info euro Norwegia atrakcyjna nisza eksportowa dla małych i średnich przedsiębiorstw Program COSME Prawo autorskie w internecie ISSN 1505-781X

kwiecień (150) 2014 ISSN 1505-781X euro ifo Norwegia atrakcyja isza eksportowa dla małych i średich przedsiębiorstw www.ee.org.pl Program COSME Prawo autorskie w iterecie

Zachodiopomorskie Stowarzyszeie Rozwoju Gospodarczego Szczecińskie Cetrum Przedsiębiorczości ul. Kolumba 86 70-035 Szczeci tel. 91 433 02 20 www.zsrg.szczeci.pl Stowarzyszeie Cetrum Trasferu Techologii CTT ul. Gruwaldzka 529 80-320 Gdańsk tel. 58 552 14 98 www.cttifo.pl Uiwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztyie, Cetrum Iowacji i Trasferu Techologii ul. Prawocheńskiego 4 10-719 Olszty tel. 89 523 39 00 www.uwm.edu.pl/ee Regioale Cetrum Iowacji Stowarzyszeie Warmińsko-Mazurska Agecja Podlaska Fudacja i Trasferu Techologii, Zachodiopomorski Uiwersytet Techologiczy ul. Jaosika 8 71-424 Szczeci tel. 91 449 43 54 www.iowacje.zut.edu.pl Wola Przedsiębiorczość al. Niepodległości 797b 81-810 Sopot tel. 58 785 39 56-58 www.ee.sopot.pl Rozwoju Regioalego SA w Olsztyie plac ge. Józefa Bema 3 pok. 8 10-516 Olszty tel. 89 521 12 50 www.wmarr.olszty.pl Rozwoju Regioalego ul. Starobojarska 15 15-073 Białystok tel. 85 740 86 83 www.pfrr.pl Toruńska Agecja Rozwoju Regioalego SA ul. Włocławska 167 87-100 Toruń tel. 56 657 14 51 do 53 www.ee.tarr.org.pl Cetrum Przedsiębiorczości i Trasferu Techologii Uiwersytetu Zieloogórskiego ul. Syrkiewicza 6 66-002 Nowy Kisieli tel. 48 504 070 243 www.cptt.uz.zgora.pl Wrocławskie Cetrum Trasferu Techologii Politechika Wrocławska ul. Smoluchowskiego 48 50-372 Wrocław tel. 71 320 33 18 www.wctt.pl Dolośląska Agecja Rozwoju Regioalego SA ul. Szczawieńska 2 58-310 Szczawo-Zdrój tel. 74 64 80 400 www.darr.pl Stowarzyszeie Promocja Przedsiębiorczości w Opolu ul. Damrota 4 45-064 Opole tel. 77 456 56 00 www.spp.opole.pl Górośląska Agecja Promocji Przedsiębiorczości SA ul. Astrów 10 40-045 Katowice tel. 32 730 48 90 www.gapp.pl Górośląska Agecja Rozwoju Regioalego SA ul. Powstańców 17 40-039 Katowice tel. 32 72 85 800 www.garr.pl Eterprise Europe Network Agecja Rozwoju Regioalego SA w Koiie ul. Zakładowa 4 62-510 Koi tel. 63 245 30 95 www.arrkoi.org.pl Fudacja Uiwersytetu im. Adama Mickiewicza, Pozański Park Naukowo-Techologiczy Biuro Eterprise Europe Network w Pozaiu ul. Rubież 46 61-612 Pozań tel. 61 827 97 46 www.ppt.poza.pl Fudacja Kaliski Ikubator Przedsiębiorczości ul. Częstochowska 25 62-800 Kalisz tel. 62 765 60 58 www.kip.kalisz.pl Politechika Krakowska Cetrum Trasferu Techologii ul. Warszawska 24 31-155 Kraków tel. 12 628 25 27, 628 25 42 www.trasfer.edu.pl Izba Przemysłowo-Hadlowa w Krakowie ul. Floriańska 3 31-019 Kraków tel. 12 428 92 50 www.euroifo.krakow.pl Fudacja Rozwoju Przedsiębiorczości ul. Piotrkowska 86 90-103 Łódź tel. 42 630 36 67 www.frp.lodz.pl Staropolska Izba Przemysłowo-Hadlowa ul. Siekiewicza 53 25-002 Kielce tel. 41 368 02 78 www.siph.com.pl Świętokrzyskie Cetrum Iowacji i Trasferu Techologii al. Solidarości 34 25-323 Kielce tel. 41 343 29 10 www.it.kielce.pl Polska Agecja Rozwoju Przedsiębiorczości ul. Pańska 81/83 00-834 Warszawa tel. 22 432 71 02 www.ee.org.pl Istytut Mechaizacji Budowictwa i Górictwa Skalego ul. Racjoalizacji 6/8 02-673 Warszawa tel. 22 847 53 68 www.ee-cetralpolad.eu Uiwersytet Warszawski, Uiwersytecki Ośrodek Trasferu Techologii ul. Żwirki i Wigury 93 02-089 Warszawa tel. 22 554 07 25 www.uott.uw.edu.pl Lubelska Fudacja Rozwoju ul. Ryek 7 20-111 Lubli tel. 81 528 53 00 www.lfr.lubli.pl Politechika Lubelska Lubelskie Cetrum Trasferu Techologii ul. Nadbystrzycka 36 pok. 730 20-618 Lubli tel. 81 538 42 70 www.ee.pollub.pl Wyższa Szkoła Iformatyki i Zarządzaia ul. Sucharskiego 2 35-225 Rzeszów tel. 17 860 57 52 www.ee.wsiz.rzeszow.pl Rzeszowska Agecja Rozwoju Regioalego S.A. ul. Szopea 51 35-959 Rzeszów tel. 17 85 20 600 www.rarr.rzeszow.pl Stowarzyszeie Grupy Przedsiębiorców Przemysłu Loticzego Dolia Loticza ul. Szopea 51 35-959 Rzeszów tel. 17 850 19 37 www.dolialoticza.pl

Spis treści Od redakcji Hadel elektroiczy to obecie jede z ajszybciej rozwijających się ryków w Polsce. Klieci e-sklepów kupują za ich pośredictwem już ie tylko urządzeia i ubraia, ale także artykuły spożywcze, czyli dobra szybko zbywale (FMCG). Hadel elektroiczy rozwija się dyamiczie i coraz bardziej wpływa a rozwój gospodarki. Według iektórych badań staowi awet 6% polskiego PKB. Do tej pory każdy sklep iteretowy w Uii Europejskiej obowiązywało prawo kraju, w którym o się mieści. Z powodu różic w przepisach dokoywaie e-zakupów w iych państwach było często problematycze. Już iedługo ma się to zmieić. W drugiej połowie 2014 r. ma wejść w życie dyrektywa UE regulująca zasady sprzedaży przez iteret we wszystkich państwach człokowskich. Plaowae zmiay będą miały poważy wpływ a rozwój hadlu elektroiczego; ich pomysłodawcy liczą, że przyspieszą rozwój tej braży w Europie. Co owego czeka przedsiębiorców działających w tej braży w drugiej połowie 2014 r., moża dowiedzieć się dzięki lekturze artykułu pt. Zmiay zasad sprzedaży przez iteret. 4 COSME cz. I Nowy program KE dla małych i średich przedsiębiorstw 7 HORYZONT 2020 Stymulacja powiązań pomiędzy auką a przemysłem 10 Prawo autorskie w iterecie Liki umożliwiające dostęp do utworów 11 Zmiay zasad sprzedaży przez iteret Nowa ustawa 14 Postępowaie przyspieszoe w procesie cywilym Szybkie i skutecze dochodzeie ależości 17 Norwegia atrakcyja isza eksportowa Rozmowa z Tomaszem Skwarcem, właścicielem firmy North Cosultig 19 Filadia Przewodik dla przedsiębiorców i iwestorów 23 Mołdawia Początek wiiarsko-turystyczej współpracy z Europą 27 Aktualości 30 Oferty współpracy gospodarczej Ostatio wiele dyskusji toczyło się wokół pytaia: czy zamieszczając lik, moża aruszyć prawa autorskie. Temu tematowi został poświęcoy artykuł pt. Prawo autorskie w iterecie. Zapraszamy także do zapozaia się z ajowszymi ofertami współpracy zagraiczej. Z wyrazami szacuku Zespół Redakcyjy Biuletyu Euro Ifo Komisja Europejska lub osoby występujące w jej imieiu ie są odpowiedziale za iformacje przedstawioe w Biuletyie Euro Ifo. Poglądy wyrażoe w tym czasopiśmie są poglądami autorów i ie muszą się pokrywać z działaiami Komisji Europejskiej. Redaktor aczely: Paweł Sikorski Zespół: dr Michał Polański, Ewa Forowicz Korekta: Agieszka Maliowska Adres redakcji: Eterprise Europe Network przy PARP ul. Pańska 81/83, 00-834 Warszawa tel.: 22 432 89 86, faks: 22 432 86 20 Biulety Euro Ifo, który jest wydaway przez ośrodek Eterprise Europe Network działający przy Polskiej Agecji Rozwoju Przedsiębiorczości, jest fiasoway ze środków Komisji Europejskiej oraz ze środków budżetu państwa przekazywaych przez Miisterstwo Gospodarki. Skład, druk i dystrybucja: Agecja Reklamowo-Wydawicza Arkadiusz Grzegorczyk www.grzeg.com.pl akład: 1400 egz. Redakcja ie zwraca materiałów iezamówioych oraz zastrzega sobie prawo do ich zmiay i redagowaia. Uwagi i kometarze prosimy kierować a adres: biulety_ei@parp.gov.pl Wszystkie teksty zawarte w Biuletyie Euro Ifo mogą być przedrukowae wyłączie po uzyskaiu zgody redakcji. Zaiteresowaych preumeratą prosimy o kotakt z ajbliższym puktem Eterprise Europe Network. Publikacja została wydaa a papierze przyjazym dla środowiska aturalego (wyprodukoway w 100% z makulatury, wybieloy w procesie PCF Processed Chlorie Free). Okładka: Bartosz Bartosiński

Program COSME COSME cz. I Nowy program KE dla małych i średich przedsiębiorstw Aeta Nagrodkiewicz, Paweł Sikorski Wzmocieie iowacyjości, kokurecyjości i trwałości przedsiębiorstw jest jedym z priorytetów Uii Europejskiej realizowaym w ramach Strategii Europa 2020. Osiągięcie tych założeń ma być możliwe m.i. dzięki wdrożeiu Programu a rzecz kokurecyjości przedsiębiorstw oraz małych i średich przedsiębiorstw (Programme for the Competitiveess of Eterprises ad Small ad Medium Eterprises COSME), który w zaczym stopiu staowi kotyuację Programu ramowego a rzecz kokurecyjości i iowacji (Competitiveess ad Iovatio Framework Programme CIP), realizowaego w latach 2007 2013. COSME to pierwszy w historii program Komisji Europejskiej, który jest przezaczoy wyłączie dla MSP. Należy jedak wyraźie zazaczyć, że w ramach tego programu przedsiębiorcy ie mają możliwości bezpośrediego aplikowaia o środki fiasowe, tak jak jest p. w przypadku programu Horyzot 2020, czy też kiedy chodzi o krajowe programy operacyje lub regioale. Większość iicjatyw opisywaych w poiższym artykule jest już dostępa dla przedsiębiorców, gdyż obecie są fiasowae w ramach programu CIP; program COSME ma zapewić kotyuację tych projektów. COSME będzie realizoway w latach 2014 2020. Jego budżet wyiesie blisko 2,3 mld EUR. COSME, czyli Szczegółowe cele programu COSME zostały określoe jako: poprawa dostępu MSP do fiasowaia w formie istrumetów kapitałowych i dłużych, poprawa dostępu MSP do ryków, w szczególości uijych, ale rówież a poziomie światowym, poprawa waruków kokurecyjości i trwałości przedsiębiorstw uijych, w szczególości MSP, w tym w sektorze turystyki, krzewieie iicjatyw i kultury przedsiębiorczości. Komisja Europejska założyła, że co ajmiej 20% budżetu Uii Europejskiej ma zostać przezaczoe a kwestie związae z promocją i wdrażaiem ochroy środowiska aturalego, w szczególości a realizację potrzeb przedsiębiorstw w zakresie gospodarki iskoemisyjej, ochroy klimatu i eergii odawialej. Poadto działaia programu COSME mają być komplemetare w stosuku do projektów fiasowaych z Fuduszy Strukturalych oraz Europejskiego Fuduszu Iwestycyjego, które dotyczą takich zagadień jak: szeroko pojęta przedsiębiorczość (w tym zakładaie owych przedsiębiorstw i tworzeie owych modeli bizesowych), komercyje wykorzystywaie wyalazków, rozwój iowacyjych produktów i usług (zwłaszcza ICT, e-commerce), rozwój MSP zarówo a rykach lokalych, jak i międzyarodowych, iwestycje w dziedziie badań, iowacja i trasfer techologii, rozwój klastrów i kluczowych techologii wspomagających. Poprawa dostępu do fiasowaia Pierwszym szczegółowym celem programu COSME będzie poprawa dostępu do fiasowaia małych i średich przedsiębiorstw dzięki dłużym (kredytowym) i kapitałowym istrumetom fiasowym. Będą się oe opierać a mechaizmach wypracowaych w ramach programu CIP realizowaego w latach 2007 2013 i doświadczeiu zdobytym w tym okresie fiasowaia. Poadto istrumety fiasowe będą dostosowywae i zmieiae w zależości od rozwoju sytuacji i potrzeb powstałych w trakcie wdrażaia COSME. Powyższymi arzędziami będą: istrumety gwaracji kredytowych (Loa Guaratee Facility LGF), istrumety kapitałowe a rzecz wzrostu (Equity Facility for Growth EFG), działaia towarzyszące (Accompayig actios). Wdrożeie istrumetów fiasowych zostało powierzoe Europejskiemu Fuduszowi Iwestycyjemu (EFI), który jest odpowiedzialy za zorgaizowaie kokursów a pośredików fiasowych, którzy będą mogli włączyć powyższe istrumety do swojej oferty. Należy moco zazaczyć, że dostępość opisywaych arzędzi fiasowych zależy bezpośredio od aktywości polskiego sektora fiasowego, gdyż tylko szeroko rozumiae istytucje fiasowe będą mogły aplikować do obu tych arzędzi. 1. Łatwiejszy kredyt Istrumety gwaracji kredytowych mają zapewić lepszy dostęp do kredytowaia działań prorozwojowych małych i średich przedsiębiorstw a każdym etapie ich rozwoju począwszy od mometu rozpoczęcia działalości gospodarczej, poprzez fazę ich wzrostu, rozwoju i ekspasji, po okres, kiedy ustabilizują swoją pozycję a ryku. Do tego istrumetu będą się zaliczały: regwaracje, gwaracje bezpośredie. Dzięki LGF pośredicy fiasowi będą mogli kredytować przedsięwzięcia/projekty MSP, których realizacja byłaby iemożliwa ze względu a zbyt duże ryzyko ieodiesieia sukcesu komercyjego towaru/ usługi/wyalazku lub iedostatecze zabezpieczeie fiasowe lub zbyt krótką historię kredytową, którym dyspoują typowe MSP. Na pomoc do wysokości 150 tys. EUR będą mogły liczyć wszystkie małe i średie przedsiębiorstwa bez względu a liczbę zatrudioych pracowików i sektor, w którym działają. Powyżej tej kwoty firmy z sektora B+R będą kierowae do odpowiedika istrumetu LGF w ramach programu Horyzot 2020. Maksymaly okres gwaracji, co do zasady, ie będzie mógł być dłuższy iż 10 lat. 4 Biulety euro ifo (03)

Program COSME Dodatkowo, dzięki zdobytemu doświadczeiu, EFI będzie mógł promować ajlepsze praktyki wśród MSP a słabiej rozwiiętych rykach fiasowych i wspierać tam iowacyjość oraz rozwój małych i średich przedsiębiorstw (p. poprzez ułatwieie tworzeia produktów mezzaie, które są defiiowae jako dług o podwyższoym ryzyku, udzieloy przedsiębiorcy a realizację jego zamierzeia iwestycyjego i zapewiający udział w zyskach w przypadku powodzeia przedsięwzięcia). Oczekuje się, że w ramach wdrażaia tego istrumetu programu COSME kredytowaie otrzyma od 220 tys. do 330 tys. uijych firm z sektora MSP. Przewidywaa wartość udzieloej pomocy wyiesie w sumie od 14 do 21 mld EUR. 2. Fiasowaie wzrostu, podejmowaie ryzyka Istrumety kapitałowe a rzecz wzrostu, czyli wyspecjalizowae fudusze kapitału podwyższoego ryzyka (p. fudusze zalążkowe i ie z grupy veture capital i private equity), będą miały za zadaie zwiększeie podaży i udostępiaie kapitału udziałowego lub quasi-udziałowego iowacyjym MSP o wysokim potecjale rozwoju, które są astawioe a prowadzeie międzyarodowej działalości gospodarczej. Oczekuje się, że w ramach wdrażaia programu COSME ze wsparcia istrumetów kapitałowych skorzysta od 360 do 540 firm a tereie UE. W sumie pomoc ma wyieść od 2,6 mld EUR do 4,0 mld EUR. Powyższe arzędzie będzie kotyuacją istrumetu GIF 2 (Istrumet a rzecz wysokiego wzrostu i iowacji w MŚP High Growth ad Iovative SME Facility) obecego w programie CIP. 3. Dodatkowe działaia Oprócz powyższych istrumetów w programie COSME przewiduje się także realizację działań towarzyszących w zakresie wsparcia fiasowego w ramach istrumetów fiasowych COSME i będą to: 1) Badaia dotyczące dostępu MSP do fiasowaia Komisja Europejska przeprowadzi cyklicze badaia, które będą dotyczyły kwestii dostępu do fiasowaia MSP, p.: pozyskiwaia aktualych iformacji a temat sytuacji fiasowej małych i średich przedsiębiorstw, zidetyfikowaia możliwości poprawieia dostępu do źródeł iformacji a temat fiasowaia MSP, możliwości zmiejszeia obciążeń biurokratyczych dla MSP. Poprzedie tego typu badaia zostały przeprowadzoe a zleceie Komisji Europejskiej w latach 2009, 2011 i 2013. 2) Działaia promujące istrumety fiasowe Uii Europejskiej (w tym di fiasów UE) Komisja Europejska będzie wspierać działaia promujące istrumety fiasowe programu COSME, Horyzot 2020 oraz iych programów realizowaych a poziomie krajowym i regioalym m.i. za pomocą: materiałów reklamowych, cykli kampaii promocyjych i imprez (p. semiariów), portali iteretowych. 3) Opracowaia dotyczące aalizy ryku fiasowego pod kątem potrzeb MSP, które pozwolą a stworzeie lepszych strategii wsparcia MSP 4) Warsztaty Wraz z przedsiębiorstwami z sektora MSP, bakami i iymi istytucjami fiasowymi Komisja Europejska będzie orgaizować warsztaty, które będą miały a celu moitorowaie sytuacji a ryku fiasowaia działalości MSP. Warsztaty będą zorgaizowae a zasadzie ad hoc, w zależości od zaiteresowaia i potrzeb wyrażoych przez wymieioe podmioty, tredów fiasowaia MSP oraz priorytetów polityczych. 5) Narzędzie IT Istiejące już arzędzie IT będzie adal wykorzystywae i dostosowywae do potrzeb moitorigu obecych istrumetów fiasowych COSME. Powyższe działaia powiy doprowadzić do: lepszego zrozumieia przez MSP kwestii związaych z dostępem do fiasowaia, ograiczeia formalych obciążeń dla MSP i bardziej efektywego wykorzystaia środków europejskich, prowadzeia polityki opartej a realych i zidetyfikowaych potrzebach MSP, lepszego zazajomieia pośredików fiasowych oraz MSP z możliwościami oferowaymi w ramach programu COSME, Horyzot 2020 oraz fuduszy w programach regioalych, sprawego i efektywego moitorowaia i raportowaia wyików osiągaych dzięki wdrażaiu istrumetów fiasowych programu COSME. Poprawa dostępu do ryków Drugim szczegółowym celem programu COSME jest poprawa dostępu do ryków, w szczególości uijych, ale rówież a poziomie światowym. W ramach realizacji tego celu będą wdrażae iicjatywy z budżetem o łączej wysokości poad 61 ml EUR. Fot. Bartosz Bartosiński Biulety euro ifo (03) 5

Program COSME Fot. Bartosz Bartosiński 1. Eterprise Europe Network Eterprise Europe Network to sieć poad 600 ściśle współpracujących ze sobą ośrodków w Europie, Azji i Ameryce. Działają oe przy różego typu orgaizacjach wspierających rozwój gospodarczy oraz trasfer techologii. Działaia sieci mają pomóc małym i średim przedsiębiorstwom w pełi rozwiąć ich potecjał eksportowy i zdolości iowacyje. Eterprise Europe Network będzie także pośredikiem umożliwiającym istytucjom Uii Europejskiej pełiejszą orietację w potrzebach małych i średich przedsiębiorstw. W ramach swojej działalości sieć ma świadczyć mikro-, małym i średim przedsiębiorcom astępujące usługi: działaia iformacyje i doradcze (z zakresu prawa i polityk Uii Europejskiej, prowadzeia działalości gospodarczej za graicą, dostępu do źródeł fiasowaia, trasferu techologii oraz udziału w programach ramowych Uii Europejskiej), orgaizacja szkoleń, warsztatów i semiariów, pomoc w poszukiwaiu parterów hadlowych, w tym wspieraie udziału firm z sektora MSP w targach kooperacyjych, misjach hadlowych i spotkaiach brokerskich, usługi z zakresu trasferu techologii, w tym audyty techologicze, wymiaa ofert techologiczych, pomoc w poszukiwaiu parterów techologiczych oraz kojarzeie przedsiębiorców z jedostkami aukowymi, wspieraie udziału MSP w programie CO- SME i Horyzot 2020, a w tym szczególie w Istrumecie MSP (SME Istrumet), promowaie i ułatwieie działań MSP mających a celu efektywe i zrówoważoe korzystaia ze środowiska i jego zasobów. W wyiku działań Eterprise Europe Network oczekuje się osiągięcia astępujących rezultatów: wzrost liczby małych i średich przedsiębiorstw współpracujących z podmiotami zagraiczymi (trasfer techologii, parterstwo bizesowe, iowacyjość, etc.), zwiększeie eksportu towarów i usług MSP w ramach jedolitego ryku europejskiego i poza im, poprawa zajomości przepisów prawych Uii Europejskiej wśród MSP, lepsze wykorzystaie możliwości oferowaych przez programy UE, większa wiedza istytucji UE a temat trudości i oczekiwań MSP wobec iicjatyw uijych. Obecie w Polsce działa sieć 30 ośrodków Eterprise Europe Network, które są fiasowae w ramach programu CIP, w latach 2008 2014. Na początku 2014 r. Komisja Europejska ogłosiła kokurs a obsługę działań sieci w latach 2015 2021. Te okres prac Eterprise Europe Network będzie fiasoway już z programu COSME. Uijy portal Eterprise Europe Network http://ee.ec.europa.eu Portal polskiej sieci Eterprise Europe Network www.ee.org.pl 2. Portal Your Europe Portal Your Europe został uruchomioy w celu udzielaia pomocy przedsiębiorcom chcącym w pełi wykorzystać możliwości, które oferuje jedolity ryek europejski. Your Europe jest wielojęzyczym (23 języki urzędowe UE, oprócz gaelickiego) i praktyczym przewodikiem a temat prowadzeia działalości gospodarczej w każdym z krajów Uii Europejskiej. Ma o za zadaie zarówo uzupełiać, jak i wspierać usługi Eterprise Europe Network. Portal zawiera 8 działów tematyczych: początki i rozwój, VAT i cła, sprzedaż za graicą, persoel, wymagaia dotyczące produktów, fiasowaie, zamówieia publicze, środowisko. Portal Your Europe http://europa.eu/youreurope/busiess/idex_pl.htm 3. IPR SME Helpdesk Ośrodki IPR SME Helpdesk w Chiach, Ameryce Łacińskiej (zwłaszcza państwa MERCOSUR) i Azji Połudiowo-Wschodiej (zwłaszcza państwa ASEAN) będą świadczyły MSP usługi doradztwa i wsparcie merytorycze z zakresu praw własości itelektualej (PWI) a rykach wschodzących. Pomoc ma być świadczoa przedsiębiorcom europejskim, którzy współpracują z firmami z ryków wschodzących oraz tym, którzy prowadzą działalość gospodarczą w Chiach, państwach ASEAN i MERCOSUR. Dzięki działalości IPR SME Helpdesk przedsiębiorcy mają uzyskać lepszy dostęp do iformacji z zakresu PWI, umieć lepiej stosować w praktyce przepisy krajowe i międzyarodowe dotyczące ochroy własości itelektualej, awiązać współpracę z podmiotami a rykach wschodzących zajmujących się problematyką ochroy PWI, pokoać obawy przed rozpoczęciem działalości eksportowej a ryek chiński, ASEAN i MERCOSUR, etc. Działalość IPR SME Helpdesk ma za zadaie udzielić praktyczych odpowiedzi m.i. a astępujące wyzwaia: podrabiaie produktów wprowadzaych a ryek europejski, kostruktywa współpraca z orgaami admiistracji państwowej i/lub usługo- 6 Biulety euro ifo (03)

Program COSME dawcami przy egzekwowaiu praw własości itelektualej, zabezpieczeie praw własości itelektualej przed rozpoczęciem działalości gospodarczej a ryku wschodzącym i w trakcie jej prowadzeia. Eksperci IPR będą pomagać przedsiębiorcom, wykorzystując takie arzędzia, jak: poczta elektroicza, sesje e-learigowe, webiaria, semiaria, etc. Ochroa praw własości itelektualej w Chiach (Chia IPR SME Helpdesk ) http://www.chia-iprhelpdesk.eu/ Ochroa praw własości itelektualej w Ameryce Łacińskiej (MERCOSUR IPR SME Helpdesk) http://www.mercosur-iprhelpdesk.eu/ Ochroa praw własości itelektualej w Azji Połudiowo-Wschodiej (ASEAN IPR SME Helpdesk) http://www.asea-iprhelpdesk.eu/ 4. Europejsko-Japońskie Cetrum ds. Współpracy Przemysłowej (EU-Japa Cetre for Idustrial Cooperatio) Europejsko-Japońskie Cetrum ds. Współpracy Przemysłowej jest przedsięwzięciem Komisji Europejskiej i rządu japońskiego. To orgaizacja o profit mająca a celu promowaie m.i. dzięki coraz lepszemu wykorzystaiu możliwości oferowaych przez Eterprise Europe Network wszelkich form współpracy przemysłowej, hadlowej i iwestycyjej oraz wymiaę doświadczeń i kow-how między przedsiębiorstwami z UE i Japoii. Zgodie ze strategiami rozwoju realizowaymi przez Uię Europejską i Japoię w ajbliższych latach będzie kotyuowaa pomiędzy imi współpraca w zakresie: wsparcia iteracjoalizacji MSP, podoszeia wśród MSP świadomości a temat egocjacji w sprawie umowy o wolym hadlu i potecjalych skutkach jej podpisaia. Europejsko-Japońskie Cetrum ds. Współpracy Przemysłowej http://www.eu-japa.eu/ 5. Polityka Współpracy Przemysłowej (Idustrial Policy Cooperatio) UE prowadzi dialog w zakresie zmiejszaia barier hadlowych, współpracy iwestycyjej i stałej poprawy waruków fukcjoowaia przedsiębiorstw z takimi państwami, jak: Brazylia, Kaada, Chiy, Idie, Japoia, Rosja i USA. Realizacja tych celów jest waża zarówo dla MSP z państw uijych, krajów kadydujących i stowarzyszoych z UE, jak i pozostałych państw trzecich. W odiesieiu do przyszłych człoków UE, ale także w stosuku do pozostałych parterów UE bierze sobie także za cel eksport wspólotowego dorobku prawego (acquis commuataire), co ma ułatwić współpracę pomiędzy przedsiębiorcami z różych państw. Polityka Współpracy Przemysłowej ma a celu zalezieie sposobów zmiejszeia obciążeń fiasowych będących wyikiem zróżicowaych przepisów, a przykład poprzez ustaowieie regulacji, opierających się a uzaych przez wszystkie stroy ormach lub poprzez wzajeme uzawaie wyików procedur ocey zgodości. Zbliżeie czy harmoizacja istiejących przepisów są trude do osiągięcia, dlatego w temat agażują się ajwyżsi ragą urzędicy uiji, łączie z komisarzami europejskimi. Powyższe założeia mają być zrealizowae za pośredictwem szkoleń, warsztatów, ogólych i szczegółowych aaliz oraz opracowań tematów związaych z polityką przemysłową, a w wybraych przypadkach dialogu pomiędzy stroami. Aeta Nagrodkiewicz, Paweł Sikorski Ośrodek Eterprise Europe Network Polska Agecja Rozwoju Przedsiębiorczości Horyzot 2020 HORYZONT 2020 Stymulacja powiązań pomiędzy auką a przemysłem Tomasz J. Hoffma Program Horyzot 2020 jako cel stawia sobie stymulację powiązań pomiędzy auką a przemysłem. Wyika to z obserwacji, że iowacje przygotowywae z udziałem podmiotu komercyjego mają dużo większe szase a rykowy debiut. Dlatego przygotowao dotacje dla przedsiębiorców refudujące w 100% koszty okresowego zatrudieia aukowców z uczeli. Co to jest Horyzot 2020? Podstawową tezą strategii Europa 2020, plau rozwoju Uii Europejskiej w okresie do 2020 r., jest stwierdzeie, że ie moża budować długotermiowego zrówoważoego wzrostu gospodarczego bez stymulowaia badań aukowych i iowacji realizowaych w Europie. W celu optymalej realizacji tej tezy zdecydowao o zogiskowaiu fuduszy a rzecz badań i iowacji a poziomie Brukseli w jedym programie Horyzot 2020. Pomimo że często jest o azyway astępcą programów ramowych, to już pobieża aaliza wskazuje licze różice. Są oe dostrzegae przede wszystkim w istotym przesuięciu stymulacji badań aukowych w kieruku silego wspieraia iowacyjości przemysłu mierzoej komercjalizacją liczych, wysoce kokurecyjych a areie światowej produktów i usług. Biulety euro ifo (03) 7

Horyzot 2020 Fot. Bartosz Bartosiński Czym w praktyce zajmuje się Horyzot 2020? Tworząc Horyzot 2020, aby zagwaratować praktyczość, efektywość i itesywość stymulowaych projektów, zachowao rówowagę pomiędzy wspieraiem auki, zwiększaiem kokurecyjości przemysłu i rozwiązywaiem problemów społeczych. Program podzieloo a trzy odrębe, ale wzajemie przeikające się filary: doskoałość bazy aukowej, przywództwo przemysłu, wyzwaia społecze. Doskoałość bazy aukowej działa a pograiczu badań podstawowych, wzrostu gospodarczego i dobrobytu aszego społeczeństwa. Obejmuje cztery aspekty realizowae przez aukowców iezależie od tego, czy działają oi a uiwersytetach, w ośrodkach aukowych czy w ramach zaplecza B+R przemysłu. Pierwszym z tych aspektów jest wspieraie aukowych badań podstawowych. Drugi zorietoway jest a przekształcaie wyików badań podstawowych w uikale i kokurecyje techologie. Ma to za zadaie stymulowaie tworzeia syergistyczych powiązań pomiędzy aukowcami a iżyierami. Kolejy, azway Działaiami Marii Skłodowskiej-Curie, ma stymulować i wspomagać rozwój badaczy, w szczególości w aspekcie wsparcia auki dla iowacyjości. Ostati z aspektów dotyczy dalszego rozwoju ifrastruktury dla auki oraz tworzeia okoliczości umożliwiających jak ajlepsze wykorzystaie tej ifrastruktury. Filar przywództwo przemysłu odpowiada za przyspieszeie rozwoju techologii i iowacji. Mają oe staowić podstawę dla iowacyjych europejskich MSP w osiągięciu pozycji wiodących firm światowych. Filar te obejmuje trzy zagadieia. Pierwszym z ich jest wspieraie iowacji od fazy badawczej do fazy demostracyjej, w tym w szczególości w kluczowych techologiach (iformatyka, aotechologia, polimery, biotechologia, zaawasowae techologie produkcyje i kosmos). Drugie zagadieie dedykowae jest udrożieiu pozyskiwaia przez przedsiębiorstwa kapitału a, często obarczoe dużym ryzykiem, działaia badawczo-rozwojowe. Ostatie, trzecie zagadieie, dotyczy wspieraia iowacyjości sektora MSP w szczególości w zakresie rozwijaia w tych przedsiębiorstwach kompetecji zarządzaia iowacyjością od pomysłu do kokurecyjego produktu o zasięgu międzyarodowym. Filar te skutkuje zwiększeiem w porówaiu z programami ramowymi puli środków a fazy testowe, tworzeie prototypów, działań demostracyjych i pilotażowych. Filar te odpowiada za promowaie przedsiębiorczości i podejmowaie ryzyka w zakresie iowacyjości. Wyzwaia społecze to filar, który poprzez łączeie różych dziedzi auki, ie tylko techiczych, ale też humaistyczych i społeczych, zajmuje się wspieraiem poszukiwaia w wysoce kokurecyjym i komercyjym świecie odpowiedzi a troski społecze. Wyzwaiami społeczymi, które szczególie są objęte przez te filar, stały się: zdrowie, zmiay demograficze i dobrobyt, bezpieczeństwo żywości, rówież w kotekście biotechologii, zrówoważoe rolictwo, bezpiecza, ekologicza i oszczędie zużywaa eergia, iteligety, ekologiczy i zitegroway trasport, efektywe wykorzystaie zasobów oraz działaia w dziedziie klimatu; owoczese, włączające oraz podoszące bezpieczeństwo społeczeństwo. Pomimo tego, że rozwiązywaie problemów społeczych w ramach trzeciego filaru jest ważym celem polityki samym w sobie, to filar te ma za zadaie utrzymaie jedoczesego silego acisku a poszukiwaie rozwiązań bizesowych uwzględiających przezwyciężaie problemów, które dotyczą ludzi w Europie. Jak połączyć ogień i wodę? W kotekście tworzeia iowacji przemysłowej aspektem ie do pomiięcia jest rola samych aukowców i rozdźwięk, jaki ma miejsce pomiędzy auką a bizesem. To zjawisko dotyczy całej Europy. Nie zdołałem dotrzeć do wiarygodych badań w tym zakresie z Azji, ale ajprawdopodobiej tylko Staom Zjedoczoym udało się doprowadzić do stau, w którym auka w ok. 80% pracuje a rzecz gospodarki, włączając badaia podstawowe. Firma PSDB przeprowadziła badaia, które pokazały, że młodzi aukowcy mogą się lepiej odajdować w środowisku stwarzaym im przez przedsiębiorstwa. Firmy tworzą kulturę efektywości i stawiaia sobie celów w projekcie badawczym, doceiają praktycze zastosowaie wyików badań i efekty fiasowe zespołu badawczego. Niektóre uczelie atomiast, poprzez swój bardzo hierarchiczy układ, odbierają młodym aukowcom możliwość pooszeia ryzyka w podejmowaych tematach badawczych, a sukces pojmują poprzez formalą poprawość realizacji projektu. Zacząco zamyka to drogę do badaia tego, co jeszcze ieodkryte. Jedak, iestety, tylko ielicze firmy decydują się a rozwój zaplecza badawczego. Z tego powodu aukowcy, pomimo dostrzegaego potecjalego wsparcia kulturowego dla prowadzeia badań w przedsiębiorstwach, decydują się a prowadzeie swojej kariery a uczeli. Niezaprzeczalym faktem jest jedak bardzo ograiczoy potecjał przedsiębiorstw w zakresie kształceia aukowców. Tylko ielicze globale ko- 8 Biulety euro ifo (03)

Horyzot 2020 cery zdobyły się a krok w kieruku tworzeia własej bazy w tym obszarze. Działaie Marii Skłodowskiej- -Curie Komisja Europejska tworząc Horyzot 2020 postaowiła wykorzystać obserwacje dotyczące z jedej stroy rozdźwięku w rozwoju iowacji w obrębie działów badawczo-rozwojowych w przedsiębiorstwach a tle jedostek o charakterze czysto aukowym, a z drugiej iezaprzeczalej syergii pomiędzy tymi dwoma światami. Mechaizmem dedykowaym do tego celu jest Działaie Marii Skłodowskiej-Curie (MSCA), które wyewoluowało ze zaego z programów ramowych działaia Marii Curie. Działaie Marii Skłodowskiej-Curie wspiera rozwój iicjatyw z ieograiczoego zakresu działań badawczo-iowacyjych (tzw. Podejście bottom-up). Dostęp do środków z tego działaia mają istytucje spoza kręgów aukowych. Działaie astawioe jest a popieraie iicjatyw międzyarodowych, rówież dopuszczając państwa spoza Uii Europejskiej. Działaie Marii Skłodowskiej-Curie zapewia fiasowaie w prostej formule z puktu widzeia sprawozdawczości fiasowej: kokurecyjych wyagrodzeń dla aukowców (poczyając od doktoratów), badań i szkoleń, oddelegowaia pracowików przedsiębiorstw do podmiotów aukowych, kosztów ogólych powiązaych z prowadzoym projektem badawczym. Bardzo ważą cechą MSCA jest akierowaie a dofiasowaie badaczy w celu umożliwieia im rozwoju osobistej ścieżki aukowej. Preferowai w objęciu wsparciem będą aukowcy, którzy fukcjoują w ramach kosorcjów istytucji działających w dziedziie badań i iowacji. Kosorcja te mogą działać w oparciu o przedsiębiorstwa (szczególie MSP), uczelie, istytuty badawcze, szpitale czy orgaizacje pozarządowe. Bezpośredim beeficjetem MSCA są aukowcy. W trakcie realizacji projektu objętego wsparciem otrzymują oi: pesję bazowa kwota dla doktorata to 3100 EUR miesięczie (3 36 miesięcy), a dla doświadczoego aukowca 4650 EUR miesięczie (do 2 lat); kwota bazowa podlega przemożeiu przez współczyik uzależioy od kosztów utrzymaia w daym kraju (dla Polski wyosi o 78%), dodatki iezależie od doświadczeia aukowego: 600 EUR miesięczie w związku z zamieszkaiem poza swoim stałym miejscem pobytu i dodatkowo 600 EUR miesięczie dla aukowców z rodziami, ryczałt a wydatki związae z pracą aukową (p. badaia, awiązywaie współpracy aukowej, szkoleia): 1800 EUR miesięczie w przypadku doktoratów i 800 EUR miesięczie w przypadku doświadczoego aukowca, koszty ogóle zapewieia fukcjoowaia aukowca w miejscu docelowym: 1200 EUR miesięczie w przypadku doktoratów i 500 EUR miesięczie w przypadku doświadczoego aukowca. Jedak ajwiększą korzyść z realizacji projektu dofiasowaego z tego działaia, odoszą podmioty zaagażowae w kosorcjum. Mogą oe w efektywy sposób rozwiąć swoje zasoby ludzkie, opierając rozwój zaplecza badawczo-iowacyjego o dobrze przygotowae kadry i dostęp do świetie wyposażoych laboratoriów. Dzięki MSCA przedsiębiorstwa stwarzają sobie dodatkowe możliwości w zakresie: tworzeia iowacyjych rozwiązań, dodatkowo ograiczając ryzyko, przyciągaia młodych taletów i doświadczoych aukowców, budowaia sieci powiązań o zasięgu międzyarodowym, dostępu do owoczesych techologii i arzędzi, wymiay doświadczeń, wpływaia a iicjowae badaia aukowe i przyszły rozwój. Działaie Marii Skłodowskiej-Curie zawiera pięć kompoetów. Trzy ajciekawsze dla przedsiębiorstw to: 1. Research ad Iovatio Staff Exchage (RISE) Kompoet te obejmuje wymiaę pracowików a czas oddelegowaia. Dotyczy o zatrudioych zajmujących się badaiami i iowacjami: przede wszystkim aukowców, ale także kadry zarządzającej, admiistracyjej i techiczej. Wymiaa pracowików powia astępować pomiędzy różymi sektorami (auka i przemysł) i obejmować róże kraje (rówież spoza EU). Celem powio być dzieleie się wiedzą, pomysłami prowadzącymi do wypracowaia owych rozwiązań, produktów czy usług. Nabór do tego kompoetu odbędzie się w termiie 6 styczia 28 kwietia 2015 r. 2. Iovative Traiig Networks (ITN) Kompoet te obejmuje zatrudiaie początkujących aukowców przez kosorcja podmiotów z różych krajów i sektorów w celu realizacji kilkuletiego projektu badawczego. Istotym elemetem tego projektu zgodie z itecjami MSCA powio być uwzględieie pracy badawczej i praktyki/stażu w przemyśle. Nabór do tego kompoetu odbędzie się w termiie 2 wrześia 2014 12 styczia 2015. 3. Idividual Fellowships (IF) Kompoet te dotyczy fiasowaia idywidualych projektów badawczych przygotowaych przez doświadczoych aukowców w porozumieiu z wybraą istytucją, którą może być przedsiębiorstwo. Aktualie jest realizoway abór wiosków do tego kompoetu, a zakończeie astąpi 11 wrześia 2014 r. Komisja Europejska bada czyiki wpływające a iowacyjość poszczególych gospodarek Uii. Chodzi m.i. o: potecjał zasobów ludzkich, systemy badawcze, fiasowaie i ie formy wsparcia dla badań i rozwoju, przedsiębiorczość w środowisku aukowym, efektywość ekoomiczą realizowaych projektów. Tylko w jedym ze wszystkich wskaźików potecjał zasobów ludzkich w auce Polska wypada zdecydowaie powyżej średiej europejskiej. Wyik te potwierdza popularość polskich aukowców a świecie. Działaie Marii Skłodowskiej-Curie może im pomóc poszerzyć horyzoty poprzez okresową realizację badań w iym środowisku: geograficzie i sektorowo. Tak samo MSCA pomoże polskim przedsiębiorstwom przyciągąć do siebie aukowców z zagraicy i wspólie rozwijać oraz realizować ambite pomysły. Tomasz Hoffma PNO Cosultats Sp. z o.o. tomasz.hoffma@pocee.com Biulety euro ifo (03) 9

Prawo europejskie Prawo autorskie w iterecie Liki umożliwiające dostęp do utworów Aa Kujaszewska 13 lutego 2014 r. Trybuał Sprawiedliwości Uii Europejskiej (dalej: TSUE) wydał wyrok w sprawie C-466/12 dotyczącej udostępiaia utworów chroioych w iterecie za pomocą lików odsyłających, a które moża klikąć. Liki odsyłające Wiosek do TSUE o wydaie orzeczeia w trybie prejudycjalym został złożoy przez sąd szwedzki, który rozpatrywał sprawę o odszkodowaie z tytułu aprawieia szkody poiesioej przez powodów w wyiku zamieszczeia a stroie iteretowej pozwaej spółki lików iteretowych, w które moża było wejść, odsyłających do artykułów prasowych, do których powodowie mieli prawa autorskie. Powodowie byli dzieikarzami. Ich artykuły publikowao w wersji papierowej oraz a stroie iteretowej dzieika Göteborgs-Poste. Pozwaa spółka prowadziła stroę iteretową, a której udostępiała klietom, stosowie do ich potrzeb, listę lików, umożliwiających dostęp do artykułów opublikowaych a iych stroach iteretowych. Klikięcie w odpowiedi lik a stroie pozwaej spółki umożliwiało zapozaie się z publikacjami powodów. Zdaiem powodów, po klikięciu w odpowiedi lik czytelik ie odosił wrażeia, że przemieszcza się a ią stroę iteretową, w celu uzyskaia dostępu do iteresującego go artykułu. Pozwaa spółka podosiła atomiast, że dla czytelików było oczywiste, że po klikięciu w lik, zostają oi przeiesiei a ią stroę iteretową, a której zajduje się artykuł. Prawo wyłącze Powodowie żądali odszkodowaia a tej podstawie, że pozwaa spółka udostępiała bez wiedzy autorów iektóre ich utwory swoim klietom. Wskazali, że to autorzy mają wyłącze prawo decydowaia o podaiu swoich utworów do publiczej wiadomości. Wskazywali, że pozwaa spółka udostępiając liki, w rzeczywistości umoż- Brak udostępieia owej publiczości Skoro wszyscy użytkowicy stroy, a której były zamieszczoe liki odsyłające, w które moża było klikąć i za pośredictwem których moża było dotrzeć do utworów, mieli możliwość zapozaia się z utworem a stroie iteretowej pierwotego udostępieia, to ie może być mowy o udostępieiu utworu owej publiczości. Woliwiała korzystaie z ich utworów. Pozwaa spółka argumetowała atomiast, że udostępieie listy lików do utworów, które zostały już udostępioe a iych stroach iteretowych, ie staowi działań mogących aruszyć prawa autorskie. W tak zarysowaym staie faktyczym szwedzki sąd zwrócił się do TSUE, celem uzyskaia odpowiedzi a pytaie, czy okoliczość, że ktokolwiek iy iż posiadacz praw autorskich do daego utworu zamieszcza a swej witryie iteretowej odsyłający do tego utworu lik, a który moża klikąć, staowi publicze udostępieie utworu, o jakim mowa w art. 3 ust. 1 Dyrektywy 2001/29 Parlametu Europejskiego i Rady z dia 22 maja 2001 r. w sprawie harmoizacji iektórych aspektów praw autorskich i pokrewych w społeczeństwie iformacyjym (dalej: dyrektywy 2001/29 WE) oraz czy odpowiedź a powyższe pytaie jest uzależioa od tego, czy utwór, do którego odsyła lik, zamieszczoy jest a stroie iteretowej, którą może otworzyć każdy, bez żadych ograiczeń, czy też a stroie, do której dostęp jest w jakiś sposób ograiczoy. Poadto sąd szwedzki zwrócił się o rozstrzygięcie kwestii, czy państwo człokowskie może przyzać wyłączemu prawu autora szerszą ochroę, w drodze ustaowieia przepisu przewidującego, że publicze udostępieie obejmuje węższy zakres, iż przewidziay w art. 3 ust. 1 Dyrektywy 2001/29 WE. W odpowiedzi a tak postawioe pytaia TSUE wskazał, że udostępieie a stroie iteretowej lików, a które moża klikąć, odsyłających do utworów chroioych dostępem a iej stroie iteretowej, przy czym a tej iej stroie iteretowej utwory te są ogólie dostępe, staowi czyość publiczego udostępieia utworu w rozumieiu przepisów Dyrektywy 2001/29 WE. Jedocześie TSUE zazaczył, że każda czyość publiczego udostępieia wymaga zezwoleia podmiotu praw autorskich. Udostępiaie publicze Jak wskazał TSUE, art. 3 Dyrektywy 2001/29 WE posługuje się pojęciem udostępieia publiczego. Pojęcie to składa się z dwóch elemetów. Po pierwsze musi mieć miejsce czyość udostępieia, a po drugie udostępieie ma być skierowae do publiczości. Aby uzać, że doszło do publiczego udostępieia, wystarczy, by utwór był udostępioy publiczości w sposób umożliwiający dostęp do iego osobom postroym, iezależie od tego, czy z tej możliwości skorzystają. Fakt udostępieia lików, a które moża klikąć, umożliwiających dostęp do utworów chroioych, ależy uzać za podaie do wiadomości i w kosekwecji za czyość publiczego udostępiaia. TSUE zazaczył jedak, że w orzeczictwie ugrutował się pogląd, iż objęcie zakresem pojęcia publiczego udostępiaia w rozumieiu Dyrektywy 2001/29 WE wymaga, aby udostępieie występujące jako udostępieie wtóre było skierowae do owej publiczości, a więc publiczości, która ie została wzięta pod uwagę przez podmioty uprawioe, gdy zezwoliły a pierwote publicze udostępieie. W oceie TSUE publiczością, do której skierowae było pierwote udostępieie, byli wszyscy potecjali odbiorcy daej stroy iteretowej. Poieważ dostęp do tej stroy pierwotego udostępieia ie był w żade sposób ograiczoy, ozacza to, że wszyscy iterauci mieli dostęp do utworów udostępioych pierwotie przez podmioty uprawioe. 10 Biulety euro ifo (03)

Prawo europejskie Przyzaie szerszej ochroy przez państwo człokowskie w drodze uchwaleia przepisu przewidującego, że pojęcie publiczego udostępieia przewiduje szerszy zakres działań, iż zakres działań przewidziay w Dyrektywie 2001/29, prowadziłoby do stworzeia różic prawych, a to by staowiło kieruek przeciwy do obraego w prawodawstwie UE, zmierzabec braku udostępieia utworu owej publiczości, zezwoleie podmiotów prawa autorskiego ie było koiecze w stosuku do udostępieia takiego jak udostępieie pierwote. Nie ma przy tym zaczeia, czy iterauci mogli mieć wrażeie, że lik odsyła ich a ią stroę. Jedakże gdyby liki odsyłające pozwalały a obejście ograiczeń w dostępie do utworów udostępioych pierwotie a stroie iteretowej w te sposób, że krąg podmiotów, które mają możliwość zapozaia się z utworem przy wykorzystaiu lików odsyłających byłby szerszy iż krąg podmiotów uprawioych do zapozaia się z utworem bezpośredio a stroie pierwotego udostępieia, wówczas moża mówić o owej publiczości i o koieczości uzyskaia zezwoleia podmiotów prawa autorskiego dla takiego publiczego udostępieia. Zapamiętaj: Art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29 ależy iterpretować w te sposób, że ie staowi czyości publiczego udostępiaia w rozumieiu tego przepisu udostępiaie a stroie iteretowej lików, a które moża klikąć, odsyłających do utworów chroioych, ogólie dostępych a iej stroie iteretowej. TSUE wyjaśił, że państwo człokowskie ie może przyzać podmiotom prawa autorskiego szerszej ochroy w drodze przepisu przewidującego, że pojęcie publiczego udostępieia obejmuje większy zakres działań, iż zakres przewidziay w art. 3 ust. 1 Dyrektywy 2001/29 WE. jącego do harmoizacji przepisów prawa autorskiego. Wyrok Trybuału z dia 13 lutego 2014 roku w sprawie C-466/12. Dyrektywa 2001/29 Parlametu Europejskiego i Rady z dia 22 maja 2001 roku w sprawie harmoizacji iektórych aspektów praw autorskich i pokrewych w społeczeństwie iformacyjym (DzU L. 167, s. 10 wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 17, t. 1, s. 230). Aa Kujaszewska Ośrodek Eterprise Europe Network przy Stowarzyszeiu Wola Przedsiębiorczość Fot. Bartosz Bartosiński Hadel elektroiczy Zmiay zasad sprzedaży przez iteret Nowa ustawa Paweł Chaber W drugiej połowie 2014 r. zaczą obowiązywać owe zasady sprzedaży przez iteret. Obejmą oe wszystkie kraje człokowskie Uii Europejskiej. Zmiay wprowadzi Dyrektywa Parlametu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dia 25 paździerika 2011 r. w sprawie praw kosumetów, tzw. Dyrektywa kosumecka. Artykuł opowiada o tym, jakie zmiay przepisów czekają przedsiębiorców i jak wpłyą a brażę e-commerce w Polsce. Wraz z dyamiczym rozwojem ryku usług hadlu elektroiczego coraz większe zaczeie ma kwestia zaufaia kosumetów do zakupów olie. Z daych przedstawioych przez Komisję Europejską w Tablicy wyików dla ryków kosumeckich 2013 wyika, że zaledwie 35% Europejczyków robiących zakupy przez iteret ma zaufaie do sprzedawców z i- Biulety euro ifo (03) 11

Hadel elektroiczy Fot. Bartosz Bartosiński Termi wejścia w życie zmia Zgodie z postaowieiami artykułu 28 Dyrektywy kosumeckiej, państwa człokowskie powiy były przyjąć i opublikować stosowe przepisy gwaratujące implemetację do 13 grudia 2013 r. Z kolei wejście w życie przepisów krajowych powio astąpić do 13 czerwca 2014 r. Nie udało się jedak dochować termiu przyjęcia tych przepisów. Rówież termi ich wejścia w życie przed 13 czerwca 2014 r. jest ierealy. Na początku kwietia bieżącego roku Podkomisja Nadzwyczaja do rozpatrzeia rząych krajów Uii Europejskiej. Komisja stoi a staowisku, że potrzebe są owe rozwiązaia, które pozwolą kosumetom robić zakupy z tą samą łatwością i ufością we wszystkich państwach człokowskich. Nie powio być tutaj różic pomiędzy realizacją trasakcji w iterecie czy w sklepie stacjoarym. Osiągięcie takiego stau pozwoliłoby a wykorzystaie trasgraiczego potecjału sprzedaży a odległość. Dotychczas stosowae regulacje krajowe zrodziły sporo problemów w korzystaiu z uprawień kosumeckich. Reakcją a taki sta rzeczy ma być harmoizacja przepisów krajowych. Umożliwi oa uzyskaie podobego stopia ochroy w całej Uii. Jedym z podjętych działań w tym kieruku są zmiay przepisów, które wprowadzi Dyrektywa Parlametu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dia 25 paździerika 2011 r. w sprawie praw kosumetów, tzw. Dyrektywa kosumecka. Kilka słów o Dyrektywie kosumeckiej Dyrektywa jest aktem, którego mocą ustawodawca każdego państwa człokowskiego Uii Europejskiej zostaje zobowiązay do wdrożeia (implemetacji) regulacji prawych służących osiągięciu wskazaego w dyrektywie celu. W przypadku Dyrektywy kosumeckiej tym celem jest przede wszystkim wzmocieie ochroy iteresów kosumetów w umowach zawieraych poza lokalem przedsiębiorstwa oraz a odległość (p. sprzedaż iteretowa). Dyrektywa wprowadza zasadę pełej harmoizacji, która ozacza, że państwo człokowskie ie może (z ieliczymi wyjątkami) utrzymywać ai wprowadzić do swojego prawa krajowego przepisów odbiegających od tych, które zostały ustaowioe w dyrektywie, w tym rówież przepisów surowszych lub łagodiejszych. Margies działaia krajowego ustawodawcy został zatem zacząco ograiczoy. Zgodie z przyjętymi założeiami, w Polsce dyrektywa zostaie wdrożoa do owej ustawy o prawach kosumetów. Uchyloe zostaą dwie ustawy, które regulują dokoywaie zakupów a odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa oraz związae z reklamacją towaru przez kosumeta. Chodzi o Ustawę o ochroie iektórych praw kosumetów oraz o odpowiedzialości za szkodę wyrządzoą przez produkt iebezpieczy, a także o Ustawę o szczególych warukach sprzedaży kosumeckiej oraz o zmiaie kodeksu cywilego. Odpowiedio dostosowae zostaą rówież przepisy kodeksu cywilego. Nowe rozwiązaia powiy ograiczyć wiele problemów, z jakimi obecie stykają się kosumeci i sprzedawcy. Źródłem tych trudości są m.i. obece przepisy, dotyczące praw kosumetów, które są rozproszoe w różych ustawach. dowego projektu ustawy o prawach kosumeta zapropoowała kilka zmia do treści tego aktu. Jedą z ich jest zmiaa brzmieia art. 53 a Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dia ogłoszeia. Poprzedio zapis te brzmiał: Ustawa wchodzi w życie z diem 13 czerwca 2014 r.. Zmiaa ma umożliwić zapewieie określoego termiu a przygotowaie się do owych regulacji. Biorąc pod uwagę kaledarz prac parlametarych, w czerwcu ustawa zostaie podpisaa przez prezydeta. W związku z powyższym, owe zasady sprzedaży olie zaczą obowiązywać ajwcześiej we wrześiu 2014 r. Proces legislacyjy projektu ustawy dostępy jest a stroie Sejmu. Zmiay w zasadach sprzedaży olie Przepisy akładają a sprzedawców cały szereg dodatkowych obowiązków, przede wszystkim o charakterze iformacyjym. Sklep będzie musiał jaso iformować o prawach kupującego, w tym m.i. o zasadach trasakcji, zwrotów i reklamacji. W momecie składaia zamówieia kosumet musi zać istote elemety umowy, a więc mieć jasą iformację, co i w jakiej ceie abywa. Sprzedawca będzie musiał dopilować, by kliet przed zakupem wiedział, że zawarcie umowy wiąże się z obowiązkiem zapłaty. Ustawa wprowadzi przepisy, które ułatwią kosumetowi zorietowaie się, jeszcze przed zawarciem umowy, jakie koszty rzeczywiście będzie musiał poieść w związku z zawieraą umową. Przedsiębiorca będzie bowiem zobowiązay do poiformowaia kosumeta w jasy sposób o wszystkich kosztach wyikających z umowy. Wydłużeiu ulegą termiy odstąpieia od umowy i reklamacji przez kosumeta. Obece uije przepisy przewidują co ajmiej 7-diowy termi a odstąpieie od zakupu i zwrot towaru. Państwa człokowskie miały tu możliwość samodzielego ustalaia tego termiu. W Wielkiej Brytaii termi te ustaloo a 7 di roboczych, atomiast w Niemczech a 14 di kaledarzowych. Z kolei w Polsce prawo daje kupującym 10 di kaledarzowych a decyzję. Według owych zasad w całej UE będzie obowiązywał termi 14 di kaledarzowych. Kosumeci zyskają rówież a tym, że w przypadku odstąpieia od zakupu sprzedający będzie musiał zwrócić całą kwotę, łączie z kosztami wysyłki. Do tej pory ie było to wprost uregulowae w przepisach. 12 Biulety euro ifo (03)

Hadel elektroiczy Jeśli przedsiębiorcy ie spełią obowiązku iformacyjego i ie podadzą wszystkich daych o kupowaym produkcie, termi a odstąpieie od zakupu wydłuży się do 12 miesięcy (obecie są to 3 miesiące). Kosumet będzie także zwolioy z obowiązku pooszeia kosztów związaych ze zwrotem rzeczy w przypadku skorzystaia z prawa odstąpieia, jeżeli ie został poiformoway przez przedsiębiorcę o obowiązku poiesieia tych kosztów. Nowym istotym obowiązkiem sprzedawcy jest koieczość uzyskaia wyraźej zgody kosumeta a wszelkie dodatkowe płatości (p. ubezpieczeie przesyłki lub ie usługi dodatkowe) oraz zakaz pobieraia opłat za połączeia telefoicze wyższych iż za zwykłe połączeie. Nie będzie także możliwe różicowaie kosztów trasakcyjych w zależości do użytej przez kosumeta karty płaticzej. Będzie mógł o zostać obciążoy wyłączie faktyczie poiesioymi kosztami określoego rodzaju płatości. Kosumet będzie miał większą swobodę przy wyborze uprawieia, z jakiego może skorzystać w przypadku wadliwości abytej rzeczy. Przepisy dadzą możliwość żądaia obiżeia cey bądź odstąpieia od umowy od razu po stwierdzeiu wady, bez koieczości wysuięcia w pierwszym rzędzie żądaia aprawy bądź wymiay rzeczy. Korzyści dla przedsiębiorców Nowe przepisy ie przyiosą sprzedawcom zaczących przywilejów, jedak będą bardziej jedozacze. Wprowadzeie precyzyjych uregulowań, w tym zwłaszcza dotyczących kwestii, w których ie było szczegółowych regulacji, ułatwi przedsiębiorcom stosowaie przepisów i powio przełożyć się także a obiżeie kosztów ich działalości. Bardziej precyzyjie będzie ustaloa kwestia zwrotów i związaych z imi kosztów dostawy. W przypadku zużycia towaru sprzedawca będzie mógł potrącić koszt takiego użytkowaia. Trudo jedak oceić, jak będą w praktyce wyglądały tego typu sprawy oraz w jaki sposób będą obliczae koszty zużycia. Dyrektywa zastrzega koieczość zwrotu kosumetowi wszystkich płatości, które uiścił, w tym kosztów dostawy. Jedyy wyjątek dotyczy sytuacji, gdy kosumet żądał ekspresowej dostawy, a przedsiębiorca oferował rówież stadardowy sposób dostawy w takim przypadku to kosumet poosi koszty różicy pomiędzy ceą tych sposobów dostawy. Istotą zmiaą będzie ujedoliceie zasad odpowiedzialości za jakość rzeczy. Obecie przedsiębiorca, który sprzedaje towary, odpowiada za ich jakość według dwóch odrębych reżimów: za wady rzeczy w stosuku do kupujących, którzy ie są kosumetami (rękojmia) i za iezgodość towaru z umową wobec kosumetów. Ozacza to zacze komplikacje i zwiększoe koszty prowadzeia działalości gospodarczej. Nowa ustawa ujedolici zasady odpowiedzialości w obrocie kosumeckim i w obrocie profesjoalym, co powio ułatwić prowadzeie działalości hadlowej. Nowe przepisy wprowadzą poadto pewe udogodieie dla sprzedawcy w przypadku odstąpieia od umowy przez kosumeta. Obie stroy mają w takiej sytuacji 14 di a zwrot wzajemych świadczeń (kosumet towaru, zaś sprzedawca pieiędzy za towar i dostawę do kosumeta). Sprzedawca, w przypadku gdy ma wątpliwości co do jakości, w jakiej towar może do iego wrócić, będzie mógł powstrzymać się z dokoaiem zwrotu pieiędzy do mometu dostarczeia towaru. Podobie jak kosumet musi dokoać zwrotu w termiie 14 di. Wyzwaia dla przedsiębiorców i wpływ a ryek e-commerce Wyzwaiem dla e-sklepów będzie duża liczba zmia, które ależy wprowadzić w stosukowo krótkim czasie. Zmiay te dotyczą wspomiaych wcześiej owych obowiązków iformacyjych wobec klietów, wydłużeia czasu, jaki kosumet ma a zwrot zakupioego przez iteret towaru bez podaia przyczyy, precyzyjiejszych zapisów dotyczących kosztów pooszeia przesyłki. Modyfikacji ulegą więc obowiązujące systemy i procedury sprzedażowe. Zmiay wprowadzą większą pewość prawa i przyczyią się do większego bezpieczeństwa kosumetów, co przełoży się a zwiększeie popularości e-hadlu. Poadto kosumeci, którzy dokoują zakupów w e-sklepach w iych krajach, będą mieli większą pewość ochroy swoich praw oraz świadomość zasad i waruków sprzedaży. Zmiay w zasadach dotyczących odstąpieia od umowy i pooszeia kosztów zwrotów mogą przyczyić się jedak do podiesieia ce co miałoby zabezpieczyć sprzedawców przed ewetualymi stratami. Nieuikioe będzie zacieśieie relacji bizesowej między e-sklepami a firmami kurierskimi. Nowe zasady powiy też dać impuls do większej profesjoalizacji braży. Ułatwią też prowadzeie e-sprzedaży w całej Uii Europejskiej za pośredictwem jedego sklepu, co będzie wygode szczególie dla dużych podmiotów. Ujedoliceie reguł prowadzeia e-hadlu w całej UE będzie szasą dla e-sprzedawców a pozyskaie owych grup klietów, przede wszystkim zagraiczych. Właściwe wdrożeie owych przepisów i dobre przygotowaie przedsiębiorców będą więc miały wpływ a rozwój braży e-commerce w Polsce. Podsumowaie Zmiay w prawie iewątpliwie polepszą sytuację kosumetów robiących e-zakupy. Poprawi się także wizeruek sprzedawcy iteretowego jako wiarygodego i rzetelego kotraheta. Dyrektywa usystematyzowała część praktyk, które są już powszechie stosowae. Trudości, zwłaszcza dla miejszych firm, może powodować szczegółowość owych przepisów. Pojawią się bowiem dodatkowe obowiązki iformacyje. Trzeba się także liczyć z wydatkami a przystosowaie systemów iformatyczych i regulamiów swoich sklepów. Nowe przepisy działają jedak ie tylko a korzyść kosumeta, ale także a korzyść przedsiębiorcy tylko te musi się a te zmiay dobrze przygotować. Im bardziej jesteśmy wyedukowai, tym lepiej dla obu stro trasakcji. Paweł Chaber e-punkt Departamet Rozwoju Przedsiębiorczości i Iowacyjości Polska Agecja Rozwoju Przedsiębiorczości Pukt Kotaktowy dla Usługodawców i Usługobiorców e-punkt prowadzoy jest przez Polską Agecję Rozwoju Przedsiębiorczości. Do jego główych zadań ależy szerzeie wiedzy a temat prawa obrotu elektroiczego. Zadaia te e-punkt realizuje poprzez prowadzeie stroy iteretowej pod adresem e-pukt.gov. pl, a której dostępe są materiały edukacyje (m.i. artykuły, e-booki, agraia z przeprowadzoych e-semiariów). Działaia e-punktu adresowae są zarówo do przedsiębiorców, jak i kosumetów. Biulety euro ifo (03) 13

Słowiczek pojęć prawych Postępowaie przyspieszoe w procesie cywilym szybkie i skutecze dochodzeie NALEŻNOŚCI Natalia Ogrodiczak W dzisiejszych czasach istotym problemem, z którym borykają się przedsiębiorcy, jest widykacja przysługujących im ależości. Kotraheci okazują się w wielu przypadkach ierzeteli. Nie chcą spłacać ciążących a ich długów lub ie są w staie ich spłacić z uwagi a zły sta fiasowy prowadzoego przedsiębiorstwa. Próby polubowego rozwiązaia sporu często ie przyoszą żadego rezultatu i ie pozostaje ic iego jak wystąpieie a drogę sądową przeciwko iedawemu kotrahetowi, parterowi bizesowemu. Wtedy pojawiają się koleje problemy. Procedura dochodzeia ależości przed sądem jest często długa i uciążliwa. Dlatego właśie korzystym dla przedsiębiorcy rozwiązaiem jest dochodzeie ależości w drodze postępowań przyśpieszoych w procesie cywilym. Polski kodeks postępowaia cywilego (dalej k.p.c.) przewiduje obecie sześć takich postępowań. Wprowadzeie ich do procedury cywilej związae było z potrzebą przyśpieszeia rozpozawaia spraw przez sądy i dążeiem do ograiczeia przewlekłości postępowaia. 1. Postępowaie akazowe Postępowaie akazowe jest jedym z postępowań przyśpieszoych procesu cywilego. Charakteryzuje je daleko posuięty formalizm. Powód musi spełić szereg wymogów, aby móc dochodzić swojego roszczeia w tym postępowaiu i korzystać z jego zalet. Po pierwsze koiecze jest, aby powód zamieścił w pozwie wiosek o wydaie akazu zapłaty w postępowaiu akazowym. Poadto w ramach postępowaia akazowego możliwe jest dochodzeie wyłączie roszczeń pieiężych lub świadczeia rzeczy ozaczoych co do gatuku. Co więcej, występują licze ograiczeia w zakresie postępowaia dowodowego. Żądaia powoda muszą W dobie trwającego kryzysu ekoomiczego wielu przedsiębiorców boryka się z iezadowalającą sytuacją fiasową. Kotyuowaie prowadzoej działalości gospodarczej wymaga od ich zawieraia kolejych umów z kotrahetami i zaciągaia astępych zobowiązań. Zobowiązaia te pozostają często bez pokrycia z uwagi a brak środków. Nierzadko w obrocie gospodarczym działają rówież ierzeteli kotraheci, którzy celowo uchylają się od spłaty długów i ukrywają majątek, z którego moża by przeprobyć udowodioe za pomocą dokumetów wymieioych w art. 485 k.p.c., czyli przede wszystkim za pomocą dokumetu urzędowego, zaakceptowaego przez dłużika rachuku, wezwaia dłużika do zapłaty wraz z pisemym oświadczeiem dłużika o uzaiu długu, weksla albo czeku. Dowodzeie roszczeia za pomocą iych środków dowodowych, jak a przykład zezaia świadka czy dowód z opiii biegłego w tym postępowaiu, jest iedopuszczale. Spełieie przez powoda wskazaych wymagań pozwala a rozpozaie sprawy w postępowaiu akazowym. Rozpozaie astępuje a posiedzeiu iejawym. Jest to rodzaj posiedzeia sądowego, w którym mogą uczesticzyć wyłączie osoby wezwae przez sąd. Praktyką jest, że odbywa się oo bez udziału stro oraz osób trzecich, co zaczie przyśpiesza przebieg postępowaia. Rozpozając sprawę, sąd stwierdza, czy zachodzą podstawy do wydaia akazu zapłaty w postępowaiu akazowym. W przypadku braku podstaw wyzaczoa zostaje rozprawa, jeśli atomiast zachodzą ku temu podstawy, sąd wydaje akaz zapłaty pozwaemu. Nakaz te jest orzeczeiem sądu o charakterze merytoryczym. Do akazu zapłaty stosuje się odpowiedio przepisy o wyroku, ale wykazuje o jedocześie wiele odrębości. Nakaz zapłaty jest co do zasady wykoaly po jego uprawomocieiu się. Jeżeli jedak wyday był a podstawie weksla, czeku, warratu lub rewersu staje się o atychmiast wykoaly jeszcze wcześiej, tj. po upływie 14-diowego termiu do zaspokojeia roszczeia. Poadto akaz zapłaty z chwilą jego wydaia staowi tytuł zabezpieczeia. Ozacza to, że wierzyciel, posiadając taki akaz, może zabezpieczyć swoje roszczeie i zapewić sobie skuteczą egzekucję. Ma to istote zaczeie zwłaszcza w sytuacji, gdy dłużik jest ierzetely i podejmuje działaia zmierzające do wyzbycia się posiadaego majątku, jego uszczupleia lub kosumpcji. Należy w tym miejscu podkreślić, że w postępowaiu akazowym pozway ie zostaje pozbawioy prawa do obroy. Może o wieść środek zaskarżeia od akazu zapłaty, jakim są zarzuty. Prawidłowe wiesieie przez pozwaego zarzutów spowoduje, że zostaie wyzaczoa rozprawa i sąd przeprowadzi poowie całe postępowaie. Sąd po poowym rozpozaiu sprawy wydaje wyrok utrzymujący akaz zapłaty w całości lub w części w mocy albo uchyli wyrokiem akaz zapłaty i orzekie o żądaiach pozwu. Może rówież uchylić akaz zapłaty i odrzucić pozew albo umorzyć postępowaie, jeżeli zachodzą ku temu przesłaki. Spełieie przez powoda wszystkich wymogów, zwłaszcza udowodieie roszczeń za pomocą ściśle wskazaych dokumetów, bywa trude lub wręcz iemożliwe. Jeśli jedak to się uda, powód może liczyć a szybkie i sprawie przeprowadzoe postępowaie sądowe oraz zwiększyć swoje szase a skuteczą egzekucję wierzytelości. 14 Biulety euro ifo (03)

Słowiczek pojęć prawych Fot. Bartosz Bartosiński wadzić skuteczą egzekucję. W związku z powyższym widykacja ależości przysługujących przedsiębiorcom w stosuku do ich kotrahetów stała się jedym z ich podstawowych problemów. Waże jest dla ich ie tylko to, aby egzekucja ależości okazała się skutecza, ale przede wszystkim, żeby przebiegła szybko i sprawie. Przeciągająca się procedura dochodzeia ależości może spowodować, iż wierzyciel utraci płyość fiasową, a w kosekwecji sam staie się iewypłacaly. Dlatego korzystym dla przedsiębiorców rozwiązaiem jest dochodzeie ależości w drodze postępowań przyśpieszoych występujących w ramach procedury cywilej. 2. Postępowaie upomiawcze Postępowaie upomiawcze jest jedym z postępowań odrębych procesu cywilego. Jest zaliczae do postępowań przyśpieszoych z uwagi a fakt, że pozwala a uzyskaie merytoryczego rozstrzygięcia zdecydowaie szybciej iż w przypadku postępowaia zwykłego. Kodeks postępowaia cywilego (dalej k.p.c.) ie akłada a powoda rygorystyczych wymagań, które musi spełić, aby rozpozaie sprawy astąpiło w tym postępowaiu. Koiecze jest jedyie, aby roszczeie dochodzoe przez powoda było roszczeiem pieiężym (ewetualie może być to ia sprawa, ale tylko gdy przepis szczególy a to zezwala). Nie ma żadego ograiczeia co do wartości dochodzoego roszczeia ai jego źródła. Powód ie musi także zamieszczać w pozwie wiosku o rozpozaie sprawy w postępowaiu upomiawczym. Postę- 3. Elektroicze postępowaie upomiawcze W sprawie ocey działaia polskiego wymiaru sprawiedliwości Polacy pozostają wyraźie podzielei. Z badań Cetrum Badaia Opiii Publiczej (BS/5/13) wyika, że 47% z as oceia pozytywie działalość polskich sądów, podczas gdy 48% jest iezadowoloych z fukcjoopowaie to ma charakter obligatoryjy, co ozacza, że sąd z urzędu stosuje przepisy o postępowaiu upomiawczym. Przewodiczący wydziału ma obowiązek zbadać, czy daa sprawa podlega rozpozaiu według przepisów o postępowaiu odrębym. Gdy zachodzą ku temu podstawy, wyzacza posiedzeie iejawe w celu wydaia przez sąd akazu zapłaty w postępowaiu upomiawczym. K.p.c. wskazuje jedak a cztery sytuacje, kiedy to daa sprawa ie podlega rozpozaiu w postępowaiu upomiawczym. Nakaz zapłaty ie może być bowiem wyday, jeżeli roszczeie jest w sposób oczywisty bezzasade, przytoczoe w pozwie okoliczości budzą wątpliwości, zaspokojeie roszczeia powoda zależy od spełieia przez iego świadczeia wzajemego lub gdy miejsce pobytu pozwaego ie jest zae albo doręczeie akazu zapłaty pozwaemu ie mogłoby astąpić w kraju. Jeżeli ie zachodzą wskazae przesłaki egatywe, sąd rozpozaje sprawę a posiedzeiu iejawym i wydaje akaz zapłaty. Orzeka w im, że pozway ma w ciągu dwóch tygodi od dia doręczeia akazu zaspokoić roszczeie w całości (wraz z kosztami) albo wieść w tym termiie właściwy środek zaskarżeia sprzeciw od akazu zapłaty. Dopiero od mometu doręczeia pozwu pozway może podjąć obroę procesową. Wcześiej postępowaie toczy się bez jego udziału, a akaz jest wydaway wyłączie w oparciu o twierdzeia i dowody przedstawioe przez powoda. Jeżeli pozway ie zdecyduje się a wiesieie sprzeciwu, akaz zapłaty ma skutki prawomocego wyroku. Taki akaz zapłaty, po zaopatrzeiu go w klauzulę wykoalości, staowi podstawę egzekucji. Ozacza to, że moża skierować go do właściwego komorika i wszcząć przeciwko dłużikowi postępowaie egzekucyje. Jeżeli jedak pozway wiesie prawidłowo sprzeciw, akaz zapłaty traci moc, a sprawa zostaie poowie rozpozaa a rozprawie według przepisów o postępowaiu zwykłym. Wprowadzeie przez polskiego ustawodawcę postępowaia upomiawczego miało a celu przyśpieszeie rozpozawaia spraw przez sądy, w sytuacji gdy powód dochodzi od pozwaego zapłaty określoej sumy pieiężej, a przedstawioe przez iego okoliczości i zasadość roszczeia ie budzą wątpliwości. Postępowaie to jest korzystym rozwiązaiem dla przedsiębiorców, gdyż mogą uzyskać rozstrzygięcie zdecydowaie szybciej iż w przypadku postępowaia zwykłego. Należy jedak podkreślić, iż postępowaie to jest miej korzyste od postępowaia akazowego, które przewiduje iższą opłatę od pozwu, możliwość zabezpieczeia roszczeia a podstawie akazu oraz atychmiastową wykoalość tego akaz w wypadkach określoych w ustawie. Biulety euro ifo (03) 15

Słowiczek pojęć prawych waia wymiaru sprawiedliwości. Zdecydowaie bardziej zgodi jesteśmy w oceie przyczy iezadowoleia. Aż 51% akietowaych wskazuje, że ich krytyka fukcjoowaia polskich sądów podyktowaa jest przewlekłością postępowaia i opieszałością działaia sądów. Na koleją przyczyę iezadowoleia, jaką jest iesatysfakcjoująca decyzja sądu, wskazało już tylko 14% akietowaych. Narzekaie a przewlekłość postępowaia ie jest bezpodstawe. Z raportu Sądy a wokadzie opublikowaego w 2013 r. przez Forum Obywatelskiego Rozwoju wyika, że średi czas postępowaia sądowego w Polsce wyosi aż 4,2 lata. Polski ustawodawca dążąc do ograiczeia wskazaego problemu, wprowadza do systemu prawego koleje istrumety mające służyć przyśpieszeiu rozpozaia spraw przez sądy. Jedym z ich jest wprowadzoe ustawą z dia 9 styczia 2009 r. (która weszła w życie 1 styczia 2010 r.) elektroicze postępowaie upomiawcze. Elektroicze postępowaie upomiawcze (dalej EPU) ależy do postępowań odrębych procesu cywilego. Staowi szczególy rodzaj postępowaia upomiawczego (opisaego przeze mie w poprzedim wydaiu biuletyu), a przepisy o postępowaiu upomiawczym stosuje się do iego odpowiedio. W EPU dochodzić moża, tak samo jak w zwykłym postępowaiu upomiawczym, wyłączie roszczeń pieiężych bez względu jedak a prezetowaą przez ie wartość. W celu wyelimiowaia ieuczciwej praktyki dochodzeia w tym postępowaiu roszczeń przedawioych, ustawodawca wprowadził dodatkowy wymóg, zgodie z którym dochodzić moża w EPU tylko roszczeń, które stały się koiecze w okresie trzech lat przed diem wiesieia pozwu. EPU to jedye postępowaie, które może od początku do końca zostać przeprowadzoe w formie elektroiczej. Bez koieczości opuszczaia mieszkaia, za pomocą komputera z dostępem do iteretu, możemy dochodzić przysługujących am ależości. Powód, decydując się a dochodzeie ależości w EPU, wosi pozew drogą elektroiczą, korzystając ze stroy iteretowej www.e-sad. gov.pl. Koiecze jest założeie w tym celu kota w systemie teleiformatyczym, zalogowaie się poprzez podaie właściwych daych i hasła oraz wypełieie formularza pozwu. W momecie za- twierdzeia wprowadzoych do formularza daych astępuje wiesieie pozwu. Pozew w EPU (poza ogólymi wymogami) powiie zawierać umer PESEL lub NIP pozwaego będącego osobą fizyczą lub umer w KRS lub iym właściwym rejestrze pozwaego iebędącego osobą fizyczą, a także datę wymagalości roszczeia. Do pozwu ie załącza się atomiast dowodów a poparcie stawiaych twierdzeń, pełomocictw oraz załączików dla stro przeciwych. Wyika to z faktu, iż w EPU rozpozawae są tylko sprawy o ieskomplikowaym staie faktyczym, iewymagające przeprowadzeia postępowaia dowodowego. Od pozwu ależy uiścić opłatę w wysokości czwartej części opłaty stosukowej (1,25% od wartości przedmiotu sporu). Koleje pisma procesowe powoda muszą być wiesioe rówież za pomocą systemu teleiformatyczego obsługującego postępowaie. Pismo wiesioe w iy sposób (p. wysłae listem polecoym) ie wywołuje żadych skutków prawych. Pozwaemu atomiast przysługuje prawo wyboru woszeia pism drogą tradycyją albo elektroiczą. Jedakże gdy zdecyduje się o a wiesieie pisma drogą elektroiczą, koleje pisma musi wosić w te sam sposób. Z chwilą prawidłowego wiesieia pozwu w EPU w systemie teleiformatyczym geerowae są elektroicze akta sprawy. Powodowi doręcza się pisma za pośredictwem wskazaego systemu. Pozwaemu atomiast przysługuje w tym zakresie prawo wyboru. Do rozpozawaia spraw w EPU właściwy jest tylko jede sąd w Polsce Sąd Rejoowy w Lubliie, określay rówież jako e-sąd. W razie braku podstaw do wydaia akazu zapłaty e-sąd przekazuje sprawę do sądu właściwości ogólej (sądu właściwego ze względu a miejsce zamieszkaia pozwaego). Jeżeli atomiast zachodzą ku temu podstawy, sąd wydaje akaz zapłaty, który zostaje pozwaemu doręczoy w formie tradycyjej wraz z pouczeiem o prawie wiesieia środka zaskarżeia w postaci sprzeciwu. W razie wiesieia sprzeciwu akaz zapłaty traci moc w całości, a sąd przekazuje sprawę do sądu właściwości ogólej. EPU, dzięki zastosowaiu owoczesej techologii, pozwala a zacze przyśpieszeie postępowaia sądowego. Jest korzystym rozwiązaiem ie tylko ze Do rozpozawaia spraw w EPU właściwy jest tylko jede sąd w Polsce Sąd Rejoowy w Lubliie, określay rówież jako e-sąd. względu a stosukowo krótki czas rozpozaia sprawy, ale rówież miejsze w porówaiu do postępowaia zwykłego koszty postępowaia oraz wyraźie uproszczoą procedurę. Z drugiej jedak stroy jest postępowaiem sprzyjającym adużyciom w postaci dochodzeia roszczeń ieistiejących lub przedawioych. Koiecze jest dostosowaie postępowaia do praktyki procesowej i wyelimiowaie tym samym dostrzeżoych adużyć. Źródła 1. Kodeks postępowaia cywilego z dia 17 listopada 1964 r. (DzU Nr 43, poz. 296), art. 505(28)-505(37) 2. www.e-sad.gov.pl 3. M. Maowska, Postępowaia odrębe w procesie cywilym, LexisNexis, Warszawa, 2010 r., str. 262 279 4. CBOS: Komuikat badań, BS/5/13, O przestrzegaiu prawa i fukcjoowaiu wymiaru sprawiedliwości w Polsce, http://cbos.pl/spiskom.pol/2013/ K_005_13.PDF 5. FOR: Aaliza FOR 17/2013: Sądy a wokadzie 2013. Przejrzystość i wydajość pracy., http://www.for.org.pl/pl/a/2806, Aaliza-17-Sady-a-wokadzie-2013 6. S. Cieślak, Postępowaia przyśpieszoe w procesie cywilym. Zarys postępowaia akazowego, upomiawczego i uproszczoego, C.H. BECK, Warszawa, 2004 r.; 7. M. Maowska, Postępowaia odrębe w procesie cywilym, LexisNexis, Warszawa, 2010 r., str. 221 242. Natalia Ogrodiczak studetka V r. Wydziału Prawa i Admiistracji Uiwersytetu Łódzkiego, wolotariuszka ośrodka Eterprise Europe Network przy Fudacji Rozwoju Przedsiębiorczości w Łodzi 16 Biulety euro ifo (03)

Eksport Norwegia atrakcyja isza eksportowa ROZMOWA Z TOMASZEM SKWARCEM, WŁAŚCICIELEM FIRMY NORTH CONSULTING Rozmawia Paweł Miecza Jak duże jest zaiteresowaie ze stroy polskich firm współpracą z Norwegią? Zaiteresowaie rykiem orweskim ze stroy polskich firm jest coraz większe. Nasi przedsiębiorcy szukają ryków o stabilej sytuacji gospodarczej, a w czasach kryzysu Norwegia jawi się jako szczególie atrakcyja isza eksportowa wyspa stabilości i rozwoju a tle pozostałych państw europejskich. Kryzys gospodarczy ie jest obecie w Norwegii prawie w ogóle odczuwaly. Norwegia ma bardzo solide podstawy makroekoomicze rosącą adwyżkę w fiasach publiczych oraz ogrome środki z eksportu ropy i gazu ulokowae w publiczym fuduszu iwestycyjym. Przewidyway wzrost gospodarczy w 2013 roku ma wyieść około 3%, stale rośie popyt wewętrzy, który wspieray jest rówież przez ajiższy w Europie poziom bezrobocia wyoszący 3%. Dodatkowym faktem sprzyjającym polskim przedsiębiorcom jest systematycze umaciaie się orweskiej koroy do złotego. Od 2009 roku kurs koroy orweskiej w stosuku do złotego wzrósł o poad 30%, co czyi polskie produkty i usługi bardziej kokurecyjymi dla orweskich odbiorców. Na jakie usługi/produkty jest ajwiększy popyt w Norwegii? Kołem zamachowym orweskiej gospodarki jest braża aftowa i to właśie dostawcy produktów/usług dla tego przemysłu mają szczególie duże szase a pozyskaie parterów w Norwegii. O skali wielkości orweskiej braży aftowej świadczą kwoty iwestycji przezaczaych a utrzymaie bieżącego wydobycia i rozwój produkcji z owych złóż. W 2012 roku wartość iwestycji wyiosła 180 miliardów koro orweskich, w bieżącym roku przekroczą oe poad 200 miliardów koro. Atrakcyją brażą jest także budowictwo. Norwegia przeżywa w ostatich latach prawdziwy boom budowlay, jeśli chodzi zarówo o budowictwo mieszkaiowe, jak i komercyje. Szase a zaistieie a ryku orweskim mają dostawcy materiałów budowlaych, podwykoawcy dla dużych firm orweskich, czy też produceci wyposażeia wętrz. Dzięki iwestycjom budżetowym bardzo dyamiczie rozwija się także budowictwo ifrastrukturale, co daje duże możliwości dla polskich firm działających w tej braży. Moża dodać, że orweski arodowy pla rozwoju trasportu przewiduję zaiwestowaie poad 300 miliardów koro w latach 2010 2019 a moderizację i rozbudowę ifrastruktury kraju (główie drogi i kolej). Spore możliwości stoją przed polskimi firmami świadczącymi usługi dla orweskich odbiorców. Z jedej stroy Norwegia cierpi a zaczący iedobór wyspecjalizowaej siły roboczej (szczególie w brażach techiczych i IT), z drugiej stroy koszty pracy w Norwegii są jedymi z ajwyższych a świecie, co zachęca orweskie przedsiębiorstwa do outsourcigu wielu usług poza graice kraju (p. usługi iformatycze lub Czy cea produktów/usług ma duże zaczeie a ryku orweskim? W Norwegii występuje charakterystycza dla gospodarek o szybkim rozwoju polaryzacja a ryek bardzo wysokiej jakości i ryek produktu ajtańszego. Tradycyjie ryek orweski stawia jedak a pierwszym miejscu jakość produktów oraz świadczoych usług. Jakość ma zatem podstawowe zaczeie, pomimo faktu, że od kilku lat obserwujemy silą presję a zmiejszaie kosztów i zwiększoą kokurecję a ryku orweskim, co powoduje, że aspekt ceowy odgrywa większą rolę. Fot. Bartosz Bartosiński Biulety euro ifo (03) 17

Eksport Fot. Bartosz Bartosiński księgowe). Zatem, jak widać, możliwości zaistieia a ryku orweskim jest wiele i to dla firm z różych braż. Proszę powiedzieć kilka słów a temat specyfiki kotaktów bizesowych z Norwegami. Na co polscy przedsiębiorcy powii zwracać uwagę? Norwegowie mają duże wymagaia dotyczące jakości produktów i usług, które im się oferuje. Są szczególie wyczulei a uczciwość kotrahetów i szczerość we wzajemych relacjach. Bardzo duże zaczeie mają osobiste kotakty oraz pozaie partera przed rozpoczęciem wspólego bizesu. Oczekują dobrego przygotowaia merytoryczego od swoich parterów i rozmówców. Norwegów cechuje duża kokretość, ceią sobie, gdy rozmówca operuje faktami, kokretymi przykładami i cyframi, a rozmowa ma zdefiioway cel. Norwegowie bardzo rzadko wprost wyrażają swoją iechęć bądź iezadowoleie, stąd awet po udaej w aszym odczuciu rozmowie może się okazać, że sprawa wymaga dalszych ustaleń i potwierdzeń. Dlatego sami musimy się uzbroić w cierpliwość i astawić a długotermiowe plaowaie i kosekwete budowaie swojej pozycji a tamtejszym ryku. Jakie są ajwiększe bariery związae z wejściem a ryek orweski? Jeszcze do iedawa Norwegia była rykiem stosukowo hermetyczym z iezbyt wysokim poziomem kokurecji. Dziś sytuacja ta wygląda już iaczej. Należy być przygotowaym a kokurecję ze Czy ryek orweski jest ajatrakcyjiejszym rykiem dla polskich firm spośród ryków skadyawskich? Bez wątpieia ryek orweski jest bardziej atrakcyjy dla polskich firm iż sąsiedi ryek szwedzki i duński, szczególie w sytuacji, gdy kryzys gospodarczy adal jest moco odczuwaly w Szwecji i szczególie w Daii. Gospodarka Norwegii mierzoa wielkością PKB jest większa od gospodarki Daii i Szwecji, rówież PKB per capita i reala siła abywcza mieszkaństroy firm z iych krajów, które a ryku orweskim szukają szas a zwiększaie sprzedaży swoich produktów i usług. Jest to szczególie aktuale m.i. w orweskiej braży budowlaej i kostrukcyjej, która od kilku lat przeżywa ogromy boom, w bardzo dużym stopiu wygeeroway przez publicze iwestycje budowlae i ifrastrukturale. Udział w tego typu projektach prowadzoych a tereie Norwegii jest bardzo atrakcyjy dla firm z braży budowlaej ie tylko z Polski, ale i z iych krajów europejskich. Czy zajomość języka orweskiego jest iezbęda do osiągięcia sukcesu a tym ryku? Bez wątpieia zajomość języka orweskiego jest bardzo dużym atutem. Umiejętość posługiwaia się językiem orweskim przez cudzoziemców zawsze wywiera pozytywe wrażeie a aszych potecjalych parterach w Norwegii. Należy też o tym pamiętać, że o ile w orweskich firmach w braży morskiej zajomość języka agielskiego jest a geeralie wysokim poziomie, często bywa o rówież językiem roboczym, o tyle w gałęziach gospodarki lądowej, które ie prowadzą działalości międzyarodowej, możemy spotkać się z sytuacją, w której zajomość orweskiego jest warukiem koieczym do awiązaia rozmów hadlowych. Czy polskie firmy mogą i odoszą sukcesy w Norwegii? Każda polska firma oferująca dobry jakościowo produkt lub usługę, które będą atrakcyje dla orweskiego odbiorcy, ma szasę a zyskaie owego ryku zbytu. Nasze przedsiębiorstwa są coraz aktywiejsze a miejscowym ryku, czego ajlepszym dowodem jest dyamika wzrostu polskiego eksportu do Norwegii. W 2011 roku asze firmy sprzedały do Norwegii produkty za prawie 4 miliardy euro. Był to wzrost eksportu o 54% w porówaiu do 2010 roku. Polskie firmy odoszą sukcesy w różych brażach, czego przykładem jest chociażby Solaris, producet autobusów, który dyamiczie rozwija sprzedaż w Norwegii, Barliek, producet desek podłogowych lub Uihouse zajmujący się produkcją i motażem domów modułowych. Jakie jest w Norwegii postrzegaie polskich firm, ich produktów/usług oraz Polaków? Chociaż siła stereotypów jest adal bardzo duża, to z roku a rok odbiór Polski i Polaków jest coraz lepszy w oczach Norwegów. Po aszym przystąpieiu do Uii Europejskiej i otwarciu orweskiego ryku pracy dla polskich obywateli Polska była postrzegaa przede wszystkim jako dostawca taiej siły roboczej w braży budowlaej i stocziowej. Obecie Polacy staowią w Norwegii ajwiększą miejszość arodową, są zatrudiei w wielu sektorach gospodarki, ie tylko jako pracowicy fizyczi, ale rówież lekarze, farmaceuci, iżyierowie czy iformatycy. Są ceiei przez orweskich pracodawców jako solidi fachowcy w swojej dziedziie. Podobe recezje zbierają polskie firmy wśród swoich orweskich parterów. Niebagatele zaczeie w coraz bardziej pozytywym odbiorze aszego kraju ma rówież rosąca liczba Norwegów odwiedzająca Polskę. Dobrze rozwiięta sieć połączeń loticzych między Polską a Norwegią zachęca Norwegów do odwiedzi aszego kraju czy to w celach turystyczych, zakupowych, czy aby skorzystać z tańszych usług oferowaych w Polsce, p. z braży medyczej. 18 Biulety euro ifo (03)

Eksport ców Norwegii jest wyższa w porówaiu z dwoma pozostałymi państwami skadyawskimi. Dodatkowym czyikiem przemawiającym za atrakcyjością Norwegii są ogrome środki fiasowe przezaczae w tym kraju a iwestycje w braży aftowej oraz w budowictwie. Jakie ma Pa wskazówki dla polskich firm rozważających wejście a ryek orweski? Przede wszystkim ależy dokoać dogłębej aalizy iteresującej as braży, produktu czy też usługi. Pozwoli am to odpowiedzieć a pytaie, jak wyglądają asze szase a miejscowym ryku oraz jakie czyiki będą miały decydujące zaczeie w odiesieiu sukcesu. Bez wątpieia dobrym rozwiązaiem, iezależie od przyjętej strategii wejścia a ryek, jest oparcie swojego działaia a współpracy z orweskim agetem bądź zatrudieie a miejscu, ale w ramach firmy, pracowika z odpowiedim doświadczeiem i wiedzą. Kwestią o bardzo dużym zaczeiu jest także przygotowaie aszego produktu bądź usługi pod kątem orm uzawaych w Norwegii, p. posiadaie cetralej aprobaty techiczej (Setral Godkjeig) czy też certyfikatów techiczych i jakościowych wydaych przez SINTEF. Dziękuję za rozmowę. Firma cosultigowa North Cosultig specjalizuje się we wspieraiu polsko-skadyawskiej współpracy a płaszczyźie gospodarczej (www.orthcosultig.pl). Artykuł ukazał się a łamach miesięczika EKSPORTER wydawaego przez ośrodek Eterprise Europe Network przy Zachodiopomorskim Uiwersytecie Techologiczym w Szczeciie. Eksport Filadia Przewodik dla przedsiębiorców i iwestorów Marek Pleciński, Maciej Czeriakiewicz, Paweł Błaszczyk Filadia to kraj leżący a wschodiej stroie Półwyspu Skadyawskiego. Populacja tego państwa liczy 5,5 ml ludości, zaś jego powierzchia to 338 424 km kwadratowych. Pod względem wielkości zajmowaego obszaru Filadia zajduje się a siódmym miejscu w Europie. Fiński przykład Od kryzysu gospodarczego w latach 1992 1993 Fiowie systematyczie dokoywali trasformacji swojej gospodarki, kładąc szczególy acisk a wiedzę oraz wysokie umiejętości swoich obywateli. Duże akłady kierowae a rozwój auki doprowadziły do powstaia wielu iowacyjych firm wykorzystujących owoczese techologie i ajowszą myśl aukowo- -techiczą. W te sposób powstała m.i. flagowa fińska firma NOKIA. Przykład Filadii pokazuje, jak przekształcić swoje słabe stroy, p. mały ryek wewętrzy, peryferyje położeie geograficze, hermetyczy język i wysoki poziom kosztów, w atuty. Mały ryek wewętrzy może być wykorzystyway jako pole doświadczale dla owych projektów iwestycyjych. Jedocześie ekspouje się zasoby aturale, kow-how, iowacyjość i owe techologie, m.i. w takich brażach, jak ICT, eergetyka, przemysł papiericzy i chemiczy. Pozytywy wizeruek Filadii jako kraju, który odosi sukcesy w wielu światowych rakigach w zakresie iowacyjości w takich obszarach, jak kocetracja ośrodków B+R, produktywość, skupieie wysokich techologii (high-tech), kocetracja pracowików aukowo-badawczych, efektywość szkolictwa wyższego, powiie dla Polski staowić zachętę do aśladowaia i, co za tym idzie, wspieraia kokurecyjości polskich firm i towarów a coraz trudiejszym ryku globalym. Obecie Polska i Filadia stoją przed szasą dalszego rozwoju wzajemych relacji w dwustroych stosukach gospodarczych i wymiaie hadlowej, zwłaszcza w owej perspektywie budżetowej UE a lata 2014 2020 ( ) Iowacyjość fińskiej gospodarki Jak wspomiao, Filadia od wielu lat wspiera działaia związae z badaiami i iowacjami. W wielu dziedziach kraj te ależy do czołówki w zakresie rozwoju i doskoaleia oraz wytwarzaia ajowocześiejszych produktów i usług. Niezdola do globalego kokurowaia w wielu sektorach z powodu wysokich kosztów pracy, Filadia postaowiła skupić się a wspieraiu wysokich techologii, czyli sektora, w którym państwa wysoko rozwiięte mogą odosić sukcesy i który wymaga zaczących akładów a B+R. Dziś w Filadii jest zatrudioych 80 000 tysięcy aukowców, z których poad połowa pracuje w sektorze prywatym, około 10 000 w sektorze publiczym, a 30 000 a wyższych uczeliach. Według iformacji fińskiego Urzędu Statystyczego wydatki a badaia i rozwój w 2012 r. wyiosły 6,8 mld EUR i były o 330 ml EUR iższe w porówaiu do roku poprzediego. Główą przyczyą ta- Biulety euro ifo (03) 19

Eksport imaly wymagay kapitał zakładowy wyosi 2 500 EUR, spółki akcyje (julkie osakeyhtiö, Oyj), gdzie miimaly wymagay kapitał zakładowy wyosi 80 000 EUR, europejskie spółki akcyje (Societas Europaea (SE), eurooppayhtiö). Wybór formy jest waży z puktu widzeia systemu podatkowego, kwestii odpowiedzialości osobistej, prawa zarządzaia fuduszami przedsiębiorstwa oraz metod zarządzaia admiistracją ( ) Fot. Bartosz Bartosiński Rodzaje spółek akcyjych: spółki z ograiczoą odpowiedzialością (yksityie osakeyhtiö, oy), gdzie mikiego stau rzeczy był spadek wydatków a B+R w sektorze prywatym. Zmiejszeie o 570 ml EUR akładów a B+R odotowao w przemysłach elektroiczym, komputerowym oraz elektrotechiczym, podczas gdy w iych gałęziach przemysłu, szczególie w przemyśle maszyowym, wydatki były większe iż w 2011 r. Spowodowało to spadek udziału wydatków a B+R w PKB, który w efekcie wyiósł 3,55% w porówaiu do 3,80% w 2011 r. ( ) Prowadzeie działalości gospodarczej w Filadii Zgodie z ustawą o wolym hadlu (Laki elikeio harjoittamise oikeudesta 122/1919, z późiejszymi zmiaami) osoby fizycze zamieszkałe w państwie człokowskim Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), fińskie podmioty oraz zarejestrowae oddziały podmiotów z krajów EOG są uprawioe do prowadzeia w Filadii zgodej z prawem działalości hadlowej lub gospodarczej bez koieczości uzyskaia wcześiejszego pozwoleia od rządu. O ile międzyarodowe zobowiązaia Filadii ie przewidują iaczej, pozostałe osoby fizycze i prawe są uprawioe do prowadzeia działalości hadlowej lub gospodarczej w Filadii jedyie po otrzymaiu stosowego zezwoleia od fińskiego Urzędu Patetów i Rejestracji (Patetti ja rekisterihallitus). Większość zezwoleń wydawaych jest przy pierwszym wiosku ( ) Niektóre rodzaje działalości gospodarczej wymagające od przedsiębiorcy a przykład określoych umiejętości albo szczególej troski są przedmiotem kocesji i zezwoleń iezależie od tego, czy są wykoywae przez Fiów czy obcokrajowców. Są sektory, w przypadku których wymagae jest uzyskaie licecji lub powiadomieie o zamiarze prowadzeia działalości gospodarczej. Należą do ich p. hadel broią palą, szkoły auki jazdy, trasport pacjetów, etc. Formy działalości gospodarczej: spółki jawe (avoi yhtiö), spółki komadytowe (kommadiittiyhtiö), spółki akcyje (osakeyhtiö), spółdzielie (osuuskuta), oddziały/przedstawicielstwa przedsiębiorstw zagraiczych (sivuliike), jedoosobowa działalość gospodarcza (yksityie elikeioharjoittaja). Zdecydowaie ajpopulariejszą formą działalości gospodarczej w Filadii jest spółka z ograiczoą odpowiedzialością ( ) Rejestracja firmy Przedsiębiorstwa oraz spółdzielie podlegające fińskiemu prawodawstwu, a także prowadzący jedoosobową działalość gospodarczą muszą przed rozpoczęciem działalości gospodarczej dokoać rejestracji w Fińskim Rejestrze Hadlowym. Rejestr Hadlowy jest przechowyway w Helsikach, ale dokumety rejestracyje mogą zostać dostarczoe rówież do lokalych magistratów (maistraatti), Cetrów Rozwoju Gospodarczego, Trasportu i Środowiska (Elikeio-, liikee- ja ympäristökeskus) oraz lokalych urzędów podatkowych (verovirasto). Podstawowy wiosek rejestracyjy jest składay a podstawie ustawy o rejestrze hadlowym (kaupparekisterilaki 129/1979, z późiejszymi zmiaami) oraz ustawy o iformacji w zakresie działalości gospodarczej (yritys- ja yhteisötietolaki 244/2001 z późiejszymi zmiaami), a formularzu zgłoszeiowym i jest wykorzystyway przez: Rejestr Hadlowy, władze podatkowe, osobo prowadzoy rejestr podatku VAT. Po złożeiu formularza zgłoszeiowego Rejestr Hadlowy weryfikuje, czy zgłoszoa azwa hadlowa ie arusza istiejącej już azwy lub zaków towarowych. Opłaty rejestracyje przedsiębiorstw w 2013 r.: jedoosobowa działalość gospodarcza 105 EUR, spółka jawa (geeral partership) i spółka komadytowa (limited partership) 225 EUR, 20 Biulety euro ifo (03)