Cel seminarium: zapoznanie uczestników z istotą i stanem przygotowania Krajowych Ram Kwalifikacji upowszechnienie bolońskiego modelu kształcenia zorientowanego na studenta.
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Procesie Bolońskim Dr Marcin Skinder
Harmonogram: 1.Proces Boloński w skrócie 2.Komunikat z Leuven 3.UKW w Procesie Bolońskim
Główne kierunki polityki w zakresie szkolnictwa wyższego wytycza Proces Boloński.
[1] Liczba nowych członków w Procesie Bolońskim określona na podstawie Komunikatu Praskiego Towards the European Higher Education Area Com http://www.eua.be/eua/jsp/en/client/item_list.jsp?type_id=5&filter=236. Władze europejskich uczelni realizujących 10 podstawowych założeń Procesu Bolońskiego i wspierające Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego powinny: 1)przyjąć system czytelnych i porównywalnych stopni kształcenia, 2)kształcić w ramach studiów trzystopniowych, 3)wprowadzać system punktowy ECTS na wszystkich oferowanych kierunkach, 4)zapewniać wysoką jakość kształcenia, 5)promować mobilność uczestników rynku edukacyjnego (nauczycieli akademickich, studentów i personelu administracyjnego), 6)promować europejski wymiar szkolnictwa wyższego, 7)wdrażać systemy kształcenia ustawicznego, 8)umożliwiać udział we wdrażaniu Procesu Bolońskiego władz uczelni, pracowników i studentów, 9)współpracować z przemysłem, 10)brać pod uwagę społeczny wymiar Procesu Bolońskiego.
Najnowsze informacje o Procesie Bolońskim: W dniach 28-29 kwietnia 2009 r. konferencją ministrów szkolnictwa wyższego w Leuven/Louvain-la-Neuve (centrum Belgii) zakończył się ostatni etap Procesu Bolońskiego.
Poruszone problemy w Leuven : kreatywność i innowacja starzenie Europejczyków zaangażowanie w kształcenie ustawiczne i rozszerzanie współpracy międzyuczelnianej przyspieszony rozwój technologiczny nowi studenci i nowe rodzaje kształcenia (np. elektroniczne)
Poruszone problemy w Leuven 2 : zorientowana na studenta mobilność i edukacja aktywność i odpowiedzialność obywatelska sektor badań Proces Boloński jako priorytet finansowy w wydatkach publicznych pełne współuczestnictwo studentów
Poruszone problemy w Leuven 3 : potrzeba przedłużenia procesu harmonizacyjnego poza rok 2010 ustanowienie sieci promującej Proces Boloński poza Europą wymiar społeczny Procesu Bolońskiego
Poruszone problemy w Leuven 4 : wymiar społeczny Procesu Bolońskiego: sprawiedliwy dostęp do kształcenia i jego ukończenia zatrudnialność oraz kształcenie zorientowane na studenta różnorodność europejskiej populacji ukończenie studiów przez mniej uprzywilejowane grupy
Poruszone problemy w Leuven 5 : międzynarodowa otwartość oraz mobilność internacjonalizacja zajęć w szkołach wyższych Forum Polityki Bolońskiej kształcenie transnarodowe założenie, że do 2020 r. 20% absolwentów powinno studiować zagranicą wykorzystanie benchmarkingu Europejski Rejestr Zapewniania Jakości
Zarówno w publicznych jak i niepublicznych szkołach regionu podejmowane są działania zmierzające do wdrażania założeń Procesu Bolońskiego. Niektóre z tych działań zakończyły się sukcesem a niektóre wymagają jeszcze dopracowania.
W szkołach wyższych województwa kujawsko-pomorskiego niewystarczająco wdrażany jest system studiów wielostopniowych. Częściowo tylko spowodowane jest to dotychczasową niedoskonałością lub brakiem przepisów wykonawczych.
Wdrożenie studiów wielostopniowych jest trudne do spełnienia, szczególnie przez wyższe szkoły niepubliczne, w których w ogóle nie prowadzi się studiów drugiego i trzeciego stopnia. Niestety braki te opóźniają znacznie rozwój Procesu Bolońskiego.
Ocena w zakresie sektora publicznego też nie jest jednoznaczna, choć realizuje się w nim studia dwustopniowe z powodzeniem na wielu kierunkach. Jednak już studia doktoranckie w szkołach publicznych nie zawsze są studiami trzeciego stopnia, gdyż poprzedzają je jednolite studia magisterskie.
Jedną z istotnych tendencji Procesu Bolońskiego jest jego ciągłe dostosowywanie do rzeczywistości wynikające z rozwoju technologicznego i mobilnego społeczeństwa. UKW podobnie jak większość bydgoskich uczelni publicznych nie wprowadziło jeszcze kształcenia w formie e-learningu choć ta forma kształcenia znajduje się w planach władz uczelni na najbliższy okres.
W szkołach wyższych sektora publicznego nie znalazło pełnej akceptacji także kształcenie ustawiczne i kształcenie bez granic (transnational education).
Choć jednak trzeba przytoczyć np.: Kazimierzowski Uniwersytet III Wieku. Jego utworzenie wspiera późną dorosłość, gdyż wiek życia ulega stałemu przedłużaniu. Jest to więc światowe wyzwanie jak żyć w okresie późnej dorosłości.
Można też życzyć sobie szerszego wsparcia idei kształcenia bez granic w postaci wspólnych dyplomów.
Wprowadzenie systemu punktów kredytowych w uczelniach publicznych powoli staje się standardem, także na UKW. Na większości wydziałów w pełni opracowano tzw. pakiety ECTS.
Postulat mobilności jest powszechnie realizowany przez wszystkie wyższe szkoły publiczne województwa kujawskopomorskiego, także przez UKW. Realizują one wystarczająco współpracę z zagranicą poprzez udział w konferencjach międzynarodowych, seminariach, stażach naukowych i szkoleniach etc.
Jednak w UKW niewystarczające są wyjazdy w ramach programów europejskich, szczególnie w ramach LLP Erasmus. W 2009/2010 r. było ich 45. W poprzednich latach nie przekraczały 20-30.
Wspieranie jakości w szkołach wyższych odbywa się głównie przy udziale Państwowej Komisji Akredytacyjnej (PKA). Poziom jakości na bydgoskim UKW sprawdzały Zespoły Oceniające Państwowej Komisji Akredytacyjnej. Uczelnia zachowuje w większości przypadków przyjęte standardy kształcenia.
Niestety w praktyce nie występuje szeroko promowana współpraca w dziedzinie jakości na forum międzynarodowym, do czego dążą kreatorzy bolońscy.
Promowanie europejskiego wymiaru w kształceniu jest przedmiotem działań we wszystkich uczelniach, także w UKW. Zarówno uczelnie sektora publicznego jak i niepublicznego realizują dezyderat promocji europejskiej tematyki w kształceniu. Efekty w tym zakresie widoczne są głównie dzięki organizowaniu zajęć z tematyki europejskiej na różnych kierunkach.
W ruchu bolońskim mocno akcentuje się potrzebę współpracy uczelni z instytucjami gospodarczymi. Wszystkie szkoły wyższe spełniają ten postulat co najmniej w podstawowym zakresie. Uruchomiły bowiem w swoich strukturach biura karier. UKW akcentuje współpracę z przemysłem poprzez rozwinięte kontakty z przedstawicielami największych w Polsce agencji zatrudnienia (Adecco, Manpower, Creyft).
Przeprowadzona analiza może przyczynić się do rozpoznania głównych problemów związanych z wdrażaniem dezyderatów Procesu Bolońskiego i wytyczenia odpowiedniego kierunku działań związanych z jego promocją.
Plusy: Wielostopniowość ECTS Mobilność Społeczny i europejski wymiar PB Jakość Minusy: Elearning Świadomość bolońska studentów
Dopełnieniem takiej analizy jest ocena stanu świadomości studentów z zakresu działań ruchu bolońskiego. Oceny takiej podjęła się E. Krause z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, która przeprowadziła badania sondażowe wśród uczestników studiów systemów stacjonarnych i niestacjonarnych bydgoskich szkół wyższych.
W badaniu wzięło udział 134 studentów różnej płci i wieku. Kwestionariusz ankiety stanowił narzędzie służące do określenia stanu świadomości studentów w zakresie Procesu Bolońskiego. Kwestionariusz składał się z pytań zamkniętych, otwartych i półotwartych.
Analiza wyników zawartych w uogólnieniach i wnioskach omawianych badań sondażowych przyniosła niepokojące sygnały. W zdecydowanej większości studenci bydgoskich szkół wyższych nie czują się aktywnymi uczestnikami wdrażania postanowień Deklaracji Bolońskiej. Twierdzi tak 94,1% biorących udział w sondażu. Podobnie ich świadomość z zakresu implementacji założeń Procesu Bolońskiego jest na niewystarczającym poziomie.
Sytuacja ta jest niepokojąca dlatego, że znane jest stanowisko Europejskiego Związku Studentów (ESIB), będącego porozumieniem organizacji studenckich w całej Europie. Wyraża ono pełne poparcie i aktywne uczestnictwo w tworzeniu EOSW, szczególnie w procesach decyzyjnych szkół wyższych.
Dynamicznie rozpoczęty Proces Boloński, systematycznie odświeżany co dwa lata na europejskich konferencjach wymaga w polskim środowisku akademickim szerzej zakrojonych działań promocyjnych.
Tym bardziej, że jest on częścią znakomitej idei tworzenia Europe of Knowledge. Jak dobitnie stwierdza Profesor Andrzej Kraśniewski Procesu Bolońskiego nie da się przeczekać.
Niewystarczające działania polskich szkół wyższych obu sektorów z pewnością doprowadzą do znacznego osłabienia ich pozycji na europejskim rynku szkolnictwa wyższego.