PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO PRZEDSZKOLA FAMILIJNA ROSOCHA Spis treści Wprowadzenie 1 I. Cele programu..2 1. Warunki realizacji programu 2 II. Bloki tematyczne programu.2 III. Charakterystyka bloków tematycznych.3 IV. Metody i formy realizacji programu.7 V. Ewaluacja programu profilaktyki.7 WPROWADZENIE Profilaktyka jest podstawą edukacji zdrowotnej dziecka przedszkolnego. Obejmuje ona ogół działań zapobiegających niepożądanym zjawiskom w rozwoju i zachowaniu ludzi. Z zagadnieniem profilaktyki wiąże się konieczność kształtowania czynnych postaw wobec bezpieczeństwa własnego i innych oraz przyswajania wiedzy na ten temat. Im dziecko młodsze, tym istotniejszy jest aspekt fizyczny bezpieczeństwa, a w nim przestrzeganie zasad bezpieczeństwa własnego i innych. Pozostawiając dziecku możliwie dużo swobody, powinno się jak najwcześniej uświadomić mu różne zagrożenia, które mogą wystąpić w jego najbliższym otoczeniu. To nie tylko wdrażanie go do przestrzegania nakazów i zakazów, ale przyzwyczajanie do pewnych ograniczeń swobody. Ważne jest też poznawanie przez dziecko sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych, niebezpiecznych, ale nade wszystko zapobieganie ich powstawaniu. Program jest integralną częścią programu wychowawczego punktu przedszkolnego. Podlega modyfikacji, jest otwarty i spójny wewnętrznie. Program odpowiada ma na realne zagrożenia, z którymi dzieci mogą spotkać się na terenie przedszkola i poza nim. Głównym celem realizowanych na terenie przedszkola zajęć będzie wykształcenie u dzieci takich zachowań i nawyków, które przysłużą się do ich prawidłowego psychofizycznego rozwoju. Priorytety w zakresie działań profilaktycznych w pracy z dzieckiem: Promocja zdrowia, kultury fizycznej i zdrowego żywienia Profilaktyka uzależnień Współżycie w społeczności bez agresji i przemocy Dbanie o bezpieczeństwo swoje i innych w tym rozumienie istoty zjawisk atmosferycznych i unikanie zagrożeń 1
Samokontrola i bezpieczeństwo w świecie wirtualnym I. CELE PROGRAMU wzmacnianie poczucia własnej wartości, budowa pozytywnego obrazu siebie, kształtowanie osobowości dziecka i wspieranie jego rozwoju, rozwijanie umiejętności przewidywania skutków własnych działań, gotowość do radzenia sobie z trudnościami wieku dziecięcego, kształtowanie postaw dbałości o bezpieczeństwo swoje i innych, uczenie porozumiewania się oraz rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji, modyfikowanie niepożądanych lub nieodpowiednich zachowań bez stosowania różnorodnych form przemocy, uczenie wzajemnej tolerancji, akceptacji, zrozumienia potrzeb i odrębności drugiego człowieka oraz rodziny, rozwijanie empatii. wskazanie właściwych rozwiązań w różnych sytuacjach życiowych, kształcenie umiejętności świadomego dokonywania wyboru, kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów i konfliktów, dążenie do większej otwartości dziecka, świadomego przeżywania emocji, wspieranie rozwoju dziecka poprzez kształtowanie następujących zachowań: prawidłowe odżywianie, troska o higienę własnego ciała, rozumienie konieczności dbania o kondycje fizyczną, wyrabianie odpowiedzialności za własne zdrowie, ukazanie właściwych form spędzania wolnego czasu, stworzenie klimatu zaufania między nauczycielem i dzieckiem mającym problemy, dostarczenie podstawowych wiadomości o substancjach uzależniających - nikotyna, systemach wartości, umiejętnościach życiowych, sposobach rozwiązywania problemów i konfliktów, ukazanie skutków nadużywania środków odurzających, wskazanie na potrzebę zachowań asertywnych w stosunkach międzyludzkich, rozwijanie świadomości zagrożeń płynących ze strony środków masowego przekazu i uczenie rozsądnego korzystania z nich, uczenie umiejętności obrony przed naciskiem otoczenia. rozpoznawanie zjawisk atmosferycznych i unikanie zagrożeń z nich wynikających. 1.Warunki realizacji programu Program można realizować przez cały rok szkolny, przez wszystkie nauczycielki samodzielnie lub z pomocą policjanta, strażaka, lekarza, pielęgniarki, ratownika medycznego itp. Realizacja programu wymaga także wykorzystywania różnorakich środków dydaktycznych wspomagających proces rozwoju dziecka np. w formie: scenek, inscenizacji, gazetek ściennych, konkursów plastycznych, zorganizowanie wycieczek i wyjść poza teren przedszkola, udziału w konkursach tematycznych itp. 2
II. BLOKI TEMATYCZNE PROGRAMU Program będzie realizowany w 7 następujących blokach tematycznych: 1. Dziecko jako członek grupy. 2. Postrzeganie siebie i rozumienie swoich uczuć. 3. Budowanie pozytywnych relacji społecznych i sposoby rozwiązywania problemów. 4. Dbanie o zdrowie. Rozwijanie nawyków higienicznych i samoobsługowych. 5. Dbanie o bezpieczeństwo swoje i innych. 6. My i środki uzależniające. 7. Dziecko w wirtualnym świecie. III. CHARAKTERYSTYKA BLOKÓW TEMATYCZNYCH BLOK TEMATYCZNY: Dziecko jako członek grupy Umiejętność obcowania rówieśnikami i osobami dorosłymi. Decydowanie o relacjach z rówieśnikami, rodzicami, nauczycielami i innymi dorosłymi. Uczenie przestrzegania ustalonych norm zachowania i funkcjonowania w grupie. Prawidłowe przeżywanie doświadczeń w kontaktach z innymi ludźmi. Zrozumienie, że każdy z członków rodziny ma wpływ na jej prawidłowe funkcjonowanie. Kształtowanie postawy współpracy i działania w sposób spontaniczny i twórczy. Kształtowanie umiejętności konstruktywnego rozwiązywania problemów. Nabywanie postawy otwartości na potrzeby innych. Uczenie tolerancji w stosunku do innych ludzi, ich poglądów, postaw, stylu życia itp. Kształtowanie postawy asertywności. Umiejętność budowania udanych relacji z innymi ludźmi. Umiejętność dzielenia się swoimi uczuciami i odczuciami z innymi. Dokonywania oceny własnego zachowania i zachowania innych. Znajomość zasad prawidłowego funkcjonowania grup rówieśniczych. Umiejętność godnego przezywania porażki. Normy, reguły i zasady obowiązujące w grupie rówieśniczej. Kim jestem? rozwijanie samoświadomości. Ja jako członek rodziny. Prawa dziecka. Prawa i obowiązki członków rodzin. Razem się uczymy i razem bawimy. Moi przyjaciele wszyscy tworzymy grupę. 3
Jak pomagamy innym. U kogo szukać pomocy. BLOK TEMATYCZNY: Postrzeganie siebie i rozumienie swoich uczuć Umiejętność rozpoznawania, wyrażania i poszanowania własnych i cudzych uczuć. Kształtowanie pozytywnej samooceny. Dążenie do większej otwartości dziecka. Dostrzeganie własnej indywidualności i niepowtarzalności. Umiejętność rozmawiania o swoich uczuciach i reakcjach emocjonalnych przy jednoczesnym poszanowaniu godności innych osób, Umiejętność wyrażania i odbierania uczuć w sposób werbalny i niewerbalny. Nabycie umiejętności radzenia sobie z własnymi porażkami. Umiejętność podejmowania decyzji i ponoszenia za nie odpowiedzialności. Kształtowanie postaw asertywnych. Umiejętność przywracania równowagi emocjonalnej. Podejmowanie prób samodzielnego radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Poszanowanie własności własnej i innych. Przewidywanie konsekwencji działań ludzkich. Rozpoznawanie, wyrażanie i nazywanie uczuć, pozytywnych i negatywnych emocji. Rozumienie i akceptacja uczuć swoich i innych ludzi. Radzenie sobie w trudnych sytuacjach. Jak mogę wpływać na swoje samopoczucie. Jesteśmy podobni i różni w swoich doznaniach. Rozpoznawanie swoich zalet i wad. Cieszę się ze swoich sukcesów i akceptuję porażkę. BLOK TEMATYCZNY: Budowanie pozytywnych relacji społecznych i sposoby rozwiązywania problemów 4
Kształtowanie postawy zrozumienia, że trudności i konflikty są naturalnym zjawiskiem w kontaktach między ludźmi. Rozwijanie nawyku mówienia prawdy. Uczenie rozróżniania takich pojęć jak: dobro, zło. Akceptacja i poszanowanie własnych i cudzych poglądów a także uczuć. Umiejętność rozmawiania na temat konfliktu i wspólnego poszukiwania jego rozwiązań. Umiejętność zawierania kompromisów. Umiejętność samodzielnego podejmowania decyzji. Umiejętność negocjowania, przepraszania i przebaczania. Ustalenie zasad dobrego komunikowania się. Uczę się przepraszać i wybaczać. Jak podejmujemy decyzje. Sposoby rozwiązywania problemów. Uczę się mówić nie. Rozróżniamy czym jest dobro a czym zło. BLOK TEMATYCZNY: Dbanie o zdrowie. Rozwijanie nawyków higienicznych i samoobsługowych. Rozwijanie świadomości własnego ciała. Umiejętność podejmowania decyzji w sprawie własnego zdrowia. Wykształcenie właściwych nawyków higienicznych, zdrowotnych. Zdrowy tryb życia ćwiczenia fizyczne, higiena ciała i układu nerwowego. Rozwijanie aktywności ruchowej z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa. Wskazywanie właściwych i dających zadowolenie możliwości spędzania wolnego czasu. Wyrabianie nawyku prawidłowej organizacji miejsca pracy, prawidłowej postawy ciała Potrafi rozróżniać pokarmy wartościowe od niezdrowej żywności. Rozumie, że samodzielnie nie powinien przyjmować żadnych lekarstw. Wie jak postępować w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia innych. Rozumie konieczność badań lekarskich i potrafi odpowiednio zachować się podczas wizyty u lekarza. Czas wolny, jak go racjonalnie wykorzystać. Co mogę sam zrobić, aby być silnym i zdrowym. Dbamy o swoje ciało. Higiena pracy umysłowej. Nr 999 czyli jak wzywać pomocy? 5
Poznajemy prace lekarza. Wiem co jem rozpoznawanie pokarmów wartościowych. BLOK TEMATYCZNY: Dbanie o bezpieczeństwo swoje i innych Umiejętność świadomej, bezpiecznej zabawy, przewidywanie skutków zachowań swoich i innych. Znajomość zasad bezpiecznego poruszania się po drodze i korzystania ze środków komunikacji publicznej. Umiejętność bezpiecznego korzystania z urządzeń gospodarstwa domowego Znajomość zasad bezpiecznego pomagania rodzicom podczas prac domowych. Umiejętność prawidłowego postępowania w czasie pożaru, wypadku oraz klęsk żywiołowych. Rozpoznawanie zjawisk atmosferycznych i unikanie zagrożeń z nich wynikających. Rozwijanie świadomości niebezpieczeństw płynących ze świata roślin i zwierząt. Uczenie ostrożności wobec nieznajomych. Rozwijanie świadomości czym jest zły dotyk. Umiejętność mówienia nie. Zachowanie bezpieczeństwa podczas zabaw. Bezpieczna droga z domu do przedszkola. Jak pomagam rodzicom. Zasady bezpiecznego przyjmowania lekarstw. Pogoda jako źródło zagrożenia. Niebezpieczne rośliny. Świadome sprawowanie opieki na zwierzętami. Dotyk czyli co jest dobre a co złe. Nieznajomy. Jak unikać sytuacji niebezpiecznych. Jak wzywać pomocy? poznajemy numery alarmowe. BLOK TEMATYCZNY: My i środki uzależniające Rozumienie co to są substancje szkodliwe dla zdrowia. Umiejętność podejmowania dobrych decyzji względem swojego zdrowia. Potrafię reagować, gdy dorośli palą, piją dużą ilość alkoholu przy mnie. 6
Dlaczego nie należy sięgać po papierosy, alkohol. Uwrażliwienie dzieci na szkodliwość środków odurzających. Sposoby szukania pomocy w sytuacjach zagrożenia. BLOK TEMATYCZNY: Dziecko w wirtualnym świecie Rozwijanie świadomości, że świat wirtualny to świat iluzji Uczenie rozsądnego korzystania z telewizji, komputera itd. Uczenie wybierania bajek, gier wartościowych i odrzucania tych agresywnych Komputer/ telewizor złodziej czasu Bezpieczni w sieci. Komputer/ telewizor jako środek wzbogacania wiedzy. Sposoby szukania pomocy w sytuacjach zagrożenia. IV. METODY I FORMY REALIZACJI PROGRAMU 1. METODY - podające (pogadanka, opowiadanie, historyjka obrazkowa, anegdota i inne) - problemowe (konwersacje, metody aktywizujące typu inscenizacja, drama, gry dydaktyczne, dyskusja, burza mózgów i in.) - praktyczne ( ćwiczenia i działania oparte na konkrecie, pokaz, symulacja, spotkania, wycieczki i in.) - eksponujące (np. film, ekspozycja i in.) - programowane (z użyciem np. komputera i projektora) 2. FORMY - indywidualne - zespołowe - grupowe (jednolite / zróżnicowane) V. EWALUACJA PROGRAMU PROFILAKTYKI Badania ewaluacyjne powinny być prowadzone na bieżąco i na zakończenie każdego roku szkolnego. 1. Cele ewaluacji: a) dostosowanie doboru i zakresu treści programowych do potrzeb dzieci, możliwości realizatorów programu i uwarunkowań przedszkola, b) określenie skuteczności programu, 7
c) określenie wpływu przedszkolnego programu profilaktyki na doskonalenie jakości pracy przedszkola. 2. Problematyka badawcza: a) jak dobrano treści programowe w odniesieniu do potrzeb dzieci, możliwości realizatorów programu i warunków przedszkola? b) co można poddać modyfikacji w zakresie treści programowych, lub innych składników programu? c) w jakich warunkach program jest realizowany? d) jakie są efekty programu? e) Jak program profilaktyki przedszkola wpływa na jakość pracy wychowawczo dydaktycznej nauczycieli i efekty pracy dzieci? 3. Kryteria ewaluacji: a) trafność doboru treści programowych, b) otwartość treści programowych, podatność ich na modyfikację, c) dostosowanie do realiów przedszkola, d) spójność wewnętrzna programu, e) efektywność programu, f) przydatność programu, g) rzetelność realizatorów programu, h) współdziałanie wszystkich podmiotów, i) powszechność oddziaływań, j) skuteczność oddziaływań wychowawczo dydaktycznych nauczycieli ze względu na efekty programu profilaktyki. 4. Metody zbierania danych: Obserwacja, analiza dokumentów, wywiad, ankieta. 5. Dobór próby badawczej: Celowy i losowy. Badaniem powinny być objęte dzieci i nauczyciele Program profilaktyki został wprowadzony zarządzeniem dyrektora nr 4/2014/2015 z dnia 28.09.2014 8