,,Zabawy i ćwiczenia ułatwiające naukę czytania i pisania"

Transkrypt

1 ,,Zabawy i ćwiczenia ułatwiające naukę czytania i pisania" Poradnik dla Rodziców Opracowała: mgr Ewa Domurad Miejskie Przedszkole nr 1,,Bajka" w Szczytnie 2016r. 1

2 Zainteresowanie u dzieci słowem pisanym pojawia się w różnych okresach wieku przedszkolnego. Już, 3- letnie dzieci patrząc w książeczkę same,,czytają" ulubioną bajkę, bardzo dokładnie przywołując jej treść z pamięci. 4-latki natomiast, często pytają: Jak się to pisze? bądź proszą nas:,,napisz dla Oli". Próbują także, pisać znaki literopodobne, oraz bardzo dobrze potrafią odwzorować napisane wyrazy i np. podpisują swoim imieniem pracę plastyczną. Dziecko zauważa również, że tekst pisany nie występuje tylko w książkach. Spostrzega, różnego rodzaju napisy w swoim otoczeniu, np. szyldy sklepów, urzędów i zaczyna orientować się w swoim otoczeniu. Dlatego też, to od nas dorosłych zależy w jaki sposób rozwiniemy zainteresowania podopiecznych, by nie hamować zaobserwowanych umiejętności w procesie nauki czytania i pisania. Wykorzystujmy każdą chwilę, by poprzez zabawę ułatwić dziecku wejście w świat czytania i pisania. 2

3 Rozwijamy percepcję słuchową dziecka Percepcja słuchowa to zdolność do odbioru dźwięków - ich rozpoznawania, różnicowania oraz interpretowania przez odniesienie do poprzednich doświadczeń. Przykłady ćwiczeń: Wystukiwanie rytmu - najpierw rodzic, np. dwa uderzenia o stół, dwa klaśnięcia, trze tupnięcia. Rytm powinien być dostosowany do możliwości dziecka. Zaczynamy od prostych rytmów i zwiększamy stopień trudności. Powtarzanie słówek- na początek dwa, trzy wyrazy, potem coraz więcej, np. kot, stół, mleko.. Co słyszę?- rodzic chowa się i prezentuje jakiś dźwięk (z otoczenia dziecka, np. szczekanie psa), zadaniem dziecka jest odgadnąć jaki to dźwięk. 3

4 Dzielenie zdań na wyrazy i wyrazów na sylaby. (przeliczanie ilości sylab w wyrazie porównywanie gdzie jest więcej). Dokończ słowo - podajemy dziecku pierwszą sylabę, a ono kończy wyraz drugą, bądź odwrotnie (można tu wykorzystać obrazki). Co słyszysz na początku wyrazu?- wyodrębnianie pierwszej głoski, np. Ula, Ania, Ewa. Najpierw wyróżnienie samogłosek, następnie spółgłosek. Różnicowanie wyrazów podobnie brzmiących, np. półka- bułka, kosa-koza Wyszukiwanie wyrazów na określoną głoskę, np. wyszukujemy wyrazy rozpoczynające się głoską a itp. Łączenie głosek w wyrazy, np. Jaki to wyraz kiedy mówię: oko, tata? Co ukryło się w tym słowie?- np. ser-ce, grabie (rodzic wypowiada te wyrazy, a zadaniem dziecka jest znalezienie innego słowa w wypowiadanym). Rymowanki, wyliczanki- uzupełnianie słów w znanych rymowankach, np. lata osa koło... lata bąk koło... śnieżek prószy marzną...itp. Wspólna nauka wierszyków, piosenek i prezentowanie ich innym członkom rodziny. Zagadki: zaczyna się na k i miauczy (kot); na d i jest mokry (deszcz) itp. 4

5 Rozwijamy percepcję wzrokową dziecka,,percepcja wzrokowa - jest zdolnością do rozpoznawania i rozróżniania bodźców wzrokowych, a także do ich interpretowania przez odniesienie do poprzednich doświadczeń Odpowiedni (właściwy dla danego wieku) poziom percepcji wzrokowej umożliwia poprawne przeprowadzanie takich czynności, jak czytanie, pisanie, układanie (puzzli, klocków), reprodukowanie figur, kształtów, wykonywanie zadań matematycznych (np. geometrycznych). Przykłady ćwiczeń: Układanie puzzli najpierw z dużych puzzli, potem z coraz mniejszych (stopniowo zwiększamy również liczbę elementów). Przerysowanie prostych figur i kształtów (koło, trójkąt) najpierw w oparciu o prezentowany wzór, potem z pamięci prezentujemy wzór przez 5

6 kilka sekund potem chowamy go i dziecko rysuje z pamięci (ćwiczenie to rozwija również pamięć wzrokową bezpośrednią). Opisywanie obrazków tego, co się na nich dzieje, kto jest na obrazku, co robią osoby na danym obrazku (obrazki z książek, dziecięcych gazet). Gra w domino (obrazkowe, literowe Uzupełnianie braków na obrazkach - można w tym celu wykorzystać gotowe obrazki dostępne w Internecie, na których brakuje pewnych części zadaniem dziecka jest rozpoznanie i nazwanie brakujących części/przedmiotów (np. brak nosa w rysunku twarzy). Układanie z pamięci (układamy wzór, prezentujemy go dziecku przez pewien czas, np. 20 sekund i prosimy, aby uważnie się przyjrzało i postarało zapamiętać. Następnie składamy wzór, a dziecko odtwarza go z pamięci (wykorzystując do tego figury ze swojego kompletu). Składanie pociętych obrazków, np. wg wzoru (np. przecięte na kilka części dwie identyczne kartki pocztowe rodzic układa swoją jako wzór, a następnie to samo robi dziecko) lub bez wzoru (można tu wykorzystać różne obrazki, pocztówki, zdjęcia pocięte na kawałki) Dobieranie wyrazów do obrazków rodzic przygotowuje kilka obrazków, na których są np. 6

7 sprzęty domowe, zwierzęta, zawody (ważne aby na obrazku był jeden element) a następnie podpisy (nazwy tych przedmiotów). Zadaniem dziecka jest właściwe przyporządkowanie nazwy do obrazka. Spośród różnych obrazków dziecko wybiera te, których nazwa rozpoczyna się na tę samą głoskę (np. koń, kot, kura, koło, książka, itp.) Irena Majchrzak- Wprowadzenie dziecka w świat pisma- Rozumienie słowa powinno wyprzedzać umiejętność jego odczytania: bo to nie litery się czyta, tylko sens, a dziecko od samego początku wchodzi w świat pisma, jako w świat znaczeń, a nie izolowanych liter. Autorka uważa, że w pierwszej kolejności należy pokazać dziecku w jaki sposób zapisuje się jego imię. 7

8 Wizytówka z imieniem wprowadza dziecko w świat znaczeń. Wybierając imię dziecka jako pierwszy wyraz do poznania, mamy na uwadze to, że dziecko jest bardzo związane uczuciowo ze swoim imieniem. Słyszy je bardzo często i wie, że ono oznacza jego samego. Rodzic może przygotować wizytówki również innym członkom rodziny. Następnie wraz z dzieckiem może porównać długość zapisu, policzyć ilość liter, dokonać podziału na głoski, sprawdzić czy w imionach są takie same litery, umieścić imiona w widocznym dla dziecka miejscu i na wysokości wzroku dziecka, wtedy dziecko będzie miało wiele okazji do odczytywania swojego imienia oraz innych członków rodziny. Prezentacja alfabetu - (jeśli jest taka możliwość) polega na umieszczeniu na ścianie alfabetu wszystkich liter (dużych, małych, pisanych i drukowanych) wraz z wizytówkami członków rodziny. Litery małe znajduję się pod dużymi. Litery: ą, ę, ń nie będą miały odpowiedników w rzędzie liter dużych i te miejsca pozostaną puste. Prezentowanie codziennie kolejnej litery, np. to jest litera A- opisujemy jej wygląd, do czego jest podobna, zakrywanie w wizytówkach pokazanej litery (wyginanie z drucików, lepienie z plasteliny, wydzieranie itp.) 8

9 Gra w sylaby - polega na składaniu kart z sylabami, tak by otrzymać słowo. Na kartkach papieru piszemy sylaby (zgodnie z zasadą stopniowania trudności od najprostszych do bardziej skomplikowanych). Jeśli dziecku sylaby utworzą się w wyraz to wygrywa. Nazywanie świata - światem będzie tu dom i wszystko, co się tam znajduje. Ćwiczenie polega na dopasowywaniu nazw do otaczających dziecko przedmiotów. Dla ułatwienia początkowo wprowadza się rzeczowniki, których desygnaty (rzeczy) znajdują się w otoczeniu dziecka. Co z tym pisaniem? Zdarza się, że dziecko nie chce ćwiczyć pisania. Zadania mogą być zbyt trudne, a dziecko może mieć problemy ze skupieniem uwagi, bądź brakuje mu motywacji. Dzieci wolą po prostu biegać, skakać i bawić się, a nie siedzieć i pisać. W takiej sytuacji należy 9

10 zaproponować dziecku zabawy dzięki którym polubi te czynności. Oto kilka z nich: lepienie z plasteliny lub modeliny budowanie z klocków Lego robienie wspólnie ciasta, ugniatanie go i formowanie darcie, wydzieranie lub gniecenie papieru w kulki i rzucanie do celu nawlekanie korali wycinanie kalkowanie kreślenie znaków na plecach mamy, taty czy innego członka rodziny kreślenie znaków na tacy np. w kaszy mannie Drogi rodzicu, podążaj za dzieckiem. Sprawdź, co najbardziej lubi robić. Jeśli Twoje dziecko chce być kucharzem - narysujcie i napiszcie wspólnie przepis kulinarny. Córeczka chce być księżniczką - możecie wspólnie narysować kreację balową i stworzyć zaproszenia na bal. Dziecko lubi przygody i domaga się bajek z przygodami - opracujcie, narysujcie i krótko opiszcie książeczkę przygodową lub stwórzcie mapę skarbów itp. Sprawcie, by doskonalenie percepcji wzrokowej, słuchowej oraz usprawnianie małej motoryki (sprawności rąk) była przyjemność, a nie żmudną pracą. 10

11 ,,Nie od razu Rzym zbudowano"- Każdy rodzic chce by jego dziecko wzięło ołówek i od razu kreśliło piękne równe literki. Stop! Sprawdźcie najpierw czy dziecko prawidłowo trzyma kredkę, jest to pierwsza umiejętność, którą wasze dziecko powinno zdobyć, żeby później nie narzekało, że boli je rączka. Nauka pisania to nie tylko kreślenie literek w linijkach i rysowanie po śladzie, to także długie godziny super zabawy. 11

12 Bibliografia: 1. Odkryjmy Montessori raz jeszcze Program wychowania przedszkolnego opracowany na podstawie założeń pedagogiki Marii Montessori w Przedszkolu Miejskim Nr 106 w Łodzi R. Czekalska, A. Gaj, B. Lauba, J. Matczak, A. Piecusiak, J. Sosnowska 2.,,Uczeń z dysleksją w szkole. Poradnik nie tylko dla polonistów", M. Bogdanowicz, A. Adryjanek 3.,,Wzory i obrazki. Program rozwijający percepcję wzrokową", M. Frostig, D. Horne 4. "Wprowadzanie dziecka w świat pism", I. Majchrzak,,Ćwiczenia ułatwiające naukę czytania i pisania" ia_ulatwiajace_nauke_czytania_i_pisania.html - Anna Czajkowska,,Kiedy dziecko nie chce pisać. Co robić?" ia_ulatwiajace_nauke_czytania_i_pisania.html "15 pomysłów na to, jak doskonalić percepcję wzrokową dziecka" "15 pomysłów na to, jak doskonalić percepcję słuchową dziecka" ia_ulatwiajace_nauke_czytania_i_pisania.html- Anita Janeczek-Romanowska 12