1. Obszar ewaluacji: Zapewnienie uczniom bezpieczeństwa podczas pobytu w szkole;

Zapewnienie uczniom bezpieczeństwa podczas pobytu w szkole - sprawozdanie z ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w Zespole Szkół Szkole Podstawowej w Gromniku w roku szk. 2013/2014 1. Obszar ewaluacji: Zapewnienie uczniom bezpieczeństwa podczas pobytu w szkole; 2. Cel ewaluacji: Badanie w jakim stopniu szkoła zapewnia uczniom bezpieczne warunki podczas pobytu w szkole. 3. Określenie kryteriów ewaluacji: - nauczyciele rozpoznają potrzeby każdego ucznia; - szkoła organizuje warunki do bezpiecznego pobytu dziecka w szkole; - szkoła organizuje pomoc w razie wypadku. 4. Narzędzia badawcze: ankiety, analiza dokumentów, wywiady, obserwacje lekcji. 5. Kryteria sukcesu: - w szkole przestrzega się praw dziecka i ucznia; - w szkole podejmowane są działania antydyskryminacyjne; - uczniowie są zaangażowani w działania samorządu; - zasady postępowania i współżycia w szkole są przestrzegane przez pracowników szkoły, rodziców i uczniów. 1

6. Zespół ewaluacyjny: wicedyrektor szkoły mgr E. Białkowska, mgr M. Polak lider zespołu, mgr A. Dębosz Gorczyca, mgr P. Kafel, mgr E. Sokół; 7. Termin realizacji, formy raportu: - opracowanie koncepcji ewaluacji, zebranie informacji od uczniów, rodziców, nauczycieli i dyrektora szkoły październik 2013, - analiza wyników, opracowanie raportu ewaluacyjnego listopad 2013; - raport ewaluacyjny przedstawiony na posiedzeniu rady pedagogicznej i opublikowany na stronie internetowej szkoły, najważniejsze wyniki przedstawione rodzicom na zebraniach. Realizacja działań ewaluacyjnych W badaniach ankietowych uczestniczyli rodzice, nauczyciele oraz uczniowie wybranych klas: 3, 4a, 5a, 6a Szkoły Podstawowej w Gromniku. Łącznie zebranych zostało 91 ankiet od uczniów, 79 od rodziców i 16 ankiet od nauczycieli szkoły podstawowej. Zestawienie ilościowe ankiet dla uczniów: - Ze względu na płeć ankietowanych: ilość ankiet dziewczęta chłopcy nie określiło płci 91 51 (56%) 34 (37%) 6 (7%) - Według oddziałów (2 osoby nie wskazało klasy): klasa liczba ankiet udział w proc. 3 23 25,5% 4a 23 25,5% 5a 20 22,2% 6a 24 26,6% 2

Zestawienie odpowiedzi ankiety dla uczniów: Czy czuję się bezpieczny/a w szkole? 1. Czy uważasz, że twoja szkoła jest miejscem bezpiecznym dla uczniów? (w nawiasach podano ilość wskazań uczniów) a) tak (66) b) nie (2) c) nie wiem (21) łącznie wskazań 89 Z powyższego wynika, że pewne własnego bezpieczeństwa na terenie szkoły jest prawie 75 proc. uczniów 2. W których miejscach w szkole najchętniej przebywasz podczas przerw? a) na korytarzu/przed salą (61) b) przed pokojem nauczycielskim (0) c) w szatni (23) d) w toalecie (2) e) w bibliotece (3) f) na sali gimnastycznej (5) g) przed szkołą (w pogodne dni) (31) h) na świetlicy (7) i) w innym miejscu (jakim?) 2 osoby wskazały parter łącznie wskazań 134 3. Czy wśród podanych wyżej są miejsca, których raczej unikasz? a) tak, są takie miejsca (wskaż, które) toaleta, biblioteka (sic!), szatnia, teren przed szkołą (łącznie 25 wskazań) b) nie ma takich miejsc (64) łącznie wskazań 89 4. Jeśli czujesz się mniej bezpiecznie, to dzieje się to najczęściej: a) przed lekcjami (3) b) po lekcjach (5) c) podczas przerw (12) d) w czasie lekcji (4) e) na boisku (sali gimnastycznej) (6) f) w kolejce do sklepiku (5) g) w kolejce na jadalni (3) h) w szatni (4) i) w innym miejscu (jakim?) (2) j) nie czuję się zagrożony (52) łącznie wskazań 96 3

5. Czy na terenie szkoły byłeś/-aś ofiarą przemocy? a) pobito cię (1) b) sprowokowano do bójki (3) c) stawałeś/-aś w obronie słabszego (33) d) dokuczali ci koledzy/koleżanki (27) e) okradziono cię (0) f) żądano od ciebie pieniędzy (0) g) nie spotykają cię żadne przykrości (45) łącznie wskazań 109 6. Czy na terenie szkoły byłeś/-aś świadkiem: a) stosowania przemocy słownej (np. wyzwisk, obrażania) (32) b) stosowania przemocy fizycznej (np. bicia, popychania) (23) c) wymuszania pieniędzy (0) d) stosowania używek (papierosów, alkoholu, narkotyków) (8) e) innych (wskaż jakich) (0) f) nic nie wiesz o takich rzeczach (39) łącznie wskazań 102 7. Jeśli byłeś/-aś ofiarą bądź świadkiem powyższych poinformowałeś/-aś o tym: a) dyrektora szkoły (0) b) wychowawcę (28) c) nauczyciela (22) d) pedagoga szkolnego (0) e) rodziców (9) f) kolegów lub rodzeństwo (9) g) nikogo nie informowałem/-am (10) h) nie byłem/-am świadkiem (29) łącznie wskazań 107 8. Czy w ostatnim czasie spotkała cię w szkole jakakolwiek przykrość? a) ze strony kolegów/koleżanek (34) b) ze strony dorosłych (nauczycieli, pracowników szkoły) (3) c) z powodu problemów w nauce (5) d) z powodu trudnej sytuacji w domu (2) e) nie spotkała mnie żadna przykrość (50) łącznie wskazań 94 9. W trudnych sytuacjach zwracasz się o pomoc do: a) rodziców (62) b) rodzeństwa (14) 4

c) wychowawcy lub nauczyciela (27) d ) kolegów/koleżanek (17) e) do kogoś z rodziny (2) f) innych osób (jakich?) (0) g) nie zwracam się do nikogo (7) łącznie wskazań 129 Rozbieżności ilościowe wskazań w poszczególnych pytaniach wynikają z faktu, że uczniowie wybierali niejednokrotnie kilka wariantów odpowiedzi na konkretne pytanie. Zestawienie odpowiedzi ankiety dla rodziców: zagrożenia oraz poczucie bezpieczeństwa (łącznie 79 ankiet) 1. Czy Państwa zdaniem uczniowie czują się w szkole bezpiecznie? tak (71) nie (3) odpowiedzi nie udzieliło 4 ankietowanych; 2. Jakie sytuacje w szkole budzą największy niepokój? bójki (9) zastraszanie (4) wymuszenia (2) wyzywanie i poniżanie (22) obojętność (9) inne niebezpieczeństwa (wulgaryzmy na schodach, przed szkołą, palenie papierosów na terenie szkoły) (2) odpowiedzi nie udzieliło 30 ankietowanych 3. Czy pozytywne, pożądane zachowania Państwa dzieci są chwalone przez nauczyciela? tak (42) nie (6) nie wiem (28) Jeśli tak, to w jaki sposób? (pochwała wychowawcy, wpis do zeszytu uwag)(4) 4. Czy Państwa zdaniem nauczyciele szybko reagują na niewłaściwe zachowania uczniów? tak (64) nie (11) odpowiedzi nie udzieliło 3 ankietowanych 5

5. Co mogą Państwo powiedzieć o bezpieczeństwie uczniów w szkole? jest bezpiecznie (37) jest częściowo bezpiecznie (33) nie jest bezpiecznie (0) nie mam zdania (7) odpowiedzi nie udzieliło 3 ankietowanych 6. Jakie zadania wychowawcze podejmuje Pani/Pan wspólnie z wychowawcą, pedagogiem, nauczycielem? -nie ma potrzeby konsultacji w sprawach zachowania dziecka (6) -pomoc w organizacji imprez klasowych czy szkolnych (44) -rozmowy na temat eliminowania negatywnych zachowań i trudności w nauce w czasie zebrań (42) - wspólne rozwiązywanie problemów dotyczących niepokojących sytuacji wychowawczych (29) - rozmowy z nauczycielami, pedagogiem (25) -żadnych, ponieważ szkoła jest zamknięta na takie propozycjeaktualnie nie podejmuję, ale mógłbym zaproponować współpracę w zakresie edukacji dla bezpieczeństwa. (1) -dbanie o punktualność, odrabianie zadań, staranie się o dobro klasy i odpowiedni stosunek do nauczycieli, personelu i kolegów.(34) -inne (nie wskazano) 7. Czy uważają Państwo, że Państwa dziecko jest bezpieczne w drodze do i ze szkoły? tak (53) nie (16) nie wiem (10) jeśli nie to dlaczego? Nie ma osoby przeprowadzającej przez pasy (3), autobusy ulegają awariom (1), alkoholicy w parku (2), niebezpieczne psy (2) 8. Czy rozmawiają Państwo ze swoimi dziećmi na temat używek (papierosów, alkoholu, narkotyków)? tak (70) nie (8) 6

Odpowiedzi nie udzieliła 1 osoba 9.Czy Państwa dzieci kiedykolwiek wspomniały, że na terenie szkoły można kupić/dostać używki (papierosy, alkohol, narkotyki)? tak (5) nie (73) odpowiedzi nie udzieliła 1 osoba Zestawienie odpowiedzi ankiety dla nauczycieli (łącznie 16 ankiet) 1. Czy zna Pani/Pan zasady i procedury dotyczące bezpieczeństwa w naszej szkole? tak (14) nie (0) częściowo (0) nie udzieliły odpowiedzi 2 osoby 2. Czy zasięga Pani/Pan opinii uczniów na temat bezpieczeństwa w szkole? tak (14) w jaki sposób: pogadanki na lekcjach, informowanie innych nauczycieli i rodziców, przy tworzeniu scenariuszy lekcji, rozmowy indywidualne z uczniami, rozmowy z pedagogiem nie (0) 3. Jeżeli był(a) Pan/Pani świadkiem przemocy w szkole, to gdzie to miało miejsce? korytarz szkoły (w czasie przerw), okolice szkoły, szatnia 4. Czy zareagował(a) Pan/Pani na fakt przemocy w szkole? tak (11) brak odpowiedzi (4) 7

5. Jakiego rodzaju była to przemoc? Agresja słowna, bójka, przepychanka, wulgaryzmy, obraźliwe uwagi, wyzwiska, wyśmiewanie, wymuszanie, pogróżki. 6. Kogo o tym fakcie Pan/Pani powiadomił(a)? Wychowawcę, dyrekcję, rodziców 7. Czy zgłaszała Pani/Pan propozycje rozwiązań mających na celu podniesienie jakości pracy szkoły w zakresie bezpieczeństwa? tak (8) pogadanki na l. wych., rozmowy na spotkaniach wychowawców klasowych, na lekcjach, uświadamianie uczniom skutków ich postępowania, scenki rodzajowe, dostosowanie dyżurów do potrzeb bezpieczeństwa. nie (7) brak odpowiedzi (1) 8. Czy zajęcia przydzielone Pani/Panu odbywają się w warunkach gwarantujących bezpieczeństwo Pani/Panu i uczniom? tak (16) nie (0) 8

Analiza wyników ankiet przeprowadzonych wśród nauczycieli Zasady i procedury dotyczące bezpieczeństwa w naszej szkole zna 14 spośród 16 osób ankietowanych, co stanowi 87,5 % ogółu badanych. Ten sam procent odpowiedzi dotyczy zasięgania opinii uczniów na temat bezpieczeństwa w placówce oświatowej. Pedagodzy wykorzystują ww. informacje w ramach toku lekcyjnego podczas pogadanek, niwelowania sytuacji niebezpiecznych, reagowania na problemy uczniowskie, tworzenia dokumentów szkoły, własnych ankiet, scenariuszy lekcji, rozmów indywidualnych z uczniami, rodzicami, pedagogiem szkolnym. Jeśli ankietowani nauczyciele byli świadkami przemocy, to miało to miejsce na korytarzach podczas przerw, w okolicach budynku szkoły bądź w szatni. Były to przede wszystkim formy agresji słownej: obrażanie, wyśmiewanie, wyzwiska, wulgaryzmy, pogróżki, wskazano jednak również przepychanki, bójki i wymuszanie. Na pytanie o reakcję w obliczu przemocy pozytywnie odpowiedziało 11 0sób, natomiast w 4 przypadkach nie udzielono odpowiedzi. Fakt przemocy i agresji zgłaszany był wychowawcom, dyrekcji oraz rodzicom. 50% ankietowanych zgłaszało propozycje rozwiązań mających na celu podniesienie jakości pracy szkoły w zakresie bezpieczeństwa. Były to przede wszystkim: - pogadanki na lekcjach wychowawczych, - wnioski zgłaszane na radach pedagogicznych i posiedzeniach zespołu wychowawców, - dostosowywanie dyżurów międzylekcyjnych do potrzeb bezpieczeństwa. 9

Analiza wyników ankiet przeprowadzonych wśród rodziców Od rodziców spłynęło łącznie 79 ankiet. Pozytywne zdanie na temat bezpieczeństwa w naszej placówce ma 89 % ankietowanych. Spośród sytuacji budzących niepokój podano przede wszystkim wyzwiska i poniżanie innych uczniów (55%) oraz bójki i obojętność otoczenia na przemoc (po 9%) Ponad połowa badanych (55%) twierdzi, że pożądane zachowania ich dzieci są chwalone przez nauczycieli (pochwała wychowawcy, wpis w zeszycie uwag, pochwała na zebraniu rodziców). W opinii 82% ankietowanych rodziców nauczyciele i personel szkoły szybko reagują na niewłaściwe zachowania uczniów. Na pytanie o ogólny poziom bezpieczeństwa uczniów w szkole 46% rodziców twierdzi, że jest bezpiecznie, kolejne 41 % deklaruje, że jest częściowo bezpiecznie. Na pytanie jakie zadania wychowawcze podejmują Państwo wspólnie z wychowawcą, pedagogiem, nauczycielem 24% rodziców wskazuje pomoc w organizowaniu imprez klasowych i szkolnych, 23% rozmowy na temat eliminowania negatywnych zachowań i trudności w nauce, a także rozmowy z nauczycielami i pedagogiem oraz dbanie o punktualność, odrabianie zadań, staranie się o dobro klasy i odpowiedni stosunek do nauczycieli, personelu i kolegów. Kolejne pytanie dotyczyło bezpieczeństwa dziecka w drodze do i ze szkoły. 67% ankietowanych nie wyraża obaw w tym względzie, przeciwnego zdania jest 20% badanych rodziców. Przyczyny opinii negatywnych to przede wszystkim: - brak osoby przeprowadzającej dzieci przez ulicę, - obecność alkoholików na terenie parku, - awaryjność autobusów przewożących dzieci do szkoły, - zagrożenie ze strony zwierząt (psów), potencjalnych nosicieli np. wścieklizny 88% ankietowanych rodziców przyznaje, że rozmawia ze swoimi dziećmi na temat używek (papierosów, alkoholu, narkotyków). Na pytanie czy Państwa 10

dzieci wspominały, że na terenie szkoły można kupić/dostać ww. używki? - NIE odpowiedziało 92 % badanych, padło również 5 odpowiedzi twierdzących. Analiza wyników ankiet skierowanych do uczniów: Zdecydowana większość (74%) ankietowanych uczniów twierdzi, że szkoła jest miejscem dla nich bezpiecznym. Najchętniej przerwy spędzają na korytarzu/przed salą lekcyjną (45,5%), w pogodne dni przed budynkiem szkoły oraz w szatni (17%). Ponad 70% badanych twierdzi, że nie ma w szkole miejsc, których zdarzałoby się im unikać, jednak prawie 30 % wskazuje takie miejsca, jak toaleta, szatnia, teren przed szkołą, czy...biblioteka (sic!) 52% uczniów nie czuje się szczególnie zagrożona, jeśli zdarzają się sytuacje zwiększonego dyskomfortu, to ma to miejsce szczególnie podczas przerw. Uczniowie deklarujący, że na terenie szkoły padli ofiarą przemocy wskazują, iż działo się to w sytuacji, gdy stawali w obronie słabszego (30%) bądź byli obiektem agresji słownej (24,7%). Jedna trzecia badanych przyznaje, że spotyka się z agresją słowną kierowaną pod adresem innych. O faktach powyższych uczniowie informują najczęściej wychowawcę (26%) lub innych nauczycieli. Połowa ankietowanych uczniów przyznaje, że w ostatnim czasie nie spotkała ich w szkole jakakolwiek przykrość, jednak jeśli takowa ma miejsce, to źródło jej tkwi w relacjach z rówieśnikami (36%). Pięć osób wskazuje jako problemy trudności w nauce. Uczniowie w trudnych sytuacjach zwracają się o pomoc przede wszystkim do rodziców (48%), na drugim miejscu wskazują wychowawcę bądź nauczyciela (przed koleżankami/kolegami, a nawet rodzeństwem). 11

Wnioski Wyniki ewaluacji wewnętrznej wskazują, że szkoła wypełnia standardy w zakresie bezpieczeństwa, zaś w przypadku wystąpienia zagrożeń, podejmuje skuteczne działania w celu ich eliminowania. Wskazania ankiet pozwolą dokonać niezbędnych korekt w kontekście bezpieczeństwa uczniów i umożliwią tworzenie warunków sprzyjających budowaniu poczucia bezpieczeństwa, akceptacji i wzajemnej tolerancji. W związku z tym należy: : eliminować lub zmniejszyć niebezpieczne sytuacje w miejscach wymienionych przez uczniów; podjąć działania zmierzające do ograniczenia przypadków przemocy słownej oraz zachęcające uczniów do pełnego informowania dorosłych o sytuacjach niosących zagrożenie; wykorzystywać w pracy wychowawczej elementy Szkolnego Programu Profilaktyki kładące nacisk na respektowanie przez uczniów norm społecznych; przeprowadzić szkolenie dla rady pedagogicznej i personelu na temat zasad i procedur bezpieczeństwa na terenie szkoły. 12

Załączniki: Czy czuję się bezpieczny/a w szkole? Ankieta dla uczniów (wybraną odpowiedź zaznacz krzyżykiem) dziewczyna chłopiec jestem uczniem/uczennicą klasy: 3 4 5 6 1. Czy uważasz, że twoja szkoła jest miejscem bezpiecznym dla uczniów? j) tak k) nie l) nie wiem 3. W których miejscach w szkole najchętniej przebywasz podczas przerw? a) na korytarzu/przed salą b) przed pokojem nauczycielskim c) w szatni d) w toalecie e) w bibliotece f) na sali gimnastycznej g) przed szkołą (w pogodne dni) h) na świetlicy i) w innym miejscu (jakim?)... 3. Czy wśród podanych wyżej są miejsca, których raczej unikasz? c) tak, są takie miejsca (wskaż, które)... d) nie ma takich miejsc 4. Jeśli czujesz się mniej bezpiecznie, to dzieje się to najczęściej: k) przed lekcjami l) po lekcjach m) podczas przerw n) w czasie lekcji o) na boisku (sali gimnastycznej) p) w kolejce do sklepiku q) w kolejce na jadalni r) w szatni s) w innym miejscu (jakim?)... t) nie czuję się zagrożony 5. Czy na terenie szkoły byłeś/-aś ofiarą przemocy? h) pobito cię i) sprowokowano do bójki j) stawałeś/-aś w obronie słabszego k) dokuczali ci koledzy/koleżanki 13

l) okradziono cię m) żądano od ciebie pieniędzy n) nie spotykają cię żadne przykrości 6. Czy na terenie szkoły byłeś/-aś świadkiem: a) stosowania przemocy słownej (np. wyzwisk, obrażania) b) stosowania przemocy fizycznej (np. bicia, popychania) h) wymuszania pieniędzy i) stosowania używek (papierosów, alkoholu, narkotyków) j) innych (wskaż jakich)... k) nic nie wiesz o takich rzeczach 7. Jeśli byłeś/-aś ofiarą bądź świadkiem powyższych zdarzeń, to poinformowałeś/-aś o tym: i) dyrektora szkoły j) wychowawcę k) nauczyciela l) pedagoga szkolnego m) rodziców n) kolegów lub rodzeństwo o) nikogo nie informowałem/-am p) nie byłem/-am świadkiem 8. Czy w ostatnim czasie spotkała cię w szkole jakakolwiek przykrość? a) ze strony kolegów/koleżanek b) ze strony dorosłych (nauczycieli, pracowników szkoły) c) z powodu problemów w nauce d) z powodu trudnej sytuacji w domu e) nie spotkała mnie żadna przykrość 9. W trudnych sytuacjach zwracasz się o pomoc do: a) rodziców b) rodzeństwa c) wychowawcy lub nauczyciela d ) kolegów/koleżanek e) do kogoś z rodziny f) innych osób (jakich?)... l) nie zwracam się do nikogo 14

Ankieta dla rodziców zagrożenia oraz poczucie bezpieczeństwa Szanowni Państwo, uprzejmie proszę o wypełnienie poniższej ankiety. Szczere i rzetelne odpowiedzi na postawione pytania pozwolą ukierunkować pracę wychowawczą. 1. Czy Państwa zdaniem uczniowie czują się w szkole bezpiecznie? TAK NIE Jeśli nie, to dlaczego?. 2. Jakie sytuacje w szkole budzą największy niepokój? bójki zastraszanie wymuszenia wyzywanie i poniżanie obojętność inne niebezpieczeństwa.. 3. Czy pozytywne, pożądane zachowania Państwa dzieci są chwalone przez nauczyciela? TAK NIE NIE WIEM Jeśli tak, to w jaki sposób?.. 4. Czy Państwa zdaniem nauczyciele szybko reagują na niewłaściwe zachowania uczniów? TAK NIE 5. Co mogą Państwo powiedzieć o bezpieczeństwie uczniów w szkole? jest bezpiecznie jest częściowo bezpiecznie nie jest bezpiecznie nie mam zdania 6. Jakie zadania wychowawcze podejmuje Pani/Pan wspólnie z wychowawcą, pedagogiem, nauczycielem? 15

lami w sprawach zachowania dziecka. czasie zebrań. wychowawczych. edukacji dla bezpieczeństwa. bianie zadań, staranie się o dobro klasy i odpowiedni stosunek do nauczycieli, personelu i kolegów. Inne.. 7. Czy uważają Państwo, że Państwa dziecko jest bezpieczne w drodze do i ze szkoły? TAK NIE NIE WIEM Jeśli nie to dlaczego?. 8. Czy rozmawiają Państwo ze swoimi dziećmi na temat używek (papierosów, alkoholu, narkotyków)? TAK NIE 9. Czy Państwa dzieci kiedykolwiek wspomniały, że na terenie szkoły można kupić/dostać używki (papierosy, alkohol, narkotyki)? TAK NIE 16

ANKIETA DLA NAUCZYCIELI 1. Czy zna Pani/Pan zasady i procedury dotyczące bezpieczeństwa w naszej szkole? 2. Czy zasięga Pani/Pan opinii uczniów na temat bezpieczeństwa w szkole? Jeśli TAK to w jaki sposób wykorzystuje Pan/Pani te informacje? 3. Jeżeli był(a) Pan/Pani świadkiem przemocy w szkole, to gdzie to miało miejsce? 4. Czy zareagował(a) Pan/Pani na fakt przemocy w szkole? 5. Jakiego rodzaju była to przemoc? 6. Kogo o tym fakcie Pan/Pani powiadomił(a)? 7. Czy zgłaszała Pani/Pan propozycje rozwiązań mających na celu podniesienie jakości pracy szkoły w zakresie bezpieczeństwa? Jeśli TAK to jakie? 8. Czy zajęcia przydzielone Pani/Panu odbywają się w warunkach gwarantujących bezpieczeństwo Pani/Panu i uczniom? 17