Dojrzałość intelektualna dzieci 7-letnich;diagnoza wstępna.

Transkrypt

1 Gradzik Grażyna Jurecka Jolanta Szczepanowice Dojrzałość intelektualna dzieci 7-letnich;diagnoza wstępna. Badania diagnostyczne rozwoju ucznia powinny być prowadzone na początku roku szkolnego (początek września) w klasie I,czyli na starcie szkolnej edukacji dziecka. Diagnoza rozwoju ucznia jest: -punktem wyjścia dla realizacji programu, -punktem odniesienia do postępów w rozwoju ucznia. Znając wyjściowy,(początkowy) stan w rozwoju ucznia można: -oceniać jego postępy w rozwoju nawet wtedy,gdy są one niewielkie i nie odpowiadają wymaganiom programowym, -lepiej ocenić wysiłek,który dziecko wkłada w zdobywanie wiadomości, umiejętności i sprawności, -lepiej zrozumieć jego uzdolnienia bądź trudności, -nawiązać z dzieckiem głębsze więzi emocjonalne. Ostatecznym celem diagnozy jest opracowanie wskazań edukacyjnych, które będą: -stymulowały, -wspierały, -wspomagały rozwój potencjalnych możliwości dziecka. Wstępna diagnoza rozwoju ucznia to również punkt wyjścia osiągnięć nauczyciela.diagnozę rozwoju ucznia rozpoczynamy od przypomnienia i uporządkowania swojej wiedzy na jej temat.wiedza ta obejmuje treści w następującym zakresie: 1.Nadrzędnym celem edukacji wczesnoszkolnej jest wspomaganie dziecka we wszechstronnym rozwoju na miarę jego możliwości.rozwój jest procesem,w którym można obserwować zmiany ilościowe i jakościowe prowadzące do coraz lepszego funkcjonowania dziecka. 2.Diagnoza opiera się na: -rozpoznaniu zdolności i odchyleń w rozwoju na podstawie obserwowanych objawów, -ustaleniu przyczyn mechanizmów i skutków nieprawidłowości rozwojojowych i trudności w opanowaniu wiedzy i umiejętności. 3.Podstawą diagnozowania jest: -obserwacja różnych zachowań dzieci w różnych sytuacjach zadaniowych i społecznych, -rozmowa z dzieckiem, -wywiad z rodzicami,

2 -analiza wszelkich wytworów dziecka. 4.Badania diagnostyczne wstępne przeprowadzamy na początku klasy I ale mogą one być powtórzone po semestrze lub roku.niektóre z nich można kontynuować przez wszystkie lata edukacji wczesnoszkolnej śledząc rozwój fizyczny, społeczno-emocjonalny i intelektualny uczniów od pierwszych dni nauki. 5.Badania diagnostyczne można przeprowadzić indywidualnie bądź zbiorowo, w zależności od proponowanej techniki i warunków badania. 6.Diagnoza obrazuje: * tempo; * rytm ; * dynamikę rozwoju dziecka. Przeprowadzając badania dojrzałości szkolnej należy pamiętać iż wszystkie jej aspekty są ściśle ze sobą powiązane.w rozwoju dziecka obserwuje się bowiem stałą kolejność dziecko przechodzi od prostszych czynności do wyższych form działania. Nasze badania skupiłyśmy na diagnozie rozwoju funkcji percepcyjnomotorycznych a więc składowych rozwoju intelektualnego dziecka. Tabela nr.1 ilustruje przedmiot diagnozy i metody badań. Zastosowanie techniki to: *rysunek człowieka, *wzory literopodobne, * wzory figur geometrycznych (H.Spionek), *test do badania poziomu analizy i syntezy słuchowej wyrazów (H.Styczek), *obrazek sytuacyjny Rozlane mleko (test S.Szumana), *porównywanie obrazków, *klasyfikowanie; * definiowanie TABELA 1.Diagnoza rozwoju funkcji percepcyjno-motorycznych. Przedmiot diagnozy Metody badań SPRAWNOŚĆ MANUALNA *Napięcie mięśniowe:słabe-normalne-silne *Tempo pracy:wolne-przeciętne-szybkie. *Precyzja-zaburzona lub prawidłowa. *Koordynacja wzrokowo-ruchowaprawidłowa lub zaburzona. *Błędy graficzne w pisaniu: -konstrukcja liter,proporcjonalność; -łączenie liter; niejednolite pochylenie; PERCEPCJA WZROKOWAprawidłowa lub zaburzona *Spostrzeganie wzrokowe; -nieprawidłowy kształt, dodawanie lub opuszczanie elementów, * Obserwacja czynności samoobsługowych,rysowania,malowania *Analiza wytworów: -rysunek człowieka; -wzory literopodobne; -litery i cyfry; -teksty pisane przez dziecko; -wzory figur geometrycznych. -wzory figur geometrycznych, -układanie obrazka z części, -pisanie wielkich i małych liter, -pisanie cyfr i znaków matematycznych,

3 -niewłaściwe wielkości i proporcje. *Orientacja przestrzenna-prawidłowa lub zaburzona: -odwrócenie całego wzoru lub jego elementu, -podnoszenie,opuszczanie,przestawianie. *Analiza i synteza wzrokowa: -wyodrębnianie części z całości, -składanie całości z części. *Błędy w czytaniu i pisaniu związane z zaburzeniem percepcji wzrokowej: -opuszczanie wyrazów,sylab,liter,cyfr,znaków, -dodawanie wyrazów,sylab,liter,cyfr, -opuszczanie lub dodawanie elementów liter, -przestawianie liter,cyfr,znaków, np.ul-lu;13-31 (inwersja dynamiczna), -mylenie liter,cyfr,znaków o podobnym kształcie lecz różnym położeniu,np. b-d,p-g,6-9 (inwersja statyczna), -pismo lustrzane. PRECEPCJA SŁUCHOWA *Analiza słuchowa: -wyodrębnianie samogłosek na początku,na końcu wyrazu, -wyodrębnianie spółgłosek na początku,na końcu wyrazu, -analiza głoskowa wyrazu. *Synteza słuchowa: -tworzenie wyrazów z sylab, -tworzenie wyrazów z głosek. *Błędy w pisaniu związane z zaburzeniem percepcji słuchowej: -zamiana głosek o podobnym brzmieniu; d-t, -nieprawidłowe zmiękczenia;ś-si, -mylenie głosek syczących z szumiącymi s-sz, -brak różnicowania;i-j, -błędy ortograficzne, -rozdzielanie lub łączenie sąsiadujących ze sobą wyrazów; -opuszczanie lub dodawanie wyrazów, sylab,liter. -analiza błędów w czytaniu i pisaniu *Metoda I.Styczek Analiza błędów w przepisywaniu, w pisaniu z pamięci,ze słuchu. Analiza błędów w czytaniu.

4 MOWA *Zasób słownictwa:mały,przeciętny, duży. *Wady wymowy. *Sposób wypowiadania się: -pojedynczymi słowami, -prostymi zdaniami, -złożonymi zdaniami, -wypowiedzi spontaniczne, -wypowiedzi wymagające dodatkowych pytań. MYŚLENIE *Analiza i synteza. *Porównanie,dostrzeganie podobieństw i różnic. *Abstrahowanie,uogólnianie,klasyfikowanie. *Rozumienie treści obrazków,zagadek, poleceń. *Dostrzeganie związków przyczynowoskutkowych. *Rozumienie pojęć stałości masy i liczby. *Rozumienie operacji matematycznych: -szeregowania,dodawania,odejmowania. *Obserwacja dziecka w różnych sytuacjach połączona z wypowiedziami dziecka. *Historyjki obrazkowe. *Obrazki sytuacyjne. 8Układanie obrazka z części. *Porównanie obrazków. *Klasyfikowanie przedmiotów,obrazków, figur geometrycznych. *Obrazki i historyjki obrazkowe. *Obserwacja wykonywanych czynności. ANALIZA OSIĄGNIĘTYCH WYNIKÓW: -Rysunek człowieka: pozwala na określenie ogólnego poziomu rozwoju, a w szczególności sprawności graficznej,spostrzegania wzrokowego oraz analizy i syntezy wzrokowej.analizując rysunki należy stwierdzić,że: -dziewczynki wykonują poprawne rysunki schematyczne, ich grafika jest płynna i giętka,kolorystyczna,doskonale rozplanowana kompozycja plastyczna,bogta w szczegóły anatomiczne człowieka.całość świadczy o dobrze rozwiniętych operacjach umysłowych tj. analizie i syntezie. -chłopcy wykonują rysunk bardzo ubogie w szczegóły,sylwetka człowieka przypomina lekko zróżnicowane głowotułowia,całość pracy plastycznej jest monochromatyczna.porównując rysunki:zauważa się mocną przewagę artystyczną dziewczynek.prace chłopców dowodzą o licznych opóźnieniach rozwojowych z zakresu wspomnianej sprawności graficznej oraz spostrzeżenia wzrokowego.

5 -Wzory literopodobne; sprawdzają percepcje wzrokową i sprawność graficzną dziecka, wykonywane są w dwóch terminach aby była możliwość porównania postępu w kreśleniu znaków.tutaj też zdecydowanie dominowały dziewczynki;ich prace nie wymagały powtarzania gdyż były prawidłowe pod względem graficznym i estetycznym.prace chłopców pomimo powtórnego kreślenia znaków pozostawiają wiele błędów,które należy bezwzględnie poddać natychmiastowej weryfikacji poprzez zaplanowane ćwiczenia kaligraficzne,modyfikujące kształt i płynność liter. -Wzory figur geometrycznych; pozwalają dokładniej poznać poziom sprawności manualnej i percepcji wzrokowej dziecka.z figurami od 1-11 dzieci generalnie nie miały problemu,natomiast figury 12,13.14 okazały się bardziej skomplikowane i to właśnie one przysporzyły (szczególnie chłopcom) wielu problemów.należy podkreślić, że figury te były bardzo trudne, gdyż zawierały kombinację kilku figur prostych wewnętrznie wkomponowanych w kwadrat.(zestaw figur geometrycznych w/g H.Spionek). -Test do badania poziomu analizy i syntezy słuchowej wyrazów; z przeprowadzonego testu uzyskujemy informację o tym,które dzieci potrafią wyodrębniać sylaby, wskazywać głoski na początku i na końcu wyrazu oraz wyodrębniać kolejno głoski w wyrazach; w zakresie syntezy, w trzech przypadkach-u chłopców-stwierdzono zaburzoną analizę słuchową. -Obrazek sytuacyjny Rozlane mleko w tym przypadku uczeń samodzielnie opowiada przebieg zdarzeń przedstawionych na ilustracji, w wypowiedziach ucznia oceniamy: -poprawność rozumowania przyczynowo-skutkowego, -rozwój mowy. Większość dzieci uchwyciła związki i zależności między kolejnymi zdarzeniami, nie zawsze jednak zdarzenia te wymieniane były w poprawnej kolejności.dziewczynki wypowiadały się zdaniami prostymi i złożonymi,bogatymi w treść i rozmaite słownictwo, stosowały podstawowe części mowy i różne formy fleksyjne.chłopcy operowali pojedynczymi wyrazami i zdaniami, mieli problemy z płynnością wypowiedzi wynikającymi zwykle z wad wymowy.

6 Składanie obrazka z części ćwiczenie to służy do głębszego prześledzenia analizy i syntezy wzrokowej dziecka.dzieci bezbłędnie układały obrazek z 6 części. ( Ulica w mieście ) -Porównywanie obrazków; porównywanie polega na dostrzeganiu różnic i podobieństw.operację tę sprawdzamy poprzez zadanie typu- znajdź szczegóły różniące te obrazki? ( Mikołaj ) Większość dzieci sprawnie i poprawnie rozwiązała to zadanie, dostrzegając istotne różnice w prezentowanej ilustracji. Podsumowanie wyników badań: Badaniami objęto 14 uczniów, w tym 8 dziewczynek i 6 chłopców. Zdecydowanie lepsze wyniki osiągnęły dziewczynki,ich rozwój intelektualny oceniamy bardzo wysoko.potwirdzeniem naszej oceny są uzyskane wyniki w przeprowadzonej diagnozie rozwoju funkcji percepcyjnomotorycznych.problem dydaktyczny stanowią wyniki uzyskane przez chłopców; są one przeciętne, poniżej wymogów standardowych przewidzianych dla dzieci 7-letnich, rozpoczynających naukę szkolną,innymi słowy chłopcy posiadają niski poziom intelektualny dojrzałości szkolnej. -Wnioski do dalszej pracy; -skierowanie chłopców na badania specjalistyczne do Poradni Pedagogiczno-Psychologicznej (w porozumieniu z rodzicami), -objęcie chłopców szczególną opieką dydaktyczną poprzez ćwiczenia stymulujące ich rozwój intelektualny, -systematyczne uczestnictwo chłopców w zajęciach zespołu dydaktycznowyrównawczego, -studium indywidualnego przypadku ucznia Krystiana W (stwierdzono zaburzone funkcje społeczno-emocjonalne co wpłynęło na bardzo niskie wyniki w przeprowadzonych badaniach). Literatura: 1.H.Spionek-Psychologiczna analiza trudności i niepowodzeń szkolnych. PZWS,W-wa I.Styczek-Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego.wsip,w-wa S.Szuman-Psychologia wychowawcza wieku dziecięcego.nk,w-wa1967

7