ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także wszystkich niezbędnych składników pokarmowych we właściwych proporcjach, to także regularność posiłków, ich liczba i rozłożenie w ciągu dnia. Prawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na rozwój człowieka i utrzymanie przez niego dobrego stanu zdrowia.
Nieprawidłowe żywienie + mała aktywność fizyczna lub nadwaga i otyłość niedożywienie cukrzyca choroby nowotwory osteooporoza typu 2 ukł. krążenia
Udział nadwagi i otyłości w etiologii chorób: Cukrzyca typu 2 58% Nadciśnienie tętnicze 39% Udar mózgu 23% Choroba niedokrwienna serca 21% Nowotwory 8-42%
BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIE POTRZEB ŻYWIENIOWYCH Energia wytwarzana przez organizm ze spożywanej żywności niezbędna jest do wszystkich życiowych funkcji do procesów wzrostu, aktywności ruchowej, zdolności do nauki i pracy. Np. największe tempo przyrostu masy ciała (4-5 kg rocznie) osiągane jest przez dziewczęta w wieku 11-13 lat, a chłopców w wieku 13-16 lat i może wynosić 5-6 kg. Ilość dostarczanej energii z pożywieniem zależy od masy ciała, wieku, płci i aktywności fizycznej.
DZIENNE ZAPOTRZEBOWANIE NA ENERGIĘ
ŹRÓDŁA ENERGII Białka Węglowodany Tłuszcze 12%-13% 55% 30-35%
PODSTAWOWE ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY 1.Spożywać przynajmniej 4 posiłki w ciągu dnia (optymalnie 5). Zalecane 3-4 godzinne przerwy między posiłkami. Zbyt długie przerwy powodują: spadek glukozy we krwi, co wpływa na wydolności fizycznej i umysłowej, koncentracji, rozdrażnienie, odporności na stres, gorsze samopoczucie. Spożywanie tej samej objętości pożywienia w ramach 1-2 posiłków wywołuje szybsze odkładanie się tkanki tłuszczowej, co przyczynia się do otyłości i ^ ryzyko chorób dietozależnych.
ILOŚĆ I WIELKOŚĆ POSIŁKÓW 1. I śniadanie 25-30% dziennej wartości energii 2. II śniadanie 5-10% 3. Obiad 30-35% 4. Podwieczorek 5-10% 5. Kolacja 20-25% 35 30 25 20 15 10 5 0
PODSTAWOWE ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY 2. Urozmaicona dieta. Urozmaicona (zbilansowana) dieta to spożywanie w ciągu dnia produktów wchodzących w skład wszystkich podstawowych grup żywności.
GRUPY PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH I. Produkty zbożowe II. Mleko i przetwory mleczne III. Warzywa i owoce IV. Mięso, wędliny, ryby V. Suche nasiona roślin strączkowych VI. Tłuszcze VII. Cukier i słodycze
ROZKŁAD PORCJI RÓŻNYCH GRUP PRODUKTÓW NA POSIŁKI
PODSTAWOWE ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY 3. Produkty zbożowe z pełnego przemiału powinny być głównym źródłem energii. Podczas przemiału zbóż jedynie zawartość białka nie ulega zmianom, natomiast znacznie zawartość witamin i składników mineralnych oraz błonnika i NNKT. W białych mąkach zawartość wit. B1 i PP się prawie 10x, a wit. B2 zaś 3x.
BŁONNIK POKARMOWY BŁONNIK - przyspiesza perystaltykę jelit - ułatwia usuwanie szkodliwych substancji - ^ uczucie sytości - zapobiega zaparciom - zawartość cholesterolu we krwi Norma spożycia błonnika 20-40g/dzień
PODSTAWOWE ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY 4. Mleko i przetwory mleczne niezbędne w żywieniu dzieci i młodzieży. Mleko i przetwory są źródłem wapnia, wysokowartościowego białka, a także witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (wit. A i D) i wit. B2.
ZAPOTRZEBOWANIE NA WAPŃ 1 szklanka mleka 300 mg wapnia
PODSTAWOWE ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY 5. Źródłem wysokowartościowego białka powinno być chude mięso i wędliny oraz ryby. Ze względu na wzrost młodego organizmu, w codziennej diecie nie może zabraknąć odpowiedniej ilości białka. Mięso czerwone zaleca się zastępować białym (drobiowym). Przynajmniej 2x / tydz. spożywać mięso ryb (zwłaszcza morskich), ze względu na zawartość NNKT. Kwasy te są niezbędne w rozwoju młodego organizmu (rozwój mózgu) i w profilaktyce miażdżycy.
PODSTAWOWE ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY 6. Warzywa i owoce powinny wchodzić w skład każdego posiłku. Powinno się spożywać więcej warzyw niż owoców. Warzywa i owoce są źródłem błonnika i witamin. Witaminy oprócz działania regulującego procesy metaboliczne mają również działanie przeciwmiażdżycowe i przeciwnowotworowe (wit. antyoksydacyjne).
PODSTAWOWE ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY 7. Odpowiednia ilość wody warunkiem prawidłowego funkcjonowania organizmu. Woda jest niezbędnym składnikiem diety: - reguluje temperaturę ciała - transportuje składniki odżywcze - bierze udział we wszystkich procesach życiowych PŁYNY (woda) Norma spożycia dla dzieci 12 lat od 1,5 do 2 litrów
PODSTAWOWE ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY 8. Spożycie cukru i słodyczy dozwolone w ograniczonych ilościach. Cukier nie dostarcza żadnych składników odżywczych, jest tylko źródłem tzw. pustych kalorii. Słodycze spożywane w nadmiarze są przyczyną powstawanie nadwagi i otyłości. Ponadto cukier przyczynia się do powstania próchnicy zębów, a spożywany między posiłkami zmniejsza apetyt.
PODSTAWOWE ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY 9. Ograniczanie spożycia soli kuchennej. Sód zawarty w chlorku sodu wpływa na gospodarkę wodną organizmu, reguluje ciśnienie osmotyczne i bierze udział w produkcji kwasu solnego. Dzienne zapotrzebowanie soli kuchennej wynosi 5 g. Przeciętne spożycie soli w Polsce wynosi 15 g.!!!
SPOŻYWANIE POSIŁKÓW W SZKOLE 1. Uczniowie przebywający w szkole do 6 godzin powinni jeść co najmniej jeden posiłek. 2. Uczniowie przebywający ponad 6 godzin dwa posiłki. ZALECA SIĘ SPOŻYCIE W SZKOLE CIEPŁEGO DANIA!
SPOŻYWANIE POSIŁKÓW W SZKOLE Udowodniono, że dzieci spożywające posiłek w szkole lepiej wykonują niektóre zadania związane z koncentracją i pamięcią. Obserwuje się wśród tych uczniów większe skupienie, aktywniejszy udział w lekcjach i lepsze wyniki w nauce.
PRZEKĄSKI
PRZEKĄSKI c.d.
BŁĘDY ŻYWIENIOWE DZIECI I MŁODZIEŻY Zbyt duże spożycie tłuszczu zwierzęcego Zbyt duże spożycie cukrów prostych (sacharozy) Zbyt mała zawartość wapnia w diecie Nie wystarczająca ilość błonnika Nie wystarczająca podaż wit. D (ryby) Nadmiar fosforu i sodu Nieregularne spożywanie posiłków
PODSUMOWANIE 1. Zapewnić dzieciom spożywanie każdego dnia różnych produktów spożywczych. 2. Głównym źródłem energii powinny być produkty zbożowe z grubego przemiału. 3. Owoce i warzywa powinny być jedzone przez uczniów do każdego posiłku. 4. Należy pamiętać o podawaniu napojów (woda, soki, mleko i napoje mleczne) w ciągu całego dnia.
PODSUMOWANIE c.d. 5. Należy ograniczać spożycie tłuszczu, zwłaszcza zwierzęcego (tłustych potraw i mięs). 6. Warunkiem prawidłowego żywienia jest regularne spożywanie przez dzieci 4-5 posiłków dziennie, z czego przynajmniej jeden powinien być spożyty w szkole. 7. Należy pamiętać, że codzienna aktywność fizyczna jest u dzieci konieczna do prawidłowej pracy serca i mózgu, budowy zdrowych i mocnych kości i mięśni.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ