Jolanta Hysz Konsultant ds. informatyki i edukacji początkowej WODN w Skierniewicach

Transkrypt

1 Jolanta Hysz Konsultant ds. informatyki i edukacji początkowej WODN w Skierniewicach

2 Pojęcie percepcja wzrokowa

3 To zdolność rozpoznawania i różnicowania bodźców wzrokowych oraz interpretowania tych bodźców poprzez wiązanie ich z uprzednim doświadczeniem. Percepcja wzrokowa nie jest więc wyłącznie zdolnością do dokładnego spostrzegania. Interpretacja bodźców wzrokowych dokonuje się w mózgu.

4 Percepcja wzrokowa uczestniczy niemal we wszystkich działaniach człowieka. Odpowiedni poziom percepcji wzrokowej umożliwia dziecku: naukę czytania naukę pisania stosowania reguł ortograficznych wykonywanie zadań matematycznych oraz rozwinięcie wszystkich innych umiejętności wymaganych od niego w trakcie nauki szkolnej.

5 Objawy zaburzeń spostrzegania wzrokowego u dzieci w wieku przedszkolnym: trudności wyodrębniania części w złożonej całości oraz scalania poszczególnych części w całość trudności w dostrzeganiu różnic między przedmiotami, obrazami i układami przestrzennymi podobnymi, lecz nie identycznymi oraz podobieństw w układach pozornie całkowicie różnych trudności w odwzorowywaniu graficznym i przestrzennym złożonych struktur przede wszystkim o charakterze abstrakcyjnym (kształty geometryczne, znaki graficzne) trudności rozumienia, wnioskowania na materiale obrazkowym.

6 Marianne Frostig w 1964 r. opracowała Test Rozwoju Percepcji Wzrokowej. Jej zdaniem u dzieci o prawidłowym rozwoju intelektualnym poszczególne stadia i okresy rozwoju przebiegają w określonej kolejności: 1. od urodzenia dziecka do 2 roku życia maksymalny rozwój sensoryczno-motoryczny 2. między 1,6-2,0 i 3,0-3,6 rokiem życia intensywny rozwój mowy 3. między 3,6-7,6 rokiem maksymalny rozwój percepcji 4. po 7,6 roku życia maksymalny rozwój wyższych procesów myślowych.

7 M. Frostig podkreśla, że sukces w obrębie każdego następnego okresu rozwoju zależy od sukcesu okresu poprzedniego. Adekwatna do rzeczywistości percepcja zależy w dużej części od właściwego rozwoju mowy, a rozwój wyższych procesów myślowych od prawidłowego rozwoju percepcji.

8 Język i percepcja powinny być rozwijane jednocześnie. Kształtowanie mowy percepcja zaś stymuluje wpływa na percepcję, rozwój mowy. Należy podsuwać dziecku właściwe słowa do oznaczenia pojęć, działań i relacji. Pomoże mu to w rozpoznawaniu, zapamiętywaniu i posługiwaniu się opanowanymi pojęciami.

9 Pięć zdolności wzrokowo-percepcyjnych wg Marianne Frostig

10 M. Frostig wyróżnia 5 zdolności wzrokowopercepcyjnych: 1. koordynację wzrokowo-ruchową 2. percepcję figury i tła 3. percepcję stałości kształtu 4. percepcję pozycji w przestrzeni 5. percepcję stosunków przestrzennych.

11 Pojęcie koordynacja wzrokowo-ruchowa

12 Większość czynności wykonywanych przez dziecko ma charakter wzrokowo-ruchowy. Powodzenie tych czynności uzależnione jest nie tylko od poziomu rozwoju każdej z tych funkcji, lecz również od ich koordynacji. Koordynacja wzrokowo-ruchowa to umiejętność łączenia tego, co oczy widzą z tym, co dłonie wykonują.

13 Dla nauki szkolnej istotne jest, aby ręka słuchała oka w wielu czynnościach typu: pisanie rysowanie manipulowanie. A zatem konieczne jest, w tym zakresie osiągnięcie dobrego poziomu spostrzegania wzrokowego, prawidłowego rozwoju ruchowego i zharmonizowanego współdziałania funkcji wzrokowych.

14 Dzieci te mają trudności w zakresie: ubierania się prawidłowego rzucania i chwytania piłki utrzymywania równowagi przy staniu na jednej nodze, skakania posługiwania się podstawowymi narzędziami i przedmiotami codziennego użytku wykonywania prac plastycznych takich, jak: rysowanie, wycinanie, wydzieranie, naklejanie nauki pisania (utrzymywanie się w liniaturze zeszytu, silny nacisk ołówka) zabaw manipulacyjnych.

15 Układanie z koralików, klocków małych i dużych, figur geometrycznych. Układanie z patyczków płotów, drabin, domów Układanie z tasiemki, kolorowej wełny różnych wzorów. Układanie z elementów mozaiki geometrycznej postaci ludzi, zwierząt Dobieranie do konturów figur geometrycznych takich samych figur i nałożenie na wzór (układanki geometryczne, nakładanki).

16 Układanie kompozycji figur geometrycznych wg wzoru i z pamięci. Malowanie różnych kompozycji szlaczków. Malowanie jednocześnie obydwoma rękami na dużym arkuszu papieru. Malowanie palcami na przemian ruchem spokojnym, swobodnym. Zamalowywanie całej powierzchni kartki. Malowanie palcem na całej powierzchni kolorowych linii pionowych i poziomych.

17 Malowanie pędzlem linii prostych, splątanych nici, ślimaczków. Malowanie pęczkiem waty małych i dużych chmur, kałuż, itp. Zamalowywanie dużych konturowych rysunków, przedmiotów. Rysowanie kredą na tablicy, na dużych arkuszach, na betonie. Rysowanie świecą, tuszem.

18 Kreślenie patykiem na mokrej, gęsto pokrytej farbą powierzchni. Wydzieranie łatwych kształtów np. baloników, kolorowych liści. Wydzieranie kolorowych pasków, układanie z nich różnych kompozycji. Układanki obrazkowe. Układanie obrazka z części, puzzle. Uzupełnianie brakującej części obrazka.

19 Dobieranie par jednakowych obrazków (dobieranki, loteryjki, domino obrazkowe). Rozpoznawanie zmian ilościowych i jakościowych w układach elementów zabawa Co tu się zmieniło?.

20 Ćwiczenia w marszu: marsz na palcach, chodem bociana, z ćwiczeniem w reagowaniu na sygnał słowny: stój, naprzód. Ćwiczenia w biegu: bieg z podskokami, w określonym kierunku. Ćwiczenia na ławeczce: chodzenie wolno do przodu, posuwanie się do tyłu, posuwanie się bokiem, obracanie się na ławeczce. Zabawy skoczne.

21 Zabawy z woreczkami: rzucanie i chwytanie obiema rękami, jedną ręką, w ruchu itp. Kreślenie dużych płynnych linii: chorągiewką w powietrzu, patykiem na piasku, kredą na tablicy, kredkami na dużych arkuszach. Obrysowywanie gotowych szablonów o prostych kształtach. Rysowanie szlaczków na kratkowanym papierze. Rysowanie po konturach. Malowanie palcami.

22 Łączenie punktów. Zagadki rysunkowe. Labirynty. Wycinanki. Kopiowanie obrazków przez kalkę techniczną. Lepienie z plasteliny. Gry zręcznościowe. Historyjki obrazkowe: układanie obrazków zgodnie z kolejnością zdarzeń. Wyszukiwanie różnic na obrazkach.

23 Ćwiczenia w tym zakresie powinny doprowadzić do rozwinięcia u dziecka zdolności przenoszenia uwagi z przedmiotu na przedmiot, koncentracji uwagi na istotnych w danym momencie bodźcach, pomijanie bodźców nieistotnych.

24 Ćwiczenia w tym zakresie kształtują umiejętność różnicowania wielkości, kształtu i koloru przedmiotów, a także pomagają w rozpoznawaniu przedmiotów przedstawionych na płaszczyźnie.

25 Jest to spostrzeganie relacji przestrzennej zachodzącej pomiędzy przedmiotem i obserwatorem. Jednostka jest zawsze w centrum i spostrzega przedmioty jako będące: z przodu z tyłu ponad poniżej lub po którejś stronie.

26 Jest to zdolność do oceny położenia dwóch lub więcej przedmiotów wobec własnego ciała, a także rozumienie relacji przestrzennych zachodzących między tymi przedmiotami.

27 Bogdanowicz M., Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym, WSiP, Warszawa M. Frostig, D. Horne wzorki i obrazki. Program rozwijający percepcję wzrokową, Polak D., Koordynacja wzrokowo-ruchowa, _42/file/ARTYKUl_Koordynacja_wzrokowo_ruc howa.doc,

28 Waszkiewicz E., Obserwuję, mówię i rysuję. Ćwiczenia rozwijające percepcję wzrokową dla dzieci klas przedszkolnych i zespołów dydaktyczno-wyrównawczych, WSiP, Warszawa Waszkiewicz E., Stymulacja psychomotoryczna rozwoju dzieci 6-8-letnich, WSiP, Warszawa 1991.