e-learning w edukacji Sebastian Wasiołka
Plan prezentacji 1. Definicje. 2. Terminologia. 3. Klasyfikacja systemów e-learning. 4. Elementy procesu e-learningowego. 5. Podstawowe funkcje e-learningu. 6. Wady i zalety e-learningu. 7. Mity związane z e-learningiem. 8. Standardy e-learningu. 9. E-Learning a inne formy nauczania. 2
Plan prezentacji cd. 10. Standardy treści elektronicznych. 11. Elementy składowe treści elektronicznych. 12. Metody uwierzytelniania. 13. Wpływ e-learningu na proces zapamiętywania. 14. Podsumowanie. 15. Bibliografia. 3
1. Definicje e-learning kształcenie na odległość (ang. distance learning) w której rozwój umiejętności i wiedzy jest realizowany przy użyciu nowoczesnych technologii informacyjno komunikacyjnych, kształcenie przy użyciu komputera (ang. Computer Based Training) oznacza wykorzystanie komputera jako narzędzia dydaktycznego zarządzającego procesem nauczania uczenia się), kształcenie przez Internet (ang. Internet Based Training /Web Based Training), w którym dystrybucja informacji oraz komunikacja pomiędzy uczestnikami szkolenia jest realizowana przy pomocy sieci Internet. 4
1. Definicje Blended Learning połączenie dwóch metod: szkoleń tradycyjnych, które odbywają się w grupach i są prowadzone przez trenerów będących ekspertami w swojej dziedzinie, szkoleń e-learning, w których uczestnicy uczą się samodzielnie przy wykorzystaniu materiałów w formie elektronicznej, dostępnych najczęściej poprzez sieć komputerową (Internet, firmowy intranet lub ekstranet). 5
2. Terminologia distance education edukacja na odległość, distance learning uczenie na odległość, distance teaching nauczanie na odległość, teleteaching nauczanie na odległość z wykorzystaniem środków telekomunikacyjnych, video-conferencing wideokonferencje, computer-conferencing konferencje realizowane przy pomocy komputerów włączonych do sieci, computer-mediated communication komunikacja realizowana za pomocą komputerów w sieci, teaching by network nauczanie przez sieć komputerową 6
7 3. Klasyfikacja systemów e-learning: LMS (Learning Management System) służące do zarządzania szkoleniami, SMS (Skills Management System) służące do zarządzania kompetencjami i umiejętnościami, AS (Assessment System) służące do zarządzania działaniami związanymi z testowaniem, zbieraniem opinii, certyfikacją itp. LCMS (Learning Content Management System) system zarządzania treścią szkoleniową potrafi zarządzać wyłącznie procesem szkoleniowym bazującym na kursach e- learningowych. LMS zarządza wszystkimi działaniami szkoleniowymi. EPSS (Electronic Performance Support System) elektroniczny system wspierania wydajności, wsparcie na stanowisku pracy, AT (Authoring Tool) rozwiązania autorskie, LCS (Live Communication System) system zarządzania zdalną komunikacją, VCS (Virtual Classroom System) komunikowanie się w trakcie szkolenia wszystkich uczestników, nauczycieli, administratorów (e-mail, czat, forum dyskusyjne, audio-wideo-konferencje.
3. Klasyfikacja systemów e-learning LMS (Learning Management System) system zarządzania szkoleniami, rozwinięcie funkcji systemów rejestracyjnych, wykorzystanie portalu korporacyjnego do automatyzowania prac związanych z zarządzania procesem szkoleniowym oraz wszelkimi innymi procesami, które funkcjonują w jego otoczeniu (np. komunikacja, zbieranie danych), prowadzenie analiz działań szkoleniowych w wielu różnych wymiarach (jakości szkolenia, kosztów, efektywności biznesowej szkolenia, zdolności percepcyjnych) w celu optymalizacji procesu szkoleniowego, wykorzystanie infrastruktury sieciowej do dostarczania na indywidualne stanowisko pracy szkolenia w postaci elektronicznej. 8
3. Klasyfikacja systemów e-learning Funkcje LMS zarządcze, śledzące proces nauczania, analityczne i raportujące, związane z treścią szkoleniową, wspierające prowadzenie szkoleń zdalnych. 9
3. Klasyfikacja systemów e-learning SMS (Skills Management System) system zarządzania kompetencjami i umiejętnościami, zarządzanie modelami kompetencyjnymi, czyli strukturami danych łączącymi stanowiska pracy, kompetencje wymagane na tych stanowiskach oraz działania szkoleniowe, które te kompetencje budują. 10
3. Klasyfikacja systemów e-learning Funkcje SMS moduł oceny, analiza luk kompetencyjnych, funkcje doboru szkoleń mających na celu uzupełnienie konkretnej luki kompetencyjnej, wyszukiwanie osób o określonych kompetencjach. 11
3. Klasyfikacja systemów e-learning AS (Assessment System) system do testowania, zbierania opinii, certyfikacji itp., osoby zaangażowane w przygotowanie testów i egzaminów (eksperci merytoryczni, autorzy, osoby szkolące), osoby egzaminowane (zwykle studenci lub pracownicy firm, czasem także kooperanci), osoby kontrolujące wyniki (menedżerowie, osoby zarządzające procesem szkoleń). 12
3. Klasyfikacja systemów e-learning LCMS (Learning Content Management System) system do zarządzania treścią szkoleniową, głównym zastosowaniem jest obiektowe projektowanie, opracowywanie, składowanie oraz dostarczanie materiałów szkoleniowych różnymi kanałami dystrybucji. 13
3. Klasyfikacja systemów e-learning Funkcje LCMS projektowanie i opracowywanie treści szkoleniowej, składowanie treści, dostarczanie treści osobom szkolonym, funkcja administracyjna, funkcja wiązana z przebiegiem szkolenia, funkcje śledzące i raportujące. 14
3. Klasyfikacja systemów e-learning EPSS (Electronic Performance Support System) elektroniczny system wsparcia, system bazuje na zasobach wiedzy szkoleniowej, modułach, obiektach lub tematach, umożliwia wydobywanie jedynie tych fragmentów wiedzy, którą są potrzebne, przeciwdziałanie zjawisku pieska preriowego. 15
3. Klasyfikacja systemów e-learning AT (Authoring Tool) rozwiązania autorskie, opracowywanie elementów szkoleń (różnego rodzaju edytory, konwertery itp.), opracowywanie kursu na bazie dostępnych lub opracowywanych wcześniej elementów. 16
3. Klasyfikacja systemów e-learning LCS (Live Communication System) system zarządzania zdalną komunikacją prowadzoną w trybie synchronicznym, zwiększa poziom świadczonych usług podążanie za ogólnymi trendami i wykorzystaniem technologii w działaniach biznesowych. 17
3. Klasyfikacja systemów e-learning Funkcje LCS sprzedażowe (zdalne prezentacje handlowe itp.), marketingowe (organizacja wirtualnych seminariów), wsparcie klienta (zdalne rozwiązywanie problemów), wewnętrzna komunikacja (praca zespołowa na odległość). 18
4. Elementy procesu e-learningu Kompleksowy proces e-learningu składa się z wielu elementów. Na jednym jego krańcu znajdują się działania związane z dobieraniem komponentów treści szkoleniowej oraz projektowaniem i opracowywaniem materiałów edukacyjnych (schematy graficzne, prezentacje), na drugim zaś osoba szkolona, która korzysta z kursu za pośrednictwem zaawansowanego środowiska programistycznego. 19
4. Elementy procesu e-learningu: zarządzanie zasobami treści, dystrybucja materiałów szkoleniowych, zarządzanie procesem szkoleń, zarządzanie ludźmi w procesie szkoleń, udostępnianie treści szkoleniowej online, śledzenie procesu dydaktycznego, raportowanie wyników szkolenia, zdalna komunikacja i współpraca. 20
21 4. Elementy procesu e-learningu
5. Podstawowe funkcje e-learningu wspieranie wirtualnych społeczności (czat, forum, lista dyskusyjna,), które pod nadzorem nauczyciela mogą stać się miejscem wymiany wiedzy, doświadczeń lub wspólnego rozwiązywania zadań, zapewnienie grupowej komunikacji (audio i wideokonferencje) i pracy (wirtualne tablice, konferencje internetowe), które mogą posłużyć nauczycielowi do prezentacji problemu oraz jego rozwiązania na forum grupy, monitoring aktywności grupowej realizowanej na odległość (np. ćwiczenia lub zadania zlecane drogą elektroniczną przez nauczyciela). 22
6. Wady i zalety e-learningu ZALETY redukcja kosztów realizacji szkoleń, centralizacja procesu nauczania, Standaryzacja wiedzy, ułatwiony kontakt z mentorem, ekspertem metodycznym lub trenerem, powtarzalna jakość szkoleń, łatwość modyfikacji treści i jej natychmiastowej dystrybucji, wygoda realizacji szkoleń, interaktywna i angażująca forma szkolenia, możliwość lepszego wykorzystania zasobów wiedzy organizacji. WADY dodatkowo, często spora inwestycja, duży odsetek osób nie kończy kursów e-learningowych, opór osób szkolonych do pracy z komputerem. uzależnienie od dostawcy kursów e-learningowych, mała wiarygodność w procesie zdalnej komunikacji, konieczność zaangażowania dużych zasobów podczas realizacji procesów e-learningu (wdrożenie przestaje być zadaniem wyłącznie działu szkoleń). 23
6. Zalety Blended Learningu łączą w sobie zalety zajęć tradycyjnych oraz elektronicznych, wspomagają wyrównanie poziomu wiedzy uczestników szkoleń tradycyjnych, dzięki ich wcześniejszemu uczestnictwu w szkoleniach zdalnych, wspomaga utrwalanie i sprawdzanie wiedzy zdobytej podczas zajęć tradycyjnych, zwiększa elastyczność w planowaniu działań. 24
7. Mity związane z e-learningiem e-learning można wdrożyć w dwa tygodnie. wdrożenie e-learningu nie polega na instalacji systemu informatycznego (to faktycznie da się zrobić w 2 tygodnie), ale na gruntownym przemodelowaniu wybranych procesów i zmianie postaw pracowniczych. Aby wdrożenie zakończyło się sukcesem, niezbędne jest podjęcie wielu dodatkowych działań mających niewiele wspólnego z technologią, które trwają nieraz wiele miesięcy lub lat. 25
7. Mity związane z e-learningiem e-learning polega na wdrożeniu LMS teorię, że LMS to jedyne poprawne rozwiązanie, może głosić tylko osoba reprezentująca dostawcę takich właśnie środowisk informatycznych, można z powodzeniem stosować w e-learningu inne systemy lub wręcz obywać się bez nich. 26
8. Standardy e-learningu specyfikacje techniczne, których celem jest: o umożliwienie komunikacji między kursem informatycznym (comunnications standards), a środowiskiem o zdefiniowanie sposobów opisywania treści struktur metadanych oraz reguł korzystania z nich (metadata standards), o opisanie sposobu łączenia różnych elementów treści w jeden spójny zasób szkoleniowy (packaging standards), standardy ergonomiczne, których głównym celem jest zapewnienie wygody korzystania z treści szkoleniowej, standardy dostępności, służące do zapewnienia dostępu do treści szkoleniowej wszystkim osobom, standardy jakości zapewnienie wysokiej wartości edukacyjnej, wytyczne dotyczące danych multimedialnych minimalizacja objętości przy zachowaniu dobrej jakości obrazu, standardy korporacyjne, pracownika. mające na celu wsparcie szkolonego 27
28 9. E-learning a inne formy nauczania
10. Standardy treści elektronicznych Wyróżnia się 4 standardy treści elektronicznych: 1) AICC. 2) IMS. 3) ADL SCORM. 4) IEEE. 29
10. Standardy treści elektronicznych AICC organizacja AlCC powstała w 1988 roku, najstarszy standard szkoleń, głównym kierunkiem działalności organizacji jest tworzenie szkoleń na potrzeby lotnictwa, w tym interaktywnych symulacji komputerowych, określa ona sposób komunikacji między platformą LMS a kursem e-learningowym, strona www: www.aicc.org 30
10. Standardy treści elektronicznych SCORM aktualnie dominujący standard, Sharable Courseware Object Reference Model opracowany został przez ADL, opisuje sposób tworzenia kursów bazujących na mediach elektronicznych, zawiera 3 elementy składowe: o asset - plik, zawierający treści elektroniczne, ułożone w zdefiniowany sposób, o obiekty SCO (Sharable Content Object) - kolekcja assetów, o organizacja treści - struktura (np. tabela treści) przeznaczana do ustalania kolejności i nawigacji treści kursu. 31
10. Standardy treści elektronicznych Stosowanie standardu SCORM zapewnia: dostępność accessiblity, przenaszalność interoperability, żywotność durability, wielokrotność użycia reusibility, oszczędność kosztów cost effectivenes. 32
11. Elementy składowe treści elektronicznych tekst, elementy graficzne, animacje, nagrania dźwiękowe, filmy, symulacje, testy i ćwiczenia, inne elementy, takie jak hiperłącza, leksykony i moduły pomocy. 33
12. Metody uwierzytelniania rozwój metod uwierzytelniania w procesie zdalnego nauczania wiąże się z koniecznością uzyskania pewności, że osoba korzystająca z platformy e-learningowej jest tą, za którą się podaje. najczęściej spotykaną metodą uwierzytelnia jest wprowadzanie identyfikatora / loginu, a następnie hasła system przeprowadzając proces uwierzytelnienia, sprawdza, czy dany użytkownik istnieje i czy hasło, które podał, jest identyczne z tym zapisanym w bazie. Jeśli wszystko się zgadza, użytkownik przechodzi przez proces autoryzacji. bardzo łatwo, stosując ww. metodę, podszyć się pod dowolną osobę wystarczy posiadać jej login i hasło. 34
12. Metody uwierzytelniania najskuteczniejszym obecnie sposobem uwierzytelnienia użytkownika jest stosowanie metod biometrycznych, tj.; o skanowanie tęczówki, siatkówki oka, o porównanie kodu DNA, o odcisk dłoni, palca, o zdjęcie twarzy, o rozpoznawanie głosu. stosowanie ww. metod wiąże się z koniecznością posiadania dodatkowych urządzeń, czyli dodatkowymi kosztami. 35
36 13. Wpływ e-learningu na proces zapamiętywania
14. Podsumowanie powodzenie wdrożenia e-learningu w szkole w niewielkim stopniu zależy od użytych technologii w głównej mierze polega na zmianie świadomości i nastawienie nauczycieli i uczniów, kursy elektroniczne mogą być realizowane w dowolnym miejscu i czasie, co pozwala dostosować tempo nauki do własnych możliwości i potrzeb, stosowanie metod mieszanych, pozwoli na urozmaicenie procesu edukacyjnego, w tym samym na wzrost jego efektywności. 37
15. Bibliografia www.e-mentor.edu.pl, www.elearningwpolsce.pl www.elearning.pl www.edunews.pl www.nf.pl www.midwest.pl www.ydp.com.pl www.eid.edu.pl www.szkoleniaxxiwieku.pl Marek Hyla: Przewodnik po e-learningu. Marlena Plebańska: E - learning Tajniki edukacji na odległość. Alan Clarce: E-learning. Nauka na odległość. Jacek Woźniak: e-learning w biznesie i edukacji. Opracowania i badania własne. 38