne zgłaszane na bieŝąco w trakcie szkolenia. Nieco słabiej oceniono ich umiejętności pracy z grupą. Mniej entuzjastycznie zostały ocenione warunki w jakich odbywały się szkolenia, zwłaszcza przez pracowników administracji publicznej, pomimo powszechnie potwierdzonej dogodności lokalizacji, dostosowania wielkości sali do liczby uczestników oraz zastosowania niezbędnego sprzętu. Uczestnicy szkoleń są zadowoleni z otrzymanych materiałów szkoleniowych, przy czym wyŝej oceniano ich zawartość merytoryczną i formę niŝ przydatność w pracy. Choć blisko 90% ankietowanych twierdzi, Ŝe ich oczekiwania wobec szkolenia zostały w duŝym stopniu spełnione, niecałe 70% wykorzystuje zdobytą podczas szkolenia wiedzę w trakcie pełnionych obowiązków. Najczęściej wymienianymi mankamentami szkoleń był niedostateczny nacisk na stronę praktyczną (brak ćwiczeń i przykładów z praktyki) oraz niesprofilowanie tematyki pod kątem danej instytucji/ sektora. Poprawy w tym zakresie oczekuje niemal 60% ankietowanych. Rzadziej zgłaszane rekomendacje mające na celu poprawę szkoleń to lepszy dobór uczestników oraz organizacja większej ilości spotkań. Mimo uwag krytycznych, szkolenia są nadal cenioną i oczekiwaną formą wsparcia dla uczestników badania i warto udoskonalać ten obszar. Obecnie największym zapotrzebowaniem cieszą się następujące tematy szkoleniowe: Interpretacja przepisów prawa polskiego i unijnego związanych ściśle ze specyfiką danego sektora niemal 60% wśród ogółu ankietowanych, więcej wśród pracowników odpowiedzialnych za przygotowanie i realizację projektów kluczowych Przygotowanie procedury i dokumentacji przetargowej (prawo zamówień publicznych) 40
niemal 40% wśród ogółu ankietowanych, więcej wśród pracowników administracji publicznej Interpretacja załoŝeń i wytycznych związanych ściśle ze specyfiką danego sektora 29% wśród ogółu ankietowanych Rozliczanie projektów 29% wśród ogółu ankietowanych, więcej wśród pracowników odpowiedzialnych za przygotowanie i realizację projektów kluczowych Wśród pracowników administracji publicznej istnieje takŝe większe zapotrzebowanie niŝ wśród pracowników odpowiedzialnych za projekty kluczowe na szkolenia z zakresu procesu inwestycyjnego i polityki społeczeństwa informacyjnego Istnieje takŝe duŝe zainteresowanie szkoleniami dotyczącymi nowej perspektywy finansowej 2014-2020, w tym zwłaszcza: Kwalifikowalność wydatków ponad 50% wśród ogółu ankietowanych Pomoc publiczna około 30% wśród ogółu ankietowanych, niemal 50% wśród pracowników administracji publicznej Określanie priorytetów, celów i mierzalnych wskaźników około 30% wśród ogółu ankietowanych Rozporządzenia Rady i Komisji dotyczące nowej perspektywy finansowej 2014-2010 około 30% wśród ogółu ankietowanych Partnerstwo Publiczno-Prywatne niemal 20% wśród ogółu ankietowanych, więcej wśród pracowników odpowiedzialnych za przygotowanie i realizację projektów kluczowych Planowanie strategiczne niemal 20% wśród ogółu ankietowanych, więcej wśród pracowników odpowiedzialnych za przygotowanie i realizację projektów kluczowych Wśród pracowników administracji publicznej istnieje takŝe większe zapotrzebowanie na szkolenie z zakresu zwrotnych instrumentów finansowych, natomiast wśród pracowników odpowiedzialnych za przygotowanie i realizację projektów kluczowych na planowanie, organizację i prowadzenie konsultacji społecznych MoŜna takŝe wskazać alternatywne lub uzupełniające formy wspierania, rozwijania kompetencji zawodowych. Do tych form w szczególności naleŝą: Doradztwo ze strony ekspertów (panel ekspertów, objętych umową czasową/ ramową) z zakresu prawa lub rachunkowości; Tworzenie bardziej lub mniej formalnych informacyjnych grup roboczych (złoŝonych z przedstawicieli IZ, IP wszystkich osób, które zajmują się danym tematem/ programem). 41