Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka
JAK PRAWIDŁOWO SIĘ ODŻYWIAĆ? Zalecenia żywieniowe 6 + 1 U według S. Bergera Urozmaicenie w każdym posiłku, w miarę możliwości każda grupa produktów. Umiarkowanie jedzenie według potrzeb i utrzymanie optymalnej masy ciała. Uregulowanie stała częstotliwość, wielkość i jakość posiłków. Umiejętność przyrządzania potraw. Uprawianie sportu, ćwiczenia lub spacer, zwłaszcza dla osób o siedzącym trybie życia. Unikanie nadmiaru tłuszczów, cukru, soli, alkoholu. + 1 Uśmiech z uśmiechem łatwiej żyć, bądź optymistą!
I. UROZMAICENIE POSIŁKÓW
Zalecana dzienna liczba porcji czterech grup produktów i przykłady wielkości porcji Produkty zbożowe (5 10 porcji) 1 kromka chleba 1 mała bułka lub rogalik ½ szklanki gotowanego ryżu lub kaszy 1 szklanka gotowanego makaronu Warzywa i owoce (5 10 porcji) 1 ziemniak średniej wielkości ½ szklanki kapusty, kalafiora, szpinaku 1 jabłko średniej wielkości 3 mniejsze owoce, np. śliwki
Mleko i przetwory mleczne (7 14 lat: 2 3 porcje; 10 18 lat: 3 4 porcje, starsi: 2 3 porcje) 1 szklanka mleka lub kefiru 1 kubeczek jogurtu 40 g żółtego sera ½ szklanki twarogu Mięso i zamienniki (1 3 porcje) 50 100 g chudego mięsa, drobiu, ryby (po przyrządzeniu) 1 jajo 2/3 szklanki gotowanej fasoli, grochu, soczewicy
II. UMIARKOWANIE W JEDZENIU Zdrowiu i dobremu samopoczuciu sprzyja zrównoważony bilans energetyczny, tzn. gdy pobieramy tyle energii, ile wydatkujemy. Dzięki temu u dorosłych masa ciała utrzymuje się na stałym poziomie (z niewielkimi tylko wahaniami).
III. REGULOWANE ŻYWIENIE W ciągu dnia przerwy między posiłkami powinny wynosić 3 5 godzin. Jedzenie w zbyt długich odstępach czasu powoduje spadek poziomu cukru we krwi, co zmniejsza zdolność do nauki, pogarsza samopoczucie, powoduje rozdrażnienie itd. Warto zapamiętać zasadę: 5 X 4 X 4 PIĘĆ GRUP PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH, 4 POSIŁKI DZIENNIE, SPOŻYWANE CO 4 GODZINY.
IV. UMIEJĘTNOŚĆ PRZYGOTOWANIA POSIŁKÓW Planowanie posiłków, układanie jadłospisu Odczytywanie etykiet na opakowaniach produktów Unikanie zakupu żywności nieświeżej oraz w handlu okrężnym Przenoszenie i przechowywanie żywności
Znaczenie pierwszego śniadania Pierwsze śniadanie uważane jest za najważniejszy posiłek. Po śnie nocnym stężenie glukozy we krwi jest niskie i bez posiłku może się jeszcze obniżyć. Upośledza to funkcję komórek, szczególnie mózgu, dla których glukoza jest jedynym źródłem energii. Wpływa to niekorzystnie na procesy poznawcze, zwłaszcza szybkość przypominania. Opuszczenie śniadania powoduje, że w następnych posiłkach trudno pokryć zapotrzebowanie na niezbędne składniki odżywcze, co może prowadzić do ich niedoborów.
Pierwsze śniadanie powinno dostarczać 25 30% energii (ok. 500 800 kcal) i składać się co najmniej z 4 grup produktów. Śniadanie niezrównoważone, np. tylko produkty bogate w węglowodany (herbata z cukrem i bułka z dżemem), powoduje, że po jego spożyciu stężenie glukozy we krwi gwałtownie wzrasta ponad normę (mamy poczucie sytości), ale już po godzinie obniża się poniżej normalnego poziomu (odczuwamy zmęczenie) Śniadanie należy spożywać bez pośpiechu, najlepiej w gronie rodziny, co integruje jej członków i tworzy dla dzieci dobre wzorce. Posiłek ten rozpoczyna nowy dzień, jest spożywany w czasie, gdy nikt jeszcze nie miał złego dnia i warto zadbać, aby sprzyjał dobremu samopoczuciu.
V. UPRAWIANIE SPORTU I INNE FORMY AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ Aktywność fizyczna, w połączeniu ze zdrowym żywieniem, jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka oraz kluczowym warunkiem zachowania i wzmacniania zdrowia we wszystkich okresach życia.
VI. UNIKANIE LUB OGRANICZANIE SPOŻYCIA NIEKTÓRYCH PRODUKTÓW Dla zapobiegania wielu chorobom w codziennej diecie należy ograniczyć spożycie soli kuchennej, cukru i produktów go zawierających, tłuszczów zwierzęcych i alkoholu
+ UŚMIECH Jedzenie jest jedną z najprzyjemniejszych rzeczy w życiu. Towarzyszy wszystkim ważnym uroczystościom rodzinnym, spotkaniom z przyjaciółmi, załatwianiu interesów, sprzyja dobremu samopoczuciu.
Podsumowanie Zasady zdrowego żywienia dzieci i młodzieży Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę. Źródłem energii w twojej diecie powinny być głównie produkty znajdujące się w podstawie piramidy. Spożywaj codziennie przynajmniej 3-4 porcje mleka lub produktów mlecznych takich jak jogurty, kefiry, maślanka, sery. Jedz codziennie 2 porcje produktów z grupy mięso, ryby, jaja. Uwzględniaj też nasiona roślin strączkowych. Każdy posiłek powinien zawierać warzywa lub owoce. Ograniczaj spożycie tłuszczów, w szczególności zwierzęcych. Ograniczaj spożycie cukru, słodyczy, słodkich napojów. Ograniczaj spożycie słonych produktów, odstaw solniczkę. Pij codziennie odpowiednią ilość wody.