PROGRAM USPRAWNIANIA GRAFOMOTORYKI DLA UCZNIÓW MAJĄCYCH TRUDNOŚCI W PISANIU CHCĘ ŁADNIE PISAĆ Rok szkolny 2013/2014

Transkrypt

1 PROGRAM USPRAWNIANIA GRAFOMOTORYKI DLA UCZNIÓW MAJĄCYCH TRUDNOŚCI W PISANIU CHCĘ ŁADNIE PISAĆ Rok szkolny 2013/2014 Opracowała: mgr Łucja Kurz

2 WSTĘP Ręce dziecka są naturalnym instrumentem przy pomocy, którego może ono wykonać bardzo precyzyjne czynności, dlatego opanowanie umiejętności manualnych, ma ogromny wpływ na powodzenie w nauce pisania. Brak prawidłowych nawyków przy trzymaniu ołówka, pędzla, kredki, wykonywania linii poziomych, pionowych, ukośnych i innych może być przyczyną niskiego poziomu graficznego pisma. Może się to przyczynić do powstania trudności takich jak: zniechęcenie, szybka męczliwość, nie nadążanie za grupą w czasie pisania. Bardzo ważne jest jak najszybsze wykrycie zaburzeń i rozpoczęcie terapii. Przygotowując zestaw ćwiczeń, należy pamiętać, aby były one różnorodne, pobudzały jak najwięcej zmysłów, uwzględniały wiek dziecka, jego poziom rozwoju umysłowego, a przede wszystkim powinny uwzględniać rodzaj zaburzenia i stopień zdobytych już umiejętności. Niniejszy program przeznaczony jest dla uczniów o słabej sprawności manualnej. Zadaniem ćwiczeń jest takie usprawnienie motoryki małej, by dzieci mogły radzić sobie w czynnościach wymagających wykonywania drobnych precyzyjnych ruchów ręki, a przede wszystkim, by mogły pisać dostatecznie szybko i czytelnie. Ćwiczenia zawarte w tym programie przeznaczone są również dla dzieci dyslektycznych. Mają im pomóc w osiągnięciu szybkiego tempa pisania i poprawieniu poziomu graficznego pisma. Program terapii pedagogicznej wynika z potrzeb szkoły i jest zgodny z Rozp. MENiS z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2002 Nr 256, poz. 2572, z późniejszymi zmianami).

3 CELE OGÓLNE 1. Ćwiczenia usprawniające zaburzoną sprawność manualną. 2. Korygowanie nieprawidłowej techniki pisania i rysowania. 3. Rozwijanie psychomotoryki. 4. Eliminowanie niepowodzeń szkolnych. CELE SZCZEGÓŁOWE 1. Ćwiczenia kształtujące prawidłowy uchwyt i regulujące napięcie mięśniowe rąk. 2. Wyrabianie płynności i precyzji ruchów ręki. 3. Ćwiczenia koordynacji wzrokowo ruchowej. 4. Doskonalenie orientacji przestrzennej i orientacji w schemacie własnego ciała. 5. Wspomaganie rozwoju sprawności grafomotorycznej. 6. Motywacja do systematycznej pracy i ćwiczeń. 7. Podnoszenie samooceny. MATERIAŁY NAUCZANIA 1. Ćwiczenia regulujące napięcie mięśniowe ręki : a) Malowanie farbami na papierach formatu A4, A3, A2 malowanie palcem (na całej powierzchni), malowanie pędzlem po linii poziomej i pionowej, z zachowaniem kierunku od lewej ku prawej, z góry na dół, malowanie pędzlem form kolistych zgodnie ze wskazówkami zegara, malowanie pędzlem form falistych od lewej strony do prawej, malowanie pędzlem dużych konturowych rysunków. b) Wycinanie po linii prostej - paseczki, dróżki, wstążeczki, trawa, bez linii narysowanej (na zasadzie linii równoległej do brzegu papieru), wycinanie pasków papieru jednakowej szerokości wycinanie po linii falującej i łamanej, wycinanie figur geometrycznych (dużych i małych) po linii, wycinanie po łuku z kartonu; wycinanie różnych elementów np. roślin, zwierząt, postaci ludzkich itp. wycinanie części obrazków do składania,

4 2. Ćwiczenia kształtujące chwyt pensetkowy : a) Wydzieranie : prostych kształtów, np.: figur geometrycznych, kompozycji z kolorowych pasków, kompozycji z elementów wydzieranych /kolorowe papiery lub gazety/, b) Wyszywanie: na tekturze i materiale, według wzoru i własnych pomysłów, c) Lepienie: ugniatanie plasteliny i zapełnianie nią powierzchni figur geometrycznych, wałkowanie cienkich wałeczków i tworzenie z nich konturów narysowanych przedmiotów i figur, lepienie postaci zwierząt ze szczególnym zwróceniem uwagi na części składowe: głowa, tułów, szyja, nogi, zalepianie całej powierzchni kartki - tworzenie w ten sposób tła do obrazka, toczenie kulek, a następnie lepienie z nich różnych figurek lepienie postaci ludzkiej ze szczególnym uwzględnieniem części składowych, ozdabianie tekturowych talerzyków elementami z plasteliny, wylepianie z plasteliny większych całości na płaszczyźnie np. domek, zabawy dzieci, nasza ulica, d) Gry: domino, bierki, pchełki, gry planszowe wymagające przesuwania małych pionków, e) Sortowanie: małych guzików, kamyczków, koralików f) Nawlekanie koralików. 3. Ćwiczenia regulujące siłę nacisku ręki w trakcie pisania: kreślenie palcem różnych figur i szlaczków na tackach z kaszą lub piaskiem, obrysowywanie konturów rysunków w pozycji stojącej nad stołem, gdy ręka dziecka swobodnie zwisa ku dołowi,

5 stukanie czubkami palców w stół, klawisz pianina, miskę z wodą, 4. Ćwiczenia kształtujące nawyki ruchowe związane z kierunkiem pisania: rysowanie szlaczków rozpoczętych od lewej strony, kreślenie linii pionowych (z góry w dół) i poziomych (z lewej do prawej), ćwiczenia w rysowaniu okręgów i spirali w obu kierunkach, układanie obrazków od lewej do prawej, 5. Ćwiczenia koncentracji uwagi: segregowanie obrazków w grupy tematyczne, wyszukiwanie różnic między obrazkami, zabawy konstrukcyjne ( przybijanki wg wzoru, układanki magnetyczne itp.) 6. Ćwiczenia usprawniające koordynację wzrokowo ruchową układanie według wzoru z korków, kapsli, pestek itd., układanie wzorów z patyczków różnej wielkości (mebli, roślin, budowli), układanie postaci ludzi i zwierząt z mozaiki geometrycznej, układanie z kolorowych paseczków papieru - płotek, drabina, odtwarzanie wzoru w powietrzu oraz na arkuszu papieru, obrysowywanie figur, zwierząt, ludzi za pomocą szablonów, kopiowanie rysunków przez szkło, folię lub kalkę techniczną, rysowanie różnorodnych linii po śladzie ruchem ciągłym, rysowanie w ograniczonym polu, kończenie szlaczków, 7. Ćwiczenia rozwijające orientację w schemacie ciała i przestrzeni: nazywanie części ciała, orientacja w schemacie ciała np.: daj lewą rękę, tupnij prawą nogą itp., zapoznawanie się w trakcie zabaw z kierunkami: prosto, w lewo, w prawo, różnicowanie w otoczeniu wielkości i ujmowanie stosunków w przestrzeni oraz różnicowanie ilości ( duży mały, wyższy niższy, większy mniejszy węższy- szerszy), ćwiczenia graficzne np.: w górnym prawym rogu napisz swoje imię, na środku narysuj duże koło itp. dyktanda graficzne, 8. Ćwiczenia utrwalające poprawne odtwarzanie liter: lepienie liter z plasteliny, modelowanie z drutu, wycinanie z papieru, wodzenie palcem po liniach wyciętych z papieru ściernego, rysowanie liter na tackach z piaskiem, układanie wyciętej litery w różnych pozycjach,

6 wyszukiwanie w tekście liter, segregowanie obrazków z daną literą, łączenie litery z wyrazem, kojarzenie kształtu litery z nazwą obrazka, pisanie litery z komentarzem (piszę d jak dom),kalkowanie litery, 9. Ćwiczenia doskonalące umiejętność pisania: kaligrafia staranne i estetyczne pisanie, przepisywanie tekstu według wzoru, przepisywanie tekstu z lukami literowymi, sylabowymi i wyrazowymi, pisanie z pamięci, pisanie ze słuchu. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA 1. Nabycie umiejętności czytelnego pisania. 2. Zwiększenie tempa pisania. 3. Poprawa zdolności koncentracji uwagi. 4. Zainteresowanie wykonywaniem różnorodnych prac plastycznych. 5. Systematyczna i samodzielna praca. 6. Lepsza samoocena. PROCEDURY OSIĄGNIĘCIA CELÓW 1. Wytrwała i systematyczna praca. 2. Ćwiczenia usprawniające wykonywane na różnorodnym materiale. 3. Zachęcanie i motywowanie np. przez zauważanie nawet najmniejszych postępów ucznia, udzielanie pochwał i wzmocnień pozytywnych. 4. Realizacja programu będzie podlegała kontroli poprzez rozmowy z rodzicami, nauczycielami uczącymi danego ucznia. EWALUACJA 1. Realizacja treści zawartych w programie w dowolnej kolejności dostosowanej do potrzeb i możliwości ucznia. 2. Podsumowanie całorocznej pracy z uczniem w formie indywidualnego arkuszu obserwacji. 3. Modyfikacja programu na podstawie arkuszu obserwacji i całorocznych doświadczeń

7 PRZYKŁADOWA TEMATYKA ZAJĘĆ 1. Prawidłowa pozycja przy pisaniu, poprawne ułożenie ręki i trzymanie przyboru. 2. Ćwiczenia manualne usprawniające pracę nadgarstka i palców. 3. Pisanie znaków litero podobnych w liniaturze. 4. Elementy pisma - analiza liter i ich kierunku kreślenia. 5. Łączenie liter w sposób naturalny. 6. Grupy liter według podobieństwa. 7. Ćwiczenia rozmachowe - utrwalanie odpowiednich wyobrażeń ruchowych. 8. Pisanie liter ruchem całościowym. 9. Litery małe oparte na owalach: a, b, c, d, g, p, o, ó,u. 10. Litery wielkie oparte na owalach: B, C, D, E, G, O, Ó, P, R, U. 11. Doskonalenie poprawności pisania liter opartych na owalach. 12. Litery z węzełkiem: ą, e, ę, f, g, j, y. 13. Wielkie litery z węzełkiem: B, C, D, G, H, J, L, Ł, Z. 14. Doskonalenie poprawności pisania liter z węzełkiem i bez węzełka. 15. Łączenie kilku liter opartych na owalu. 16. Pisanie po śladzie. 17. Pisanie grup liter beż odrywania ręki. 18. Ćwiczenia w poprawnym pisaniu liter s, S i ich łączenia z innymi literami. 19. Pisanie jednym ruchem liter typu H, p, f. 20. Kształtne pisanie grupy liter małych i wielkich. 21. Utrwalenie właściwych sposobów łączenia liter. 22. Proporcje liter w wyrazach. 23. Pisanie całych wyrazów po śladzie. 24. Pisanie sylab i wyrazów ruchem całościowym - bez odrywania ręki.

8 25. Pisanie zdań z uwzględnianiem właściwych odległości między wyrazami. 26. Prawidłowe rozmieszczenie tekstu na stronie. 27. Przepisywanie tekstu drukowanego. 28. Przepisywanie tekstu wierszowanego z zachowaniem właściwej ilości wyrazów w każdym wersie. 29. Ćwiczenia w kształtnym i płynnym pisaniu własnych rymowanek. 30. Doskonalenie pisania w odpowiednim tempie krótkich tekstów. 31. Poznanie różnych rodzajów pisma. Pisanie liter ozdobnych. 32. Układ i proporcje liter małych i wielkich pisanych w jednej linii. 33. Pisanie wyrazów i zdań w jednej linii. 34. Kaligraficzne przepisywanie tekstów. 35. Podsumowanie całorocznej pracy - JESTEM MISTRZEM KALIGRAFII