WYBRANE METODY I FORMY PRACY Z DZIEĆMI O SPECJALNYCH POTRZEBACH EDUKACYJNYCH Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Lubartowie
odnoszą się zarówno do grupy uczniów którzy nie mogą podołać wymaganiom powszechnie obowiązującego programu edukacyjnego ze względu na niepełnosprawność lub inne trudności w uczeniu jak i do grupy uczniów zdolnych
z z niepełnosprawnością (zaburzenia ruchowe, wzrokowe, słuchowe, upośledzenie umysłowe) z z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi rozwojowymi (np. autyzm, zespół Aspergera) z z zaburzeniami zachowania i emocji (ADHD, zaburzenia opozycyjno-buntownicze) z chorobami przewlekłymi (np. epilepsja, wady serca)
ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (dysleksja rozwojowa) z z dysfunkcjami rozwojowymi ( obniżone możliwości intelektualne, wady wymowy) z z zaburzeniami komunikacji językowej z rozpoznanymi niepowodzeniami szkolnymi zaniedbani środowiskowo wybitnie uzdolnieni
Rozpoznanie specjalnych potrzeb edukacyjnych wiąże się z organizacją pomocy pedagogicznej m.in. w formie specjalnego programu nauczania, specjalnych metod, dostosowanych do potrzeb, możliwości, ograniczeń ucznia
Dokonanie całościowej oceny funkcjonowania ucznia o diagnoza deficytów i potencjałów ucznia o obserwacja stylu pracy, motywacji o ocena zainteresowań, cech osobowości o analiza środowiska rodzinnego Rozpoznanie indywidualnych potrzeb o zakres i formy pomocy pedagogicznej, wsparcia specjalistów
realizacji zaleceń zawartych w opiniach lub orzeczeniach wydawanych przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne pedagogiczne realizacji indywidualnych programów edukacyjno- terapeutycznych dostosowania wymagań edukacyjnych oraz indywidualizacji pracy na zajęciach obowiązkowych i pozalekcyjnych dostosowania warunków i form egzaminów zewnętrznych pomocy specjalistycznej (m.in. logopedycznej, psychoterapeutycznej)
Zajęcia rewalidacyjne Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne kompensacyjne Zajęcia socjoterapeutyczne Zajęcia rozwijające uzdolnienia Zajęcia specjalistyczne np. logopedyczne, rehabilitacyjne
Indywidualna- uczeń pracuje pod kierunkiem nauczyciela Samodzielna- uczeń realizuje zadania niezależnie od pozostałych uczniów jednolita ( uczniowie wykonują te same zadania) zróżnicowana (uczniowie wykonują inne zadania dostosowane do ich możliwości)
Grupowa- w skład grupy wchodzi po kilku uczniów złączonych wspólnym zadaniem Jednolita- grupy wykonują te same zadania, a następnie omawiają wyniki Zróżnicowana- grupy wykonują różne zadania, które składają się w pewna całość Zbiorowa Zbiorowa- nauczyciel pracuje z całą klasą
Uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim Zaburzone procesy myślenia (trudności z wnioskowaniem, przewidywaniem, rozumieniem treści zadań) Zaburzona pamięć logiczna (trudności z wybiórczym stosowaniem zapamiętanych treści, powiązania nowej wiedzy z wcześniej nabytą) Niewielki zasób słownictwa (trudności w rozumieniu znaczenia wypowiedzi, samodzielnym tworzeniu opowiadań, słabe przyswajanie nowych pojęć) Obniżona zdolność koncentracji uwagi (uwaga krótkotrwała, mało podzielna, podatna na zakłócenia)
METODA Metody pracy: METODA-ŚWIADOMIE ZAPLANOWANY TAKI RODZAJ CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA ORAZ ZWIĄZANE Z NIMI CZYNNOŚCI DZIECKA, KTÓRE POWTARZANE W PODOBNYCH SYTUACJACH MOGĄ ZAPEWNIĆ POŻĄDANE REZULTATY (WYNIKAJĄCE Z CELU) METODY PRAKTYCZNE (CZYNNOŚCIOWE) - aktywne uczenie oparte na samodzielnych doświadczeniach, zadaniach stawianych dziecku, z wykorzystaniem czynności konkretnych, obserwacji, prostych eksperymentów METODY SYMULACYJNE- inscenizowanie określonych czynności, zachowań, reakcji np. zabawa w robienie zakupów, rozmowa przez telefon
Metody pracy c.d. METODY ĆWICZEŃ-powtarzanie określonych czynności, umiejętności METODY AKTYWIZUJĄCE m.in. Metoda Mapy Pojęciowej- wizualne przedstawienie problemu z wykorzystaniem schematów, rysunków, haseł, symboli Metoda Linii Czasu-wizualne przedstawienie problemu w ujęciu chronologicznym np. historia mojego życia
o o Metoda dramy-odgrywanie określonych scenek na wybrane tematy z wykorzystaniem inscenizacji, ćwiczeń pantomimicznych Metoda zabaw i gier dydaktycznych- kształtowanie i utrwalanie określonych umiejętności, wiadomości, przestrzegania reguł METODY WSPOMAGAJĄCE PROCES TERAPEUTYCZNY Metoda Dobrego Startu-założeniem metody jest jednoczesne rozwijanie funkcji językowych, percepcyjnych, ruchowych oraz integracji między tymi funkcjami. Metoda kształtuje orientację w schemacie ciała i przestrzeni, zdolność rozumienia i posługiwania się symbolami abstrakcyjnymi
METODY WSPOMAGAJĄCE PROCES TERAPEUTYCZNY Metoda 18 struktur wyrazowych- metoda wspomagająca umiejętności czytania i pisania. Polega na praktycznym poznawaniu różnorodnych wyrazów uporządkowanych zestawach o określonym stopniu trudności. Metoda opiera się na analizie sylabowogłoskowej wyrazów w powiązaniu z ich budową literową. Metoda M. Montessori Montessori-odnosi się do nauczania wielozmysłowego opartego na określonym materiale dydaktycznym oraz ćwiczeniach praktycznych bezpośrednio związanych z kształceniem zaradności, współżycia w środowisku Metoda relaksacji i muzykoterapii- wspomagają rozumienie przezywanych emocji, radzenie sobie z emocjami trudnymi, powodują obniżenie napięcia emocjonalnego
KORZYSTNE FORMY PRACY: Praca indywidualna pod kierunkiem nauczyciela, terapeuty Praca w parach Praca w małej grupie
Istotnie zaburzone procesy myślenia ( myślenie o charakterze konkretno-obrazowym, sensoryczno-motorycznym) Ograniczony zakres i trwałość pamięci Zaburzona koncentracja uwagi (trudności w skupieniu uwagi dowolnej, dominuje uwaga mimowolna) Zaburzenia procesów percepcyjnych (mała precyzja spostrzegania, wyodrębniania, różnicowania bodźców wzrokowych, słuchowych) Zaburzenia mowy, komunikowania się Niska dojrzałość emocjonalna, społeczna
Metoda ośrodków pracy pracy-zakłada czerpanie materiału nauczania bezpośrednio z życia, aktywny udział uczniów w zjawiskach otaczającego świata przyrodniczego, społecznego. Opiera się na poznaniu przedmiotów i zjawisk za pomocą wszystkich zmysłów. Metoda ruchu rozwijającego W. Sherborne- metoda niewerbalna, kształtująca świadomość własnego ciała, przestrzeni, współdziałania z innymi Metoda neurobiologiczna/krakowska/-rozwijająca funkcje poznawcze i umiejętności komunikacji językowej. Oparta na różnorodnych ćwiczeniach ukierunkowanych na nabywanie znaczenia słów języka polskiego. Ćwiczenia rozpoczyna się od komunikacji niewerbalnej, potem wprowadza się samogłoski, sylaby, rzeczowniki, czasowniki-w kolejności pojawiania się ich w rozwoju mowy Metody oparte na programie TEACCH-zakładają realizację indywidualnych programów pracy terapeutycznej zawierających ćwiczenia ukierunkowane na rozwój określonych zdolności, umiejętności w poszczególnych sferach m.in. naśladowanie, percepcja, motoryka, czynności poznawcze, samodzielność, uspołecznienie, zachowanie
KORZYSTNE FORMY PRACY Praca indywidualna pod kierunkiem nauczyciela, terapeuty Praca w grupie z pomocą nauczyciela wspierającego Praca w małych kilkuosobowych grupach pod kierunkiem nauczyciela
Najczęstsze trudności ucznia z dysleksją rozwojową: Trudności w opanowaniu techniki czytania (głoskowanie, sylabizowanie, przekręcanie wyrazów, wolne tempo) Niepełne rozumienie treści tekstów, poleceń Trudności w pisaniu (błędy ortograficzne, w zapisie zmiękczeń, głosek nosowych, opuszczanie, dodawanie, przestawianie liter, mylenie znaków, symboli, wolne tempo pisania, obniżona czytelność pisma) Problemy z zapamiętywaniem reguł, definicji, opanowaniem terminologii, słownictwa obcojęzycznego Trudności w zadaniach wymagających orientacji w przestrzeni, wyznaczaniu kierunków, czasie
METODY PRACY METODY GRAFICZNEGO ZAPISU- wizualne przedstawienie problemu, schematu określonych czynności za pomocą rysunków, haseł o o Metoda Mapy Pojęciowej Metoda Plakatu METODY PROBLEMOWE- przedstawienie uczniom określonej sytuacji problemowej za pomocą różnorodnych źródeł np. filmów, fotografii, danych liczbowych o o o Burza mózgów Drama Kula śniegowa METODY AUDIOWIZUALNE- wykorzystanie tablic interaktywnych, programów multimedialnych
METODY WSPOMAGAJĄCE PROCES TERAPEUTYCZNY Metoda Dobrego Startu- pomocna w pierwszych klasach szkoły podstawowej do wielozmysłowego uczenia się liter i cyfr, utrwalania mylonych lub zapominanych Od piosenki do literki cz.1,2 (M. Bogdanowicz, M. Barańska, E. Jakacka) Program edukacyjno-terapeutyczny Ortograffiti Ortograffiti Gry ortomagiczne (M. Bogdanowicz, M. Rożyńska, 2007) w formie kart oraz w formie gier komputerowych Programy multimedialne polecane przez Polskie Towarzystwo Dysleksji np. Dyslektyk II i Sposób na dysleksję
Metoda 18 struktur wyrazowych wyrazowych- metoda pomocna w nauce czytania i pisania, autor: E. Kujawa, i M. Kurzyna. Metoda sylabowa w czytaniu i pisaniu, autor: Grabałowska K., Jastrząb J., Mickiewicz J., Wojak M. Metoda kolorowej ortografii Ortofrajda Ortofrajda - metoda pomocna w nauce poprawnego pisania, autor: Furmaga L. Do znanych autorów publikacji z zakresu terapii pedagogicznej należą: B. Zakrzewska, Z. Saduś, J. Jastrząb, E. Kujawa, M. Kurzyna, J. Mickiewicz, J. Cieszyńska, I. Czajkowska, K. Herda, A. Smoleńska, J. Studnicka, R. Czabaj, M.Rożyńska i wiele innych.
KORZYSTNE FORMY PRACY: Praca indywidualna pod kierunkiem nauczyciela, terapeuty Praca w parach Praca w małej grupie
Jolanta Bugała Sylwia Krakowiak