Prekłne Mechncne PRZEKŁADNIE MECHANICZNE Prekłne mechncne są wykle mechnmm kołowym prenconym o prenesen npęu o włu slnk wykonuącego ruch orotowy o cłonu npęowego msyny rooce, mechnmu wykonwcego lu wprost cłonu roocego. Prekłne kołowe elmy: - prekłne wykłe - prekłne o osch geometrycnych kół neruchomych wglęem postwy. Roróżnmy prekłne wykłe seregowe, równoległe, seregowo-równoległe, - prekłne oegowe lu nce plnetrne - prekłne o osch geometrycnych kół ruchomych wglęem postwy. Roróżnmy prekłne oegowe proste, łożone, mknęte. W olcench knemtycnych prekłn posługwć sę ęemy tw. prełożenm kerunkowym, które ogólne możn psć worem: c c c ge:, cłony ruchome; - npęący (cynny), - npęny (erny), c cłon neruchomy c c, - prękośc kątowe cłonów cynnego ernego pry uneruchomonym cłone c. W lse cęśc poręcnk te prękośc kątowe ęemy oncć,. Prekłne wykłe W prypku nly prekłn wykłych ne m potrey wprown poęc cłonu neruchomego wór () możn uproścć o postc: lu Prełożene kerunkowe prymuemy uemne < 0, eżel wroty prękośc kątowych cłonu cłonu są precwne. Jest to prekłn o ęenu ewnętrnym - prykł n Rys.. Prełożene kerunkowe prymuemy otne 0 >, eżel wroty prękośc kątowych tych cłonów są gone. Jest to prekłn o ęenu wewnętrnym - prykł n Rys.. () () Oprcowł: J. Fels Stron
Prekłne Mechncne Jeżel mouł prełożen kerunkowego c >, wówcs prekłn służy o reukc prękośc kątowe est nywn reuktorem. Jeżel mouł prełożen kerunkowego c <, wówcs prekłn służy o węksn prękośc kątowe est nywn multplktorem. Prełożene prekłn możn wyrć pomocą prmetrów geometrycnych kół uwglęnąc postwową leżność: v o () ge: v o lnow prękość owoow wspóln l oywu m współprcuących kół, s śrenc połow koł ętego lu śrenc koł tocnego, [ m ] prękość kątow koł, [ s ], Jeżel chcemy wyrżć prełożene pomocą prękośc orotowe n to π n π n s 60 0, or ge: n mn. nleży otkowo uwglęnć leżność: [ ] Po uwglęnenu powyżsych wąków wór n prełożene prekłn wykłe est określony w nstępuące postc: n n W prypku prekłn ętych, orąc po uwgę ch postwowe cechy geometrycne, wory n prełożene możemy wyrć równeż ko stosunk opowench lc ęów. Zleżnośc geometrycne knemtycne l prekłn ęte o ęenu ewnętrnym prestw Rys.. Anlogcne leżnośc l prekłn ęte o ęenu wewnętrnym prestw Rys.. (4) Oprcowł: J. Fels Stron
Prekłne Mechncne Postwowe leżnośc geometrycne knemtycne, wspólne l oywu roów prekłn: mouł t m π (5) śrenc połow t m π (6) prękość owoow (7) v 0 oległość os pry kół: m ( + ) (8) prełożene kerunkowe: m m (9) Rys.. Zleżnośc geometrycne knemtycne l prekłn ęte o ęenu ewnętrnym Oprcowł: J. Fels Stron
Prekłne Mechncne oległość os pry kół: m ( ) (0) prełożene kerunkowe: m m () Rys.. Zleżnośc geometrycne knemtycne l prekłn ęte o ęenu wewnętrnym Oprcowł: J. Fels Stron 4
Prekłne Mechncne Schemty knemtycne or prełożen typowych prekłn kołowych pono n Rys. o 7. () Rys.. Prekłn o ęenu ewnętrnym () Rys. 4. Prekłn o ęenu wewnętrnym Rys. 5. Prekłn stożkow (4) W tym prypku ne określ sę nku prełożen (5) Rys. 6. Schemt prekłn cęgnowe, psowe lu łńcuchowe ślmcnc ślmk (6) Rys. 7. Prekłn ślmkow ge: - woność ślmk. Tkże w tym prypku ne określ sę nku prełożen Oprcowł: J. Fels Stron 5
Prekłne Mechncne Prekłne oegowe (plnetrne) Prekłne oegowe w oróżnenu o prekłn wykłych cechuą sę tym, że śrok nektórych kół wnych le steltm porusą sę po torch kołowych wokół os geometrycne prekłn tym, że śrok tych torów leżą w geometrycne os prekłn. Koł prekłn, których śrok leżą w os prekłn nywne są kołm centrlnym ntomst cłon, n którym osone są stelty nyw sę rmem. Schemt konstrukcyny wyrnego wrntu prekłn oegowe prestwono n Rys. 8. ) ) c) Rys. 8. Jenoręow prekłn oegow: ) ) schemt konstrukcyny, c) schemt knemtycny Oprcowł: J. Fels Stron 6
Prekłne Mechncne ) ) śrenc połow koł wyncon n postwe wrunku współosowośc: + lc ęów koł - + Rys. 9. Cłony ruchome neruchome enoręowe prekłn oegowe: ) schemt konstrukcyny, ) schemt olcenowy Rys. 0. Wrnty prekłn oegowych wuręowych Oprcowł: J. Fels Stron 7
Prekłne Mechncne Anl knemtycn prekłn oegowych Prekłne oegowe mą w ogólnym prypku w stopne swooy: w, k pokno n Rys.. Jeżel enk uneruchommy wglęem postwy een cłonów np. koło centrlne lu rmo, to wówcs prekłn ęe posć een stopeń swooy: w. Pry tym nleży uwżyć, że prekłn uneruchomonym rmem ne est uż prekłną oegową. Prekłnę oegową o enym stopnu swooy uneruchomonym kołem centrlnym prestw Rys.. Prekłn oegow o wóch stopnch swooy est nywn prekłną różncową lu yferencłem ) Prekłn oegow o wóch ) Prekłn oegow o enym stopnch swooy stopnu swooy n 4 n p 4 p 4 p 5 4 p 5 w n - p 4 - p 5 - - 8 w n - p 4 - p 5 9 - - 6, - koł centrlne, - stelt, - rmo, Rys.. Schemty knemtycne enoręowe prekłn oegowe: ) prekłn oegow o wóch stopnch swooy, ) prekłn oegow o enym stopnu swooy W celu wyncen prełożen prekłn oegowe posłużymy sę schemtm poknym n Rys., ge symolm oncone ostły tw. osowe elementy prekłn oegowe t. koł centrlne, ntomst pre - oncono rmo. N Rys. pokno prękośc kątowe cłonów ruchomych t., prekłn oegowe w prypku key pos on w stopne swooy cyl w cłony (np. ) są cłonm cynnym. Oprcowł: J. Fels Stron 8
Prekłne Mechncne Prymemy, że cł prekłn ostł wprwon w ruch prękoścą kątową ( ). W tkm prypku prękośc kątowe kół centrlnych ostną pomnesone o wrtość ( ), ntomst rmo stne sę neruchome 0, (Rys. ), co oncmy symolcne wążąc n rysunku źwgnę rm postwą. ) ) Rys.. Schemty prekłn oegowe nconym prękoścm kątowym: ) ewglęne prękośc kątowe cłonów prekłn o wóch stopnch swooy t.,,, ) wglęne prękośc kątowe cłonów prekłn po nnu cłe prekłn prękośc kątowe ( ) t.,, 0. Prełożene kerunkowe pomęy kołem kołem prekłn pry uneruchomonym w ten sposó rme, psemy w postc leżnośc wne worem Wlls: (7) ge: - prełożene kerunkowe o cłonu o pry neruchomym rme. Oprcowł: J. Fels Stron 9
Prekłne Mechncne Dl prekłn o enym stopnu swooy, w które koło est neruchome 0, ntomst koło rmo są cłonm ruchomym, Rys. (), wór Wlls pryme postć: 0 (8) Zuwżymy enk, że w recywstośc posukwnym prełożenem prekłn o enym stopnu swooy est prełożene pomęy kołem rmem pry neruchomym kole cyl. Wyncymy to prełożene prekstłcąc wór (8): (9) Zsnc let prestwonego powyże sposou roumown poleg n tym, że prełożene prekłn o osch ruchomych uło sę wyrć pomocą prostego woru, w którym występue prełożene. Prełożene to ro łtwo wyncyć ponewż otycy prekłn wykłe seregowe lu równoległe o osch neruchomych, powstłe popre myślowe uneruchomene rm or myślowe uruchomene koł w recywstośc neruchomego. W nlogcny sposó możn wyncyć prełożene kerunkowe prekłn w prypku key koło est kołem neruchomym ( 0 ), ntomst koło rmo są cłonm ruchomym. (0) Jk uwżymy we worch (9) (0) nstępue mn wskźnków, or. Sposó mny wskźnków poe wór: () ge: - prełożene prekłn oegowe (rmo ruchome, neks u ołu), - prełożene prekłn myślowo uneruchomonym rmem (neks u góry). Oprcowł: J. Fels Stron 0
Prekłne Mechncne Prktycne wykorystne woru Wlls o olcn prełożeń prekłn oegowych pokżemy n prykłch. Prykł. Anl knemtycn enoręowe prekłn oegowe Schemt prekłn pokno n Rys.. Dne:,,, 0, ponewż koło est cłonem neruchomym. Sukne: prełożene prekłn or,. ) ) wy we Rys.. Prekłn oegow enoręow o enym stopnu swooy ) schemt knemtycny prekłn o ruchomym rme ) schemt knemtycny prekłn uneruchomonym rmem Jk uwżymy ne pono lcy ęów koł, gyż wynk on tw. wrunku współosowośc prekłn. Wrunek ten określ wąek geometrycny pomęy śrencm kół ętych prekłn, które leżą w rowżnym prypku w ene płscyźne, mą wspólny mouł ponto w nch mą wspólną oś orotu. Dl rowżne prekłn oegowe wrunek współosowośc możn psć: + ; m m + m cyl: (P.) Prełożene prekłn Wlls (7) prymuąc 0 wyncymy korystąc e woru 0 Po prekstłcenu otrymmy: (P.) Oprcowł: J. Fels Stron
Prekłne Mechncne Prełożene prekłn myślowo uneruchomonym rmem Rys. wyncymy prostych wąków oowąuących l prekłn seregowe o osch neruchomych. + Osttecne prełożene prekłn oegowe wynese: (P.) + (P.4) Prełożene >, co onc, że prekłn est reuktorem ponto wroty prękośc kątowych koł npęącego rm są gone. Posukwną prękość kątową wyncmy prostego prekstłcen: + ; + (P.5) Anlowną prekłnę możn równeż użytkowć trktuąc rmo ko cłon npęący cłon ko wyścowy. Wówcs e prełożene wynese: + (P.6) Prełożene 0 < < onc, że tk prekłn est multplktorem. W celu olcen prękośc kątowe stelty równeż wykorystmy wąk wynkące e woru Wlls: (P.7) 0 Ponewż (P.8) to. Po postwenu upreno wyprowone- go woru n prękość rm otrymmy: + Po postwenu (P.9) + prostych prekstłcench osttecne. otrymmy wór n prękość kątową stelty: Znk (-) w powyżsym wore onc, że wrot prękośc kątowe stelty est precwny o wrotu koł npęącego. Oprcowł: J. Fels Stron
Prekłne Mechncne Prykł. Anl knemtycn prekłn flowe Prekłnę flową pokno n Rys. 4. Dne: 00, 0, cłonem npęącym est rmo, cłonem wyścowym elstycny perśceń ęty (w wykłe prekłn oegowe est to stelt, Rys.4), Olcyć prełożene prekłn:. Elstycny perśceń ęty ) ) Rys. 4. Schemt olcenowy schemt knemtycny prekłn flowe: ) schemt olcenowy prekłn flowe, ) schemt knemtycny prekłn flowe Prełożene prekłn olcmy poone k prełożene w Prykłe korystąc e woru Wlls. W olcench posługuemy sę schemtem olcenowym (Rys. 4). 0 (P.) (P.) 00 Posukwne prełożene wynos: 50 00 0 Oprcowł: J. Fels Stron
Prekłne Mechncne Oprcowł: J. Fels Stron 4 Prykł. Prekłn kstłtowo-tocn (cykloln) Dne: - lc plców koł, - lc ęów cyklolnych stelty Olcyć prełożene prekłn:. 0 Prełożene: 0 Rys. 5. Schemty konstrukcyne knemtycne prekłn cyklolne