Jak pomóc dziecku w nauce czytania i pisania. ( artykuł dla rodziców dzieci kl. O ) Rodzice posyłając dziecko do szkoły oczekują od niego dobrych wyników w nauce. Wielu dzieciom nauka nie sprawia trudności, są jednak dzieci, które muszą wiele pracy włożyć, aby uzyskać niezłe wyniki. Niepowodzenia bardzo niekorzystnie wpływają na rozwój psychiczny dziecka, na kształtowanie się jego wiary we własne siły, zniechęcają do podejmowania dalszych wysiłków. Jeżeli rodzic widzi, że dziecko ma kłopoty z rysowaniem, wycinaniem, nauką wierszyków na pamięć, różnicowaniem kształtów figur geometrycznych, układaniem obrazków z części, rozpoznawaniem liter, czytaniem powinien się jak najszybciej skontaktować z nauczycielem, pedagogiem lub psychologiem. Rodzice nie zawsze wiedzą jak dziecku pomóc, konieczna jest ścisła współpraca rodziców ze szkołą, z nauczycielami a nawet z pedagogiem i poradnią psychologiczno - pedagogiczną. Przebadanie dziecka w poradni psychologiczno - pedagogicznej pozwoli określić rodzaj zaburzeń funkcji poznawczych i pomoże w dobraniu odpowiednich ćwiczeń. Pisanie i czytanie jest procesem skomplikowanych czynności. Dziecko musi prawidłowo spostrzegać oraz zapamiętać graficzny obraz poszczególnych liter, musi także rozpoznać dźwięki
wchodzące w skład wyrazu, podporządkować odpowiednie znaki graficzne i w odpowiedniej kolejności je zapisać. Do tego powinno mieć sprawną rękę. Pisanie dokonuje się przy współudziale narządów mowy. W nauce czytania dziecko musi prawidłowo rozpoznać litery, należycie je różnicować, zapamiętać wzajemne połączenie tych liter obok siebie w wyrazie. To wszystko jest uwarunkowane prawidłową percepcją wzrokowo - słuchową. Sprawnością manualną i orientacją przestrzenną. Analizator wzrokowy - gdy mówimy o zaburzeniach analizatora wzrokowego nie mamy na myśli wady wzroku, lecz zaburzenia niektórych funkcji kory mózgowej. Podstawą jest tutaj prawidłowe spostrzeganie znaków graficznych. Ważne jest aby dziecko osiągnęło umiejętność szybkiego rozpoznawania obrazków, różnicowania bardzo podobnych obrazków wzrokowych, ujmowania zależności między całością obrazu, a jego częściami składowymi. Nie można też zapomnieć o orientacji w kierunkach, a więc różnicowania prawej i lewej strony, góry i dołu. Z uwagi na specyfikę naszego pisma trzeba wyrobić u dziecka nawyk śledzenia poziomych szeregów od lewej strony do prawej.
Przykłady ćwiczeń : Ćwiczenia rozpoczynamy od wykorzystania obrazków, figur geometrycznych, stopniowo przechodząc do pracy na materiale literowym. - Dobieranie par jednakowych obrazków, można wykorzystać domino obrazkowe, dobieraniu, loteryjki. - Dobieranie części do całego obrazka. - Układanie obrazków z części, można wykorzystać obrazki z gazet, pocztówki, ważne by były to obrazki na początku łatwe, pocięte na 4-6 części, stopniowo zwiększamy stopień trudności, więcej części, układ linii przecięcia nie jest już tak regularny jak na początku. - Wyodrębnianie różnic między obrazkami. - Układanki, mozaiki. - Układanie figur geometrycznych wg wzoru z pamięci i bez wzoru. Teraz przechodzimy do ćwiczeń na materiale literowym. - Układanie pociętych liter. - Rozpoznawanie i odwzorowywanie liter z układów 2-, 3-literowych. Na kartce papieru wypisujemy litery nakładające się na siebie. Zadaniem dziecka jest rozpoznanie liter, a następnie wypisanie ich na osobnej kartce. - Różnicowanie samogłosek w szeregach liter. - Dobieranie liter wielkich i małych.
- Analizator słuchowy - zaburzeń percepcji słuchowej nie należy mylić z niedosłuchem. Dziecko słyszy dźwięki, tylko nie potrafi wychwycić ich wszystkich po kolei i prawidłowo zróżnicować. Często dziecko z dobrą percepcją wzrokową przez długi czas może maskować swoje defekty; uczy się na pamięć, domyśla się z kontekstu o jaki wyraz chodzi, jednak jest to tylko omijanie trudności, a nie ich przezwyciężanie. Dlatego tak ważne są ćwiczenia doskonalące analizę i syntezę wzrokową. Jeśli tego nie zrobimy dziecko może mieć w przyszłości kłopoty z: różnicowaniem głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych; różnicowaniem i - j, on om, en em, ą ę; uczeniem się języków obcych; poprawnym czytaniem i rozumieniem czytanego tekstu. Przykłady ćwiczeń : - Analiza zdań na wyrazy i wyrazów na sylaby. - Kończenie i zaczynanie wyrazów dwusylabowych - my wypowiadamy pierwszą sylabę, a dziecko kończy wyraz podając drugą sylabę. - Rozpoznawanie i wyodrębnianie głosek z wyrazów - rozpoczynamy od prostych 3- literowych wyrazów, rozpoznając nagłos, śródgłos i wygłos. - Zabawy : szukanie obrazków na podaną głoskę, dobieranie par obrazków rozpoczynających się od takiej samej głoski, tworzenie nowych wyrazów z sylab, co jest ukryte w wyrazie np. zasady - ukryty wyraz to sady.
- Sprawność manualna - przykłady ćwiczeń : - Nawlekanie koralików na sznurek. - Ugniatanie papierowych kul. - Lepienie w glinie, modelinie. - Naśladowanie gry na pianinie, wykręcanie żarówki. - Wycinanki i wydzieranki z papieru. Ćwiczenia grafomotoryczne - przykłady : - Malowanie na dużej powierzchni, kreślenie linii. Można pozwolić dziecku pomalować farbą plakatową umywalkę, wannę. Łatwo się zmywa. - Wypełnianie konturów, zamalowywanie małej przestrzeni kredkami. - Pogrubianie konturów, labirynty do przejścia. - Kreślenie form kolistych i fal. - Rysowanie szlaczków: dokończenie zaczętego wzoru, odwzorowywanie szlaczków, samodzielne tworzenie wzorów. Opr. psycholog Dorota Kaleta-Szymkiewicz Tekst artykułu pochodzi ze strony http://pppszydlowiec.pl. (CC BY 3.0)