MŁODZIEŻ NIEDOSTOSOWANA SPOŁECZNIE WŁĄCZANIE DO SPOŁECZEŃSTWA POPRZEZ ZAJĘCIA SPORTOWE COMENIUS WIELOSTRONNY PARTNERSKI PROGRAM SZKÓŁ DOKUMENT INFORMACYJNY DLA RODZICÓW 1
"Projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Projekt lub publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartośd merytoryczną." 2
STRESZCZENIE Celem niniejszego dokumentu jest dostarczenie informacji ogólnych o wykluczeniu społecznym. Adresowany jest on do rodziców, aby zdobyd ich poparcie w celu zapobiegania wykluczeniu społecznemu w szkołach poprzez zajęcia sportowe. Rodzice odgrywają bardzo ważną rolę w życiu dzieci i muszą podjąd aktywne działania, jeśli coś pójdzie nie tak. Szkoły i rodziny powinny dzielid swoje obowiązki dotyczące socjalizacji i wychowania dziecka. Udział rodziców w życiu szkoły i ich uczestnictwo w zajęciach szkolnych i podejmowaniu decyzji jest ważnym narzędziem budowania wspólnych celów i skoordynowanych praktyk. Mimo, że niektóre praktyki szkoły i rodziny są prowadzone oddzielnie, powinny one podzielid zadania dotyczące socjalizacji i wychowania dziecka. Dzielą cele i powinny tworzyd nakładanie stref wpływów. Udział rodziców w życiu szkoły i ich uczestnictwo w zajęciach szkolnych i podejmowaniu decyzji jest ważnym środkiem budowania wspólnych celów i skoordynowanych praktyk dopasowanych do konkretnej sytuacji rodziny i szkoły. Dziękujemy bardzo za wsparcie i współpracę na rzecz działao partnerskich. Z poważaniem, Realizatorzy projektu 3
1. Czym jest integracja społeczna? Integracja społeczna jest często używana do opisania efektów odwrotnych do "wykluczenia społecznego". To zazwyczaj wynika z podjętych pozytywnych działao, aby zmienid okoliczności i nawyki, które prowadzą, lub które doprowadziły do wykluczenia społecznego. Chodzi o umożliwienie ludziom lub społeczności pełnego uczestnictwa w życiu społecznym. Wykluczenie społeczne ogólnie opisuje zjawisko, w którym ludzie nie mają szczególnego uznania lub głosu i udziału w społeczeostwie, w którym żyją. Przyczyny wykluczenia społecznego są liczne i zwykle związane są z czynnikami społecznymi lub ekonomicznymi wpływającymi na osoby lub wspólnoty, które w efekcie powstrzymują ludzi od uczestnictwa w życiu społecznym. Społecznośd może również doświadczyd samowykluczenia usuwając się z szerszej społeczności. 2. Sposoby promowania integracji społecznej. Istnieje kilka sposobów, w jaki organizacje charytatywne mogą promowad integrację społeczną. Przykłady, w jaki sposób organizacje charytatywne mogą promowad włączenie społeczne obejmują: - Doradztwo i pomoc dla osób wykluczonych ze społeczeostwa. Obejmuje to zapewnienie konkretnych usług, np. opieki nad dziedmi, aby umożliwid młodym samotnym rodzicom udział w kształceniu, usługi prawne dla osób z trudnościami w uczeniu się, lub którzy nie mogą opowiadad się za siebie z powodu barier językowych. Może to również obejmowad pomoc o charakterze budowania zdolności, aby pomóc zapewnid umiejętności i kompetencje, których w innej sytuacji nie mieliby, które pozwolą im w pełni uczestniczyd w życiu społecznym np. asertywnośd i szkolenia wzmacniające pewnośd siebie; - Badania dotyczące przyczyn i skutków wykluczenia społecznego; - Kampanie edukacyjne dotyczące potrzeb ludzi, którzy są społecznie wykluczeni, aby zachęcid usługodawców do dostosowania swoich usług do ich potrzeb, lub aby społeczeostwo ogólnie było bardziej akceptujące i angażowało poszczególne społeczności; - Działania rewitalizacyjne do zmiany i poprawy społecznych i ekonomicznych warunków społeczności; - Stworzenie grupy lokalnej sieci, łącząc grupy w danym obszarze w różnych kwestiach dotyczących danej społeczności, aby umożliwid im podejmowanie bardziej skutecznych i wspólnych działao; - Zwiększenie lub koordynowanie możliwości, a w szczególności do uczestnictwa w społeczeostwie (np. miejsca na podejmowanie decyzji na szczeblu lokalnym). 4
3. Pytanie: jak mogę pomóc mojemu dziecku czud się zintegrowanym w szkole? Izolacja od posiedzenia z innymi dziedmi lub nie bycia zaproszonym do gry lub innego właściwego dla wieku działania jest formą przemocy i może skutkowad wycofaniem społecznym, niskim poczuciem własnej wartości, a nawet zmniejszonymi osiągnięciami, jeśli nie dojdzie do interwencji dorosłych. Co powinni zrobid rodzice / dorośli, jeśli podejrzewają, że dziecko jest ofiarą wykluczenia społecznego? Odpowiedź: Dzieci niekoniecznie mogą powiedzied rodzicom lub innym dorosłym, takim jak opiekunowie lub trenerzy kto jest odrzucony przez rówieśników lub nie ma przyjaciół w szkole. Osoby takie mogą doznad trwałego urazu psychicznego. Odrzucenie przez grupę rówieśniczą może przyjmowad różne formy, np. nie siedzenie z innymi przy jednym stole, wykluczenie z gier lub czasu wolnego podczas przerwy lub zabaw na podwórku, nie posiadanie nikogo w klasie lub grupie z kim mają kontakt. Oto sposoby, w jakie dorośli mogą zareagowad, aby rozwiązad ten problem: Dorośli powinni spokojnie porozmawiad o swoich obawach z dzieckiem i słuchad uważnie, następnie podjąd ten temat z opiekunem, nauczycielem czy trenerem. Zapytad czy inni dorośli zauważyli ten problem i czy podejmują jakieś kroki, aby pomóc dziecku czud się zintegrowanym społecznie. Upewnij swoje dziecko, że jest kochane i ma wsparcie w domu. Rozważ czy są jakieś umiejętności społeczne, których należy dziecko nauczyd. Postaraj się określid czy wykluczenie jest spowodowane jakimiś zachowaniami nieakceptowanymi społecznie lub wzorcami, które mogą zniechęcid innych do zawierania przyjaźni z dzieckiem. Zapisz dziecko na zajęcia poza szkolne i obserwuj czy zaistnieją te same wzorce izolacji, wycofania społecznego czy wykluczenia. Rozważ czy zwykła zmiana klasy lub nauczyciela może rozwiązad problem. Poradź się ekspertów jeśli potrzebujesz. Nie wahaj się porozmawiad ze szkolnym pedagogiem lub psychologiem dziecięcym. Ważne jest, aby radzid sobie z problemami, a nie je ignorowad lub zachęcad dziecko do ich tolerowania. Wykluczenie nie dotyczy tylko popularności; może znacząco wpłynąd na samoocenę dziecka i jego umiejętności do zawierania przyjaźni. Pozostawaj w stałym kontakcie z dorosłym zajmującym się tym problemem i rozważ wolontariat lub pomoc w klasie, podczas której będziesz mógł obserwowad interakcje. Czasami zaobserwowanie co dziecko najbardziej lubi lub o czym mówi, może dostarczyd wystarczająco informacji, aby pomóc mu w relacjach z innymi. 4. Współpraca z innymi. Uważa się, że rodzice są odpowiedzialni za zachowanie ich dzieci, często więc są postrzegani jako częśd problemu. Edukacja rodziców nie tylko może byd jedną z przyczyn problemów z zachowaniem dzieci, ale także kluczem do ich rozwiązania. Nauczyciele powinni zdad sobie sprawę, że nie ma sensu obwinianie rodziców za problemy ich dzieci, ale powinni oni włączyd się do radzenia z tymi 5
problemami oraz rozważyd partnerstwo w opiece nad dzieckiem dla dobra tego dziecka. Większośd rodziców jest życzliwa, ale brakuje im pewnych umiejętności i wiedzy jak radzid sobie z problemami ich dzieci. Rodzice mogą byd bogatym źródłem informacji na temat ich dzieci, które powinno byd używane przez nauczycieli w celu uzyskania lepszego poglądu na dziecko, któremu starają się pomóc. Ważnym jest, aby wzbudzid zaufanie wśród rodziców, nauczycieli i dzieci, ponieważ jest ono podstawą współpracy i otwartej komunikacji. Według Lebediny Manzoni (2007) praca z rodzicami składa się z: Wyjaśniania przyczyn zachowania dziecka i sposobu jego zmiany Zgodzie na modyfikację zachowania rodziców Monitorowania i kontrolowania ustalonego zachowania rodziców. Zachowanie dziecka jest wynikiem wpływu różnych okoliczności, które zaszły w jego życiu, np. dziecko, które zaczyna zachowywad się agresywnie, może tak postępowad, ponieważ chce wyrazid swój gniew i żal spowodowany rozwodem rodziców. Zrozumienie okoliczności może ułatwid podejście do dziecka. Dlatego też, współpraca pomiędzy nauczycielami i rodzicami oraz wymiana informacji pomiędzy nimi jest bardzo ważna. Dzieci wciąż krytykowane uczą się potępiad. Dzieci wychowywane w atmosferze wrogości uczą się walczyd. Dzieci wzrastające w strachu uczą się bad. Dzieci bezustannie zawstydzane uczą się poczucia winy. Dzieci otoczone tolerancją uczą się cierpliwości. Dzieci otrzymujące dośd zachęty uczą się śmiałości. Dzieci, którym nie szczędzi się pochwał, uczą się uznawad wartości. Dzieci w pełni aprobowane uczą się lubid samych siebie. Dzieci akceptowane uczą się odnajdywad w świecie miłośd. Dorothy L. Nolte 6