Podstawy organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach i placówkach oświatowych. Lech Stempel

Transkrypt

1 Podstawy organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach i placówkach oświatowych Lech Stempel

2 Agenda Specjalne potrzeby edukacyjne. Uwarunkowania potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów w świetle prawa. Podstawowe zadania szkoły i placówki. Współpraca szkoły/placówki z innymi partnerami na rzecz ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

3 Specjalne potrzeby edukacyjne Specjalne potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży wynikają ze zindywidualizowanego sposobu nabywania wiedzy i umiejętności w procesie uczenia się, określonego specyfiką ich funkcjonowania poznawczo-percepcyjnego. Mary Warnock

4

5 Specjalne potrzeby edukacyjne Odnoszą się do uczniów, którzy nie mogą podołać powszechnie obowiązującemu programowi edukacyjnemu. Mają znacznie większe trudności w uczeniu się niż ich rówieśnicy. W nauce potrzebują pomocy pedagogicznej w postaci indywidualnych form i metod pracy oraz indywidualnego oceniania.

6 Podstawa prawna Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

7 Kto organizuje pomoc psychologiczno-pedagogiczną? Pomoc psychologiczno pedagogiczną organizuje dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki.

8 Pomoc psychologiczno-pedagogiczna Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniowi w przedszkolu, szkole i placówce polega na: rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia, wynikających w szczególności:

9 Pomoc psychologiczno-pedagogiczna Indywidualne możliwości psychofizyczne wynikające z NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ NIEDOSTOSOWANIE SPOŁECZNE ZAGROŻENIE NIEDOSTOSOWANIEM SPOŁECZNYM SZCZEGÓLNE UZDOLNIENIA SPECYFICZNE TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ ZABURZENIA KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ CHOROBY PRZEWLEKŁE SYTUACJE KRYZYSOWE LUB TRAUMATYCZNE NIEPOWODZENIA EDUKACYJNE ZANIEDBANIA ŚRODOWISKOWE TRUDNOŚCI ADAPTACYJNE

10 Pomoc psychologiczno-pedagogiczna Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana w przedszkolu, szkole i placówce rodzicom uczniów i nauczycielom polega na: wspieraniu rodziców i nauczycieli w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych w celu zwiększania efektywności pomocy psychologicznopedagogicznej dla uczniów.

11

12 Kto udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej? Pomocy psychologiczno pedagogicznej udzielają, uczniom nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści wykonujący w przedszkolu, szkole lub placówce zadania z zakresu pomocy psychologicznopedagogicznej, w szczególności, psycholodzy, pedagodzy, logopedzi i doradcy zawodowi (zwani specjalistami).

13 Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest organizowana i udzielana we współpracy z: 1. rodzicami uczniów; 2. poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi; 3. placówkami doskonalenia nauczycieli; 4. innymi przedszkolami, szkołami i placówkami; 5. organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.

14 1) ucznia; Z czyjej inicjatywy organizowana jest pomoc psychologicznopedagogiczna? 2) rodziców ucznia; 3) nauczyciela, wychowawcy grupy wychowawczej lub specjalisty, prowadzącego zajęcia z uczniem; 4) poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej; 5) asystenta edukacji romskiej; 6) pomocy nauczyciela. 7) pielęgniarki szkolnej

15 Rodzaje zajęć 1. Zajęcia rozwijające uzdolnienia organizuje się dla uczniów szczególnie uzdolnionych przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy. Liczba uczestników zajęć wynosi do 8 uczniów. 2. Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze organizuje się dla uczniów mających trudności w nauce, w szczególności w spełnianiu wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej kształcenia ogólnego dla danego etapu edukacyjnego. Liczba uczestników zajęć wynosi do 8 uczniów.

16 3. Zajęcia specjalistyczne: Rodzaje zajęć zajęcia korekcyjno-kompensacyjne organizuje się dla uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi lub specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Liczba uczestników zajęć wynosi do 5 uczniów. zajęcia logopedyczne organizuje się dla uczniów z zaburzeniami mowy, które powodują zaburzenia komunikacji językowej oraz utrudniają naukę. Liczba uczestników zajęć wynosi do 4 uczniów. zajęcia socjoterapeutyczne oraz inne zajęcia o charakterze terapeutycznym organizuje się dla uczniów z dysfunkcjami i zaburzeniami utrudniającymi funkcjonowanie społeczne. Liczba uczestników zajęć wynosi do 10 uczniów.

17 Prowadzenie zajęć Zajęcia rozwijające uzdolnienia, zajęcia dydaktycznowyrównawcze oraz zajęcia specjalistyczne prowadzą nauczyciele i specjaliści posiadający kwalifikacje odpowiednie dla rodzaju prowadzonych zajęć. Godzina zajęć rozwijających uzdolnienia i zajęć dydaktyczno-wyrównawczych trwa 45 minut, a godzina zajęć specjalistycznych 60 minut. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie godzin zajęć specjalistycznych w czasie krótszym niż 60 minut, zachowując łączny czas zajęć ustalony dla danego ucznia.

18 W przypadku stwierdzenia, że uczeń ze względu na potrzeby rozwojowe lub edukacyjne wymaga objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista informuje o tym niezwłocznie dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki.

19 Kto planuje i koordynuje udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej? Planowanie i koordynowanie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniowi w przedszkolu, szkole i placówce jest zadaniem zespołu nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych oraz specjalistów, prowadzących zajęcia z uczniem, tworzących,,zespół.

20 Kto planuje i koordynuje udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej? Dyrektor wyznacza osobę lub osoby koordynujące pracę Zespołu. (wychowawca klasy) Spotkania Zespołu zwołuje, w miarę potrzeb, osoba koordynująca pracę Zespołu.

21 Organizacja pracy Zespołu Kto może brać udział w posiedzeniu Zespołu? 1. Rodzice ucznia mogą uczestniczyć w pracach Zespołu w części dotyczącej ich dziecka; o terminie posiedzenia Zespołu i możliwości uczestnictwa w jego pracach dyrektor zawiadamia rodziców ucznia, 2. Przedstawiciel poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej na wniosek dyrektora; 3. Inne osoby, w szczególności lekarze, psycholodzy, pedagodzy, logopedzi lub inni specjaliści na wniosek rodzica ucznia. Osoby biorące udział w spotkaniu Zespołu obowiązane są do nieujawniania spraw poruszanych podczas spotkania.

22 Organizacja pracy Zespołu Zadania Zespołu 1. Ustalenie zakresu, w którym uczeń wymaga pomocy psychologiczno pedagogicznej z uwagi na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz indywidualne możliwości psychofizyczne, w tym szczególne uzdolnienia; 2. Określenie zalecanych form, sposobów i okresu udzielania uczniowi pomocy psychologicznopedagogicznej, z uwzględnieniem zaleceń zawartych odpowiednio w orzeczeniu lub opinii oraz indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia i indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia; W przypadku ucznia z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego: zalecane formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy psychologicznopedagogicznej stanowią część indywidualnego programu edukacyjno terapeutycznego opracowywanego w ramach prac Zespołu;

23 Karta Indywidualnych Potrzeb Ucznia Dla kogo zakłada się Kartę Indywidualnych Potrzeb Ucznia? Dla ucznia posiadającego: opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego,

24 Karta Indywidualnych Potrzeb Ucznia Dla kogo zakłada się Kartę Indywidualnych Potrzeb Ucznia? orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania, dla ucznia, u którego ze względu na potrzeby rozwojowe lub edukacyjne, nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista, prowadzący zajęcia z uczniem, stwierdził potrzebę objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną.

25 Karta Indywidualnych Potrzeb Ucznia Dla kogo nie zakłada się Karty Indywidualnych Potrzeb Ucznia? Karty nie zakłada się uczniowi posiadającemu: orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego,

26 Plan działań wspierających Dla kogo Plan działań wspierających (PDW)? ucznia lub grupy uczniów o jednorodnym rozpoznaniu, wobec których, ze względu na potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne, określono potrzebę objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną; posiadającego opinię poradni psychologicznopedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej;

27 Plan działań wspierających zawiera: 1. cele do osiągnięcia w pracy z uczniem w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej, 2. działania realizowane z uczniem w ramach poszczególnych zalecanych form i sposobów udzielenia uczniowi pomocy psychologicznopedagogicznej, 3. metody pracy z uczniem,

28 zawiera: Plan działań wspierających 4. działania wspierające wobec rodziców ucznia, 5. zakres współdziałania z poradniami psychologiczno pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.

29 Kartę indywidualnych potrzeb ucznia : 1. Dołącza się do dokumentacji. 2. Po zakończeniu edukacji w danej szkole lub przejściu do innej, rodzice otrzymują oryginał karty. Kopia pozostaje w szkole. 3. Za zgodą rodziców, dyrektor przekazuje kopię karty do szkoły/placówki, do której uczeń został przyjęty.

30

31 UCZEŃ Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego Inne orzeczenia, opinie Bez orzeczenia, bez opinii (wymaga objęcia pomocą pp)

32 Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego Uczeń niepełnosprawny : niesłyszący (słabo słyszący) niewidomy (słabo widzący) z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją z upośledzeniem umysłowym z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera z niepełnosprawnościami sprzężonymi Uczeń niedostosowany społecznie Uczeń zagrożony niedostosowaniem społecznym

33 Inne orzeczenia, opinie Orzeczenie o potrzebie indywidualnego przygotowania przedszkolnego Orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży wydane przez publiczną poradnię psychologiczno pedagogiczną Opinia poradni psychologiczno - pedagogicznej

34 Proponowany model pracy z uczniem jest trzypoziomowy Pierwszy poziom - to poziom diagnostyczny, drugi to poziom programowy, trzeci to poziom praktyczny.

35

36 dwie ścieżki: 1. Jeżeli dziecko posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, Zespół przeprowadza rozpoznanie w formie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania. 2. W przypadku posiadania przez dziecko innego orzeczenia lub opinii Zespół przeprowadza rozpoznanie indywidualnych potrzeb ucznia.

37 Porównanie struktur Plan działań 1. Cele do osiągnięcia 2. Działania realizowane z uczniem 3. Metody pracy z uczniem 4. Zakres dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania 5. Działania wspierające rodziców ucznia 6. W zależności od potrzeb zakres współdziałania z poradniami IPET 1. Zakres dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania 2. Rodzaj i zakres zintegrowanych działań: rewalidacyjnych, resocjalizacyjnych lub socjoterapeutycznych 3. Formy i metody pracy z uczniem 4. Formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy pp 5. Działania wspierające rodziców ucznia 6. Zajęcia rewalidacyjne i resocjalizacyjne oraz inne odpowiednie dla ucznia 7. Zakres współpracy nauczycieli i specjalistów z rodzicami

38 Ścieżka 1 Uczeń z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego

39

40 I. POZIOM DIAGNOSTYCZNY ROZPOZNAWANIE POTRZEB UCZNIA W modelu uwzględnione są dwa typy działań diagnostycznych: wstępne i monitorujące. Rozpoznanie wstępne przeprowadzane w przedszkolu, szkole lub placówce ma na celu zdobycie możliwie kompletnej wiedzy o możliwościach psychofizycznych i indywidualnych potrzebach rozwojowych i edukacyjnych ucznia. Rozpoznanie monitorujące, przeprowadzane po określonym czasie, ma na celu pozyskanie informacji pozwalających na dokonanie oceny efektywności podejmowanych działań. Służy planowaniu dalszego wsparcia.

41 Wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia dane z zakresu : Medycznego ( informacja: orzeczenie PPP, epikryzy szpitalne) Psychologicznego ( informacja: orzeczenie PPP, opinie psychologa) ocena funkcji poznawczych, ocena procesów emocjonalnych i aktualnego stanu psychicznego dziecka, ocena rozwoju społecznego Pedagogicznego ( informacja: testy umiejętności, obserwacja, dokumentacja ucznia) czytanie, pisanie, wypowiedzi ustne, operacje na liczbach. Społeczno -środowiskowego ( informacja: dokumentacja ucznia, wywiady środowiskowe, wywiady z rodzicami) samoobsługa, komunikacja; ocenie podlega zakres posiadanych umiejętności i kompetencji stopień wykorzystania posiadanych kompetencji w codziennym życiu.

42 Sformułowanie IPET,, Istotą IPET jest łączenie funkcji podstawowych dla szkoły, tj. nauczania i wychowania (funkcji edukacyjnej) z funkcją terapeutyczną, która stanowi ważny element interwencyjnego oddziaływania na odchylenia rozwojowe uczniów z niepełnosprawnością. Te dwie funkcje nie mogą być realizowane niezależnie od siebie, a to powoduje konieczność wskazania w IPET swoistej części wspólnej dla edukacji i terapii. B. Marcinkowska, (2010)

43 II. POZIOM PROGRAMOWY PLANOWANIE WSPARCIA Planując IPET, a w nim wszechstronne wspieranie rozwoju, Zespół zobowiązany jest uwzględniać zadania wynikające z podstawy programowej kształcenia ogólnego. Należy podkreślić, że nie ma obligatoryjnego wzoru IPET. Zróżnicowanie indywidualnych programów edukacyjnoterapeutycznych podyktowane jest rodzajem niepełnosprawności, nasileniem niedostosowania społecznego, obowiązującą dla ucznia podstawą programową i etapem edukacji.

44 Schemat 3. Elementy IPET i kierunki działań Zespołu

45 Ścieżka 2 Uczeń z opinią lub innym orzeczeniem

46 I. POZIOM DIAGNOSTYCZNY ROZPOZNAWANIE POTRZEB UCZNIA

47 I. POZIOM DIAGNOSTYCZNY ROZPOZNAWANIE POTRZEB UCZNIA,, Diagnosta stara się wykryć, jak warunki uczenia się wpływają na przebieg i wyniki uczenia się, a jego celem w tym zakresie jest uświadomienie uczniom i nauczycielom odpowiednich zależności po to, by skuteczniej szukać drogi do spełniania wymagań programowych B. Niemierko, 2009

48 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii

49

50 W prezentacji wykorzystano materiały szkoleniowe MEN z projektu,,podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi Dziękuję za uwagę!